Vasile Stancu

The ILIAD




Book XIX

Homeric text & Koine Greek paraphrase by Theodorus Gaza


Ἠὼς μὲν κροκόπεπλος ἀπ' Ὠκεανοῖο ῥοάων001
ἡ μὲν ἡμέρα ἡ κροκοειδὲς ἱμάτιον ἔχουσα ἀπὸ τῶν ῥευμάτων τοῦ Ὠκεανοῦ ἀνέστη,

ὄρνυθ', ἵν' ἀθανάτοισι φόως φέροι ἠδὲ βροτοῖσιν·002
ὅπως τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς φῶς ἐνέγκαι, καὶ τοῖς θνητοῖς ἀνθρώποις.

ἣ δ' ἐς νῆας ἵκανε θεοῦ πάρα δῶρα φέρουσα.003
αὕτη δὲ ἀφίκετο εἰς τὰς ναῦς τὰ δῶρα φέρουσα παρὰ τοῦ θεοῦ,

εὗρε δὲ Πατρόκλῳ περικείμενον ὃν φίλον υἱὸν004
εὗρε δὲ τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱὸν περικείμενον τῷ Πατρόκλῳ,

κλαίοντα λιγέως· πολέες δ' ἀμφ' αὐτὸν ἑταῖροι 005
κλαίοντα ὀξέως (ἡδέως)· πολλοὶ δὲ περὶ αὐτὸν φίλοι

μύρονθ'· ἣ δ' ἐν τοῖσι παρίστατο δῖα θεάων,006
ὠλοφύροντο· αὕτη δὲ ἐν τούτοις παρέστη ἡ ἐνδοξοτάτη τῶν θεῶν,

ἔν τ' ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ' ἔφατ' ἔκ τ' ὀνόμαζε·007
καὶ ἐνέφυ αὐτῷ τῇ χειρί, καὶ λόγον εἶπε, καὶ ἐξ ὀνόματος ἐκάλει·

τέκνον ἐμὸν τοῦτον μὲν ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ008
ὦ τέκνον ἐμόν, τοῦτον μὲν καταλίπωμεν καίπερ λυπούμενοι

κεῖσθαι, ἐπεὶ δὴ πρῶτα θεῶν ἰότητι δαμάσθη·009
κεῖσθαι, ἐπειδὴ τὴν ἀρχὴν ὁρμῇ καὶ βουλῇ τῶν θεῶν ἀνῃρέθη.

τύνη δ' Ἡφαίστοιο πάρα κλυτὰ τεύχεα δέξο 010
σὺ δὲ δέξαι παρὰ τοῦ Ἡφαίστου τὰ πολύτιμα καὶ ἔνδοξα ὅπλα

καλὰ μάλ', οἷ' οὔ πώ τις ἀνὴρ ὤμοισι φόρησεν.011
πάνυ περικαλλῆ, ὁποῖα οὐδείς πω ἀνὴρ ἐφόρησε περὶ τοὺς ὤμους.



ὡς ἄρα φωνήσασα θεὰ κατὰ τεύχε' ἔθηκε012
οὕτω δὴ εἰποῦσα ἡ θεὰ κατέθηκε τὰ ὅπλα

πρόσθεν Ἀχιλλῆος· τὰ δ' ἀνέβραχε δαίδαλα πάντα.013
ἔμπροσθεν τοῦ Ἀχιλλέως· ταῦτα παμποίκιλα πάντα μέγαν ἦχον ἀπετέλεσαν.

Μυρμιδόνας δ' ἄρα πάντας ἕλε τρόμος, οὐδέ τις ἔτλη014
πάντας δὲ τοὺς Μυρμιδόνας φόβος καὶ τρόμος κατέλαβεν, οὐδὲ ὑπέμεινέ τις

ἄντην εἰσιδέειν, ἀλλ' ἔτρεσαν. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς 015
ἐναντίον θεάσασθαι, ἀλλὰ τῷ φόβῳ παρετράπησαν· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ

ὡς εἶδ', ὥς μιν μᾶλλον ἔδυ χόλος, ἐν δέ οἱ ὄσσε016
ὅτε ἐθεάσατο, τότε αὐτὸν μᾶλλον εἰσῆλθεν ὀργή, ἐν αὐτῷ δὲ οἱ ὀφθαλμοὶ

δεινὸν ὑπὸ βλεφάρων ὡς εἰ σέλας ἐξεφάανθεν·017
φοβερῶς ὑπὸ τὰ βλέφαρα ὥσπερ πῦρ ἐξεφάνησαν,

τέρπετο δ' ἐν χείρεσσιν ἔχων θεοῦ ἀγλαὰ δῶρα.018
ἠγάλλετο δὲ κρατῶν ἐν ταῖς χερσὶ τὰ λαμπρὰ δῶρα τοῦ θεοῦ.

αὐτὰρ ἐπεὶ φρεσὶν ᾗσι τετάρπετο δαίδαλα λεύσσων019
ἐπειδὴ δὲ ἐτέρφθη, καὶ ἐχάρη κατὰ τὴν ἑαυτοῦ διάνοιαν παμποίκιλα βλέπων,

αὐτίκα μητέρα ἣν ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· 020
παραχρῆμα πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα λόγους ταχεῖς ἔλεγεν·

μῆτερ ἐμὴ τὰ μὲν ὅπλα θεὸς πόρεν οἷ' ἐπιεικὲς021
ὦ μῆτερ ἐμή, τὰ μὲν ὅπλα ὁ θεὸς ἐδωρήσατο, οἷα προσῆκόν ἐστιν

ἔργ' ἔμεν ἀθανάτων, μὴ δὲ βροτὸν ἄνδρα τελέσσαι.022
εἶναι τὰ ἔργα τῶν ἀθανάτων θεῶν, μηδὲ θνητὸν ἄνδρα δύνασθαι ποιῆσαι·

νῦν δ' ἤτοι μὲν ἐγὼ θωρήξομαι· ἀλλὰ μάλ' αἰνῶς023
νυνὶ δὲ ἐγὼ μὲν καθοπλισθήσομαι, ἀλλὰ πάνυ χαλεπῶς

δείδω μή μοι τόφρα Μενοιτίου ἄλκιμον υἱὸν024
δέδοικα, μή μοι μεταξύ τούτου τὸν ἰσχυρὸν υἱὸν τοῦ Μενοιτίου

μυῖαι καδδῦσαι κατὰ χαλκοτύπους ὠτειλὰς 025
αἱ μυῖαι καθυπεισδῦσαι κατὰ τὰ σιδηρόβλητα τραύματα

εὐλὰς ἐγγείνωνται, ἀεικίσσωσι δὲ νεκρόν,026
σκώληκας ἐναποτέξωσι, λυμάνωνται δὲ τὸν νεκρόν·

ἐκ δ' αἰὼν πέφαται, κατὰ δὲ χρόα πάντα σαπήῃ.027
ἡ γάρ τοι ζωὴ ἠφανίσθη, κατασαπῇ δὲ καὶ διαλυθῇ καθ᾽ ὅλον τὸ σῶμα.



τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα θεὰ Θέτις ἀργυρόπεζα·028
πρὸς τοῦτον δὲ ἀπεκρίνετο μετὰ ταῦτα ἡ θεὰ ἡ Θέτις ἡ λευκόπους·

τέκνον μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.029
ὦ παῖ, μή μοι ταῦτα ἐν τῇ σαυτοῦ διανοίᾳ διὰ φροντίδος ἔστωσαν·

τῷ μὲν ἐγὼ πειρήσω ἀλαλκεῖν ἄγρια φῦλα 030
τούτῳ μὲν ἐγὼ πειράσομαι ἀποσοβεῖν τὰ ἄγρια γένη,

μυίας, αἵ ῥά τε φῶτας ἀρηϊφάτους κατέδουσιν·031
τὰς μυίας, αἳ δὴ τοὺς σιδήρῳ πεφονευμένους ἄνδρας κατεσθίουσιν·

ἤν περ γὰρ κεῖταί γε τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτόν,032
ἐὰν γὰρ καὶ εἰς ἐνιαυτὸν τὸν εἰς τέλος φέροντα τὰ φυόμενα κεῖται,

αἰεὶ τῷ γ' ἔσται χρὼς ἔμπεδος, ἢ καὶ ἀρείων.033
ἀεὶ τούτῳ γε μόνιμον καὶ ἀμετάβλητον ἔσται τὸ σῶμα ἢ καὶ κρεῖσσον.

ἀλλὰ σύ γ' εἰς ἀγορὴν καλέσας ἥρωας Ἀχαιοὺς034
ἀλλὰ σύγε εἰς τὴν ἀγορὰν συγκαλέσας τοὺς ἥρωας Ἕλληνας

μῆνιν ἀποειπὼν Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν 035
τὴν ὀργὴν καὶ μνησικακίαν ἀποθέμενος τῷ βασιλεῖ τοῦ στρατοῦ Ἀγαμέμνονι,

αἶψα μάλ' ἐς πόλεμον θωρήσσεο, δύσεο δ' ἀλκήν.036
πάνυ ταχέως καθοπλίζου ἐπὶ τὸν πόλεμον, περιβαλοῦ δὲ ἰσχύν.



ὣς ἄρα φωνήσασα μένος πολυθαρσὲς ἐνῆκε,037
οὕτω δὴ εἰποῦσα δύναμιν αὐτῷ εὔτολμον ἐνέβαλε,

Πατρόκλῳ δ' αὖτ' ἀμβροσίην καὶ νέκταρ ἐρυθρὸν038
τῷ Πατρόκλῳ δὲ ἀμβροσίων καὶ νέκταρ πυρρὸν

στάξε κατὰ ῥινῶν, ἵνα οἱ χρὼς ἔμπεδος εἴη.039
ἐστάλαξεν εἰς τοὺς μυκτῆρας, ὅπως αὐτῷ μόνιμον καὶ ἀμετάβλητον εἴη τὸ σῶμα. αὕτη μὲν οὖν οὕτω ποιήσασα ἐπῆλθεν ἡ λευκόπους Θέτις.



αὐτὰρ ὃ βῆ παρὰ θῖνα θαλάσσης δῖος Ἀχιλλεὺς 040
οὗτος δὲ ἐπορεύθη παρά τὸν αἰγιαλὸν τῆς θαλάσσης ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς

σμερδαλέα ἰάχων, ὦρσεν δ' ἥρωας Ἀχαιούς.041
καταπληκτικῶς βοῶν, διήγειρε δὲ τοὺς ἥρωας Ἕλληνας·

καί ῥ' οἵ περ τὸ πάρος γε νεῶν ἐν ἀγῶνι μένεσκον042
καὶ δῆτα, οἵτινες πρότερόν γε ἔμενον ἐν τῷ τόπῳ τῶν νεῶν,

οἵ τε κυβερνῆται καὶ ἔχον οἰήϊα νηῶν043
οἵτε κυβερνῆται, καὶ οἳ κατεῖχον τὰ πηδάλια τῶν νεῶν,

καὶ ταμίαι παρὰ νηυσὶν ἔσαν σίτοιο δοτῆρες,044
καὶ οἱ ἦσαν ταμιοῦχοι παρὰ ταῖς ναυσί, δόται τῶν ἄρτων·

καὶ μὴν οἳ τότε γ' εἰς ἀγορὴν ἴσαν, οὕνεκ' Ἀχιλλεὺς 045
καὶ οὗτοι δὴ τότε γε ἐπορεύοντο εἰς τὴν ἀγοράν, διότι ὁ Ἀχιλλεὺς

ἐξεφάνη, δηρὸν δὲ μάχης ἐπέπαυτ' ἀλεγεινῆς.046
ἐφάνη, ἐπὶ πολὺ δὲ τῆς χαλεπῆς καὶ ὀδυνηρᾶς μάχης ἀπέστη.

τὼ δὲ δύω σκάζοντε βάτην Ἄρεος θεράποντε047
οὗτοι δὲ δύο χωλεύοντες ἐπορεύθησαν ὑπηρέται τοῦ πολέμου,

Τυδεΐδης τε μενεπτόλεμος καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς048
ὅ τε υἱὸς τοῦ Τυδέως ὁ καρτερικὸς ἐν τῇ μάχῃ, καὶ ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς,

ἔγχει ἐρειδομένω· ἔτι γὰρ ἔχον ἕλκεα λυγρά·049
δόρατι ἐπιστηριζόμενοι, ἔτι γὰρ εἶχον τραύματα χαλεπά,

κὰδ δὲ μετὰ πρώτῃ ἀγορῇ ἵζοντο κιόντες. 050
ἐν τῷ πρώτῳ δὲ τῆς ἀγορᾶς τόπῳ ἐκάθισαν ἐλθόντες·

αὐτὰρ ὃ δεύτατος ἦλθεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων051
δεύτερος δὲ ἦλθεν ὁ βασιλεὺς τοῦ λαοῦ Ἀγαμέμνων

ἕλκος ἔχων· καὶ γὰρ τὸν ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ052
τραῦμα ἔχων, καὶ γὰρ αὐτὸν ἐν τῇ κραταιᾷ καὶ ἰσχυρᾷ μάχῃ

οὖτα Κόων Ἀντηνορίδης χαλκήρεϊ δουρί.053
ἔτρωσε Κόων ὁ υἱὸς τοῦ Ἀντήνορος δόρατι σιδήρῳ ἐστομωμένῳ.

αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντες ἀολλίσθησαν Ἀχαιοί,054
ἐπειδὴ δὲ πάντες συνηθροίσθησαν οἱ Ἕλληνες,

τοῖσι δ' ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· 055
ἐν τούτοις ἀναστὰς ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεὺς εἶπεν·

Ἀτρεΐδη ἦ ἄρ τι τόδ' ἀμφοτέροισιν ἄρειον056
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως, ἆρά γε κατά τι τοῦτο ἀμφοτέροις βέλτιον

ἔπλετο σοὶ καὶ ἐμοί, ὅ τε νῶΐ περ ἀχνυμένω κῆρ057
ἦν καὶ σοὶ καὶ ἐμοί; ἡνίκα ἡμεῖς γε λυπούμενοι κατὰ ψυχὴν

θυμοβόρῳ ἔριδι μενεήναμεν εἵνεκα κούρης;058
ψυχοφθόρῳ φιλονεικίᾳ ὠργίσθημεν ἕνεκα τῆς νέας,

τὴν ὄφελ' ἐν νήεσσι κατακτάμεν Ἄρτεμις ἰῷ059
ἣν ὤφειλεν ἡ Ἄρτεμις ἀποκτεῖναι ὀϊστῷ ἐν ταῖς ναυσὶ

ἤματι τῷ ὅτ' ἐγὼν ἑλόμην Λυρνησσὸν ὀλέσσας· 060
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὅτε ἐγὼ εἷλον Λυρνησσὸν ἐκπορθήσας·

τώ κ' οὐ τόσσοι Ἀχαιοὶ ὀδὰξ ἕλον ἄσπετον οὖδας061
ἐκ τούτου ἂν οὐ τοσοῦτοι Ἕλληνες τοῖς ὀδοῦσιν ἐλάβοντο τοῦ μεγίστου ἐδάφους,

δυσμενέων ὑπὸ χερσὶν ἐμεῦ ἀπομηνίσαντος.062
ἀναιρεθέντες ὑπὸ τῶν χειρῶν τῶν πολεμίων, ὀργισθέντος καὶ μνησικακήσαντος ἐμοῦ,

Ἕκτορι μὲν καὶ Τρωσὶ τὸ κέρδιον· αὐτὰρ Ἀχαιοὺς063
τῷ μὲν Ἕκτορι καὶ τοῖς Τρῳσὶ βέλτιον καὶ ἐπικερδέστερον· τοὺς Ἕλληνας δὲ

δηρὸν ἐμῆς καὶ σῆς ἔριδος μνήσεσθαι ὀΐω.064
ἐπὶ πολὺν χρόνον οἴομαι μνημονεύσειν τῆς ἐμῆς καὶ σῆς φιλονεικίας καὶ ἔχθρας.

ἀλλὰ τὰ μὲν προτετύχθαι ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ 065
ἀλλὰ ταῦτα μὲν προγενόμενα καταλίπωμεν, καίπερ λυπούμενοι,

θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι φίλον δαμάσαντες ἀνάγκῃ·066
τὴν ἀγαπητὴν ψυχὴν δουλαγωγήσαντες ἐν τοῖς στήθεσιν ὑπ' ἀνάγκης·

νῦν δ' ἤτοι μὲν ἐγὼ παύω χόλον, οὐδέ τί με χρὴ067
νυνὶ δὲ ἐγὼ μὲν τὴν ὀργὴν ἀποβάλλομαι, οὐδαμῶς γάρ με δεῖ

ἀσκελέως αἰεὶ μενεαινέμεν· ἀλλ' ἄγε θᾶσσον068
ἀδιαλείπτως ἀεὶ χωλοῦσθαι καὶ ὀργίζεσθαι. ἀλλ᾽ ἄγε τάχιον

ὄτρυνον πόλεμον δὲ κάρη κομόωντας Ἀχαιούς,069
παρόξυνον ἐπὶ πόλεμον τοὺς τὰς κεφαλὰς κομῶντας Ἕλληνας,

ὄφρ' ἔτι καὶ Τρώων πειρήσομαι ἀντίον ἐλθὼν 070
ὅπως καὶ νῦν ἔτι πειράσωμαι τῶν Τρῴων ἐναντίον ἐπελθών,

αἴ κ' ἐθέλωσ' ἐπὶ νηυσὶν ἰαύειν· ἀλλά τιν' οἴω071
ἐὰν ἐθέλωσιν ἐπὶ ταῖς ναυσὶ παραυλίζεσθαι· ἀλλά τινα ὑπολαμβάνω

ἀσπασίως αὐτῶν γόνυ κάμψειν, ὅς κε φύγῃσι072
αὐτῶν ἡδέως καὶ ἀσμένως κλίναντα ἀναπαύσειν τὸ γόνυ, ὃς ἂν φύγῃ

δηΐου ἐκ πολέμοιο ὑπ' ἔγχεος ἡμετέροιο.073
ἐκ τοῦ ἀφανιστικοῦ πολέμου ὑπὸ τοῦ ἡμετέρου δόρατος.



ὣς ἔφαθ', οἳ δ' ἐχάρησαν ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοὶ074
οὕτως εἶπεν· οὗτοι δὲ περιχαρεῖς ἐγένοντο οἱ εὔοπλοι Ἕλληνες,

μῆνιν ἀπειπόντος μεγαθύμου Πηλεΐωνος. 075
τὴν μνησικακίαν ἀπειπόντος καὶ ἀποβαλομένου τοῦ μεγαλοψύχου υἱοῦ τοῦ Πηλέως.

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων076
ἐν τούτοις δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῦ στρατοῦ Ἀγαμέμνων

αὐτόθεν ἐξ ἕδρης, οὐδ' ἐν μέσσοισιν ἀναστάς·077
αὐτόθεν ἐκ τῆς καθέδρας, οὐκ ἀναστὰς ἐν τῷ μέσῳ·

ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ θεράποντες Ἄρηος078
ὦ προσφιλεῖς ἥρωες Ἕλληνες ὑπηρέται τοῦ Ἀρέος,

ἑσταότος μὲν καλὸν ἀκούειν, οὐδὲ ἔοικεν079
καλὸν μέν ἐστιν ἀκούειν ἑστῶτος, οὐδὲ δεῖ νυνὶ

ὑββάλλειν· χαλεπὸν γὰρ ἐπισταμένῳ περ ἐόντι. 080
ἀποκρούειν καὶ διακωλύειν θορύβῳ, δεινὸν γὰρ πρᾶγμά ἐστιν, τὸν ἐπιστάμενόν γε τὰ ὄντα καὶ τὰ ἐνεστῶτα ὡς ἔχουσι, θορυβεῖν ὡς μὴ εἰδότα·

ἀνδρῶν δ' ἐν πολλῷ ὁμάδῳ πῶς κέν τις ἀκούσαι081
ἐν πολλῷ δὲ θορύβῳ ἀνδρῶν πῶς ἄν τις ἀκούσειεν,

ἢ εἴποι; βλάβεται δὲ λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής.082
ἢ λέξειεν, βλάπτεται γὰρ κἂν ἡδὺς καὶ ὀξὺς ᾖ δημηγόρος, ἐὰν μὴ γλωσσοκρατοῖεν οἱ λαοί.

