Vasile Stancu

The ILIAD




Book XXI

Homeric text & Koine Greek paraphrase by Theodorus Gaza


ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐϋρρεῖος ποταμοῖο001
ἀλλ' ὁπηνίκα δὴ ἀφίκοντο εἰς τὸν πόρον τοῦ καλῶς ῥέοντος ποταμοῦ

Ξάνθου δινήεντος, ὃν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς,002
Ξάνθου τοῦ περιφερῆ ῥεύματα ἔχοντος, ὃν ἐγέννησεν ὁ ἀθάνατος Ζεύς,

ἔνθα διατμήξας τοὺς μὲν πεδίον δὲ δίωκε003
ἐνταῦθα διελών τοὺς μὲν εἰς τὸ πεδίον ἐδίωκε

πρὸς πόλιν, ᾗ περ Ἀχαιοὶ ἀτυζόμενοι φοβέοντο004
πρὸς τὴν πόλιν, ὅπου (ἔνθα) οἱ ἄλλοι ταραττόμενοι ἔφευγον

ἤματι τῷ προτέρῳ, ὅτε μαίνετο φαίδιμος Ἕκτωρ·005
τῇ προτέρᾳ ἡμέρᾳ, ἡνίκα ἐνθουσιωδῶς ἐμάχετο ὁ λαμπρὸς Ἕκτωρ·

τῇ ῥ᾽ οἵ γε προχέοντο πεφυζότες, ἠέρα δ᾽ Ἥρη006
ἐνταῦθα (ἐκεῖσε) δὴ οὗτοί γε δειλιῶντες ἀλλεπάλληλοι ἔφευγον, ἀέρα δὲ ἡ Ἥρα

πίτνα πρόσθε βαθεῖαν ἐρυκέμεν· ἡμίσεες δὲ007
ἐξέτεινεν καὶ κατέχεεν ἔμπροσθεν βαθύν, ὥστε διακωλύειν καὶ κατέχειν αὐτούς· οἱ ἡμίσεις δὲ

ἐς ποταμὸν εἰλεῦντο βαθύρροον ἀργυροδίνην,008
εἰς τὸν βαθέα ῥεύματα ἔχοντα ποταμὸν συνωθοῦντο τὸν λευκὰς συστροφὰς ποιοῦντα,

ἐν δ᾽ ἔπεσον μεγάλῳ πατάγῳ, βράχε δ᾽ αἰπὰ ῥέεθρα,009
ἐνέπεσον δὲ εἰς αὐτὸν σὺν μεγάλῳ ψόφῳ, ἤχουν δὲ τὰ μεγάλα ῥεύματα,

ὄχθαι δ᾽ ἀμφὶ περὶ μεγάλ᾽ ἴαχον· οἳ δ᾽ ἀλαλητῷ010
τὰ πέριξ δὲ κρημνώδη τοῦ ποταμοῦ μεγάλως περιεψόφουν, οὗτοι δὲ σὺν θορύβῳ

ἔννεον ἔνθα καὶ ἔνθα ἑλισσόμενοι περὶ δίνας.011
ὥρμων τῇδε κἀκεῖσε συστρεφόμενοι κατὰ τὰ ῥεύματα.

ὡς δ᾽ ὅθ᾽ ὑπὸ ῥιπῆς πυρὸς ἀκρίδες ἠερέθονται012
ὥσπερ δὲ ὅτε ὑπὸ πυρὸς ὁρμῆς αἱ ἀκρίδες ἐρεθίζονται

φευγέμεναι ποταμὸν δέ· τὸ δὲ φλέγει ἀκάματον πῦρ013
φεύγειν εἰς τὸν ποταμόν, τοῦτο δὲ καίει τὸ ἀκαταπόνητον πῦρ,

ὄρμενον ἐξαίφνης, ταὶ δὲ πτώσσουσι καθ᾽ ὕδωρ·014
ἐγειρόμενον αἰφνιδίως, αἱ δὲ φοβούμεναι φεύγουσιν εἰς τὸ ὕδωρ·

ὣς ὑπ᾽ Ἀχιλλῆος Ξάνθου βαθυδινήεντος015
οὕτως ὑπὸ τοῦ Ἀχιλλέως ὁ τοῦ Ξάνθου τοῦ βαθέα ῥεύματα ἔχοντος

πλῆτο ῥόος κελάδων ἐπιμὶξ ἵππων τε καὶ ἀνδρῶν.016
ῥοῦς ἐπληρώθη ὁ πολύηχος, ἀναμὶξ ἀνδρῶν τε καὶ ἵππων.



αὐτὰρ ὃ διογενὴς δόρυ μὲν λίπεν αὐτοῦ ἐπ᾽ ὄχθῃ017
οὗτος δὲ ὁ ἐκ τοῦ Διὸς καταγόμενος τὸ μὲν δόρυ κατέλιπεν αὐτόθι παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ,

κεκλιμένον μυρίκῃσιν, ὃ δ᾽ ἔσθορε δαίμονι ἶσος018
ἀνακεκλιμένον καὶ προσερηρεισμένον ταῖς μυρίναις, αὐτὸς δὲ εἰσεπήδησεν ὅμοιος θεῷ

φάσγανον οἶον ἔχων, κακὰ δὲ φρεσὶ μήδετο ἔργα,019
τὸ ξίφος μόνον κατέχων, δεινὰ δὲ ἔργα κατὰ διάνοιαν ἐβουλεύετο,

τύπτε δ᾽ ἐπιστροφάδην· τῶν δὲ στόνος ὄρνυτ᾽ ἀεικὴς020
ἔπληττε δὲ συνεστραμμένως μηδένα τόπον παραλιμπάνων, τούτων δὲ δεινὸς καὶ χαλεπὸς στεναγμὸς ἠγείρετο

ἄορι θεινομένων, ἐρυθαίνετο δ᾽ αἵματι ὕδωρ.021
τυπτομένων καὶ ἀναιρουμένων τῷ ξίφει, ἐρυθρὸν δὲ ἀπετελεῖτο τὸ ὕδωρ ὑπὸ τοῦ αἵματος.

ὡς δ᾽ ὑπὸ δελφῖνος μεγακήτεος ἰχθύες ἄλλοι022
ὥσπερ δὲ ὑπὸ δελφῖνος μεγάλου οἱ ἄλλοι ἰχθύες

φεύγοντες πιμπλᾶσι μυχοὺς λιμένος εὐόρμου023
φεύγοντες πληροῦσι τὰς καταδύσεις τοῦ ἐπικαίρου λιμένος

δειδιότες· μάλα γάρ τε κατεσθίει ὅν κε λάβῃσιν·024
φοβούμενοι, πάνυ γὰρ κατατρώγει ὃν ἂν λάβῃ·

ὣς Τρῶες ποταμοῖο κατὰ δεινοῖο ῥέεθρα025
οὕτως οἱ Τρῷες κατὰ τὰ ῥεύματα τοῦ φοβεροῦ (μεγάλου θαυμαστοῦ) ποταμοῦ

πτῶσσον ὑπὸ κρημνούς. ὃ δ᾽ ἐπεὶ κάμε χεῖρας ἐναίρων,026
περίφοβοι ἐγίνοντο ὑπὸ τὰς ἐπικρεμαμένας ὄχθας τοῖς ὕδασιν· οὗτος δὲ ἐπειδὴ ἠδυνάτησε τὰς χεῖρας ἀποκτείνων,

ζωοὺς ἐκ ποταμοῖο δυώδεκα λέξατο κούρους027
δώδεκα νέους ζῶντας ἐκ τοῦ ποταμοῦ ἐπελέξατο

ποινὴν Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο θανόντος·028
τιμωρίαν καὶ ἀντέκτισιν Πατρόκλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Μενοιτίου ἀποθανόντος·

τοὺς ἐξῆγε θύραζε τεθηπότας ἠΰτε νεβρούς,029
τούτους ἐξήγαγεν ἔξω ἐπτοημένους καθάπερ γεννήματα ἐλάφων,

δῆσε δ᾽ ὀπίσσω χεῖρας ἐϋτμήτοισιν ἱμᾶσι,030
ἔδησε δὲ εἰς τοὐπίσω τὰς χεῖρας λώροις καλῶς κεκομμένοις,

τοὺς αὐτοὶ φορέεσκον ἐπὶ στρεπτοῖσι χιτῶσι,031
οὓς αὐτοί γε ἔφερον ἐν τοῖς ἀλυσιδώτοις χιτῶσιν,

δῶκε δ᾽ ἑταίροισιν κατάγειν κοίλας ἐπὶ νῆας.032
ἔδωκε δὲ τοῖς φίλοις κατάγειν ἐπὶ τὰς βαθείας ναῦς·

αὐτὰρ ὃ ἂψ ἐπόρουσε δαϊζέμεναι μενεαίνων.033
οὗτος δὲ αὖθις ἐξώρμησεν ἀποκτεῖναι προθυμούμενος·



ἔνθ᾽ υἷι Πριάμοιο συνήντετο Δαρδανίδαο034
τηνικαῦτα συνήντησε τῷ υἱῷ τοῦ Πριάμου τοῦ ἐκ τοῦ Δαρδάνου

ἐκ ποταμοῦ φεύγοντι Λυκάονι, τόν ῥά ποτ᾽ αὐτὸς035
καταγομένου φεύγοντι ἐκ τοῦ ποταμοῦ, τῷ Λυκάονι, ὃν δήποτε αὐτὸς

ἦγε λαβὼν ἐκ πατρὸς ἀλωῆς οὐκ ἐθέλοντα036
λαβὼν ἦγεν ἐκ τῆς δενδροφόρου γῆς τοῦ πατρός, μὴ βουλόμενον,

ἐννύχιος προμολών· ὃ δ᾽ ἐρινεὸν ὀξέϊ χαλκῷ037
νύκτωρ ἐπελθών, οὗτος δὲ σιδήρῳ ὀξεῖ συκῆς

τάμνε νέους ὄρπηκας, ἵν᾽ ἅρματος ἄντυγες εἶεν·038
ἀγρίας κλάδους νέους ἔκοπτεν, ἵνα ὦσι περιφέρειαι τοῦ ἅρματος·

τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἀνώϊστον κακὸν ἤλυθε δῖος Ἀχιλλεύς.039
τούτῳ δ' ἄρα ἀνεπιλόγιστον δεινὸν ἐπῆλθεν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς,

καὶ τότε μέν μιν Λῆμνον ἐϋκτιμένην ἐπέρασσε040
καὶ τότε μὲν αὐτὸν ἐπέρασεν εἰς τὴν καλῶς οἰκουμένην Λῆμνον,

νηυσὶν ἄγων, ἀτὰρ υἱὸς Ἰήσονος ὦνον ἔδωκε·041
ἄγων ἐν ταῖς ναυσὶν· ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Ἰάσονος τιμὴν καὶ λύτρον αὐτοῦ ἔδωκεν,

κεῖθεν δὲ ξεῖνός μιν ἐλύσατο πολλὰ δ᾽ ἔδωκεν042
ἐκεῖθεν δὲ ὁ ξένος αὐτὸν ἠλευθέρωσε, πολλὰ δὲ ἔδωκεν

Ἴμβριος Ἠετίων, πέμψεν δ᾽ ἐς δῖαν Ἀρίσβην·043
ὁ ἐκ τῆς Ἴμβρου Ἠετίων, ἔπεμψε δὲ εἰς τὴν ἐνδοξοτάτην Ἀρίσβην·

ἔνθεν ὑπεκπροφυγὼν πατρώϊον ἵκετο δῶμα.044
ἐκεῖθεν ἐκφυγὼν ἀφίκετο εἰς τὸν πατρικὸν οἶκον,

ἕνδεκα δ᾽ ἤματα θυμὸν ἐτέρπετο οἷσι φίλοισιν045
ἕνδεκα δὲ ἡμέρας εὐφραίνετο κατά ψυχήν, τοῖς ἑαυτοῦ φίλοις καὶ οἰκείοις,

ἐλθὼν ἐκ Λήμνοιο· δυωδεκάτῃ δέ μιν αὖτις046
παραγενόμενος ἐκ τῆς Λήμνου, τῇ δωδεκάτῃ δὲ αὐτὸν πάλιν

χερσὶν Ἀχιλλῆος θεὸς ἔμβαλεν, ὅς μιν ἔμελλε047
ὁ θεὸς ἐνέβαλεν εἰς τὰς χεῖρας τοῦ Ἀχιλλέως, ὅστις αὐτὸν ἔμελλε

πέμψειν εἰς Ἀΐδαο καὶ οὐκ ἐθέλοντα νέεσθαι.048
πέμψειν εἰς Ἅιδου καὶ μὴ βουλόμενον πορεύεσθαι.

τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς049
τοῦτον δ᾽ οὖν ὡς ἐθεάσατο ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς

γυμνὸν ἄτερ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος, οὐδ᾽ ἔχεν ἔγχος,050
ἄοπλον ἄνευ κράνους τε καὶ ἀσπίδος, οὐδ᾽ εἶχε δόρυ,

ἀλλὰ τὰ μέν ῥ᾽ ἀπὸ πάντα χαμαὶ βάλε· τεῖρε γὰρ ἱδρὼς051
ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἅπαντα ἀπεβάλετο κατὰ γῆς, κατεπόνει γὰρ αὐτὸν ὁ ἱδρὼς

φεύγοντ᾽ ἐκ ποταμοῦ, κάματος δ᾽ ὑπὸ γούνατ᾽ ἐδάμνα·052
φεύγοντα ἐκ τοῦ ποταμοῦ, ὁ κόπος δὲ τὰ γόνατα ἐδάμαζεν,

ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν·053
ἀγανακτήσας δὲ εἶπε πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μεγαλόφρονα ψυχήν·

‘ὢ πόποι ἦ μέγα θαῦμα τόδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι·054
φεῦ φεῦ, ὄντως μέγα θαῦμα τοῦτο θεῶμαι τοῖς ὀφθαλμοῖς,

ἦ μάλα δὴ Τρῶες μεγαλήτορες οὕς περ ἔπεφνον055
ὄντως δὴ πάνυ οἱ μεγαλόψυχοι Τρῷες, οὕς γε ἀπέκτεινα,

αὖτις ἀναστήσονται ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος,056
αὖθις ἐγερθήσονται ἐκ τοῦ σκοτεινοῦ ζόφου τοῦ ᾅδου,

οἷον δὴ καὶ ὅδ᾽ ἦλθε φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ057
καθάπερ δὴ καὶ οὗτος ἀφίκετο ἐκφυγὼν τὴν ἀνηλεῆ καὶ χαλεπὴν ἡμέραν ἀπαχθεὶς

Λῆμνον ἐς ἠγαθέην πεπερημένος· οὐδέ μιν ἔσχε058
εἰς τὴν Λῆμνον τὴν ἄγαν θείαν, οὐδὲ διεκώλυσε καὶ κατέσχεν αὐτὸν

πόντος ἁλὸς πολιῆς, ὃ πολέας ἀέκοντας ἐρύκει.059
ὁ πόντος τῆς λευκῆς θαλάσσης, ὃς πολλοὺς ἄκοντας κατέχει.

ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ δουρὸς ἀκωκῆς ἡμετέροιο060
ἀλλὰ δὴ καὶ τῆς τοῦ ἡμετέρου δόρατος ὀξύτητος

γεύσεται, ὄφρα ἴδωμαι ἐνὶ φρεσὶν ἠδὲ δαείω061
γεύσεται, ὅπως θεάσωμαι κατὰ διάνοιαν καὶ μάθω,

ἢ ἄρ᾽ ὁμῶς καὶ κεῖθεν ἐλεύσεται, ἦ μιν ἐρύξει062
ἢ δὴ ὁμοίως κἀκεῖθεν ἀφίξεται, ἢ κωλύσει καὶ καθέξει αὐτὸν ἡ τὰ πρὸς ζωὴν

γῆ φυσίζοος, ἥ τε κατὰ κρατερόν περ ἐρύκει.063
φύουσα γῆ, ἥγε καὶ τὸν κραταιόν τε καὶ ἰσχυρὸν κωλύει τε καὶ κατέχει.

ὣς ὅρμαινε μένων· ὃ δέ οἱ σχεδὸν ἦλθε τεθηπὼς064
οὕτω διελογίζετο μένων· οὗτος δὲ ἐγγὺς παρεγένετο αὐτοῦ ἐκπεπληγμένος

γούνων ἅψασθαι μεμαώς, περὶ δ᾽ ἤθελε θυμῷ065
ἅψασθαι τῶν γονάτων αὐτοῦ προθυμούμενος, πάνυ δὲ ἐβούλετο κατὰ ψυχὴν

ἐκφυγέειν θάνατόν τε κακὸν καὶ κῆρα μέλαιναν.066
ἐκφυγεῖν τόν τε χαλεπὸν θάνατον, καὶ τὴν σκοτεινὴν μοῖραν.