Πηλεΐδῃ μὲν ἐγὼν ἐνδείξομαι· αὐτὰρ οἱ ἄλλοι083
τῷ μὲν υἱῷ τοῦ Πηλέως ἐγὼ ἀπολογήσομαι· οἱ ἄλλοι δὲ

σύνθεσθ' Ἀργεῖοι, μῦθόν τ' εὖ γνῶτε ἕκαστος.084
τῶν Ἑλλήνων σύνετε, καὶ τὸν λόγον πάντες καλῶς νοήσατε·

πολλάκι δή μοι τοῦτον Ἀχαιοὶ μῦθον ἔειπον 085
πολλάκις δή μοι τοῦτον τὸν λόγον εἶπον οἱ Ἕλληνες, ἤγουν ἢ ἄρ τι τόδ' ἀμφοτέροισιν ἄρειον,

καί τέ με νεικείεσκον· ἐγὼ δ' οὐκ αἴτιός εἰμι,086
καί με ἐλοιδόρουν, ἐγὼ δὲ οὐκ εἰμὶ αἴτιος,

ἀλλὰ Ζεὺς καὶ Μοῖρα καὶ ἠεροφοῖτις Ἐρινύς,087
ἀλλ᾽ ὁ Ζεύς, καὶ ἡ Μοῖρα, καὶ ἡ διὰ τοῦ σκότους φοιτῶσα (ἡ ἀοράτως ἐπερχομένη) Ἐριννύς,

οἵ τέ μοι εἰν ἀγορῇ φρεσὶν ἔμβαλον ἄγριον ἄτην,088
οἳ δή μοι ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἐνέβαλον εἰς τὰς φρένας ἀνήμερον καὶ ἀμείλικτον βλάβην

ἤματι τῷ ὅτ' Ἀχιλλῆος γέρας αὐτὸς ἀπηύρων.089
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἡνίκα τὸ τῆς ἀρετῆς ἆθλον τοῦ Ἀχιλλέως ἔγωγε ἀφειλόμην.

ἀλλὰ τί κεν ῥέξαιμι; θεὸς διὰ πάντα τελευτᾷ. 090
ἀλλὰ τί ἂν πράξαιμι; ὁ θεὸς σύμπαντα τελειοῖ καὶ δι' ὅλου τὸ πάντων ἔχει τέλος·

πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται,091
ἡ πρεσβυτάτη (ἡ τιμία) θυγάτηρ τοῦ Διὸς Βλάβη ἐστίν, ἣ πάντας βλάψει,

οὐλομένη· τῇ μέν θ' ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ' οὔδει092
ὀλεθρία, καὶ ἐξώλης· ταύτῃ μὲν πόδες εἰσὶν ἁπαλοὶ καὶ ἀραιοί, οὐ γὰρ τῷ ἐδάφει

πίλναται, ἀλλ' ἄρα ἥ γε κατ' ἀνδρῶν κράατα βαίνει093
προσπελάζει, ἀλλ᾽ αὕτη γε εἰς τὰς τῶν ἀνδρῶν κεφαλὰς ἀναβαίνει

βλάπτουσ' ἀνθρώπους· κατὰ δ' οὖν ἕτερόν γε πέδησε.094
λυμαινομένη τοὺς ἀνθρώπους, κατέδησε δ᾽ οὖν τὸν ἕτερον τῶν παροργισάντων·

καὶ γὰρ δή νύ ποτε Ζεὺς ἄσατο, τόν περ ἄριστον 095
καὶ γὰρ δή ποτε τὸν Δία ἔβλαψεν, ὃν δὴ κράτιστον

ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι· ἀλλ' ἄρα καὶ τὸν096
ἀνθρώπων καὶ θεῶν φασιν εἶναι, ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτὸν

Ἥρη θῆλυς ἐοῦσα δολοφροσύνῃς ἀπάτησεν,097
Ἥρα, θῆλυς οὖσα, ἐπιβουλῇ καὶ ἀπάτῃ ἐφενάκισε

ἤματι τῷ ὅτ' ἔμελλε βίην Ἡρακληείην098
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὅτε ἔμελλε τὴν τοῦ Ἡρακλέους δύναμιν

Ἀλκμήνη τέξεσθαι ἐϋστεφάνῳ ἐνὶ Θήβῃ.099
τέξεσθαι ἡ Ἀλκμήνη ἐν ταῖς καλῶς τετειχισμέναις Θήβαις·

ἤτοι ὅ γ' εὐχόμενος μετέφη πάντεσσι θεοῖσι· 100
οὗτος μὲν γὰρ καυχώμενος εἶπεν ἐν ἅπασι τοῖς θεοῖς·

κέκλυτέ μευ πάντές τε θεοὶ πᾶσαί τε θέαιναι,101
ἀκούσατέ μου, ὦ πάντες θεοὶ καὶ πᾶσαι θεαί,

ὄφρ' εἴπω τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀνώγει.102
ἵν᾽ εἴπω ἅπερ με ἡ ψυχὴ ἐν τῷ στήθει προτρέπεται.

σήμερον ἄνδρα φόως δὲ μογοστόκος Εἰλείθυια103
σήμερον ἡ λοχεύτρια Εἰλείθυια ἄνδρα εἰς τὸ φῶς προάξει

ἐκφανεῖ, ὃς πάντεσσι περικτιόνεσσιν ἀνάξει,104
καὶ φανερώσει, ὃς πάντων τῶν περιοίκων βασιλεύσει ἐκ τῆς γενεᾶς

τῶν ἀνδρῶν γενεῆς οἵ θ' αἵματος ἐξ ἐμεῦ εἰσί. 105
τῶν ἀνδρῶν τούτων, οἵτινες ἐκ τοῦ ἐμοῦ αἵματος εἰσίν.

τὸν δὲ δολοφρονέουσα προσηύδα πότνια Ἥρη·106
πρὸς τοῦτον δὲ ἐπιβουλεύουσα εἶπεν ἡ σεβαστὴ Ἥρα·

ψευστήσεις, οὐδ' αὖτε τέλος μύθῳ ἐπιθήσεις.107
ψεύσῃ τῆς ἐλπίδος, οὐδὲ ἐπιθήσεις τέλος τῷ σῷ λόγῳ·

εἰ δ' ἄγε νῦν μοι ὄμοσσον Ὀλύμπιε καρτερὸν ὅρκον,108
εἰ δὲ μή, ἄγε νῦν ὄμοσόν μοι, οὐράνιε, ὅρκον ἰσχυρόν,

ἦ μὲν τὸν πάντεσσι περικτιόνεσσιν ἀνάξειν109
ἦ μὴν τοῦτον πάντων τῶν περιοίκων βασιλεύσειν,

ὅς κεν ἐπ' ἤματι τῷδε πέσῃ μετὰ ποσσὶ γυναικὸς 110
ὃς ἂν ἐν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τεχθῇ καὶ καταπέσῃ μεταξύ των τῆς γυναικὸς ποδῶν,

τῶν ἀνδρῶν οἳ σῆς ἐξ αἵματός εἰσι γενέθλης.111
ἀπὸ τούτων τῶν ἀνδρῶν οἳ ἐκ τοῦ αἵματος τῆς σῆς παιδοποιίας εἰσίν.

ὣς ἔφατο· Ζεὺς δ' οὔ τι δολοφροσύνην ἐνόησεν,112
οὕτως εἶπεν, οὐδαμῶς δὲ συνῆκε τὴν ἐπιβουλὴν ὁ Ζεύς,

ἀλλ' ὄμοσεν μέγαν ὅρκον, ἔπειτα δὲ πολλὸν ἀάσθη.113
ἀλλ᾽ ὤμοσεν ὅρκον μέγαν, μετὰ ταῦτα δὲ πάνυ ἐβλάβη.

Ἥρη δ' ἀΐξασα λίπεν ῥίον Οὐλύμποιο,114
ἡ Ἥρα δὲ ὁρμήσασα κατέλιπε τὸ ἀκρωτήριον τοῦ Ὀλύμπου,

καρπαλίμως δ' ἵκετ' Ἄργος Ἀχαιικόν, ἔνθ' ἄρα ᾔδη 115
ταχέως δὲ ἀφίκετο εἰς τὸ Ἀχαικὸν Ἄργος, ἐν ᾧ δὴ ἠπίστατο

ἰφθίμην ἄλοχον Σθενέλου Περσηϊάδαο.116
τὴν χρηστὴν γαμετὴν Σθενέλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Περσέως.

ἣ δ' ἐκύει φίλον υἱόν, ὃ δ' ἕβδομος ἑστήκει μείς·117
αὕτη δὲ εἶχεν ἐν τῇ γαστρὶ (ἐκυοφόρει) υἱὸν ἀγαπητόν, μὴν δὲ ἕβδομος ἦν ἐκεῖνος,

ἐκ δ' ἄγαγε πρὸ φόως δὲ καὶ ἠλιτόμηνον ἐόντα,118
ἐξήγαγε δὲ αὐτὸν πρὸ καιροῦ εἰς τὸ φῶς καὶ διημαρτηκότα τοῦ τελείου ἀριθμοῦ τῶν ἐννέα μηνῶν,

Ἀλκμήνης δ' ἀπέπαυσε τόκον, σχέθε δ' Εἰλειθυίας.119
τὸν τῆς Ἀλκμήνης δὲ γόνον διεκώλυσεν, ἐπέσχε δὲ τὰς ὠδῖνας.

αὐτὴ δ' ἀγγελέουσα Δία Κρονίωνα προσηύδα· 120
αὐτὴ δὲ μηνύειν μέλλουσα τὸ γεγονὸς ἔλεγε πρὸς τὸν Δία τὸν υἱὸν τοῦ Κρόνου·

Ζεῦ πάτερ ἀργικέραυνε ἔπος τί τοι ἐν φρεσὶ θήσω·121
ὦ Ζεῦ πάτερ ταχυκέραυνε (λαμπροκέραυνε), λόγον τινά σοι ἐμβαλῶ εἰς τὰς φρένας·

ἤδη ἀνὴρ γέγον' ἐσθλὸς ὃς Ἀργείοισιν ἀνάξει122
ἤδη ἐτέχθη ἀνὴρ ἀγαθός, ὃς τῶν Ἀργείων (Ἑλλήνων) βασιλεύσει,

Εὐρυσθεὺς Σθενέλοιο πάϊς Περσηϊάδαο123
Εὐρυσθεὺς ὁ παῖς τοῦ Σθενέλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Περσέως,

σὸν γένος· οὔ οἱ ἀεικὲς ἀνασσέμεν Ἀργείοισιν.124
σὸν γένος, οὐκ ἔστιν αὐτῷ ἀπρεπὲς βασιλεύειν τῶν Ἑλλήνων.

ὣς φάτο, τὸν δ' ἄχος ὀξὺ κατὰ φρένα τύψε βαθεῖαν· 125
οὕτως εἶπε· τοῦτον δὲ λύπη σφοδρὰ ἔπληξε κατὰ τὴν συνετὴν διάνοιαν,

αὐτίκα δ' εἷλ' Ἄτην κεφαλῆς λιπαροπλοκάμοιο126
παραχρῆμα δὲ ἐκράτησε τὴν Ἄτην (Βλάβην) ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τῆς καλλικόμου,

χωόμενος φρεσὶν ᾗσι, καὶ ὤμοσε καρτερὸν ὅρκον127
μάλα ὀργιζόμενος κατὰ τὴν ἑαυτοῦ διάνοιαν, καὶ ὤμοσεν ὅρκον ἰσχυρόν·

μή ποτ' ἐς Οὔλυμπόν τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα128
μηδέποτε εἰς τὸν Ὄλυμπον καὶ τὸν ἔναστρον Οὐρανὸν

αὖτις ἐλεύσεσθαι Ἄτην, ἣ πάντας ἀᾶται.129
αὖθις ἀφίξεσθαι τὴν Βλάβην, ἢ πάντας βλάπτει.

ὣς εἰπὼν ἔρριψεν ἀπ' οὐρανοῦ ἀστερόεντος 130
οὕτως εἰπὼν ἔρριψεν ἀπὸ τοῦ ἐνάστρου Οὐρανοῦ συστρέψας

χειρὶ περιστρέψας· τάχα δ' ἵκετο ἔργ' ἀνθρώπων.131
καὶ περιδινήσας τῇ χειρί, ταχέως δὲ ἀφίκετο εἰς τὰ ἔργα καὶ τὰς πράξεις τῶν ἀνθρώπων.

τὴν αἰεὶ στενάχεσχ' ὅθ' ἑὸν φίλον υἱὸν ὁρῷτο132
ταύτην ἀεὶ ἀνεστέναζεν, ὅτε ἔβλεπε τὸν ἑαυτοῦ ἀγαπητὸν υἱὸν

ἔργον ἀεικὲς ἔχοντα ὑπ' Εὐρυσθῆος ἀέθλων.133
λειτουργίαν ἀπρεπῆ ἔχοντα ὑπὸ τῶν ἄθλων τοῦ Εὐρυσθέως.

ὣς καὶ ἐγών, ὅτε δ' αὖτε μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ134
οὕτω καὶ ἐγώ, ἡνίκα δὴ ὁ συνεχῶς τὴν περικεφαλαίαν κινῶν Ἕκτωρ ὁ μέγας

Ἀργείους ὀλέκεσκεν ἐπὶ πρυμνῇσι νέεσσιν, 135
ἀπέκτεινε τοὺς Ἕλληνας παρὰ ταῖς πρύμναις τῶν νεῶν,

οὐ δυνάμην λελαθέσθ' Ἄτης ᾗ πρῶτον ἀάσθην.136
οὐκ ἐδυνάμην ἐπιλαθέσθαι τῆς βλάβης, ἣν τὸ πρῶτον ἐβλάβην.