ἤτοι ὃ μὲν δόρυ μακρὸν ἀνέσχετο δῖος Ἀχιλλεὺς067
ὁ μὲν οὖν τὸ μακρὸν δόρυ ἀνέσχεν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς

οὐτάμεναι μεμαώς, ὃ δ᾽ ὑπέδραμε καὶ λάβε γούνων068
τρῶσαι προθυμούμενος, οὗτος δὲ ὑπέδραμε καὶ ἐλάβετο τῶν γονάτων

κύψας· ἐγχείη δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ νώτου ἐνὶ γαίῃ069
κλιθείς, τὸ δόρυ δὲ ὑπεράνω τῶν νώτων ἐνεχθὲν εἰς τὴν γῆν

ἔστη ἱεμένη χροὸς ἄμεναι ἀνδρομέοιο.070
ἐνεπάγη ἐφιέμενον γεύσασθαι σώματος ἀνδρικοῦ·

αὐτὰρ ὃ τῇ ἑτέρῃ μὲν ἑλὼν ἐλλίσσετο γούνων,071
οὗτος δὲ τῇ ἑτέρᾳ χειρὶ λαβόμενος τῶν γονάτων ἐλιτάνευε,

τῇ δ᾽ ἑτέρῃ ἔχεν ἔγχος ἀκαχμένον οὐδὲ μεθίει·072
τῇ δὲ ἄλλῃ κατεῖχε τὸ ἠκονημένον δόρυ, οὐδὲ ἀφίη,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·073
καὶ ἱκετεύων αὐτὸν λόγους ταχεῖς ἔλεγε·

‘γουνοῦμαι σ᾽ Ἀχιλεῦ· σὺ δέ μ᾽ αἴδεο καί μ᾽ ἐλέησον·074
δέομαί σου, ὤ Ἀχιλλεῦ, σὺ δέ με αἰδοῦ, καί με οἴκτειρον,

ἀντί τοί εἰμ᾽ ἱκέταο διοτρεφὲς αἰδοίοιο·075
ἶσος ἱκέτῃ αἰδοῦς ἀξίῳ ὑπάρχω σοι, ὦ ἐνδοξότατα τεθραμμένε,

πὰρ γὰρ σοὶ πρώτῳ πασάμην Δημήτερος ἀκτὴν076
παρὰ σοὶ γὰρ πρώτῳ ἔφαγον τὸν τῆς Δήμητρος ἄρτον

ἤματι τῷ ὅτε μ᾽ εἷλες ἐϋκτιμένῃ ἐν ἀλωῇ,077
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἡνίκα με ἔλαβες ἐν τῇ καλῶς οἰκουμένῃ δενδροφόρῳ γῇ,

καί μ᾽ ἐπέρασσας ἄνευθεν ἄγων πατρός τε φίλων τε078
καί με ἐπέρασας ἀπάγων πόρρω τοῦ τε πατρὸς καὶ τῶν συγγενῶν καὶ φίλων,

Λῆμνον ἐς ἠγαθέην, ἑκατόμβοιον δέ τοι ἦλφον.079
εἰς τὴν Λῆμνον τὴν ἄγαν θείαν, ἑκατὸν δέ σοι νομίσματα εὗρον,

νῦν δὲ λύμην τρὶς τόσσα πορών· ἠὼς δέ μοί ἐστιν080
νῦν δ᾽ ἂν λυθείην τρὶς τοσαῦτα διδούς· ἡμέρα δέ μοι ὑπάρχει

ἥδε δυωδεκάτη, ὅτ᾽ ἐς Ἴλιον εἰλήλουθα081
ἥδε δωδεκάτη, ἀφ' οὗ εἰς τὸ Ἴλιον ἀφικόμην

πολλὰ παθών· νῦν αὖ με τεῇς ἐν χερσὶν ἔθηκε082
πολλὰ δεινὰ πεπονθώς, νῦν δέ με ἐν ταῖς σαῖς χερσὶν ἔθηκεν

μοῖρ᾽ ὀλοή· μέλλω που ἀπεχθέσθαι Διὶ πατρί,083
ἡ ὀλεθρία μοῖρα, ἔοικα δήπου μισητὸς εἶναι τῷ Διὶ τῷ πατρί,

ὅς με σοὶ αὖτις δῶκε· μινυνθάδιον δέ με μήτηρ084
ὅστις με πάλιν σοι παρέδωκεν, ὀλιγοχρόνιον δέ με ἡ μήτηρ

γείνατο Λαοθόη θυγάτηρ Ἄλταο γέροντος085
ἔτεκεν Λαοθόη ἡ θυγάτηρ τοῦ γέροντος Ἄλτου,

Ἄλτεω, ὃς Λελέγεσσι φιλοπτολέμοισιν ἀνάσσει086
τοῦ Ἄλτου, ὃς τῶν φιλοπολέμων Λελέγων βασιλεύει,

Πήδασον αἰπήεσσαν ἔχων ἐπὶ Σατνιόεντι.087
τὴν ὑψηλὴν Πήδασον οἰκῶν παρὰ τὸν Σατνιοέντα ποταμόν.

τοῦ δ᾽ ἔχε θυγατέρα Πρίαμος, πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας·088
τούτου δὴ τὴν θυγατέρα ἔσχεν ὁ Πρίαμος, πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας,

τῆς δὲ δύω γενόμεσθα, σὺ δ᾽ ἄμφω δειροτομήσεις,089
ἐκ ταύτης δὲ δύο ἐγενόμεθα, σὺ δ᾽ ἀμφοτέρους ἀπαυχενίσεις καὶ ἀποκτενεῖς·

ἤτοι τὸν πρώτοισι μετὰ πρυλέεσσι δάμασσας090
τὸν μὲν γὰρ ἐν τοῖς πρώτοις πεζοῖς ἀνεῖλες

ἀντίθεον Πολύδωρον, ἐπεὶ βάλες ὀξέϊ δουρί·091
τὸν ἰσόθεον Πολύδωρον, ἐπειδὴ ἔτρωσας δόρατι ὀξεῖ·

νῦν δὲ δὴ ἐνθάδ᾽ ἐμοὶ κακὸν ἔσσεται· οὐ γὰρ ὀΐω092
νυνὶ δὲ ἐνταῦθα ἐμοὶ τὸ δεινὸν ἔσται, οὐ γὰρ ὑπολαμβάνω

σὰς χεῖρας φεύξεσθαι, ἐπεί ῥ᾽ ἐπέλασσέ γε δαίμων.093
δυνήσεσθαι φυγεῖν τὰς σὰς χεῖρας, ἐπειδὴ προσεπήγαγεν ὁ θεός·

ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι·094
ἄλλο δέ σοι λέξω, σὺ δὲ ἔμβαλε αὐτὸ ἐν τῇ σῇ διανοίᾳ.

μή με κτεῖν᾽, ἐπεὶ οὐχ ὁμογάστριος Ἕκτορός εἰμι,095
μή με ἀποκτείνῃς, ἐπειδὴ οὐκ εἰμὶ ὁμομήτριος τοῦ Ἕκτορος,

ὅς τοι ἑταῖρον ἔπεφνεν ἐνηέα τε κρατερόν τε.096
ὅστις σοι τὸν φίλον ἀπέκτεινε τὸν προσηνῆ τε καὶ ἰσχυρόν.



ὣς ἄρα μιν Πριάμοιο προσηύδα φαίδιμος υἱὸς097
οὕτω δὴ ἔλεγε πρὸς αὐτὸν ὁ λαμπρὸς υἱὸς τοῦ Πριάμου

‘λισσόμενος ἐπέεσσιν, ἀμείλικτον δ᾽ ὄπ᾽ ἄκουσε·098
ἱκετεύων λόγοις· σκληρὰν δὲ καὶ ἀπηνῆ φωνὴν ἀντήκουσεν·

νήπιε μή μοι ἄποινα πιφαύσκεο μηδ᾽ ἀγόρευε·099
ὦ μωρὲ καὶ ἀνόητε, μή μοι λύτρα σήμαινε, μηδὲ λέγε,

πρὶν μὲν γὰρ Πάτροκλον ἐπισπεῖν αἴσιμον ἦμαρ100
πρὶν μὲν γὰρ τὸν Πάτροκλον καταλαβεῖν (πληρῶσαι) τὴν εἱμαρμένην ἡμέραν,

τόφρά τί μοι πεφιδέσθαι ἐνὶ φρεσὶ φίλτερον ἦεν101
τότε μοι φιλικώτερόν τι ἦν ἐν τῇ διανοίᾳ φείδεσθαι

Τρώων, καὶ πολλοὺς ζωοὺς ἕλον ἠδ᾽ ἐπέρασσα·102
τῶν Τρῴων, καὶ πολλοὺς ζῶντας ἔλαβον καὶ ἐπέρασα.

νῦν δ᾽ οὐκ ἔσθ᾽ ὅς τις θάνατον φύγῃ ὅν κε θεός γε103
νυνὶ δὲ οὐκ ἔστιν ὃς ἂν τὸν θάνατον ἐκφύγοι, ὃν ἂν ὁ θεὸς

Ἰλίου προπάροιθεν ἐμῇς ἐν χερσὶ βάλῃσι104
ἔμπροσθεν τοῦ Ἰλίου ἐμβάλῃ εἰς τὰς ἐμὰς χεῖρας

καὶ πάντων Τρώων, περὶ δ᾽ αὖ Πριάμοιό γε παίδων.105
ἀπὸ πάντων τῶν Τρῴων, μάλιστα δὲ ἀπὸ τῶν υἱῶν τοῦ Πριάμου.

ἀλλὰ φίλος θάνε καὶ σύ· τί ἦ ὀλοφύρεαι οὕτως;106
ἀλλ᾽, ὦ φίλε, ἀπόθανε καὶ σύ· τί δὴ οὕτως ὀδύρῃ;

κάτθανε καὶ Πάτροκλος, ὅ περ σέο πολλὸν ἀμείνων.107
ἀπέθανε καὶ ὁ Πάτροκλος, ὅς γε σοῦ κρείσσων κατὰ πολύ·

οὐχ ὁράᾳς οἷος καὶ ἐγὼ καλός τε μέγας τε;108
οὐχ ὁρᾷς οἷος καὶ ἐγὼ εὐειδής τε καὶ εὐμεγέθης,

πατρὸς δ᾽ εἴμ᾽ ἀγαθοῖο, θεὰ δέ με γείνατο μήτηρ·109
πατρὸς δὲ εἰμὶ ἀγαθοῦ, μήτηρ δέ με θεὰ ἔτεκεν·

ἀλλ᾽ ἔπι τοι καὶ ἐμοὶ θάνατος καὶ μοῖρα κραταιή·110
ἀλλ᾽ ἔπεστι (ἐπὶ σοὶ) κἀμοὶ θάνατος καὶ μοῖρα ἰσχυρὰ

ἔσσεται ἢ ἠὼς ἢ δείλη ἢ μέσον ἦμαρ111
ἔσται ἢ πρωί, ἢ δείλῃ ὀψίᾳ, ἢ μέσον ἡμέρας,

ὁππότε τις καὶ ἐμεῖο Ἄρῃ ἐκ θυμὸν ἕληται112
ἡνίκα τις καὶ ἐμοῦ τὴν ψυχὴν ἀφέληται βλάβῃ,

ἢ ὅ γε δουρὶ βαλὼν ἢ ἀπὸ νευρῆφιν ὀϊστῷ.113
ἢ δόρατι τρώσας οὗτος, ἢ βέλει ἀπὸ νευρᾶς.



ὣς φάτο, τοῦ δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ·114
οὕτως εἶπε. τούτου δὲ αὐτόθι διελύθησαν τὰ γόνατα, καὶ ἡ ἀγαπητή ψυχή·

ἔγχος μέν ῥ᾽ ἀφέηκεν, ὃ δ᾽ ἕζετο χεῖρε πετάσσας115
τὸ δόρυ μὲν οὖν ἀφῆκεν, αὐτὸς δὲ ἐκάθισε τὰς χεῖρας ᾄρας

ἀμφοτέρας· Ἀχιλεὺς δὲ ἐρυσσάμενος ξίφος ὀξὺ116
ἀμφοτέρας· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ σπασάμενος τὸ ὀξὺ ξίφος,

τύψε κατὰ κληῗδα παρ᾽ αὐχένα, πᾶν δέ οἱ εἴσω117
ἔπληξε κατὰ τὴν κατακλεῖδα παρὰ τὸν τράχηλον, πᾶν δὲ αὐτοῦ ἐντὸς εἰσῆλθε

δῦ ξίφος ἄμφηκες· ὃ δ᾽ ἄρα πρηνὴς ἐπὶ γαίῃ118
τὸ δίστομον ξίφος· οὗτος δὲ κατὰ πρόσωπον ἐπὶ τῇ γῇ πεσὼν

κεῖτο ταθείς, ἐκ δ᾽ αἷμα μέλαν ῥέε, δεῦε δὲ γαῖαν.119
ἔκειτο ἐκτεταμένος, ἐξεχεῖτο δὲ τὸ μέλαν αἷμα, διέβρεχε δὲ τὴν γῆν,

τὸν δ᾽ Ἀχιλεὺς ποταμὸν δὲ λαβὼν ποδὸς ἧκε φέρεσθαι,120
τοῦτον δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς ἔρριψεν ἀπὸ τοῦ ποδὸς εἰς τὸν ποταμὸν ὥστε φέρεσθαι,

καί οἱ ἐπευχόμενος ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευεν·121
καὶ καυχόμενος ἐπ᾿ αὐτῷ λόγους ταχεῖς ἔλεγε·

‘ἐνταυθοῖ νῦν κεῖσο μετ᾽ ἰχθύσιν, οἵ σ᾽ ὠτειλὴν122
κεῖσο νῦν ἐνταῦθα ἐν τοῖς ἰχθύσιν, οἵ σου τὸ τῆς πληγῆς

αἷμ᾽ ἀπολιχμήσονται ἀκηδέες· οὐδέ σε μήτηρ123
αἷμα ἀπολείξουσι μηδενὸς κηδόμενοι, οὐδέ σε ἡ μήτηρ

ἐνθεμένη λεχέεσσι γοήσεται, ἀλλὰ Σκάμανδρος124
θεμένη ἐν τῇ στρωμνῇ κλαύσεται, ἀλλὰ ὁ Σκάμανδρος ὁ συστροφὰς ῥευμάτων ποιῶν

οἴσει δινήεις εἴσω ἁλὸς εὐρέα κόλπον·125
ἀποίσει εἰς τὸν πλατὺν κόλπον τῆς θαλάσσης, καί τις ἐφαλλόμενος ὑπὸ τὴν θάλασσαν (κολυμβῶν ὑπὸ τὸ κῦμα),

θρῴσκων τις κατὰ κῦμα μέλαιναν φρῖχ᾽ ὑπαΐξει126
ὑφωρμήσει ἐπὶ τὴν μέλαιναν φρίκα, ἤτοι τὸ ἐπανεστηκὸς τῆς θαλάσσης, ἐπιπολῆς,

ἰχθύς, ὅς κε φάγῃσι Λυκάονος ἀργέτα δημόν.127
ἰχθύς, ὃς ἂν φάγῃ τὸ τοῦ Λυκάονος λευκὸν λίπος.

φθείρεσθ᾽ εἰς ὅ κεν ἄστυ κιχείομεν Ἰλίου ἱρῆς128
φθείρεσθε καὶ ἀφανίζεσθε, ἕως ἂν τὴν πόλιν καταλάβωμεν τῆς ἱερᾶς Ἰλίου,

ὑμεῖς μὲν φεύγοντες, ἐγὼ δ᾽ ὄπιθεν κεραΐζων.129
ὑμεῖς μὲν φεύγοντες, ἐγὼ δὲ ὄπισθεν διχοτομῶν καὶ ἀποκτείνων·

οὐδ᾽ ὑμῖν ποταμός περ ἐΰρροος ἀργυροδίνης130
οὐδὲ ὑμῖν ποταμός γε ὁ καλλίρρους καὶ διειδής

ἀρκέσει, ᾧ δὴ δηθὰ πολέας ἱερεύετε ταύρους,131
βοηθήσει, ᾧτινι δὴ συνεχῶς πολλοὺς ταύρους θύετε,

ζωοὺς δ᾽ ἐν δίνῃσι καθίετε μώνυχας ἵππους.132
ζῶντας δὲ ἵππους μονώνυχας βαπτίζετε ἐν τοῖς ῥεύμασιν,

ἀλλὰ καὶ ὧς ὀλέεσθε κακὸν μόρον, εἰς ὅ κε πάντες133
ἀλλὰ καὶ οὕτως ἀπολεῖσθε θανάτῳ κακῶ, ἕως ἅπαντες

τίσετε Πατρόκλοιο φόνον καὶ λοιγὸν Ἀχαιῶν,134
ἀποδῶτε τὸν τοῦ Πατρόκλου φόνον, καὶ τὸν ὄλεθρον τῶν Ἑλλήνων,

οὓς ἐπὶ νηυσὶ θοῇσιν ἐπέφνετε νόσφιν ἐμεῖο.135
οὓς παρὰ ταῖς ταχείαις ναυσὶν ἀπεκτείνατε χωρὶς ἐμοῦ·



ὣς ἄρ᾽ ἔφη, ποταμὸς δὲ χολώσατο κηρόθι μᾶλλον,136
οὕτω δὴ εἶπεν. ὁ ποταμὸς δὲ ὠργίσθη κατὰ ψυχὴν μᾶλλον,

ὅρμηνεν δ᾽ ἀνὰ θυμὸν ὅπως παύσειε πόνοιο137
διελογίσατο δὲ κατὰ ψυχήν, ὅπως ἀποστήσειε τοῦ φόνου

δῖον Ἀχιλλῆα, Τρώεσσι δὲ λοιγὸν ἀλάλκοι.138
τὸν ἐνδοξότατον Ἀχιλλέα, τοῖς Τρῳσὶ δὲ ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον·

τόφρα δὲ Πηλέος υἱὸς ἔχων δολιχόσκιον ἔγχος139
τότε δὲ ὁ τοῦ Πηλέως υἱὸς τὸ μακρὸν δόρυ κατέχων

Ἀστεροπαίῳ ἐπᾶλτο κατακτάμεναι μενεαίνων140
ἐπεπήδησε τῷ Ἀστεροπαίῳ, προθυμούμενος ἀποκτεῖναι,

υἱέϊ Πηλεγόνος· τὸν δ᾽ Ἀξιὸς εὐρυρέεθρος141
τῷ υἱῷ τοῦ Πηλεγόνος· τοῦτον δὲ Ἀξῖος ὁ πλατέα ῥεύματα ἔχων ποταμὸς

γείνατο καὶ Περίβοια Ἀκεσσαμενοῖο θυγατρῶν142
ἐγέννησε καὶ ἡ Περίβοια ἡ τῶν τοῦ Ἀκεσσαμενοῦ, θυγατρῶν

πρεσβυτάτη· τῇ γάρ ῥα μίγη ποταμὸς βαθυδίνης.143
πρεσβυτέρα, ταύτῃ γὰρ ἐμίγη ὁ βαθύρρους ποταμός.

τῷ ῥ᾽ Ἀχιλεὺς ἐπόρουσεν, ὃ δ᾽ ἀντίος ἐκ ποταμοῖο144
τούτῳ δὴ ὁ Ἀχιλλεὺς ἐφώρμησεν, οὗτος δὲ ἐναντίον ἐκ τοῦ ποταμοῦ

ἔστη ἔχων δύο δοῦρε· μένος δέ οἱ ἐν φρεσὶ θῆκε145
ἀντέστη κατέχων δόρατα δύο, εὐθαρσίαν δὲ αὐτῷ κατὰ διάνοιαν ἔθηκεν

Ξάνθος, ἐπεὶ κεχόλωτο δαϊκταμένων αἰζηῶν,146
ὁ Ξάνθος, ἐπειδὴ ὠργίσθη ἕνεκα τῶν ἀναιρεθέντων νέων,

τοὺς Ἀχιλεὺς ἐδάϊζε κατὰ ῥόον οὐδ᾽ ἐλέαιρεν.147
οὓς ὁ Ἀχιλλεὺς ἀνῄρει κατὰ τὸ ῥεῦμα, οὐδὲ ἠλέει.

οἳ δ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦσαν ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν ἰόντες,148
οὗτοι δὲ ὅτε δὴ ἦσαν ἐγγὺς ἐπ' ἀλλήλους ὁρμῶντες,

τὸν πρότερος προσέειπε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς·149
πρὸς τοῦτον πρότερον εἶπεν ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς·

‘τίς πόθεν εἰς ἀνδρῶν ὅ μευ ἔτλης ἀντίος ἐλθεῖν;150
τίς ἀνὴρ εἶ, καὶ πόθεν, ὃς ὑπέμεινας ἐπελθεῖν ἐναντίον ἐμοῦ;

δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσι.151
ἀθλίων δὲ υἱοὶ τῇ ἐμῇ εὐτολμίᾳ ἀπαντῶσιν.



τὸν δ᾽ αὖ Πηλεγόνος προσεφώνεε φαίδιμος υἱός·152
πρὸς τοῦτον δὲ ἔλεγεν ὁ τοῦ Πηλεγόνος λαμπρὸς υἱός·

‘Πηλεΐδη μεγάθυμε τί ἦ γενεὴν ἐρεείνεις;153
ὦ μεγαλόψυχε υἱὲ τοῦ Πηλέως, τί δὴ ἐρωτᾷς τὸ γένος;

εἴμ᾽ ἐκ Παιονίης ἐριβώλου τηλόθ᾽ ἐούσης154
ἐκ τῆς Παιονίας εἰμὶ τῆς εὐγείου τῆς πόρρω οὔσης,

Παίονας ἄνδρας ἄγων δολιχεγχέας· ἥδε δέ μοι νῦν155
ἄγων ἄνδρας Παίονας μακροῖς δόρασιν χρωμένους· ἡ παροῦσα δέ μοι νῦν

ἠὼς ἑνδεκάτη ὅτε Ἴλιον εἰλήλουθα.156
ἡμέρα ἑνδεκάτη ἀφ᾽ οὗ εἰς τὸ Ἴλιον ἀφικόμην·

αὐτὰρ ἐμοὶ γενεὴ ἐξ Ἀξιοῦ εὐρὺ ῥέοντος157
ἡ ἐμὴ δὲ γένεσις ἐκ τοῦ Ἀξίου του εὐρέως ῥέοντος

Ἀξιοῦ, ὃς κάλλιστον ὕδωρ ἐπὶ γαῖαν ἵησιν,158
ποταμοῦ ἐστιν· Ἀξίου, ὃς κάλλιστον ὕδωρ ἐπὶ τὴν γῆν προχεῖ,

ὃς τέκε Πηλεγόνα κλυτὸν ἔγχεϊ· τὸν δ᾽ ἐμέ φασι159
ὃς ἐγέννησε Πηλεγόνα τὸν ἔνδοξον τῷ δόρατι, τοῦτον δέ με φασὶ

γείνασθαι· νῦν αὖτε μαχώμεθα φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ.160
γεννῆσαι· νῦν δὲ πολεμῶμεν, ὦ λαμπρότατε Ἀχιλλεῦ.



ὣς φάτ᾽ ἀπειλήσας, ὃ δ᾽ ἀνέσχετο δῖος Ἀχιλλεὺς161
οὕτως εἶπεν ἀλαζονευσάμενος· Ἀχιλλεὺς δὲ ὁ ἐνδοξότατος ἀνέσχε

Πηλιάδα μελίην· ὃ δ᾽ ἁμαρτῇ δούρασιν ἀμφὶς162
τὴν ἐκ τοῦ Πηλίου ὄρους μελίαν· ὁδὲ ὁμοῦ τοῖς δόρασιν ἀμφοτέρωθεν

ἥρως Ἀστεροπαῖος, ἐπεὶ περιδέξιος ἦεν.163
ὁ ἥρως Ἀστεροπαῖος, ἐπειδὴ ἀμφιδέξιος ἦν,

καί ῥ᾽ ἑτέρῳ μὲν δουρὶ σάκος βάλεν, οὐδὲ διὰ πρὸ164
καὶ δὴ τῷ ἑτέρῳ μὲν δόρατι ἔτυψε τὴν ἀσπίδα, οὐδὲ εἰς τὸ πρόσω

ῥῆξε σάκος· χρυσὸς γὰρ ἐρύκακε δῶρα θεοῖο·165
διέρρηξε τὴν ἀσπίδα, διεκώλυσε γὰρ καὶ κατέσχεν ὁ χρυσός, τὰ δῶρα τοῦ θεοῦ·

τῷ δ᾽ ἑτέρῳ μιν πῆχυν ἐπιγράβδην βάλε χειρὸς166
τῷ ἑτέρῳ δὲ ἔτρωσεν αὐτὸν ἐπιξεστικῶς κατὰ τὸν πῆχυν τῆς χειρὸς

δεξιτερῆς, σύτο δ᾽ αἷμα κελαινεφές· ἣ δ᾽ ὑπὲρ αὐτοῦ167
τῆς δεξιᾶς, ἐχεῖτο δὲ αἷμα μέλαν, ὑπεράνω δὲ αὐτοῦ

γαίῃ ἐνεστήρικτο λιλαιομένη χροὸς ἆσαι.168
ἐνεχθὲν τῇ γῇ προσερήρειστο, ἐπιθυμοῦν ἐμπλησθῆναι σώματος.

δεύτερος αὖτ᾽ Ἀχιλεὺς μελίην ἰθυπτίωνα169
δεύτερος δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς τὸ κατ᾽ εὐθὺ πετόμενον δόρυ

Ἀστεροπαίῳ ἐφῆκε κατακτάμεναι μενεαίνων.170
ἐπαφῆκε τῷ Ἀστεροπαίῳ, ἀποκτεῖναι προθυμούμενος,

καὶ τοῦ μέν ῥ᾽ ἀφάμαρτεν, ὃ δ᾽ ὑψηλὴν βάλεν ὄχθην,171
καὶ τούτου μὲν ἀπέτυχεν, αὐτὸς δὲ τὸ εἰς ὕψος διανεστηκὸς κρημνῶδες τοῦ ποταμοῦ ἔτυψε,

μεσσοπαγὲς δ᾽ ἄρ᾽ ἔθηκε κατ᾽ ὄχθης μείλινον ἔγχος.172
μέχρι δὲ τοῦ μέσου καταπεπηγὸς ἐποίησε κατὰ τὴν ὄχθην τὸ ἐκ μελίας δόρυ.

Πηλεΐδης δ᾽ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ173
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως τὸ ὀξὺ ξίφος σπασάμενος παρὰ τοῦ μηροῦ

ἆλτ᾽ ἐπί οἱ μεμαώς· ὃ δ᾽ ἄρα μελίην Ἀχιλῆος174
ἐπήδησεν ἐπ᾿ αὐτὸν προθυμούμενος· οὗτος δὲ τὸ δόρυ τοῦ Ἀχιλλέως

οὐ δύνατ᾽ ἐκ κρημνοῖο ἐρύσσαι χειρὶ παχείῃ.175
οὐκ ἐδύνατο ἐκ τοῦ κρημνοῦ ἀποσπάσαι τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρί.

τρὶς μέν μιν πελέμιξεν ἐρύσσασθαι μενεαίνων,176
τρὶς μὲν οὖν αὐτὸ παρέσεισεν ἐξελκύσαι προθυμούμενος,

τρὶς δὲ μεθῆκε βίης· τὸ δὲ τέτρατον ἤθελε θυμῷ177
τρὶς δὲ ἀφῆκεν αὐτὸ τῷ μὴ περιεῖναι μείζονα ἰσχύν. τὸ τέταρτον δὲ ἐβουλήθη κατά ψυχὴν

ἆξαι ἐπιγνάμψας δόρυ μείλινον Αἰακίδαο,178
συντρίψαι ἐπικάμψας τὸ ἐκ μελίας δόρυ τοῦ ἐγγόνου τοῦ Αἰακοῦ·

ἀλλὰ πρὶν Ἀχιλεὺς σχεδὸν ἄορι θυμὸν ἀπηύρα.179
ἀλλὰ πρότερον ὁ Ἀχιλλεὺς ἐγγύθεν ξίφει ἀφείλετο τὴν ψυχήν·

γαστέρα γάρ μιν τύψε παρ᾽ ὀμφαλόν, ἐκ δ᾽ ἄρα πᾶσαι180
ἔπληξε γὰρ αὐτὸν εἰς τὴν γαστέρα παρὰ τὸν ὀμφαλόν, πάντα δ' ἄρα

χύντο χαμαὶ χολάδες· τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν181
ἐξεχύθησαν ἐπὶ τὴν γῆν τὰ ἔντερα, τοῦτον δὲ σκότος ἐκάλυψε κατ᾿ ὀφθαλμοὺς

ἀσθμαίνοντ᾽· Ἀχιλεὺς δ᾽ ἄρ᾽ ἐνὶ στήθεσσιν ὀρούσας182
πνευστιῶντα· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ ὁρμήσας ἐκ τοῦ στήθους

τεύχεά τ᾽ ἐξενάριξε καὶ εὐχόμενος ἔπος ηὔδα·183
τὰ ὅπλα τε ἀφείλετο, καὶ καυχώμενος ἔπος ἔλεγε·

‘κεῖσ᾽ οὕτως· χαλεπόν τοι ἐρισθενέος Κρονίωνος184
κεῖσο οὕτω, δύσκολόν σοι ἐστὶ τοῖς τοῦ μεγαλοδυνάμου υἱοῦ τοῦ Κρόνου

παισὶν ἐριζέμεναι ποταμοῖό περ ἐκγεγαῶτι.185
υἱοῖς μάχεσθαι, καίπερ ἐκ τοῦ Ποταμοῦ γεννηθέντι·

φῆσθα σὺ μὲν ποταμοῦ γένος ἔμμεναι εὐρὺ ῥέοντος,186
ἔφης σὺ μὲν ποταμοῦ εἶναι κατὰ τὸ γένος, τοῦ εὐρέως ῥέοντος,

αὐτὰρ ἐγὼ γενεὴν μεγάλου Διὸς εὔχομαι εἶναι.187
ἐγὼ δὲ κατὰ τὴν γενεὰν τοῦ μεγάλου Διὸς εἶναι καυχῶμαι.

τίκτέ μ᾽ ἀνὴρ πολλοῖσιν ἀνάσσων Μυρμιδόνεσσι188
ἐγέννησέ με ἀνὴρ βασιλεύων τῶν πολλῶν Μυρμιδόνων,

Πηλεὺς Αἰακίδης· ὃ δ᾽ ἄρ᾽ Αἰακὸς ἐκ Διὸς ἦεν.189
Πηλεὺς ὁ τοῦ Αἰακοῦ, οὗτος δὲ ὁ Αἰακὸς ἐκ τοῦ Διὸς ἦν·

τὼ κρείσσων μὲν Ζεὺς ποταμῶν ἁλιμυρηέντων,190
δι᾿ ὃ κρείσσων μὲν ἐστιν ὁ Ζεὺς τῶν ποταμῶν τῶν ἐκβαλλόντων εἰς τὴν θάλασσαν,

κρείσσων αὖτε Διὸς γενεὴ ποταμοῖο τέτυκται.191
κρείσσων δὲ ἡ γενεὰ τοῦ Διὸς τῆς τοῦ ποταμοῦ ὑπάρχει,

καὶ γὰρ σοὶ ποταμός γε πάρα μέγας, εἰ δύναταί τι192
καὶ γάρ σοι ποταμός γε πάρεστι μέγας, εἰ δύναταί τι

χραισμεῖν· ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι Διὶ Κρονίωνι μάχεσθαι,193
βοηθεῖν, ἀλλ᾿ οὐκ ἔστι δυνατὸν μάχεσθαι τῷ Διὶ τῷ υἱῷ τοῦ Κρόνου,

τῷ οὐδὲ κρείων Ἀχελώϊος ἰσοφαρίζει,194
ᾧτινι οὐδὲ ὁ βασιλεὺς Ἀχελῷος ἐξισοῦται,

οὐδὲ βαθυρρείταο μέγα σθένος Ὠκεανοῖο,195
οὐδὲ ἡ τὰ βαθέα ῥεύματα ἔχοντος Ὠκεανοῦ δύναμις,

ἐξ οὗ περ πάντες ποταμοὶ καὶ πᾶσα θάλασσα196
ἐξ οὗ γε πάντες οἱ ποταμοὶ καὶ πᾶσα ἡ θάλασσα,

καὶ πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν·197
καὶ πᾶσαι αἱ πηγαί, καὶ τὰ βαθέα φρέατα βλύζουσι καὶ ῥέουσιν,

ἀλλὰ καὶ ὃς δείδοικε Διὸς μεγάλοιο κεραυνὸν198
ἀλλὰ καὶ οὗτος φοβεῖται τὸν κεραυνὸν τοῦ μεγάλου Διός,

δεινήν τε βροντήν, ὅτ᾽ ἀπ᾽ οὐρανόθεν σμαραγήσῃ.199
καὶ τὴν φοβερὰν βροντήν, ὅτε ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ἠχήσει καὶ ψοφήσει.



ἦ ῥα, καὶ ἐκ κρημνοῖο ἐρύσσατο χάλκεον ἔγχος,200
εἶπε δή, καὶ ἐκ τοῦ κρημνοῦ εἵλκυσε τὸ σιδηροῦν δόρυ,

τὸν δὲ κατ᾽ αὐτόθι λεῖπεν, ἐπεὶ φίλον ἦτορ ἀπηύρα,201
τοῦτον δὲ αὐτόθι κατέλιπεν, ἐπειδὴ ἀφείλετο τὴν προσφιλῆ ψυχήν,

κείμενον ἐν ψαμάθοισι, δίαινε δέ μιν μέλαν ὕδωρ.202
κείμενον ἐν τῇ ἄμμῳ, διέβρεχε δὲ αὐτὸν τὸ μέλαν ὕδωρ·

τὸν μὲν ἄρ᾽ ἐγχέλυές τε καὶ ἰχθύες ἀμφεπένοντο203
τοῦτον μὲν οὖν αἱ ἐγχέλυες καὶ οἱ ἰχθύες κατέτρωγον,

δημὸν ἐρεπτόμενοι ἐπινεφρίδιον κείροντες·204
τὴν τῶν νεφρῶν πιμελὴν ἐσθίοντες καὶ καταβρώχοντες.

αὐτὰρ ὃ βῆ ῥ᾽ ἰέναι μετὰ Παίονας ἱπποκορυστάς,205
οὗτος δὲ ὥρμησε πορεύεσθαι ἐπὶ Παίονας τοὺς ἐφίππους ὁπλίτας,

οἵ ῥ᾽ ἔτι πὰρ ποταμὸν πεφοβήατο δινήεντα,206
οἳ δὴ ἔτι μᾶλλον παρὰ τὸν ποταμὸν ἔφευγον τὸν συστροφὰς ὑδάτων ποιοῦντα,

ὡς εἶδον τὸν ἄριστον ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ207
ἐπειδὴ ἐθεάσαντο τὸν κράτιστον ἐν τῇ ἰσχυρᾷ μάχῃ ἀναιρεθέντα ἐπικρατῶς

χέρσ᾽ ὕπο Πηλεΐδαο καὶ ἄορι ἶφι δαμέντα.208
ὑπὸ τῶν χειρῶν, καὶ τοῦ ξίφους τοῦ υἱοῦ τοῦ Πηλέως.

ἔνθ᾽ ἕλε Θερσίλοχόν τε Μύδωνά τε Ἀστύπυλόν τε209
τότε ἀπέκτεινε τὸν Θερσίλοχον, καὶ τὸν Μύδωνα, καὶ τὸν Ἀστύπυλον,

Μνῆσόν τε Θρασίον τε καὶ Αἴνιον ἠδ᾽ Ὀφελέστην·210
καὶ τὸν Μνῆσον, καὶ τὸν Θρασίον, καὶ τὸν Αἴνιον, καὶ τὸν Ὀφελέστην.

καί νύ κ᾽ ἔτι πλέονας κτάνε Παίονας ὠκὺς Ἀχιλλεύς,211
καὶ δὴ ἂν ἔτι πλείονας ἀπέκτεινε Παίονας ὁ ταχύπους Ἀχιλλεύς,

εἰ μὴ χωσάμενος προσέφη ποταμὸς βαθυδίνης212
εἰ μὴ μεγάλως ὀργισθεὶς εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ βαθύρρους ποταμός,

ἀνέρι εἰσάμενος, βαθέης δ᾽ ἐκ φθέγξατο δίνης·213
ἀνδρὶ ὁμοιωθείς, ἐκ τῆς βαθείας δὲ συστροφῆς τοῦ ὕδατος ἐλάλησεν.

‘ὦ Ἀχιλεῦ, περὶ μὲν κρατέεις, περὶ δ᾽ αἴσυλα ῥέζεις214
ὦ Ἀχιλλεῦ, πάνυ μὲν νικᾷς, πάνυ δὲ ἄδικα ποιεῖς

ἀνδρῶν· αἰεὶ γάρ τοι ἀμύνουσιν θεοὶ αὐτοί.215
τῶν ἀνδρῶν· ἀεὶ δέ σοι βοηθοῦσιν οἱ θεοὶ αὐτοί.

εἴ τοι Τρῶας ἔδωκε Κρόνου παῖς πάντας ὀλέσσαι,216
εἴ σοι ὁ τοῦ Κρόνου υἱὸς ἔδωκε πάντας τοὺς Τρῷας ἀπολέσαι,

ἐξ ἐμέθεν γ᾽ ἐλάσας πεδίον κάτα μέρμερα ῥέζε·217
ἀπ᾿ ἐμοῦ ἐξελάσας κατὰ τὸ πεδίον τὰ δεινὰ πράττε,

πλήθει γὰρ δή μοι νεκύων ἐρατεινὰ ῥέεθρα,218
πεπληρωμένα γάρ εἰσι νεκρῶν τὰ ἐπέραστά μου ῥεύματα,

οὐδέ τί πῃ δύναμαι προχέειν ῥόον εἰς ἅλα δῖαν219
οὐκέτι που δύναμαι προχεῖν τὸν ῥοῦν εἰς τὴν ἐνδοξοτάτην θάλασσαν

στεινόμενος νεκύεσσι, σὺ δὲ κτείνεις ἀϊδήλως.220
στενοχωρούμενος τοῖς νεκροῖς, σὺ δὲ ἄρδην ἀποκτείνεις·

ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ ἔασον· ἄγη μ᾽ ἔχει ὄρχαμε λαῶν.221
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ κορέσθητι, μίασμά με κατέχει, ἀρχηγὲ τοῦ λαοῦ.



τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·222
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·

‘ἔσται ταῦτα Σκάμανδρε διοτρεφές, ὡς σὺ κελεύεις.223
ἔσονται ταῦτα Σκάμανδρε ἐκ Διὸς τεθραμμένε, καθάπερ ἐπιτάττεις (λέγεις),

Τρῶας δ᾽ οὐ πρὶν λήξω ὑπερφιάλους ἐναρίζων,224
τοὺς Τρῷας δὲ τοὺς ὑβριστὰς οὐ πρότερον παύσομαι ἀποκτείνων,

πρὶν ἔλσαι κατὰ ἄστυ καὶ Ἕκτορι πειρηθῆναι225
πρὶν συνελάσαι αὐτοὺς εἰς τὴν πόλιν, καὶ τοῦ Ἕκτορος πεῖραν λαβεῖν

ἀντιβίην, ἤ κέν με δαμάσσεται, ἦ κεν ἐγὼ τόν.226
κατὰ βιαίαν ἐναντίωσιν, ὅπως ἢ ἀποκτείνῃ με, ἢ ἐγὼ αὐτόν.



ὣς εἰπὼν Τρώεσσιν ἐπέσσυτο δαίμονι ἶσος·227
οὕτως εἰπών, ἐφώρμησε τοῖς Τρῳσὶν ὅμοιος θεῷ.