ἀλλ' ἐπεὶ ἀασάμην καί μευ φρένας ἐξέλετο Ζεύς,137
ἀλλ' ἐπειδὴ ἐβλάβην, καί μου τὴν διάνοιαν ἀφείλετο ὁ Ζεύς,

ἂψ ἐθέλω ἀρέσαι, δόμεναί τ' ἀπερείσι' ἄποινα·138
πάλιν ἐθέλω φιλοφρονήσασθαι, καὶ δοῦναι δῶρα πλεῖστα·

ἀλλ' ὄρσευ πόλεμον δὲ καὶ ἄλλους ὄρνυθι λαούς.139
ἀλλὰ διεγέρθητι εἰς τὸν πόλεμον, καὶ τοὺς ἄλλους λαοὺς διέγειρον·

δῶρα δ' ἐγὼν ὅδε πάντα παρασχέμεν ὅσσά τοι ἐλθὼν 140
τὰ δῶρα δὲ ἐγὼ αὐτὸς πάντα ἐπιδοῦναι ὁμολογῶ, ὅσα σοι παραγενόμενος

χθιζὸς ἐνὶ κλισίῃσιν ὑπέσχετο δῖος Ὀδυσσεύς.141
νυκτὶ τῆς χθὲς ἡμέρας ἐν ταῖς σκηναῖς ἐπηγγείλατο ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς·

εἰ δ' ἐθέλεις, ἐπίμεινον ἐπειγόμενός περ Ἄρηος,142
εἰ δὲ βούλει ἀνάμεινον, καίπερ ἐπειγόμενος καὶ σπεύδων ὑπὸ τοῦ πολέμου·

δῶρα δέ τοι θεράποντες ἐμῆς παρὰ νηὸς ἑλόντες143
τὰ δῶρα γάρ σοι οἱ ὑπηρέται ἀπὸ τῆς ἐμῆς νεὼς λαβόντες κομίσουσιν (ἄξουσιν),

οἴσουσ', ὄφρα ἴδηαι ὅ τοι μενοεικέα δώσω.144
ὅπως θεάσῃ, ὅτι σοι φίλα καὶ προσηνῆ δωρήσομαι.



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· 145
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·

Ἀτρεΐδη κύδιστε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον146
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως ἐνδοξότατε βασιλεῦ τῶν λαῶν Ἀγάμεμνον,

δῶρα μὲν αἴ κ' ἐθέλῃσθα παρασχέμεν, ὡς ἐπιεικές,147
τὰ δῶρα μὲν ἐὰν βούλῃ παρασχεῖν οἷα εἰκός,

ἤ τ' ἐχέμεν παρὰ σοί· νῦν δὲ μνησώμεθα χάρμης148
ἢ ἔχειν ἐπὶ τῇ σῇ ἐξουσίᾳ ἐστίν· νυνὶ δὲ μνησθῶμεν τῆς μάχης καὶ τοῦ πολέμου γενώμεθα

αἶψα μάλ'· οὐ γὰρ χρὴ κλοτοπεύειν ἐνθάδ' ἐόντας149
πάνυ ταχέως, οὐ γὰρ δεῖ ὑποκλέπτειν ἑαυτοὺς ἐκ τῆς μάχης (κλεψιμαχεῖν) ἐνταῦθα ὄντας,

οὐδὲ διατρίβειν· ἔτι γὰρ μέγα ἔργον ἄρεκτον· 150
οὐδὲ βραδύνειν, ἔτι γάρ ἐστι μέγα ἔργον μήπω γεγονός,

ὥς κέ τις αὖτ' Ἀχιλῆα μετὰ πρώτοισιν ἴδηται151
ἵνα τις πάλιν τὸν Ἀχιλλέα ἐν τοῖς πρωταγωνισταῖς θεάσηται

ἔγχεϊ χαλκείῳ Τρώων ὀλέκοντα φάλαγγας.152
δόρατι σιδηρῷ ἀναιροῦντα καὶ φθείροντα τὰς τάξεις τῶν Τρῴων.

ὧδέ τις ὑμείων μεμνημένος ἀνδρὶ μαχέσθω.153
οὕτω τις ὑμῶν μεμνημένος ὅτι ἐγὼ μάχομαι, ἀνδρὶ πολεμείτω.



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·154
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ πολύβουλος Ὀδυσσεύς·

μὴ δ' οὕτως, ἀγαθός περ ἐών, θεοείκελ' Ἀχιλλεῦ 155
μὴ δὴ οὕτω, καίπερ ὢν ἀγαθὸς τοὺς τρόπους, ὦ θεοῖς ὅμοιε τὸ εἶδος Ἀχιλλεῦ,

νήστιας ὄτρυνε προτὶ Ἴλιον υἷας Ἀχαιῶν156
παρόξυνε νήστεις καὶ ἀσίτους τοὺς υἱοὺς τῶν Ἑλλήνων ἐπὶ τὸ Ἴλιον πολεμήσοντας

Τρωσὶ μαχησομένους, ἐπεὶ οὐκ ὀλίγον χρόνον ἔσται157
τοῖς Τρῳσίν, ἐπειδὴ οὐκ ἐπ' ὀλίγον χρόνον ἔσται

φύλοπις, εὖτ' ἂν πρῶτον ὁμιλήσωσι φάλαγγες158
ἡ μάχη, ἐπειδὰν τὴν ἀρχὴν εἰς ταὐτὸ συνέλθωσιν αἱ τάξεις

ἀνδρῶν, ἐν δὲ θεὸς πνεύσῃ μένος ἀμφοτέροισιν.159
τῶν ἀνδρῶν, ὁ θεὸς δὲ ἐμπνεύσῃ καὶ ἐμβάλῃ προθυμίαν ἀμφοτέροις τοῖς στρατεύμασιν·

ἀλλὰ πάσασθαι ἄνωχθι θοῇς ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιοὺς 160
ἀλλὰ κέλευσον γεύσασθαι τοὺς Ἕλληνας παρὰ ταῖς ταχείαις ναυσὶν

σίτου καὶ οἴνοιο· τὸ γὰρ μένος ἐστὶ καὶ ἀλκή.161
ἄρτου καὶ οἴνου, τοῦτο γὰρ ἐστι προθυμία καὶ ἰσχύς,

οὐ γὰρ ἀνὴρ πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα162
οὐ γάρ τις ἀνὴρ ὅλην τὴν ἡμέραν μέχρι ἡλίου δύντος,

ἄκμηνος σίτοιο δυνήσεται ἄντα μάχεσθαι·163
ἤγουν ἑσπέρας, ἄγευστος ἄρτου δυνήσεται ἐναντίον πολεμεῖν,

εἴ περ γὰρ θυμῷ γε μενοινάᾳ πολεμίζειν,164
εἴπερ γὰρ τῇ ψυχῇ προθυμεῖται μάχεσθαι,

ἀλλά τε λάθρῃ γυῖα βαρύνεται, ἠδὲ κιχάνει 165
ἀλλὰ γε κατὰ μικρὸν λεληθότως τὰ μέλη βαρύνονται, καὶ καταλαμβάνει

δίψά τε καὶ λιμός, βλάβεται δέ τε γούνατ' ἰόντι.166
δίψα τε καὶ πεῖνα, βλάπτονται δὲ καὶ ἀσθενοῦσι τὰ γόνατα πορευομένῳ·

ὃς δέ κ' ἀνὴρ οἴνοιο κορεσσάμενος καὶ ἐδωδῆς167
ὃς δ᾽ ἂν ἀνὴρ οἴνου ἐμπλησθεὶς καὶ τροφῆς

ἀνδράσι δυσμενέεσσι πανημέριος πολεμίζῃ,168
τοῖς πολεμίοις ἀνδράσι δι' ὅλης τῆς ἡμέρας μάχηται,

θαρσαλέον νύ οἱ ἦτορ ἐνὶ φρεσίν, οὐδέ τι γυῖα169
εὔτολμος δὴ αὐτῷ ἡ ψυχὴ ἐν λόγῳ καὶ διανοίᾳ, οὐδέ τι τὰ μέλη

πρὶν κάμνει πρὶν πάντας ἐρωῆσαι πολέμοιο. 170
πρότερον ἀσθενοῦσι, πρὶν ἢ πάντας παύσασθαι τοῦ πολέμου.

ἀλλ' ἄγε λαὸν μὲν σκέδασον καὶ δεῖπνον ἄνωχθι171
ἀλλ᾿ ἄγε τὸν λαὸν μὲν διάλυσον, καὶ δεῖπνον ἐπίταξον

ὅπλεσθαι· τὰ δὲ δῶρα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων172
ἑτοιμασθῆναι, τὰ δῶρα δὲ ὁ βασιλεὺς τῶν λαῶν Ἀγαμέμνων

οἰσέτω ἐς μέσσην ἀγορήν, ἵνα πάντες Ἀχαιοὶ173
κομισάτω εἰς τὸ μέσον τῆς ἀγορᾶς, ὅπως πάντες οἱ Ἕλληνες

ὀφθαλμοῖσιν ἴδωσι, σὺ δὲ φρεσὶ σῇσιν ἰανθῇς.174
θεάσωνται τοῖς ὀφθαλμοῖς, σὺ δὲ ἐν τῇ σῇ διανοίᾳ διαχυθῇς καὶ εὐφρανθῇς.

ὀμνυέτω δέ τοι ὅρκον ἐν Ἀργείοισιν ἀναστὰς 175
ὀμνύτω δέ σοι ὅρκον ἐν μέσῳ τῶν Ἑλλήνων ἀναστάς,

μή ποτε τῆς εὐνῆς ἐπιβήμεναι ἠδὲ μιγῆναι·176
μηδέ ποτε ἐπιβῆναι τῆς κοίτης αὐτῆς, καὶ περάναι.

ἣ θέμις ἐστὶν ἄναξ ἤ τ' ἀνδρῶν ἤ τε γυναικῶν·177
-

καὶ δὲ σοὶ αὐτῷ θυμὸς ἐνὶ φρεσὶν ἵλαος ἔστω.178
καὶ δὴ καὶ σοὶ αὐτῷ ἔστω ἡ ψυχὴ εὐμενὴς ἐν τῇ διανοίᾳ.

αὐτὰρ ἔπειτά σε δαιτὶ ἐνὶ κλισίῃς ἀρεσάσθω179
μετὰ ταῦτα δέ σε φιλοφρονησάτω ἐν ταῖς σκηναῖς ἑστιάσει λιπαρᾷ καὶ δαψιλεῖ,

πιείρῃ, ἵνα μή τι δίκης ἐπιδευὲς ἔχῃσθα. 180
ὅπως μηδὲν τῶν δικαίων ἐνδεὲς καὶ ἐλλιπὲς ἔχῃς.

Ἀτρεΐδη σὺ δ' ἔπειτα δικαιότερος καὶ ἐπ' ἄλλῳ181
σὺ δέ, ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως, μετὰ ταῦτα δίκαιος καὶ ἐν ἄλλῳ

ἔσσεαι. οὐ μὲν γάρ τι νεμεσσητὸν βασιλῆα182
ἔσῃ, οὐδαμῶς γὰρ μεμπτόν τί ἐστιν, βασιλέα

ἄνδρ' ἀπαρέσσασθαι ὅτε τις πρότερος χαλεπήνῃ.183
ἄνδρα ἐξιλάσασθαι, ὁπηνίκα τις ἂν πρότερον παροργίσῃ.



τὸν δ' αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·184
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν λαῶν Ἀγαμέμνων·

χαίρω σεῦ Λαερτιάδη τὸν μῦθον ἀκούσας· 185
τέρπομαι, ὦ υἱὲ τοῦ Λαέρτου, ἀκούσας σου τὸν λόγον·

ἐν μοίρῃ γὰρ πάντα διίκεο καὶ κατέλεξας.186
κατὰ τὸ πρέπον γὰρ ἅπαντα διεξῆλθες καὶ ἀκριβῶς εἶπας·

ταῦτα δ' ἐγὼν ἐθέλω ὀμόσαι, κέλεται δέ με θυμός,187
ταῦτα δὲ ἐγὼ βούλομαι ὀμόσαι, προτρέπει γάρ με ἡ ψυχή,

οὐδ' ἐπιορκήσω πρὸς δαίμονος. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς188
οὐδὲ ἐπίορκον ὀμόσω ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ· Ἀχιλλεὺς δὲ

μιμνέτω αὐτόθι τεῖος ἐπειγόμενός περ Ἄρηος·189
ἐπιμενέτω αὐτόθι πρός γε τὸ παρὸν ἐν ὀλίγῳ, καίπερ σπεύδων ἐπὶ τὸν πόλεμον,

μίμνετε δ' ἄλλοι πάντες ἀολλέες, ὄφρά κε δῶρα 190
ἐπιμένετε δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πάντες ἀθρόοι, ἕως ἂν τὰ δῶρα

ἐκ κλισίης ἔλθῃσι καὶ ὅρκια πιστὰ τάμωμεν.191
ἐκ τῆς σκηνῆς ἔλθωσι, καὶ τοὺς πιστοὺς ὅρκους ποιήσωμεν·

σοὶ δ' αὐτῷ τόδ' ἐγὼν ἐπιτέλλομαι ἠδὲ κελεύω·192
σοὶ δὲ αὐτῷ τοῦτο ἐγὼ ἐντέλλομαι καὶ ἐπιτάττω (ἀξιῶ),

κρινάμενος κούρητας ἀριστῆας Παναχαιῶν193
ἐπιλεξάμενος νεανίας ἀριστεῖς τῶν πάντων Ἑλλήνων,

δῶρα ἐμῆς παρὰ νηὸς ἐνεικέμεν, ὅσσ' Ἀχιλῆϊ194
τὰ δῶρα παρὰ τῆς ἐμῆς νεὼς ἔνεγκαι, ὅσα τῷ Ἀχιλλεῖ

χθιζὸν ὑπέστημεν δώσειν, ἀγέμεν τε γυναῖκας. 195
τῇ νυκτὶ τῆς χθὲς ἡμέρας ὑπεσχόμεθα δώσειν, ἄγαγε δὲ τὰς γυναῖκας·

Ταλθύβιος δέ μοι ὦκα κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν196
ὁ Ταλθύβιος δέ μοι ταχέως κατὰ τὸν πλατὺν στρατὸν τῶν Ἑλλήνων

κάπρον ἑτοιμασάτω ταμέειν Διί τ' Ἠελίῳ τε.197
κάπρον παρασκευασάτω, θῦσαι τῷ τε Διί, καὶ τῷ Ἡλίῳ.