καὶ τότ᾽ Ἀπόλλωνα προσέφη ποταμὸς βαθυδίνης·228
καὶ τηνικαῦτα δὴ πρὸς τὸν Ἀπόλλωνα εἶπεν ὁ βαθύρρους ποταμός·

‘ὢ πόποι ἀργυρότοξε Διὸς τέκος οὐ σύ γε βουλὰς229
φεῦ φεῦ, ὦ ἀργυρότοξε, υἱὲ τοῦ Διός, οὐ σύ γε τὰς βουλάς,

εἰρύσαο Κρονίωνος, ὅ τοι μάλα πόλλ᾽ ἐπέτελλε230
καὶ ἐπιταγὰς ἐφύλαξας τοῦ υἱοῦ τοῦ Κρόνου, ὅς σοι πάνυ πολλὰ ἐπέταττε

Τρωσὶ παρεστάμεναι καὶ ἀμύνειν, εἰς ὅ κεν ἔλθῃ231
παρίστασθαι καὶ βοηθεῖν τοῖς Τρῳσίν, ἕως ἂν παραγένηται

δείελος ὀψὲ δύων, σκιάσῃ δ᾽ ἐρίβωλον ἄρουραν.232
ἡ δείλη ἡ ὀψὲ δύνουσα, συσκιάσῃ δὲ τὴν μεγαλόβωλον γῆν.



ἦ, καὶ Ἀχιλλεὺς μὲν δουρικλυτὸς ἔνθορε μέσσῳ233
εἶπε· καὶ Ἀχιλλεὺς μὲν ὁ κατὰ πόλεμον ἔνδοξος κατεπήδησεν εἰς τὸ μέσον,

κρημνοῦ ἀπαΐξας· ὃ δ᾽ ἐπέσσυτο οἴδματι θύων,234
ὁρμήσας ἀπὸ τοῦ κρημνοῦ καὶ τῆς ὄχθης, οὗτος δὲ ἐφώρμησε τῷ κύματι ἐνθουσιῶν,

πάντα δ᾽ ὄρινε ῥέεθρα κυκώμενος, ὦσε δὲ νεκροὺς235
πάντα δὲ διήγειρε τὰ ῥεύματα ταραττόμενος, ἀπεωθήσατο δὲ τοὺς νεκροὺς

πολλούς, οἵ ῥα κατ᾽ αὐτὸν ἅλις ἔσαν, οὓς κτάν᾽ Ἀχιλλεύς236
τοὺς πολλούς, οἳ δὴ κατ᾿ αὐτὸν ἦσαν ἱκανῶς, οὓς ἀπέκτεινεν ὁ Ἀχιλλεύς.

τοὺς ἔκβαλλε θύραζε μεμυκὼς ἠΰτε ταῦρος237
τούτους ἐξέβαλεν εἰς τὸ ἔξω, βοῶν καθάπερ ταῦρος,

χέρσον δέ· ζωοὺς δὲ σάω κατὰ καλὰ ῥέεθρα,238
ἐπὶ τὴν χέρσον· τοῦς ζῶντας δὲ ἔσωζε κατὰ τὰ περικαλλῆ ῥεύματα,

κρύπτων ἐν δίνῃσι βαθείῃσιν μεγάλῃσι.239
κρύπτων αὐτοὺς ἐν ταῖς βαθείαις καὶ μεγάλαις συστροφαῖς τοῦ ὕδατος,

δεινὸν δ᾽ ἀμφ᾽ Ἀχιλῆα κυκώμενον ἵστατο κῦμα,240
δεινῶς δὲ καὶ φοβερῶς ταραττόμενον τὸ κῦμα ἵστατο περὶ τὸν Ἀχιλλέα,

ὤθει δ᾽ ἐν σάκεϊ πίπτων ῥόος· οὐδὲ πόδεσσιν241
ἀπεωθεῖτο δ' αὐτὸν ὁ ῥοῦς ἐμπίπτων τῇ ἀσπίδι, οὐδὲ τοῖς ποσὶν

εἶχε στηρίξασθαι· ὃ δὲ πτελέην ἕλε χερσὶν242
ἐδύνατο ἑδρασθῆναι· οὗτος δὲ πτελέαν ἐκράτησε ταῖς χερσὶ

εὐφυέα μεγάλην· ἣ δ᾽ ἐκ ῥιζῶν ἐριποῦσα243
μεγάλως ἐμπεφυκυῖαν, αὕτη δὲ πρόρριζος καταπεσοῦσα

κρημνὸν ἅπαντα διῶσεν, ἐπέσχε δὲ καλὰ ῥέεθρα244
πᾶσαν τὴν ὄχθην κατέβαλε, διεκώλυσε δὲ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα

ὄζοισιν πυκινοῖσι, γεφύρωσεν δέ μιν αὐτὸν245
κλάδοις πυκνοῖς, ἐγεφύρωσε δὲ καὶ ἔζευξεν αὐτόν,

εἴσω πᾶσ᾽ ἐριποῦσ᾽· ὃ δ᾽ ἄρ᾽ ἐκ δίνης ἀνορούσας246
ἐντὸς πᾶσα καταπεσοῦσα· οὗτος δὲ ἐκ τῆς συστροφῆς τοῦ ὕδατος ἀνορμήσας,

ἤϊξεν πεδίοιο ποσὶ κραιπνοῖσι πέτεσθαι247
ἐπέθετο τρέχειν διὰ τοῦ πεδίου ταχέσι ποσὶ

δείσας· οὐδέ τ᾽ ἔληγε θεὸς μέγας, ὦρτο δ᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ248
φοβηθείς, οὐδὲ ἀπεπαύετο ὁ μέγας θεός, ὥρμησε δὲ κατ᾿ αὐτοῦ

ἀκροκελαινιόων, ἵνα μιν παύσειε πόνοιο249
κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν μελαινόμενος, ὅπως αὐτὸν ἀποστήσειε τῆς μάχης

δῖον Ἀχιλλῆα, Τρώεσσι δὲ λοιγὸν ἀλάλκοι.250
τὸν ἐνδοξότατον Ἀχιλλέα, τοῖς Τρῳσὶ δὲ ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον.

Πηλεΐδης δ᾽ ἀπόρουσεν ὅσον τ᾽ ἐπὶ δουρὸς ἐρωή,251
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως ἀνεχώρησεν ὅσον ἐπιβολὴν δόρατος,

αἰετοῦ οἴματ᾽ ἔχων μέλανος τοῦ θηρητῆρος,252
ἀετοῦ ὁρμήματα ποιούμενος μέλανος τοῦ πρὸς θήραν ἐπιτηδείου,

ὅς θ᾽ ἅμα κάρτιστός τε καὶ ὤκιστος πετεηνῶν·253
ὅστις ὁμοῦ καὶ ἰσχυρότατος καὶ τάχιστός ἐστι πάντων τῶν ὀρνέων.

τῷ ἐϊκὼς ἤϊξεν, ἐπὶ στήθεσσι δὲ χαλκὸς254
τούτῳ ὅμοιος ὥρμησεν, ἐν τῷ στήθει δὲ τὰ ὅπλα

σμερδαλέον κονάβιζεν· ὕπαιθα δὲ τοῖο λιασθεὶς255
καταπληκτικῶς ἤχησαν· ἐκπλαγίου (εἰς τὸ ἐμπροσθεν) δὲ τούτου ἀποχωρισθεὶς

φεῦγ᾽, ὃ δ᾽ ὄπισθε ῥέων ἕπετο μεγάλῳ ὀρυμαγδῷ.256
ἔφευγεν, οὗτος δὲ ῥέων ὄπισθεν ἐδίωκε σὺν μεγάλῃ βοῇ.

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀνὴρ ὀχετηγὸς ἀπὸ κρήνης μελανύδρου257
ὥσπερ δὲ ὅταν ἀνὴρ ὑδραγωγὸς ἀπὸ πηγῆς μέλαν ὕδωρ ἐχούσης

ἂμ φυτὰ καὶ κήπους ὕδατι ῥόον ἡγεμονεύῃ258
ἐπὶ τὰ δένδρα καὶ τοὺς κήπους ῥύσιν τῷ ὕδατι προπαρασκευάζῃ,

χερσὶ μάκελλαν ἔχων, ἀμάρης ἐξ ἔχματα βάλλων·259
ταῖς χερσὶ σκαλίδα κατέχων, τῆς ὑδροχόης τὰ ἐμπόδια ἐκβάλλων,

τοῦ μέν τε προρέοντος ὑπὸ ψηφῖδες ἅπασαι260
τούτου δὲ προκειμένου πάντες οἱ μικροί λίθοι

ὀχλεῦνται· τὸ δέ τ᾽ ὦκα κατειβόμενον κελαρύζει261
ὑποκινοῦνται, τοῦτο δὲ ταχέως καταρρέον ἠχεῖ

χώρῳ ἔνι προαλεῖ, φθάνει δέ τε καὶ τὸν ἄγοντα·262
ἐν τόπῳ κατάντει, φθάνει δὲ καὶ αὐτὸν τὸν ὁδηγοῦντα.

ὣς αἰεὶ Ἀχιλῆα κιχήσατο κῦμα ῥόοιο263
οὕτως ἀεὶ τὸν Ἀχιλλέα κατελάμβανε τὸ κῦμα τοῦ ῥοῦ,

καὶ λαιψηρὸν ἐόντα· θεοὶ δέ τε φέρτεροι ἀνδρῶν.264
καὶ λίαν ταχὺν ὑπάρχοντα, οἱ γὰρ θεοὶ κρείττονές εἰσι τῶν ἀνδρῶν.

ὁσσάκι δ᾽ ὁρμήσειε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς265
ὁσάκις δὲ διενοεῖτο ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς

στῆναι ἐναντίβιον καὶ γνώμεναι εἴ μιν ἅπαντες266
στῆναι ἐναντίον, καὶ γνῶναι, εἰ πάντες αὐτὸν

ἀθάνατοι φοβέουσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι,267
οἱ θεοὶ διώκουσιν, οἱ τὸν πλατὺν καὶ μέγαν οὐρανὸν κατοικοῦντες,

τοσσάκι μιν μέγα κῦμα διιπετέος ποταμοῖο268
τοσάκις αὐτὸν τὸ μέγα κῦμα τοῦ ἐκ Διὸς γεννηθέντος ποταμοῦ

πλάζ᾽ ὤμους καθύπερθεν· ὃ δ᾽ ὑψόσε ποσσὶν ἐπήδα269
ἐστροφοδίνει, καὶ ἐπέκλυζε κατὰ τοὺς ὤμους ὑπεράνωθεν, οὗτος δὲ εἰς ὕψος ἀνεπήδᾳ τοῖς ποσὶ

θυμῷ ἀνιάζων· ποταμὸς δ᾽ ὑπὸ γούνατ᾽ ἐδάμνα270
λυπούμενος ἐν τῇ ψυχῇ, ὁ ποταμὸς δὲ τὰ γόνατα ἐδάμαζε καὶ κατεπόνει

λάβρος ὕπαιθα ῥέων, κονίην δ᾽ ὑπέρεπτε ποδοῖιν.271
σφοδρῶς ὑπὸ (ἔμπροσθεν) πόδα ῥέων, τὴν κόνιν δὲ ὑπέσυρεν τοῖς ποσὶν (ἐκ τῶν ποδῶν)·

Πηλεΐδης δ᾽ ᾤμωξεν ἰδὼν εἰς οὐρανὸν εὐρύν·272
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως λυπούμενος ἐβόησεν ἀναβλέψας εἰς τὸν μέγαν οὐρανὸν λέγων·

Ζεῦ πάτερ ὡς οὔ τίς με θεῶν ἐλεεινὸν ὑπέστη273
ὦ Ζεῦ πάτερ, πάνυ γε οὐδείς με τὸν ἄθλιον Θεὸς ὑπέσχετο

ἐκ ποταμοῖο σαῶσαι· ἔπειτα δὲ καί τι πάθοιμι.274
σῶσαι ἐκ τοῦ ποταμοῦ, μετὰ ταῦτα δὲ καί τι παθεῖν ἐᾶσαι.

ἄλλος δ᾽ οὔ τις μοι τόσον αἴτιος Οὐρανιώνων,275
οὐδεὶς δὲ ἄλλος τῶν οὐρανίων θεῶν τοσοῦτόν μοι αἴτιος·

ἀλλὰ φίλη μήτηρ, ἥ με ψεύδεσσιν ἔθελγεν·276
ἀλλὰ ἡ ἀγαπητή μήτηρ, ἥτις μὲ ψεύσμασιν ἐξηπάτα,

ἥ μ᾽ ἔφατο Τρώων ὑπὸ τείχεϊ θωρηκτάων277
ἥτις με εἶπεν ὑπὸ τὸ τεῖχος τῶν ὁπλιτῶν Τρῴων

λαιψηροῖς ὀλέεσθαι Ἀπόλλωνος βελέεσσιν.278
ἀναιρεθήσεσθαι τοῖς ταχέσι βέλεσι τοῦ Ἀπόλλωνος.

ὥς μ᾽ ὄφελ᾽ Ἕκτωρ κτεῖναι ὃς ἐνθάδε γ᾽ ἔτραφ᾽ ἄριστος·279
εἴθε ὦφλεν ὁ Ἕκτωρ ἀποκτεῖναί με, ὅστις ἐνταῦθα ἐτράφη κράτιστος·

τώ κ᾽ ἀγαθὸς μὲν ἔπεφν᾽, ἀγαθὸν δέ κεν ἐξενάριξε·280
οὕτω γὰρ ἂν γενναῖος μὲν ἀπέκτεινε, γενναῖον δὲ ἂν ἀνεῖλε·

νῦν δέ με λευγαλέῳ θανάτῳ εἵμαρτο ἁλῶναι281
νυνὶ δὲ θανάτῳ δεινῷ καὶ ὀλεθρίῳ κατεργασθῆναί με πεπρωμένον ἐστὶ κρατηθέντα

ἐρχθέντ᾽ ἐν μεγάλῳ ποταμῷ ὡς παῖδα συφορβόν,282
καὶ συσχεθέντα ἐν τῷ μεγάλῳ ποταμῷ, ὥσπερ παῖδα χοιροβοσκόν,

ὅν ῥά τ᾽ ἔναυλος ἀποέρσῃ χειμῶνι περῶντα.283
ὃν δὴ χειμάρρους ἀποπνίξῃ ἐν χειμῶνι διαβαίνοντα.

ὣς φάτο, τῷ δὲ μάλ᾽ ὦκα Ποσειδάων καὶ Ἀθήνη284
οὕτως εἶπε· τούτῳ δὲ πάνυ ταχέως ὅ τε Ποσειδῶν καὶ ἡ Ἀθηνᾶ

στήτην ἐγγὺς ἰόντε, δέμας δ᾽ ἄνδρεσσιν ἐΐκτην,285
ἔστησαν ἐγγὺς παραγενόμενοι, ἀνδράσι δὲ ὡμοιώθησαν κατὰ τὸ σῶμα·

χειρὶ δὲ χεῖρα λαβόντες ἐπιστώσαντ᾽ ἐπέεσσι.286
τῇ χειρὶ δὲ τὴν χεῖρα κρατήσαντες ἐβεβαίωσαν λόγοις·

τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Ποσειδάων ἐνοσίχθων·287
ἐν τούτοις δὲ λόγων ἤρξατο Ποσειδῶν ὁ σείων τὴν γῆν·

‘Πηλεΐδη μήτ᾽ ἄρ τι λίην τρέε μήτέ τι τάρβει·288
ὦ υἱὲ τοῦ Πηλέως, μήτε τι φοβοῦ μήτε τι ὑποχώρει,

τοίω γάρ τοι νῶϊ θεῶν ἐπιταρρόθω εἰμὲν289
τοιοῦτοι γὰρ ἡμεῖς ἀπὸ τῶν θεῶν βοηθοί σοι ὑπάρχομεν

Ζηνὸς ἐπαινήσαντος ἐγὼ καὶ Παλλὰς Ἀθήνη·290
τοῦ Διὸς ἐπινεύσαντος, ἐγώ τε καὶ ἡ πολεμικὴ Ἀθηνᾶ·

ὡς οὔ τοι ποταμῷ γε δαμήμεναι αἴσιμόν ἐστιν,291
διότι οὐκ ἔστι σοι πεπρωμένον ἀπολέσθαι ὑπὸ ποταμοῦ,

ἀλλ᾽ ὅδε μὲν τάχα λωφήσει, σὺ δὲ εἴσεαι αὐτός·292
ἀλλ᾿ οὗτος μὲν ταχέως λήξει, σὺ δὲ αὐτὸς γνώσῃ·

αὐτάρ τοι πυκινῶς ὑποθησόμεθ᾽ αἴ κε πίθηαι·293
σοὶ δὲ πυκνῶς καὶ συνετῶς παραινέσομεν ἐὰν πείθῃ,

μὴ πρὶν παύειν χεῖρας ὁμοιΐου πολέμοιο294
μὴ πρότερον ἀποπαύσειν τὰς χεῖρας τοῦ χαλεποῦ πολέμου,

πρὶν κατὰ Ἰλιόφι κλυτὰ τείχεα λαὸν ἐέλσαι295
πρὶν συνελάσαι εἰς τὰ κλυτὰ τείχη τοῦ Ἰλίου τὸν λαὸν

Τρωϊκόν, ὅς κε φύγῃσι· σὺ δ᾽ Ἕκτορι θυμὸν ἀπούρας296
τὸν Τρωϊκόν, ὃς ἂν καὶ ἐκφύγῃ, σὺ δὲ τῷ(οῦ) Ἕκτορι(ος) ἀφελόμενος τὴν ψυχὴν

ἂψ ἐπὶ νῆας ἴμεν· δίδομεν δέ τοι εὖχος ἀρέσθαι.297
εἰς τοὐπίσω ἐπὶ τὰς ναῦς πορεύου, διδόαμεν δέ σοι καύχημα λαβεῖν.



τὼ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰπόντε μετ᾽ ἀθανάτους ἀπεβήτην·298
οἱ μὲν οὕτω δὴ εἰπόντες ἀπῆλθον πρὸς τοὺς ἄλλους θεούς·

αὐτὰρ ὃ βῆ, μέγα γάρ ῥα θεῶν ὄτρυνεν ἐφετμή,299
οὗτος δὲ ὥρμησε, μεγάλως γὰρ αὐτὸν παρώξυνεν ἡ τῶν θεῶν ἐντολή,

ἐς πεδίον· τὸ δὲ πᾶν πλῆθ᾽ ὕδατος ἐκχυμένοιο,300
εἰς τὸ πεδίον· τοῦτο δὲ ἅπαν πλῆρες ἦν ὕδατος ἐκκεχυμένου,

πολλὰ δὲ τεύχεα καλὰ δαὶ κταμένων αἰζηῶν301
πολλὰ δὲ ὅπλα καλὰ τῶν ἀναιρεθέντων νέων

πλῶον καὶ νέκυες· τοῦ δ᾽ ὑψόσε γούνατ᾽ ἐπήδα302
ἔπλεον, καὶ νεκροί, τούτου δὲ τὰ γόνατα εἰς ὕψος ἐπήδων

πρὸς ῥόον ἀΐσσοντος ἀν᾽ ἰθύν, οὐδέ μιν ἴσχεν303
πρὸς τὸν ῥοῦν ὁρμῶντος κατὰ τὴν εὐθυφορίαν τοῦ ὕδατος, οὐδ᾽ ἐπέσχε καὶ διεκώλυσεν αὐτὸν

εὐρὺ ῥέων ποταμός· μέγα γὰρ σθένος ἔμβαλ᾽ Ἀθήνη.304
ὁ εὐρέως ῥεῶν ποταμός, μεγάλην γὰρ δύναμιν ἐνέβαλεν αὐτῷ ἡ Ἀθηνᾶ.

οὐδὲ Σκάμανδρος ἔληγε τὸ ὃν μένος, ἀλλ᾽ ἔτι μᾶλλον305
οὐδὲ Σκάμανδρος ἀπεπαύετο τῆς ἑαυτοῦ εὐθαρσίας, ἀλλ᾿ ἔτι μαλλὸν

χώετο Πηλεΐωνι, κόρυσσε δὲ κῦμα ῥόοιο306
ὠργίζετο τῷ υἱῷ τοῦ Πηλέως, ὕψωσε (ὥπλισε) δὲ τὸ κῦμα τοῦ ῥοῦ

ὑψόσ᾽ ἀειρόμενος, Σιμόεντι δὲ κέκλετ᾽ ἀΰσας·307
εἰς ὕψος ἐπαιρόμενος, τῷ Σιμόεντι δὲ παρεκελεύσατο φωνήσας·

φίλε κασίγνητε σθένος ἀνέρος ἀμφότεροί περ308
ὦ ἀγαπητὲ ἀδελφέ, δύναμιν ἀνδρὸς ἀμφότεροι γοῦν

σχῶμεν, ἐπεὶ τάχα ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος309
διακωλύσωμεν, ἐπειδὴ ταχέως τὴν μεγάλην πόλιν τοῦ βασιλέως Πριάμου

ἐκπέρσει, Τρῶες δὲ κατὰ μόθον οὐ μενέουσιν.310
ἐκπορθήσει, οἱ Τρῷες γὰρ κατὰ τὴν μάχην οὐ παραμενοῦσιν,

ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, καὶ ἐμπίπληθι ῥέεθρα311
ἀλλὰ βοήθησον ὅτι τάχος, καὶ πλήρωσον τὰ ῥεῖθρα

ὕδατος ἐκ πηγέων, πάντας δ᾽ ὀρόθυνον ἐναύλους,312
ὕδατος ἐκ τῶν πηγῶν, πάσας δὲ τὰς στενὰς διώρυχας παρόρμησον,

ἵστη δὲ μέγα κῦμα, πολὺν δ᾽ ὀρυμαγδὸν ὄρινε313
ἀνίστη δὲ μέγα κῦμα, πολλὴν δὲ βοὴν διέγειρον

φιτρῶν καὶ λάων, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα314
κορμῶν καὶ λίθων, ὅπως ἀποπαύσωμεν τὸν σκληρὸν καὶ ἀπηνῆ ἄνδρα,

ὃς δὴ νῦν κρατέει, μέμονεν δ᾽ ὅ γε ἶσα θεοῖσι.315
ὃς δὴ νῦν νικᾷ, ἐνθουσιᾷ δὲ αὐτὸς ὁμοίως τοῖς θεοῖς·

φημὶ γὰρ οὔτε βίην χραισμησέμεν οὔτέ τι εἶδος316
οἴομαι γὰρ οὐκέτι τὴν ἰσχὺν αὐτῷ βοηθήσειν οὔτε τι τὸ εἶδος (κάλλος),

οὔτε τὰ τεύχεα καλά, τά που μάλα νειόθι λίμνης317
οὔτε τὰ περικαλλῆ ὅπλα, ἃ δή που ἐν τῷ ἐσχάτῳ τῆς θαλάσσης

κείσεθ᾽ ὑπ᾽ ἰλύος κεκαλυμμένα· κὰδ δέ μιν αὐτὸν318
κείσονται περικεκαλυμμένα ὑπὸ τοῦ πήλου, καὶ τῆς ὑποστάθμης· πρὸς δὲ καὶ αὐτὸν

εἰλύσω ψαμάθοισιν ἅλις χέραδος περιχεύας319
κατακρύψω καὶ συγχώσω διὰ τῆς ἄμμου (ἐν τῇ ἄμμῳ), περιχέας καὶ ἐποσωρεύσας ποταμίου λιθάδος (ποταμίων λίθων)

μυρίον, οὐδέ οἱ ὀστέ᾽ ἐπιστήσονται Ἀχαιοὶ320
ἱκανὸν πλῆθος, οὐδὲ τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ εἴσονται οἱ Ἕλληνες

ἀλλέξαι· τόσσην οἱ ἄσιν καθύπερθε καλύψω.321
συλλέξαι, τόσον(ην) αὐτῷ συρφετὸν (δεῖσαν) ἄνωθεν περιθήσω,

αὐτοῦ οἱ καὶ σῆμα τετεύξεται, οὐδέ τί μιν χρεὼ322
αὐτόθι αὐτῷ καὶ τὸ μνῆμα γενήσεσαι, οὐδέ τις αὐτῷ χρεία

ἔσται τυμβοχόης, ὅτε μιν θάπτωσιν Ἀχαιοί.323
ἔσται τάφου χωστοῦ, ἡνίκα αὐτὸν θάπτουσιν οἱ Ἕλληνες.

ἦ, καὶ ἐπῶρτ᾽ Ἀχιλῆϊ κυκώμενος ὑψόσε θύων324
εἶπε· καὶ ἐπανέστη τῷ Ἀχιλλεῖ ταραττόμενος, εἰς ὕψος ἐμμανῶς ὁρμῶν,

μορμύρων ἀφρῷ τε καὶ αἵματι καὶ νεκύεσσι.325
ἀναβράσσων (θηριούμενος) ἀφρῷ τε καὶ αἵματι, καὶ νεκροῖς·

πορφύρεον δ᾽ ἄρα κῦμα διιπετέος ποταμοῖο326
πορφυροῦν δὲ κῦμα τοῦ ἐκ τοῦ Διὸς γεννηθέντος ποταμοῦ

ἵστατ᾽ ἀειρόμενον, κατὰ δ᾽ ᾕρεε Πηλεΐωνα·327
ἵστατο ἐπαιρόμενον, καθῄρει δὲ τὸν υἱὸν τοῦ Πηλέως·

Ἥρη δὲ μέγ᾽ ἄϋσε περιδείσασ᾽ Ἀχιλῆϊ328
ἡ Ἥρα δὲ μεγάλως ἐβόησε, περίφοβος γενομένη ἕνεκα τοῦ Ἀχιλλέως,

μή μιν ἀποέρσειε μέγας ποταμὸς βαθυδίνης,329
μήπως αὐτὸν ἀποπνίξειεν ὁ μέγας βαθύρρους ποταμός.

αὐτίκα δ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν·330
παραχρῆμα δὲ πρὸς τὸν Ἥφαιστον ἔλεγε τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱὸν·

‘ὄρσεο κυλλοπόδιον ἐμὸν τέκος· ἄντα σέθεν γὰρ331
διεγέρθητι, ὦ τέκνον ἐμόν, βεβλαμμένον τοὺς πόδας, σοῦ γὰρ ἐναντίον

Ξάνθον δινήεντα μάχῃ ἠΐσκομεν εἶναι·332
εἶναι τὸν συστροφὰς ποιοῦντα Ξάνθον ἐν τῇ μάχῃ οἰόμεθα,

ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, πιφαύσκεο δὲ φλόγα πολλήν.333
ἀλλὰ βοήθησον ὅτι τάχος, ἐνδείκνυε δὲ καὶ ἐξύφαπτε πολλὴν φλόγα·

αὐτὰρ ἐγὼ Ζεφύροιο καὶ ἀργεστᾶο Νότοιο334
ἐγὼ δὲ τὴν τοῦ Ζεφύρου καὶ Νότου τοῦ τὰς νεφέλας λευκαίνοντος δεινὴν καταιγίδα καὶ συστροφὴν

εἴσομαι ἐξ ἁλόθεν χαλεπὴν ὄρσουσα θύελλαν,335
πορεύσομαι παρορμήσουσα καὶ διεγεροῦσα ἐκ τῆς θαλάσσης,

ἥ κεν ἀπὸ Τρώων κεφαλὰς καὶ τεύχεα κήαι336
ἥτις ἂν τὰς κεφαλὰς τῶν Τρῴων καὶ τὰ ὅπλα κατακαύσειε,

φλέγμα κακὸν φορέουσα· σὺ δὲ Ξάνθοιο παρ᾽ ὄχθας337
φλόγα κακὴν φέρουσα· σὺ δὲ παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ Ξάνθου

δένδρεα καῖ᾽, ἐν δ᾽ αὐτὸν ἵει πυρί· μὴ δέ σε πάμπαν338
καῖε τὰ δένδρα, καὶ αὐτὸν ἔμβαλλε εἰς τὸ πῦρ, μηδέ τι σε

μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἀποτρεπέτω καὶ ἀρειῇ·339
λόγοις προσηνέσιν ἀποπαυέτω, ἢ ἀπειλῄ,

μὴ δὲ πρὶν ἀπόπαυε τεὸν μένος, ἀλλ᾽ ὁπότ᾽ ἂν δὴ340
μηδὲ πρότερον καταστόρει τὴν σὴν εὐθαρσίαν καὶ ἰσχύν· ἀλλ᾽ ὅταν δὴ

φθέγξομ᾽ ἐγὼν ἰάχουσα, τότε σχεῖν ἀκάματον πῦρ.341
ἐγὼ λαλήσω βοῶσα, τότε ἐπίσχες τὸ ἀκατάπαυστον (ἀκαταπόνητον) πῦρ.



ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ.342
οὕτως εἶπεν· ὁ Ἥφαιστος δὲ παρεσκεύαζε τὸ θεσπεσίως καιόμενον πῦρ·

πρῶτα μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς343
πρῶτον μὲν οὖν ἐν τῇ πεδιάδι ἐκαίετο τὸ πῦρ, ἔκανε δὲ τοὺς νεκροὺς

πολλούς, οἵ ῥα κατ᾽ αὐτὸν ἅλις ἔσαν, οὓς κτάν᾽ Ἀχιλλεύς·344
τοὺς πολλούς, οἳ δὴ κατ' αὐτὸν ἦσαν ἱκανῶς, οὓς ἀπέκτεινεν ὁ Ἀχιλλεύς·

πᾶν δ᾽ ἐξηράνθη πεδίον, σχέτο δ᾽ ἀγλαὸν ὕδωρ.345
πᾶσα δὲ ἡ πεδιὰς ἐξηράνθη, ἐπεσχέθη δὲ καὶ ἠρανίσθη τὸ λαμπρὸν ὕδωρ.

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπωρινὸς Βορέης νεοαρδέ᾽ ἀλωὴν346
ὥσπερ δὲ ὅταν ὁ κατὰ τὴν ὀπώραν πνέων Βορέας (οἱ ἐτησίαι) νεωστὶ ἀρδευθέντα κῆπον

αἶψ᾽ ἀγξηράνῃ· χαίρει δέ μιν ὅς τις ἐθείρῃ·347
ταχέως ἀναξηράνῃ, χαίρῃ δὲ ὃς ἂν αὐτοῦ ἐπιμελῆται.

ὣς ἐξηράνθη πεδίον πᾶν, κὰδ δ᾽ ἄρα νεκροὺς348
οὕτως ἐξηράνθη πᾶσα ἡ πεδιάς, τοὺς νεκροὺς δ᾽ ἄρα

κῆεν· ὃ δ᾽ ἐς ποταμὸν τρέψε φλόγα παμφανόωσαν.349
κατέκαυσεν, οὗτος δὲ ἐπὶ τὸν ποταμὸν ἔτρεψε τὴν λαμπροτάτην φλόγα·

καίοντο πτελέαι τε καὶ ἰτέαι ἠδὲ μυρῖκαι,350
ἐκαίοντο δὲ αἱ πτελέαι καὶ αἱ ἰτέαι, καὶ αἱ μυρίναι,

καίετο δὲ λωτός τε ἰδὲ θρύον ἠδὲ κύπειρον,351
ἐκαίετο δὲ τὸ(ἡ) γλυκύρριζον(ος), καὶ τὸ θρύον, καὶ τὸ κύπειρον,

τὰ περὶ καλὰ ῥέεθρα ἅλις ποταμοῖο πεφύκει·352
ἃ περὶ τὰ εὐειδὴ ῥεῖθρα τοῦ ποταμοῦ ἱκανῶς ἐφύετο

τείροντ᾽ ἐγχέλυές τε καὶ ἰχθύες οἳ κατὰ δίνας,353
κατεπονοῦντο αἱ ἐγχέλυές τε καὶ οἱ ἰχθύες, οἳ κατὰ τὰς συστροφὰς τοῦ ὕδατος,

οἳ κατὰ καλὰ ῥέεθρα κυβίστων ἔνθα καὶ ἔνθα354
οἳ κατὰ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα ἀναπαλλόμενοι κατεδύοντο τῇ δὲ κἀκεῖσε,

πνοιῇ τειρόμενοι πολυμήτιος Ἡφαίστοιο.355
καταπονούμενοι ὑπὸ τῆς πνοῆς τοῦ πολυβούλου καὶ πολυμηχάνου Ἡφαίστου,

καίετο δ᾽ ἲς ποταμοῖο ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν·356
ἐκαίετο δὲ ἡ τοῦ ποταμοῦ δύναμις, καὶ λόγον εἶπε, καὶ ἐξ ὀνόματος ἐκάλει·

Ἥφαιστ᾽, οὔ τις σοί γε θεῶν δύνατ᾽ ἀντιφερίζειν,357
ὦ Ἥφαιστε, οὐδεὶς τῶν θεῶν δύναται ἐξισοῦσθαί σοί γε·

οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ σοί γ᾽ ὧδε πυρὶ φλεγέθοντι μαχοίμην.358
οὐδ' ἂν ἐγὼ σοί γε οὕτω πυρὶ κατακαίοντι πολεμοίην.

λῆγ᾽ ἔριδος, Τρῶας δὲ καὶ αὐτίκα δῖος Ἀχιλλεὺς359
παύου τῆς μάχης, τοὺς Τρῷας δὲ καὶ νῦν ἂν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς

ἄστεος ἐξελάσειε· τί μοι ἔριδος καὶ ἀρωγῆς;360
ἐκ τῆς πόλεως ἀποδιώξειεν· τί μοι ὄφελος τῆς μάχης καὶ τῆς ἐπικουρίας;



φῆ πυρὶ καιόμενος, ἀνὰ δ᾽ ἔφλυε καλὰ ῥέεθρα.361
εἶπε φλεγόμενος ὑπὸ τοῦ πυρός, ἀνέζει δὲ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα.

ὡς δὲ λέβης ζεῖ ἔνδον ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῷ362
ὥσπερ δὲ λέβης ζεῖ καὶ παφλάζει ἐντός, ἀναγκαζόμενος ὑπὸ πολλοῦ πυρὸς

κνίσην μελδόμενος ἁπαλοτρεφέος σιάλοιο363
τῷ λίπει λιπαινόμενος τοῦ εὐτραφοῦς χοίρου,

πάντοθεν ἀμβολάδην, ὑπὸ δὲ ξύλα κάγκανα κεῖται,364
πανταχόθεν ἀναβάλλων καὶ ἀναζέων, ξύλα δὲ κατάξηρα ὑπόκεινται·

ὣς τοῦ καλὰ ῥέεθρα πυρὶ φλέγετο, ζέε δ᾽ ὕδωρ·365
οὕτως αὐτοῦ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα κατεφλέγοντο πυρί, ἔζει δὲ τὸ ὕδωρ,

οὐδ᾽ ἔθελε προρέειν, ἀλλ᾽ ἴσχετο· τεῖρε δ᾽ ἀϋτμὴ366
οὐδὲ ἤθελε ῥεῖν, ἀλλὰ κατείχετο, κατεπόνει δὲ αὐτὸ ἡ πυρώδης πνοή,

Ἡφαίστοιο βίηφι πολύφρονος. αὐτὰρ ὅ γ᾽ Ἥρην367
τῇ τοῦ πολύνου καὶ πολυμηχάνου Ἡφαίστου ἰσχύϊ· οὗτος δὲ τὴν Ἥραν

πολλὰ λισσόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·368
πολλὰ ἱκετεύων λόγους ταχεῖς ἔλεγεν·

‘Ἥρη τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν369
ὦ Ἥρα τί δήποτε ὁ σὸς υἱὸς ἐπέθετο καίειν τὸν ἐμὸν ῥοῦν,

ἐξ ἄλλων; οὐ μέν τοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι370
ἐκ πάντων τῶν ἄλλων; οὐ γὰρ ἐγώ σοι τοσοῦτον ὑπάρχω αἴτιος,

ὅσσον οἱ ἄλλοι πάντες, ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοί.371
ὅσον πάντες οἱ ἄλλοι, ὅσοι εἰσὶ τοῖς Τρῳσί βοηθοί·

ἀλλ᾽ ἤτοι μὲν ἐγὼν ἀποπαύσομαι εἰ σὺ κελεύεις,372
ἀλλ' ἐγὼ μὲν λήξω, εἰ σὺ ἐπιτάττεις,

παυέσθω δὲ καὶ οὗτος· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ καὶ τόδ᾽ ὀμοῦμαι,373
ληξά(γέ)τω δὲ καὶ οὗτος· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ τούτοις καὶ τοῦτο ὅρκῳ πιστώσομαι,

μή ποτ᾽ ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν ἦμαρ,374
μηδέποτε τοῖς Τρῳσὶν ἀποσοβήσειν τὴν χαλεπὴν ἡμέραν,

μὴ δ᾽ ὁπότ᾽ ἂν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται375
μηδὲ ἢν ἡ Τροία πυρὶ θερμῷ πᾶσα κατακαίηται

καιομένη, καίωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν.376
καιομένη, καίωσι δ' αὐτὴν οἱ πολεμικοὶ υἱοὶ τῶν Ἑλλήνων.



αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ᾽ ἄκουσε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,377
ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἤκουσεν ἡ θεὰ ἡ λευκοβραχίων Ἥρα,

αὐτίκ᾽ ἄρ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν·378
παραχρῆμα δὴ πρὸς τὸν Ἥφαιστον ἔλεγε τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱόν·

‘Ἥφαιστε σχέο τέκνον ἀγακλεές· οὐ γὰρ ἔοικεν379
ὦ Ἥφαιστε, παῦσαι, ὦ τέκνον ὑπερένδοξον, οὐ γὰρ προσήκει

ἀθάνατον θεὸν ὧδε βροτῶν ἕνεκα στυφελίζειν.380
θεὸν ἀθάνατον οὕτω σκληρῶς τύπτειν καὶ βλάπτειν ἕνεκα ἀνθρώπων.



ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ κατέσβεσε θεσπιδαὲς πῦρ,381
οὕτως εἶπεν· Ἥφαιστος δὲ κατέσβεσε τὸ θεσπεσίως καιόμενον πῦρ,

ἄψορρον δ᾽ ἄρα κῦμα κατέσσυτο καλὰ ῥέεθρα.382
ὀπισθόρμητον δὲ τὸ κῦμα ἐπαλινόστησεν ἐπὶ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα.



αὐτὰρ ἐπεὶ Ξάνθοιο δάμη μένος, οἳ μὲν ἔπειτα383
ἐπειδὴ δὲ ἡ τοῦ Ξάνθου εὐθαρσία καὶ ἰσχὺς ἡττήθη καὶ κατείργασται, οὗτοι μὲν οὖν

παυσάσθην, Ἥρη γὰρ ἐρύκακε χωομένη περ·384
ἐπαύσαντο, ἡ Ἥρα γὰρ διεκώλυσε καὶ ἐπέσχεν αὐτοὺς καίπερ λίαν ὀργιζομένη·

ἐν δ᾽ ἄλλοισι θεοῖσιν ἔρις πέσε βεβριθυῖα385
τοῖς ἄλλοις δὲ θεοῖς ἐνέπεσε φιλονεικία καὶ μάχη βαρεῖα καὶ ἰσχυρά,

ἀργαλέη, δίχα δέ σφιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἄητο·386
δεινή τε καὶ χαλεπή, διῃρημένως δὲ ἐν ταῖς διανοίαις αὐτῶν ἡ ψυχὴ διανίστατο,

σὺν δ᾽ ἔπεσον μεγάλῳ πατάγῳ, βράχε δ᾽ εὐρεῖα χθών,387
συνέπεσον δὲ καὶ συνέβαλον σὺν μεγάλῳ θορύβῳ, ἤχησε δὲ ἡ πλατεία γῆ,

ἀμφὶ δὲ σάλπιγξεν μέγας οὐρανός. ἄϊε δὲ Ζεὺς388
περιήχησε δὲ ὁ μέγας οὐρανός, ᾐσθάνετο δὲ ὁ Ζεὺς

ἥμενος Οὐλύμπῳ· ἐγέλασσε δέ οἱ φίλον ἦτορ389
καθήμενος ἐν τῷ Ὀλύμπῳ, ἐχάρη δὲ καὶ διεχύθη ἡ ἀγαπητὴ αὐτοῦ ψυχὴ

γηθοσύνῃ, ὅθ᾽ ὁρᾶτο θεοὺς ἔριδι ξυνιόντας.390
εὐφροσύνῃ, ἡνίκα ἑώρα τοὺς θεοὺς φιλονεικίᾳ καὶ μάχῃ συνερχομένους.

ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ οὐκέτι δηρὸν ἀφέστασαν· ἦρχε γὰρ Ἄρης391
τότε οὗτοι οὐκέτ' ἐπὶ πολὺ ἀπείχοντο ἀλλήλων, ἤρχετο δὲ Ἄρης

ῥινοτόρος, καὶ πρῶτος Ἀθηναίῃ ἐπόρουσε392
ὁ τιτρώσκων καὶ διακόπτων τὰς ἀσπίδας (τὰ τῶν ἀνθρώπων δέρματα), καὶ πρῶτος τῇ Ἀθηνᾷ ἐφώρμησε

χάλκεον ἔγχος ἔχων, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·393
σιδηροῦν δόρυ κατέχων, καὶ ὀνειδιστικὸν λόγον εἶπε·

τίπτ᾽ αὖτ᾽ ὦ κυνάμυια θεοὺς ἔριδι ξυνελαύνεις394
τί δήποτε, ὦ ἀναιδεστάτη, συνάγεις φιλονεικίᾳ καὶ μάχῃ τοὺς θεούς,

θάρσος ἄητον ἔχουσα, μέγας δέ σε θυμὸς ἀνῆκεν;395
εὐθαρσίαν ἔχουσα ἀκαταπόνητον, μεγάλη δέ σε προθυμία ἀνέπεισεν;

ἦ οὐ μέμνῃ ὅτε Τυδεΐδην Διομήδε᾽ ἀνῆκας396
ἢ οὐ μέμνησαι, ἡνίκα τὸν υἱὸν τοῦ Τυδέως Διομήδην ἀνέπεισας

οὐτάμεναι, αὐτὴ δὲ πανόψιον ἔγχος ἑλοῦσα397
ἀκοντίσαι καὶ τρῶσαι; σὺ δὲ λαβοῦσα τὸ δόρυ ὑπὸ πάντων ὁρώμενον (ὁλόλαμπρον, τὸ τελευταῖον),

ἰθὺς ἐμεῦ ὦσας, διὰ δὲ χρόα καλὸν ἔδαψας;398
εὐθὺ ἐμοῦ ἐπήνεγκας, τὸ περικαλλὲς δὲ σῶμα διέκοψας, καὶ ἔτρωσας;

τώ σ᾽ αὖ νῦν ὀΐω ἀποτισέμεν ὅσσα ἔοργας.399
διὰ τοῦτό σε νῦν ὑπολαμβάνω ἀποδώσειν, ὅσα με εἴργασαι.



ὣς εἰπὼν οὔτησε κατ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν400
οὕτως εἰπὼν ἔπληξε κατὰ τὴν αἰγίδα τὴν κροσσοὺς ἔχουσαν,

σμερδαλέην, ἣν οὐδὲ Διὸς δάμνησι κεραυνός·401
τὴν φοβερὰν καὶ καταπληκτικήν, ἣν ἂν οὐδὲ ὁ κεραυνὸς τοῦ Διὸς κατεργάζηται·

τῇ μιν Ἄρης οὔτησε μιαιφόνος ἔγχεϊ μακρῷ.402
ἐνταῦθα ὁ Ἄρης ἔπληξεν ὁ μεμιασμένος τῷ φόνῳ δόρατι μακρῷ·

ἣ δ᾽ ἀναχασσαμένη λίθον εἵλετο χειρὶ παχείῃ403
αὕτη δὲ ὑποχωρήσασα λίθον ἔλαβε τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρί,

κείμενον ἐν πεδίῳ μέλανα τρηχύν τε μέγαν τε,404
κείμενον ἐν τῇ πεδιάδι, μέλανα, τραχύν τε καὶ μέγαν,

τόν ῥ᾽ ἄνδρες πρότεροι θέσαν ἔμμεναι οὖρον ἀρούρης·405
ὃν δὴ ἄνδρες προγενέστεροι ἔθηκαν εἶναι ὅρον τῆς χώρας·

τῷ βάλε θοῦρον Ἄρηα κατ᾽ αὐχένα, λῦσε δὲ γυῖα.406
τούτῳ ἔπληξε τὸν ὁρμητίαν καὶ πολεμικὸν Ἄρεα, παρέλυσε δὲ καὶ ἐνέκρωσε τὰ μέλη αὐτοῦ.

ἑπτὰ δ᾽ ἐπέσχε πέλεθρα πεσών, ἐκόνισε δὲ χαίτας,407
πεσὼν δὲ περιεκάλυψεν ἑπτὰ πλέθρα, ἐκονιόρτωσε δὲ τὴν κόμην,

τεύχεά τ᾽ ἀμφαράβησε· γέλασσε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη,408
καὶ τὰ ὅπλα ἤχησαν· ἐγέλασε δὲ ἡ πολεμικὴ Ἀθηνᾶ,

καί οἱ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·409
καὶ καυχωμένη ἐπ' αὐτῷ λόγους ταχεῖς ἔλεγον·

‘νηπύτι᾽ οὐδέ νύ πώ περ ἐπεφράσω ὅσσον ἀρείων410
ὦ μωρὲ καὶ ἀνόητε, οὔπω γε ἐνόησας ὅσον κρείσσων καὶ ἰσχυροτέρα εἶναι

εὔχομ᾽ ἐγὼν ἔμεναι, ὅτι μοι μένος ἰσοφαρίζεις.411
καυχῶμαι ἐγώ, διότι (ᾗτινι) μοι κατ' ἰσχὺν ἐξ ἴσου προσφέρῃ·

οὕτω κεν τῆς μητρὸς ἐρινύας ἐξαποτίνοις,412
οὕτως ἂν τὰς τῆς μητρὸς κατάρας ἀποδοίης,

ἥ τοι χωομένη κακὰ μήδεται οὕνεκ᾽ Ἀχαιοὺς413
ἥτις λίαν ὀργιζομένη σοι δεινά βουλεύεται, διότι τοὺς Ἕλληνας

κάλλιπες, αὐτὰρ Τρωσὶν ὑπερφιάλοισιν ἀμύνεις.414
κατέλιπες, τοῖς Τρῳσὶ δὲ τοῖς ὑβρισταῖς καὶ ανόμοις ἐπικουρεῖς.



ὣς ἄρα φωνήσασα πάλιν τρέπεν ὄσσε φαεινώ·415
οὕτω δὴ εἰποῦσα ἔτρεψεν εἰς τοὐπίσω τοὺς λαμπροὺς ὀφθαλμούς,

τὸν δ᾽ ἄγε χειρὸς ἑλοῦσα Διὸς θυγάτηρ Ἀφροδίτη416
τοῦτον δὲ ἦγε λαβοῦσα ἀπὸ τῆς χειρὸς ἡ φιλόγελως Ἀφροδίτη,

πυκνὰ μάλα στενάχοντα· μόγις δ᾽ ἐσαγείρετο θυμόν.417
συνεχῶς πάνυ στενάζοντα, μόλις δὲ συνῆξε τὸ ζωτικὸν πνεῦμα·

τὴν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη,418
ταύτην δὲ ἐπειδὴ ἐθεάσατο ἡ θέα ἡ λευκοβραχίων Ἥρα,

αὐτίκ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·419
παραχρῆμα πρὸς τὴν Ἀθηνᾶν ἔλεγε λόγους ταχεῖς·

‘ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος Ἀτρυτώνη420
φεῦ φεῦ, ὦ τέκνον ἀδάμαστον καὶ ἀκαταπόνητον τοῦ τὴν αἰγίδα φοροῦντος Διός,

καὶ δ᾽ αὖθ᾽ ἡ κυνάμυια ἄγει βροτολοιγὸν Ἄρηα421
καὶ μέντοι ἡ ἀναιδεστάτη ἄγει τὸν ἀνθρωποκτόνον Ἄρεα

δηΐου ἐκ πολέμοιο κατὰ κλόνον· ἀλλὰ μέτελθε.422
ἐκ τοῦ ἀφανιστικοῦ πολέμου καθ᾿ ὃ κλονοῦνται οἱ μαχόμενοι, ἀλλὰ δίωξον.



ὣς φάτ᾽, Ἀθηναίη δὲ μετέσσυτο, χαῖρε δὲ θυμῷ,423
οὕτως εἶπεν· ἡ Ἀθηνᾶ δὲ ἐφώρμησεν, ἠγάλλετο δὲ ἐν τῇ ψυχῇ,

καί ῥ᾽ ἐπιεισαμένη πρὸς στήθεα χειρὶ παχείῃ424
καὶ δῆτ᾽ ἐπιδραμοῦσα παρὰ τὸ στῆθος τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρὶ

ἤλασε· τῆς δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ.425
ἔπληξε· ταύτης δὲ τὰ γόνατα παρελύθη αὐτόθι, καὶ ἡ ἀγαπητὴ ψυχή.

τὼ μὲν ἄρ᾽ ἄμφω κεῖντο ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ,426
οὗτοι μὲν οὖν ἀμφότεροι κατέκειντο ἐπὶ γῆς τῆς πολλὰ τρεφούσης,

ἣ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευε·427
αὕτη δὲ ἐπικαυχωμένη λόγους ταχεῖς ἔλεγε·

‘τοιοῦτοι νῦν πάντες ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοὶ428
τοιοῦτοι νυνὶ ἅπαντες ὅσοι τῶν Τρῴων εἰσὶ βοηθοὶ

εἶεν, ὅτ᾽ Ἀργείοισι μαχοίατο θωρηκτῇσιν,429
εἴησαν, ἐπειδὴ τοῖς Ἕλλησι μάχονται τοῖς ἐνόπλοις καὶ πολεμικοῖς,

ὧδέ τε θαρσαλέοι καὶ τλήμονες, ὡς Ἀφροδίτη430
καὶ οὕτως εὔτολμοι καὶ καρτερικοί, ὥσπερ ἡ Ἀφροδίτη

ἦλθεν Ἄρῃ ἐπίκουρος ἐμῷ μένει ἀντιόωσα·431
παρεγένετο τῷ Ἄρει βοηθὸς τῇ ἐμῇ εὐτόλμῳ ἰσχύϊ ἀπαντῶσα·

τώ κεν δὴ πάλαι ἄμμες ἐπαυσάμεθα πτολέμοιο432
οὕτω γὰρ πάλαι ἂν ἡμεῖς ἐλήξαμεν τῆς μάχης

Ἰλίου ἐκπέρσαντες ἐϋκτίμενον πτολίεθρον.433
ἐκπορθήσαντες τὴν καλῶς οἰκουμένην πόλιν τῆς Ἰλίου.



ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη.434
-

αὐτὰρ Ἀπόλλωνα προσέφη κρείων ἐνοσίχθων·435
πρὸς τὸν Ἀπόλλω δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς Ποσειδῶν ὁ σείων τὴν γῆν·

‘Φοῖβε τί ἢ δὴ νῶϊ διέσταμεν; οὐδὲ ἔοικεν436
ὦ Φοῖβε, τί δὴ ἡμεῖς ἀπεχόμεθα ἀλλήλων; οὐ γὰρ προσήκει,

ἀρξάντων ἑτέρων· τὸ μὲν αἴσχιον αἴ κ᾽ ἀμαχητὶ437
τῶν λοιπῶν ἀρχὴν ποιησαμένων· αἰσχρὸν τοῦτό γε, ἐὰν ἄνευ μάχης

ἴομεν Οὔλυμπον δὲ Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ.438
ἐπανέλθωμεν εἰς τὸν Ὄλυμπον, παρὰ τὸ τοῦ Διὸς οἴκημα τὸ ἰσχυρῶς βεβηκός· ποίει

ἄρχε· σὺ γὰρ γενεῆφι νεώτερος· οὐ γὰρ ἔμοιγε439
ἀρχήν, σὺ γὰρ εἶ ἡλικίᾳ νεώτερος, οὐ γὰρ ἔμοιγε

καλόν, ἐπεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οἶδα.440
εὐπρεπές, ἐπειδὴ πρότερον ἐγεννήθην καὶ πλείω ἐπίσταμαι.

νηπύτι᾽ ὡς ἄνοον κραδίην ἔχες· οὐδέ νυ τῶν περ441
μωρὲ καὶ ἀνόητε· πάνυ ἄνουν καρδίαν ἔχεις, οὐδὲ δὴ τούτων γε

μέμνηαι ὅσα δὴ πάθομεν κακὰ Ἴλιον ἀμφὶ442
μέμνησαι, ὁπόσα δὴ χαλεπὰ πεπόνθαμεν περὶ τὸ Ἴλιον

μοῦνοι νῶϊ θεῶν, ὅτ᾽ ἀγήνορι Λαομέδοντι443
ἡμεῖς μόνοι τῶν θεῶν, ἡνίκα τῷ ὑπερηφάνῳ Λαομέδοντι

πὰρ Διὸς ἐλθόντες θητεύσαμεν εἰς ἐνιαυτὸν444
παρὰ τοῦ Διὸς ἀφικόμενοι ἐδουλεύσαμεν εἰς ἐνιαυτὸν (ἐπὶ ἔτος ἓν)

μισθῷ ἔπι ῥητῷ· ὃ δὲ σημαίνων ἐπέτελλεν.445
ἐπὶ ὡρισμένῳ μισθῷ, οὗτος δὲ ἄρχων ἐπέταττε·

ἤτοι ἐγὼ Τρώεσσι πόλιν πέρι τεῖχος ἔδειμα446
κἀγὼ μὲν τοῖς Τρῳσὶ τεῖχος περὶ τὴν πόλιν ἔκτισα

εὐρύ τε καὶ μάλα καλόν, ἵν᾽ ἄρρηκτος πόλις εἴη·447
πλατύ τε, καὶ πάνυ καλόν, ὅπως ἡ πόλις ἀνάλωτος εἴη.

Φοῖβε σὺ δ᾽ εἰλίποδας ἕλικας βοῦς βουκολέεσκες448
σὺ δέ, ὦ Φοῖβε, τὰς κατὰ τὴν πορείαν συστρεφούσας τοὺς πόδας, καὶ τὰ κέρατα ἑλικοειδεῖς, βοῦς ἔβοσκες

Ἴδης ἐν κνημοῖσι πολυπτύχου ὑληέσσης.449
ἐν τοῖς τραχέσι τόποις τῆς πολλὰ ἀποκλίματα ἐχούσης ὑλώδους καὶ δασείας Ἴδης.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μισθοῖο τέλος πολυγηθέες ὧραι450
ἀλλ' ὁπηνίκα δὴ τὸ τέλος τοῦ μισθοῦ οἱ πολλῆς χαρᾶς αἴτιοι καιροὶ

ἐξέφερον, τότε νῶϊ βιήσατο μισθὸν ἅπαντα451
ἐμήνυον καὶ ἐφανέρουν, τηνικαῦτα ἡμᾶς ἐβιάσατο τὸν μισθὸν ἅπαντα

Λαομέδων ἔκπαγλος, ἀπειλήσας δ᾽ ἀπέπεμπε.452
ὁ καταπληκτικὸς Λαομέδων, ὀργισθεὶς δὲ ἀπέπεμψε·

σὺν μὲν ὅ γ᾽ ἠπείλησε πόδας καὶ χεῖρας ὕπερθε453
συνδήσειν μὲν αὐτὸς διετείνατο τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας ἄνωθεν,

δήσειν, καὶ περάαν νήσων ἔπι τηλεδαπάων·454
καὶ περάσειν ἐπὶ νήσους πόρρω τῆς Τροίας οὔσας,

στεῦτο δ᾽ ὅ γ᾽ ἀμφοτέρων ἀπολεψέμεν οὔατα χαλκῷ.455
διεβεβαιοῦτο δ᾽ οὗτός γε ἀποκόψειν σιδήρῳ τὰ ὦτα ἀμφοτέρων·

νῶϊ δὲ ἄψορροι κίομεν κεκοτηότι θυμῷ456
ἡμεῖς δὲ ὀπισθόρμητοι ἐπορευόμεθα

μισθοῦ χωόμενοι, τὸν ὑποστὰς οὐκ ἐτέλεσσε.457
ὀργιζόμενοι ἕνεκα τοῦ μισθοῦ, ὃν ὑποσχόμενος οὐκ ἀπέδωκε·

τοῦ δὴ νῦν λαοῖσι φέρεις χάριν, οὐδὲ μεθ᾽ ἡμέων458
τῷ λαῷ δὴ τούτου νῦν χάριν παρέχεις; οὐδὲ μεθ᾿ ἡμῶν

πειρᾷ ὥς κε Τρῶες ὑπερφίαλοι ἀπόλωνται459
μηχανᾷ, ὅπως ἂν οἱ ὑβρισταὶ καὶ ἄνομοι Τρῴες ἀφανισθώσι,

πρόχνυ κακῶς σὺν παισὶ καὶ αἰδοίῃς ἀλόχοισι460
παντάπασι κακῶς μετὰ παίδων καὶ τῶν σεμνῶν καὶ αἰδοῦς ἀξίων γυναικῶν;



τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων·461
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν βασιλεὺς Ἀπόλλων·

‘ἐννοσίγαι᾽ οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο462
ὦ κινητὰ γῆς, οὐκ ἄν με σώφρονα καὶ νουνεχῆ εἴποις

ἔμμεναι, εἰ δὴ σοί γε βροτῶν ἕνεκα πτολεμίξω463
εἶναι, εἰ σοί γε μάχομαι ἕνεκα σῶν ἀνθρώπων

δειλῶν, οἳ φύλλοισιν ἐοικότες ἄλλοτε μέν τε464
τῶν ἀθλίων καὶ ἀσθενῶν, οἳ φύλλοις ὅμοιοι ὄντες, ἄλλοτε μὲν

ζαφλεγέες τελέθουσιν ἀρούρης καρπὸν ἔδοντες,465
μεγαλόφρονες καὶ διαφανεῖς εἰσι, τὸν τῆς γῆς καρπὸν ἐσθίοντες,

ἄλλοτε δὲ φθινύθουσιν ἀκήριοι. ἀλλὰ τάχιστα466
ἄλλοτε δὲ φθείρονται ἄψυχοι· ἀλλ' ὅτι τάχος

παυώμεσθα μάχης· οἳ δ᾽ αὐτοὶ δηριαάσθων.467
λήξωμεν τῆς μάχης καὶ τοῦ πολέμου· οὗτοι δ' αὐτοὶ μαχέσθωσαν



ὣς ἄρα φωνήσας πάλιν ἐτράπετ᾽· αἴδετο γάρ ῥα468
οὕτω δὴ εἰπὼν εἰς τοὐπίσω ἐτράπη, ᾐδεῖτο γάρ τοι

πατροκασιγνήτοιο μιγήμεναι ἐν παλάμῃσι.469
μιγῆναι ἐν ταῖς παλάμαις τοῦ πατραδέλφου καὶ θείου.

τὸν δὲ κασιγνήτη μάλα νείκεσε πότνια θηρῶν470
τοῦτον δὲ ἡ ἀδελφὴ ἡ τῶν θηρίων σεβαστὴ καὶ κυρία λίαν ὠνείδισεν,

Ἄρτεμις ἀγροτέρη, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον·471
ἡ ἀγροδίαιτος Ἄρτεμις, καὶ λόγον ἐπιπληκτικὸν εἶπε·

φεύγεις δὴ ἑκάεργε, Ποσειδάωνι δὲ νίκην472
φεύγεις δή, ὦ Ἄπολλον, Ποσειδῶνι δὲ νίκην

πᾶσαν ἐπέτρεψας, μέλεον δέ οἱ εὖχος ἔδωκας·473
τελείαν παρῆκας, ἄμοχθον (ἀτυχὲς) δὲ καὶ ἄλυπον καύχημα αὐτῷ ἐπέδωκας;

νηπύτιε τί νυ τόξον ἔχεις ἀνεμώλιον αὔτως;474
μωρὲ καὶ ἀνόητε· τί δὴ τὸ τόξον κατέχεις μάταιον οὕτως εἰκῇ;

μή σευ νῦν ἔτι πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἀκούσω475
μηκέτι σοῦ νῦν ἀκούσω ἐν τοῖς οἴκοις τοῦ πατρὸς

εὐχομένου, ὡς τὸ πρὶν ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσιν,476
καυχωμένου, ὡς πρότερον, ἐν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς,

ἄντα Ποσειδάωνος ἐναντίβιον πολεμίζειν.477
ἐναντίον τοῦ Ποσειδῶνος κατὰ βιαίαν ἐναντίωσιν μάχεσθαι.



ὣς φάτο, τὴν δ᾽ οὔ τι προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων,478
οὕτως εἶπε· πρὸς ταύτην δὲ οὐδὲν εἶπεν ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν Ἀπόλλων.

ἀλλὰ χολωσαμένη Διὸς αἰδοίη παράκοιτις479
ἀλλ' ὀργισθεῖσα ἡ τοῦ Διὸς σεμνὴ καὶ αἰδοῦς ἀξία γαμετή·

νείκεσεν ἰοχέαιραν ὀνειδείοις ἐπέεσσι·480
-

πῶς δὲ σὺ νῦν μέμονας κύον ἀδεὲς ἀντί᾽ ἐμεῖο481
πῶς δὴ σύ, ὦ κύον θρασεῖα καὶ ἄφοβε, ἐφορμᾷς ἐναντίον ἐμοῦ

στήσεσθαι; χαλεπή τοι ἐγὼ μένος ἀντιφέρεσθαι482
στήσεσθαι, δεινὴ καὶ βλαβερά σοι ἐγὼ τυγχάνω, ὥστ᾽ ἐξεναντίας τὸ μένος φέρειν,

τοξοφόρῳ περ ἐούσῃ, ἐπεὶ σὲ λέοντα γυναιξὶ483
καίπερ οὔσῃ τοξότιδι, ἐπειδή σε ταῖς γυναιξὶν ἐπίφοβον ὥσπερ λέοντα

Ζεὺς θῆκεν, καὶ ἔδωκε κατακτάμεν ἥν κ᾽ ἐθέλῃσθα.484
ἐποίησεν ὁ Ζεύς, καὶ ἐξουσίαν ἔδωκεν ἀποκτεῖναι ἣν ἂν ἐθέλῃς.

ἤτοι βέλτερόν ἐστι κατ᾽ οὔρεα θῆρας ἐναίρειν485
ὄντως σοι βέλτιόν ἐστιν ἐν τοῖς ὄρεσι θηρία φονεύειν,

ἀγροτέρας τ᾽ ἐλάφους ἢ κρείσσοσιν ἶφι μάχεσθαι.486
καὶ ἀγροδίαιτας ἐλάφους, ἢ τοῖς ἐπικρατεστέροις ἰσχυρῶς που πολεμεῖν·

εἰ δ᾽ ἐθέλεις πολέμοιο δαήμεναι, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς487
εἰ δὲ βούλει πολέμου πειραθῆναι, ὅπως καλῶς μάθῃς,

ὅσσον φερτέρη εἴμ᾽, ὅτι μοι μένος ἀντιφερίζεις.488
ὁπόσον ἐπικρατεστέρα εἰμί, ᾗτινι (ἐπειδή μοι) κατ' ἰσχὺν ἐκ τοῦ ἴσου προσφέρῃ (ἀνθίστασαι).



ἦ ῥα, καὶ ἀμφοτέρας ἐπὶ καρπῷ χεῖρας ἔμαρπτε489
εἶπε δή, καὶ ἀμφοτέρας τὰς χεῖρας περιέλαβε κατὰ τὸν καρπὸν τῇ ἑαυτῆς

σκαιῇ, δεξιτερῇ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ ὤμων αἴνυτο τόξα,490
ἀριστερᾷ, τῇ δεξιᾷ δὲ ἀφείλετο ἐκ τῶν ὤμων τὸ τόξον,

αὐτοῖσιν δ᾽ ἄρ᾽ ἔθεινε παρ᾽ οὔατα μειδιόωσα491
τούτῳ δὲ ἔτυπτε παρὰ τὰ ὦτα μειδιῶσα,

ἐντροπαλιζομένην· ταχέες δ᾽ ἔκπιπτον ὀϊστοί.492
ἐκτρέπουσαν τὰς ὄψεις (ἐξ ὑποστροφῆς ἀνθισταμένην) πρὸς τὰς τῆς χειρὸς καταφοράς· οἱ ταχεῖς δὲ ὀϊστοὶ ἐξέπιπτον·

δακρυόεσσα δ᾽ ὕπαιθα θεὰ φύγεν ὥς τε πέλεια,493
δακρύουσα δὲ μετὰ ταῦτα ἔφυγεν ἡ θεὰ καθάπερ περιστερά,

ἥ ῥά θ᾽ ὑπ᾽ ἴρηκος κοίλην εἰσέπτατο πέτρην494
ἢ δὴ ὑπὸ ἱέρακος εἰσέπτη καὶ κατέφυγεν εἰς πέτραν κοίλην

χηραμόν· οὐδ᾽ ἄρα τῇ γε ἁλώμεναι αἴσιμον ἦεν·495
διαγωγὰς καὶ διαχωρήσεις ἔχουσαν, οὐδ᾽ ἄρα ταύτῃ γε εἵμαρτο κρατηθῆναι·

ὣς ἣ δακρυόεσσα φύγεν, λίπε δ᾽ αὐτόθι τόξα.496
οὕτω δακρύουσα ἔφυγε, κατέλιπε δὲ τὸ τόξον αὐτόθι.

Λητὼ δὲ προσέειπε διάκτορος ἀργεϊφόντης·497
πρὸς τὴν Λητὼ δὲ εἶπεν ὁ τῶν θεῶν ἄγγελος Ἑρμῆς ὁ καθαρὸς φόνου·

‘Λητοῖ ἐγὼ δέ τοι οὔ τι μαχήσομαι· ἀργαλέον δὲ498
ὦ Λητοῖ, ἐγὼ δέ σοι οὐδαμῶς πολεμήσω, χαλεπὸν γάρ ἐστι

πληκτίζεσθ᾽ ἀλόχοισι Διὸς νεφεληγερέταο·499
μάχεσθαι ταῖς γαμεταῖς τοῦ τὰς νεφέλας ἀθροίζοντος Διός.

ἀλλὰ μάλα πρόφρασσα μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσιν500
ἀλλὰ πάνυ προθύμως ἐν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς

εὔχεσθαι ἐμὲ νικῆσαι κρατερῆφι βίηφιν.501
καυχῶ (εἰ βούλει) νικῆσαι ἐμὲ καρτερᾷ καὶ ἰσχυρᾷ δυνάμει.



ὣς ἄρ᾽ ἔφη, Λητὼ δὲ συναίνυτο καμπύλα τόξα502
οὕτω δὴ εἶπεν. ἡ Λητὼ δὲ συνῆξε τὸ ἐπικαμπὲς τόξον καὶ τὰ βέλη

πεπτεῶτ᾽ ἄλλυδις ἄλλα μετὰ στροφάλιγγι κονίης.503
πεσοντα ἄλλοθι ἄλλα ἐν τῇ συστροφῇ τοῦ χώματος·

ἣ μὲν τόξα λαβοῦσα πάλιν κίε θυγατέρος ἧς·504
αὕτη μὲν οὖν λαβοῦσα τὸ τόξον τῆς ἑαυτῆς θυγατρὸς εἰς τοὐπίσω ἐπορεύετο·

ἣ δ᾽ ἄρ᾽ Ὄλυμπον ἵκανε Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,505
ἡ δὲ παρὰ τὸν Ὄλυμπον ἀφίκετο εἰς τὸ ἰσχυρῶς βεβηκὸς οἴκημα τοῦ Διός,

δακρυόεσσα δὲ πατρὸς ἐφέζετο γούνασι κούρη,506
δακρύουσα δὲ ἐκάθισε πρὸς τοῖς γόνασι τοῦ πατρὸς ἡ κόρη,

ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ἀμβρόσιος ἑανὸς τρέμε· τὴν δὲ προτὶ οἷ507
περιέτρεμε δὲ ὁ θεῖος αὐτῆς πέπλος· ταύτην δὲ πρὸς ἑαυτὸν

εἷλε πατὴρ Κρονίδης, καὶ ἀνείρετο ἡδὺ γελάσσας·508
ἔλαβεν ὁ πατὴρ ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου, καὶ ἠρώτησεν ἡδέως γελάσας·

τίς νύ σε τοιάδ᾽ ἔρεξε φίλον τέκος Οὐρανιώνων509
τίς δή σε τῶν ουρανίων θεῶν τοιαῦτα εἰργάσατο, ὦ προσφιλέστατον τέκνον;

μαψιδίως, ὡς εἴ τι κακὸν ῥέζουσαν ἐνωπῇ;510
-



τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἐϋστέφανος κελαδεινή·511
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ἡ καλλιστέφανος Ἄρτεμις ἡ ἠχιτική·

‘σή μ᾽ ἄλοχος στυφέλιξε πάτερ λευκώλενος Ἥρη,512
ἡ σή με γαμετὴ ἐπαταξεν, ὦ πάτερ, ἡ λευκοβραχίων Ἥρα,

ἐξ ἧς ἀθανάτοισιν ἔρις καὶ νεῖκος ἐφῆπται.513
ἐξ ἧς τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς συνδέδεται καὶ ηὔξηται φιλονεικία καὶ μάχη.



ὣς οἳ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον·514
οὕτως οὗτοι μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον.

‘αὐτὰρ Ἀπόλλων Φοῖβος ἐδύσετο Ἴλιον ἱρήν·515
Ἀπόλλων δὲ ὁ λαμπρὸς εἰσῆλθεν εἰς τὴν ἱερὰν Ἴλιον,

μέμβλετο γάρ οἱ τεῖχος ἐϋδμήτοιο πόληος516
διὰ φροντίδος γὰρ ἦν αὐτῷ τὸ τεῖχος τῆς καλῶς ᾠκοδομημένης πόλεως,

μὴ Δαναοὶ πέρσειαν ὑπὲρ μόρον ἤματι κείνῳ.517
μήποτε οἱ Ἕλληνες ἐκπορθήσειαν παρὰ τὸ εἱμαρμένον τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ.

οἳ δ᾽ ἄλλοι πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες,518
οἱ ἄλλοι δὲ θεοὶ εἰς τὸν Ὄλυμπον ἐπορεύθησαν οἱ ἀεὶ ὄντες,

οἳ μὲν χωόμενοι, οἳ δὲ μέγα κυδιόωντες·519
οἱ μὲν λίαν ὀργιζόμενοι, οἱ δὲ μεγάλως ἐπαιρόμενοι καὶ σεμνυνόμενοι,

κὰδ δ᾽ ἷζον παρὰ πατρὶ κελαινεφεῖ· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς520
ἐκάθισαν δὲ παρὰ τῷ πατρὶ τῷ τῶν σκοτεινῶν νεφῶν αἰτίῳ· Ἀχιλλεὺς δὲ

Τρῶας ὁμῶς αὐτούς τ᾽ ὄλεκεν καὶ μώνυχας ἵππους.521
τοὺς Τρῷας, αὐτούς τε ὁμοίως καὶ τοὺς μονώνυχας ἵππους ἀνῄρει·

ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν εἰς οὐρανὸν εὐρὺν ἵκηται522
ὥσπερ δὲ ὅτε καπνὸς ἀναφερόμενος καταλαμβάνει εἰς τὸν μέγαν οὐρανόν,

ἄστεος αἰθομένοιο, θεῶν δέ ἑ μῆνις ἀνῆκε,523
πόλεως καιομένης, ὀργὴ δὲ τῶν θεῶν ἐπήνεγκεν αὐτόν,

πᾶσι δ᾽ ἔθηκε πόνον, πολλοῖσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆκεν,524
πᾶσι δὲ ἐποίησε κακοπάθειαν, πολλοῖς δὲ θλίψεις καὶ ὀδύνας ἐπέθηκεν.

ὣς Ἀχιλεὺς Τρώεσσι πόνον καὶ κήδε᾽ ἔθηκεν.525
οὕτως ὁ Ἀχιλλεὺς τοῖς Τρῳσὶ φόνον καὶ λύπας ἐπήνεγκεν.



ἑστήκει δ᾽ ὃ γέρων Πρίαμος θείου ἐπὶ πύργου,526
ἵστατο δὲ ὁ γέρων Πρίαμος ἐπὶ τοῦ θείου πύργου,

ἐς δ᾽ ἐνόησ᾽ Ἀχιλῆα πελώριον· αὐτὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ527
ἐθεάσατο δὲ τὸν μέγιστον Ἀχιλλέα, ὑπ' αὐτοῦ δὲ

Τρῶες ἄφαρ κλονέοντο πεφυζότες, οὐδέ τις ἀλκὴ528
οἱ Τρῷες εὐθέως ἐκλονοῦντο καὶ ἐταράσσοντο φεύγοντες, οὐδέ τις δύναμις αὐτοῦ

γίγνεθ᾽· ὃ δ᾽ οἰμώξας ἀπὸ πύργου βαῖνε χαμᾶζε529
ἐγίνετο· οὗτος δὲ περιπαθῶς βοήσας, κατέβη ἀπὸ τοῦ πύργου ἐπὶ τὴν γῆν,

ὀτρύνων παρὰ τεῖχος ἀγακλειτοὺς πυλαωρούς·530
προτρέπων παρὰ τὸ τεῖχος τοὺς ὑπερενδόξους φύλακας τῶν πυλῶν, καὶ λέγων·

πεπταμένας ἐν χερσὶ πύλας ἔχετ᾽ εἰς ὅ κε λαοὶ531
κατέχετε ἐν ταῖς χερσὶν ἀνεῳγμένας τὰς πύλας, ἕως ἂν οἱ λαοὶ

ἔλθωσι προτὶ ἄστυ πεφυζότες· ἦ γὰρ Ἀχιλλεὺς532
ἔλθωσιν εἰς τὴν πόλιν φεύγοντες· ὄντως γὰρ ὁ Ἀχιλλεὺς

ἐγγὺς ὅδε κλονέων· νῦν οἴω λοίγι᾽ ἔσεσθαι.533
πλησίον οὕτως ταράσσων νυνὶ ὑπολαμβάνω ὀλεθρία ἔσεσθαι·

αὐτὰρ ἐπεί κ᾽ ἐς τεῖχος ἀναπνεύσωσιν ἀλέντες,534
ἐπειδὰν δὲ εἰς τὸ τεῖχος συναθροισθέντες, ἀναπνοῆς τύχωσι καὶ ἀνέσεως,

αὖτις ἐπανθέμεναι σανίδας πυκινῶς ἀραρυίας·535
αὖθις ἐπίθετε τὰς πυκνῶς καὶ ἀσφαλῶς συνηρμοσμένας σανίδας,

δείδια γὰρ μὴ οὖλος ἀνὴρ ἐς τεῖχος ἅληται.536
δέδοικα γὰρ μὴ ὁ ὀλέθριος ἀνὴρ εἰσπηδήσῃ εἰς τὸ (ἐντὸς τοῦ) τεῖχος(ους).



ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δ᾽ ἄνεσάν τε πύλας καὶ ἀπῶσαν ὀχῆας·537
οὕτως εἶπεν. οὗτοι δὲ ἀπώσαντο, καὶ ἀπεκρούσαντο τοὺς μοχλούς, καὶ ἀπέλυσαν τὰς πύλας·

αἳ δὲ πετασθεῖσαι τεῦξαν φάος· αὐτὰρ Ἀπόλλων538
αὗται δὲ ἀνεῳγυῖαι ἐποίησαν φῶς. Ἀπόλλων δὲ

ἀντίος ἐξέθορε Τρώων ἵνα λοιγὸν ἀλάλκοι.539
ἐναντίον τοῦ Ἀχιλλέως ἐξώρμησεν, ὅπως ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον τῶν Τρῴων·

οἳ δ᾽ ἰθὺς πόλιος καὶ τείχεος ὑψηλοῖο540
οὗτοι δὲ εὐθὺ τῆς πόλεως καὶ τοῦ ὑψηλοῦ τείχους

δίψῃ καρχαλέοι κεκονιμένοι ἐκ πεδίοιο541
ὑπὸ δίψους κατάξηροι, κονιορτοῦ πλήρεις, ἐκ τοῦ πεδίου

φεῦγον· ὃ δὲ σφεδανὸν ἔφεπ᾽ ἔγχεϊ, λύσσα δέ οἱ κῆρ542
ἔφευγον· οὗτος δὲ σφεδανῶς καὶ μετ' ἐπιτάσεως καὶ βίας ἐδίωκε τῷ δόρατι, μανία δὲ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ

αἰὲν ἔχε κρατερή, μενέαινε δὲ κῦδος ἀρέσθαι.543
κατεῖχεν ἀεὶ ἰσχυρά, ὥρμα δ' ἐνθουσιῶν δόξαν λαβεῖν.

ἔνθά κεν ὑψίπυλον Τροίην ἕλον υἷες Ἀχαιῶν,544
τότ᾽ ἂν τὴν ὑψηλὰς πύλας ἔχουσαν Τροίαν ἔλαβον οἱ υἱοὶ τῶν Ἑλλήνων,

εἰ μὴ Ἀπόλλων Φοῖβος Ἀγήνορα δῖον ἀνῆκε545
εἰ μὴ ὁ Ἀπόλλων ὁ καθαρὸς ἀνέπεισε τὸν ἐνδοξότατον Ἀγήνορα,

φῶτ᾽ Ἀντήνορος υἱὸν ἀμύμονά τε κρατερόν τε.546
ἄνδρα, υἱὸν τοῦ Ἀντήνορος, ἀμώμητόν τε καὶ ἰσχυρόν·

ἐν μέν οἱ κραδίῃ θάρσος βάλε, πὰρ δέ οἱ αὐτὸς547
ἐνέβαλε μὲν οὖν εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ εὐθαρσίαν, παρ' αὐτῷ δὲ καὶ αὐτὸς

ἔστη, ὅπως θανάτοιο βαρείας χεῖρας ἀλάλκοι548
ἔστη, ὅπως τὰς βαρείας καὶ χαλεπὰς χεῖρας τοῦ Θανάτου ἀποσοβήσειεν,

φηγῷ κεκλιμένος· κεκάλυπτο δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ.549
ὑποκρυπτόμενος τῇ δρυΐ, κεκαλυμμένος δὲ ἦν ἀέρι καὶ ἀχλύϊ πολλῇ·

αὐτὰρ ὅ γ᾽ ὡς ἐνόησεν Ἀχιλλῆα πτολίπορθον550
ἐπεὶ δὲ οὗτος ἐθεάσατο τὸν τὰς πόλεις πορθοῦντα Ἀχιλλέα,

ἔστη, πολλὰ δέ οἱ κραδίη πόρφυρε μένοντι·551
ἔμεινε κατὰ χώραν, πάνυ δὲ ἡ καρδία αὐτῷ ἑστῶτι ἐταράττετο καὶ ἐμερίμνα·

ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν·552
στενάξας δὲ εἶπε πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μεγαλόφρονα ψυχήν·

ὤ μοι ἐγών· εἰ μέν κεν ὑπὸ κρατεροῦ Ἀχιλῆος553
οἴμοι ἐγώ, ἂν μὲν ὑπὸ τοῦ ἰσχυροῦ Ἀχιλλέως

φεύγω, τῇ περ οἱ ἄλλοι ἀτυζόμενοι κλονέονται,554
φεύγω, οὗπερ οἱ ἄλλοι ταραττόμενοι φεύγουσι,

αἱρήσει με καὶ ὧς, καὶ ἀνάλκιδα δειροτομήσει.555
φθάσει καὶ κρατήσει με, καὶ ὡς ἀσθενῆ καὶ ἄνανδρον ἀποκτενεῖ·

εἰ δ᾽ ἂν ἐγὼ τούτους μὲν ὑποκλονέεσθαι ἐάσω556
ἐὰν δὲ ἐγὼ τούτους μὲν καταλίπω ταράττεσθαι

Πηλεΐδῃ Ἀχιλῆϊ, ποσὶν δ᾽ ἀπὸ τείχεος ἄλλῃ557
ὑπὸ Ἀχιλλέως τοῦ υἱοῦ τοῦ Πηλέως, τοῖς ποσὶ δὲ ἀπὸ τοῦ τείχους ἄλλοσε

φεύγω πρὸς πεδίον Ἰλήϊον, ὄφρ᾽ ἂν ἵκωμαι558
φεύγω ἐπὶ τὸ πεδίον τὸ ὑποκείμενον τῇ Ἴδῃ (τὸ πρὸς τῷ τάφῳ τοῦ Ἴλου), ἕως ἂν ἀφίκωμαι

Ἴδης τε κνημοὺς κατά τε ῥωπήϊα δύω·559
παρὰ τοὺς δασεῖς καὶ δυσβάτους τόπους, καὶ ὑπεισέλθω τὰ ἐν οἷς οἱ ῥῶπες φύονται καὶ σύμφυτα μέρη,

ἑσπέριος δ᾽ ἂν ἔπειτα λοεσσάμενος ποταμοῖο560
ἑσπέρας (ὀψὲ τῆς ἡμέρας) δ᾽ ἂν μετὰ ταῦτα λουσάμενος ἐν τῷ ποταμῷ,

ἱδρῶ ἀποψυχθεὶς προτὶ Ἴλιον ἀπονεοίμην·561
τὸν ἱδρῶτα πνεύμασι ξηράνας, πρὸς τὸ Ἴλιον ὑποστρέψαιμι.

ἀλλὰ τί ἤ μοι ταῦτα φίλος διελέξατο θυμός;562
ἀλλὰ τί δή μοι ταῦτα διελέξατο ἡ ἀγαπητὴ ψυχή,

μή μ᾽ ἀπαειρόμενον πόλιος πεδίον δὲ νοήσῃ563
μήπως με ἀποχωροῦντα τῆς πόλεως ἐπὶ τὸ πεδίον θεάσηται,

καί με μεταΐξας μάρψῃ ταχέεσσι πόδεσσιν.564
καὶ κατόπιν ἐφορμήσας καταλάβῃ με τοῖς ταχέσι ποσίν,

οὐκέτ᾽ ἔπειτ᾽ ἔσται θάνατον καὶ κῆρας ἀλύξαι·565
οὐκέτι μετὰ ταῦτα ἔσται δυνατὸν ἐκφυγεῖν τὸν θάνατον καὶ τὴν ἀπαίσιον φθοράν,

λίην γὰρ κρατερὸς περὶ πάντων ἔστ᾽ ἀνθρώπων.566
πάνυ γὰρ ἰσχυρός ἐστιν ὑπὲρ πάντας τοὺς ἀνθρώπους.

εἰ δέ κέ οἱ προπάροιθε πόλεος κατεναντίον ἔλθω·567
ἐὰν δὲ ἔμπροσθεν τῆς πόλεως ἐναντίον αὐτῷ παραγένωμαι,

καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς χρὼς ὀξέϊ χαλκῷ,568
καὶ γὰρ δήπου καὶ τούτῳ τρωτόν ἐστι σῶμα σιδήρῳ ὀξεῖ καὶ τμητικῷ,

ἐν δὲ ἴα ψυχή, θνητὸν δέ ἕ φασ᾽ ἄνθρωποι569
μία δὲ ψυχὴ ἔνεστι, φθαρτὸν δὲ αὐτὸν λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι

ἔμμεναι· αὐτάρ οἱ Κρονίδης Ζεὺς κῦδος ὀπάζει.570
εἶναι, Ζεὺς δὲ ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου παρέχει αὐτῷ δόξαν καὶ νίκην.



ὣς εἰπὼν Ἀχιλῆα ἀλεὶς μένεν, ἐν δέ οἱ ἦτορ571
οὕτως εἰπών, συστραφεὶς παρέμενε τὸν Ἀχιλλέα, ἐν αὐτῷ δὲ ἡ ψυχὴ

ἄλκιμον ὁρμᾶτο πτολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι.572
ἡ ἀνδρεία προετρέπετο πολεμίζειν καὶ μάχεσθαι·

ἠΰτε πάρδαλις εἶσι βαθείης ἐκ ξυλόχοιο573
καθάπερ πάρδαλις ὁρμᾷ ἐκ βαθέος καὶ πυκνοῦ δρυμοῦ

ἀνδρὸς θηρητῆρος ἐναντίον, οὐδέ τι θυμῷ574
ἐναντίον ἀνδρὸς κυνηγοῦ, οὐκέτι ἐν τῇ καρδίᾳ

ταρβεῖ οὐδὲ φοβεῖται, ἐπεί κεν ὑλαγμὸν ἀκούσῃ·575
δέδοικεν οὐδὲ πτοεῖται, ἐπειδὰν ἀκούσῃ τὸν ὑλαγμὸν τῶν κυνῶν,

εἴ περ γὰρ φθάμενός μιν ἢ οὐτάσῃ ἠὲ βάλῃσιν,576
ἐὰν γὰρ καὶ φθάσας ἢ τρώσῃ ἐγγύθεν αὐτήν, ἢ βάλῃ πόρρωθεν,

ἀλλά τε καὶ περὶ δουρὶ πεπαρμένη οὐκ ἀπολήγει577
ἀλλὰ γε καὶ δόρατι πεπερονημένη καὶ καθηλωμένη οὐκ ἀποπαύεται

ἀλκῆς, πρίν γ᾽ ἠὲ ξυμβλήμεναι ἠὲ δαμῆναι·578
τῆς εὐτόλμου ἰσχύος, πρίν γε ἢ συμβαλεῖν, ἢ ἀναιρεθῆναι·

ὣς Ἀντήνορος υἱὸς ἀγαυοῦ δῖος Ἀγήνωρ579
οὕτως ὁ υἱὸς τοῦ λαμπροῦ Ἀντήνορος ὁ ἐνδοξότατος Ἀγήνωρ,

οὐκ ἔθελεν φεύγειν, πρὶν πειρήσαιτ᾽ Ἀχιλῆος.580
οὐκ ἤθελεν φεύγειν, πρὶν πειραθῆναι τοῦ Ἀχιλλέως.

ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἄρ᾽ ἀσπίδα μὲν πρόσθ᾽ ἔσχετο πάντοσ᾽ ἐΐσην,581
ἀλλ᾿ οὗτος δὴ τὴν μὲν ἀσπίδα ἔμπροσθεν κατέσχε τὴν πάντοθεν ἴσην καὶ κυκλοτερῆ,

ἐγχείῃ δ᾽ αὐτοῖο τιτύσκετο, καὶ μέγ᾽ ἀΰτει·582
τῷ δόρατι δὲ αὐτοῦ κατεστοχάζετο, καὶ μεγάλως ἐφώνει·

ἦ δή που μάλ᾽ ἔολπας ἐνὶ φρεσὶ φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ583
ὄντως δήπου πάνυ ἐλπίζεις ἐν τῇ διανοίᾳ, λαμπρότατε Ἀχιλλεῦ,

ἤματι τῷδε πόλιν πέρσειν Τρώων ἀγερώχων584
τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ ἐκπορθήσειν τὴν πόλιν τῶν ὑπερενδόξων Τρῴων·

νηπύτι᾽· ἦ τ᾽ ἔτι πολλὰ τετεύξεται ἄλγε᾽ ἐπ᾽ αὐτῇ.585
μωρέ καὶ ἀνόητε, ὄντως ἔτι πολλαὶ θλίψεις καὶ λύπαι γενήσονται δι' αὐτήν,

ἐν γάρ οἱ πολέες τε καὶ ἄλκιμοι ἀνέρες εἰμέν,586
ἐν αὐτῇ γὰρ πολλοὶ δή σοι καὶ γενναῖοι ἄνδρες ἐσμέν,

οἳ καὶ πρόσθε φίλων τοκέων ἀλόχων τε καὶ υἱῶν587
οἳ ἂν ἔμπροσθεν τῶν ἀγαπητῶν γονέων καὶ γυναικῶν καὶ παίδων

Ἴλιον εἰρυόμεσθα· σὺ δ᾽ ἐνθάδε πότμον ἐφέψεις588
φυλάσσομεν καὶ σώζομεν τὸ Ἴλιον, σὺ δὲ ἐνταῦθα θάνατον καταλήψῃ,

ὧδ᾽ ἔκπαγλος ἐὼν καὶ θαρσαλέος πολεμιστής.589
οὕτω προπετὴς καὶ θρασὺς ὤν, καὶ εὔτολμος μαχητής.



ἦ ῥα, καὶ ὀξὺν ἄκοντα βαρείης χειρὸς ἀφῆκε,590
εἶπε δὴ καὶ τὸ ὀξὺ δόρυ ἀπώσατο ἐκ τῆς παχείας καὶ ἰσχυρᾶς χειρός,

καί ῥ᾽ ἔβαλε κνήμην ὑπὸ γούνατος οὐδ᾽ ἀφάμαρτεν.591
καὶ ἔπληξε τὴν κνήμην ὑποκάτω τοῦ γόνατος, οὐδὲ ἥμαρτε,

ἀμφὶ δέ οἱ κνημὶς νεοτεύκτου κασσιτέροιο592
περὶ αὐτὴν δὲ ἡ κνημὶς τοῦ νεωστὶ κατεσκευασμένου κασσιτέρου

σμερδαλέον κονάβησε· πάλιν δ᾽ ἀπὸ χαλκὸς ὄρουσε593
καταπληκτικῶς περιήχησεν, εἰς τοὐπίσω δὲ ἀπηνέχθη ὁ σίδηρος

βλημένου, οὐδ᾽ ἐπέρησε, θεοῦ δ᾽ ἠρύκακε δῶρα.594
τυφθέντος, οὐδὲ ἐπέρασε, διεκώλυσε γὰρ καὶ ἐπέσχε τὰ τοῦ θεοῦ δῶρα.

Πηλεΐδης δ᾽ ὁρμήσατ᾽ Ἀγήνορος ἀντιθέοιο595
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως ὥρμησε κατὰ τοῦ ἰσοθέου Ἀγήνορος

δεύτερος· οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἔασεν Ἀπόλλων κῦδος ἀρέσθαι,596
ὕστερος, οὐδὲ ἀφῆκεν ὁ Ἀπόλλων λαβεῖν εὐδοξίαν,

ἀλλά μιν ἐξήρπαξε, κάλυψε δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ,597
ἀλλὰ ἐξήρπασεν αὐτόν, περιεκάλυψε δὲ ἀέρι, καὶ ἀχλύϊ πολλῇ,

ἡσύχιον δ᾽ ἄρα μιν πολέμου ἔκπεμπε νέεσθαι.598
λάθρα δὲ καὶ ἄνευ θορύβου ἐξέπεμψεν αὐτὸν ἐκ τοῦ πολέμου πορεύεσθαι·

αὐτὰρ ὃ Πηλεΐωνα δόλῳ ἀποέργαθε λαοῦ·599
οὗτος δὲ τὸν υἱὸν τοῦ Πηλέως ἐπιβουλῇ καὶ ἀπάτῃ ἀπεχώρισε καὶ ἀπήγαγε τοῦ λαοῦ,

αὐτῷ γὰρ ἑκάεργος Ἀγήνορι πάντα ἐοικὼς600
αὐτῷ γὰρ δὴ τῷ Ἀγήνορι κατὰ πάντα ὅμοιος ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν Ἀπόλλων

ἔστη πρόσθε ποδῶν, ὃ δ᾽ ἐπέσσυτο ποσσὶ διώκειν·601
ἔστη ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν, οὗτος δὲ ἐφώρμησε τοῖς ποσὶ διώκειν·

εἷος ὃ τὸν πεδίοιο διώκετο πυροφόροιο602
ἐν ὅσῳ δὲ οὗτος ἐδίωκεν αὐτὸν διὰ τοῦ σιτοφόρου πεδίου,

τρέψας πὰρ ποταμὸν βαθυδινήεντα Σκάμανδρον603
τρέψας παρὰ τὸν βαθύρρουν ποταμὸν τὸν Σκάμανδρον

τυτθὸν ὑπεκπροθέοντα· δόλῳ δ᾽ ἄρ᾽ ἔθελγεν Ἀπόλλων604
μετρίᾳ ταχυτῆτι προτρέχοντα· ἀπάτῃ γὰρ ἐπήγετο αὐτὸν ὁ Ἀπόλλων,

ὡς αἰεὶ ἔλποιτο κιχήσεσθαι ποσὶν οἷσι·605
ἵν᾿ ἀεὶ ἐλπίζοι καταλήψεσθαι τοῖς ἑαυτοῦ ποσίν.

τόφρ᾽ ἄλλοι Τρῶες πεφοβημένοι ἦλθον ὁμίλῳ606
ἐν τούτῳ οἱ ἄλλοι Τρῷες φεύγοντες εἰσῆλθον συνηθροισμένοι

ἀσπάσιοι προτὶ ἄστυ, πόλις δ᾽ ἔμπλητο ἀλέντων.607
ἀγαπητῶς εἰς τὴν πόλιν, πᾶσα δ᾽ ἡ πόλις ἐπληρώθη ἀθροισθέντων,

οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἔτλαν πόλιος καὶ τείχεος ἐκτὸς608
οὐδ᾽ ἄρα οὗτοί γε ὑπέμειναν ἔξω τῆς πόλεως καὶ τοῦ τείχους

μεῖναι ἔτ᾽ ἀλλήλους, καὶ γνώμεναι ὅς τε πεφεύγοι609
παραμεῖναι ἔτι ἀλλήλους καὶ γνῶναι ὃς ἂν φεύγοι,

ὅς τ᾽ ἔθαν᾽ ἐν πολέμῳ· ἀλλ᾽ ἐσσυμένως ἐσέχυντο610
καὶ ὃς ἀπέθανεν ἐν τῷ πολέμῳ, ἀλλ᾿ ἀγαπητῶς εἰσέτρεχον

ἐς πόλιν, ὅν τινα τῶν γε πόδες καὶ γοῦνα σαώσαι.611
εἰς τὴν πόλιν, ὅντινα αὐτῶν οἱ πόδες καὶ τὰ γόνατα ἔσωσαν.