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·198
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·

Ἀτρεΐδη κύδιστε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον199
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως ἐνδοξότατε βασιλεῦ τοῦ λαοῦ Ἀγάμεμνον,

ἄλλοτέ περ καὶ μᾶλλον ὀφέλλετε ταῦτα πένεσθαι, 200
ἄλλοτέ γε καὶ μᾶλλον ὀφείλετε ταῦτα ἐνεργεῖν τε καὶ τελεσιουργεῖν,

ὁππότε τις μεταπαυσωλὴ πολέμοιο γένηται201
ὁπόταν τις μετὰ ταῦτα ἀνάπαυσις τοῦ πολέμου γένηται,

καὶ μένος οὐ τόσον ᾖσιν ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσι.202
καὶ οὐ τοσαύτη προθυμία ὑπάρχῃ ἐν τῷ ἐμῷ στήθει.

νῦν δ' οἳ μὲν κέαται δεδαϊγμένοι, οὓς ἐδάμασσεν203
νυνὶ δὲ οὗτοι μὲν κεῖνται κατακεκομμένοι, οὓς ἀπέκτεινεν

Ἕκτωρ Πριαμίδης, ὅτε οἱ Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν,204
Ἕκτωρ ὁ υἱὸς τοῦ Πριάμου, ἡνίκα ὁ Ζεὺς δόξαν αὐτῷ ἐδωρήσατο.

ὑμεῖς δ' ἐς βρωτὺν ὀτρύνετον· ἦ τ' ἂν ἔγωγε 205
ὑμεῖς δὲ πρὸς βρῶσιν προτρέπετε· ὄντως ἂν ἔγωγε

νῦν μὲν ἀνώγοιμι πτολεμίζειν υἷας Ἀχαιῶν206
νυνὶ μὲν ἐπιτάττοιμι μάχεσθαι τοὺς υἱοὺς τῶν Ἑλλήνων

νήστιας ἀκμήνους, ἅμα δ' ἠελίῳ καταδύντι207
νήστεις πεινῶντας (ἀγεύστους), ἅμα δὲ ἡλίῳ δύντι

τεύξεσθαι μέγα δόρπον, ἐπὴν τεισαίμεθα λώβην.208
ποιῆσαι δεῖπνον μέγα, ἐπειδὰν τὴν ὑπὲρ τῶν ἀποθανόντων ὕβριν καὶ βλάβην ἐκδικήσωμεν·

πρὶν δ' οὔ πως ἂν ἔμοιγε φίλον κατὰ λαιμὸν ἰείη209
πρὸ τοῦ δέ, οὐδαμῶς ἂν ἔμοιγε εἰς τὸν ἀγαπητὸν λαιμὸν εἰσέλθοι

οὐ πόσις οὐδὲ βρῶσις ἑταίρου τεθνηῶτος 210
οὐ πόσις, οὐδὲ βρῶσις ἀποθανόντος τοῦ φίλου,

ὅς μοι ἐνὶ κλισίῃ δεδαϊγμένος ὀξέϊ χαλκῷ211
ὅστις μοι ἐν τῇ σκηνῇ κατακεκομμένος σιδήρῳ ὀξεῖ

κεῖται ἀνὰ πρόθυρον τετραμμένος, ἀμφὶ δ' ἑταῖροι212
κεῖται, κατὰ τὸ πρόθυρον κεκλιμένος, περὶ αὐτὸν δὲ οἱ φίλοι

μύρονται· τό μοι οὔ τι μετὰ φρεσὶ ταῦτα μέμηλεν,213
ὀλοφύρονται, διὰ τοῦτό μοι οὐδαμῶς ταῦτα ἐν τῇ διανοίᾳ διὰ φροντίδος εἰσίν,

ἀλλὰ φόνος τε καὶ αἷμα καὶ ἀργαλέος στόνος ἀνδρῶν.214
ἀλλ᾽ ἀνδροφονία, καὶ αἷμα, καὶ χαλεπὸς ἀναστεναγμὸς τῶν ἀνδρῶν.



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· 215
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ πολύβουλος Ὀδυσσεύς·

ὦ Ἀχιλεῦ Πηλῆος υἱὲ μέγα φέρτατ' Ἀχαιῶν,216
ὦ Ἀχιλλεῦ υἱὲ τοῦ Πηλέως πάνυ κράτιστε τῶν Ἑλλήνων,

κρείσσων εἰς ἐμέθεν καὶ φέρτερος οὐκ ὀλίγον περ217
κρείσσων ὑπάρχεις ἐμοῦ καὶ βελτίων πολλῷ

ἔγχει, ἐγὼ δέ κε σεῖο νοήματί γε προβαλοίμην218
τῷ δόρατι, νοήματι δὲ καὶ βουλῇ ἐγὼ περιγενοίμην ἄν σου

πολλόν, ἐπεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οἶδα.219
πολλῷ, ἐπειδὴ πρότερον ἐτέχθην, καὶ πλείω ἐπίσταμαι,

τώ τοι ἐπιτλήτω κραδίη μύθοισιν ἐμοῖσιν. 220
δι' ὅ σοι ἡ καρδία ὑπομεινάτω καὶ πεισθήτω τοῖς ἐμοῖς λόγοις.

αἶψά τε φυλόπιδος πέλεται κόρος ἀνθρώποισιν,221
ταχέως ἐγγίνεται τοῖς ἀνθρώποις πλησμονή, καὶ κόρος τῆς μάχης,

ἧς τε πλείστην μὲν καλάμην χθονὶ χαλκὸς ἔχευεν,222
ἧς γε πλείστην μὲν καλάμην (ἤγουν πολλοὺς ἄνδρας) κατὰ γῆς ὁ σίδηρος ἔχεεν.

ἄμητος δ' ὀλίγιστος, ἐπὴν κλίνῃσι τάλαντα223
ὁ θεριζόμενος δὲ καρπὸς (ἤγουν οἱ ζῶντες) πάνυ ὀλίγος ἐστίν, ἐπειδὰν κλίνῃ ἄλλως καὶ τρέψῃ τὰς πλάστιγγας

Ζεύς, ὅς τ' ἀνθρώπων ταμίης πολέμοιο τέτυκται.224
ὁ Ζεύς, ὅστις τῶν ἀνθρώπων φύλαξ καὶ δοτὴρ τοῦ πολέμου ὑπάρχει·

γαστέρι δ' οὔ πως ἔστι νέκυν πενθῆσαι Ἀχαιούς· 225
τῇ γαστρὶ δὲ οὐκ ἔστι δυνατὸν πενθῆσαι τοὺς Ἕλληνας τὸν νεκρόν,

λίην γὰρ πολλοὶ καὶ ἐπήτριμοι ἤματα πάντα226
πάνυ γὰρ πολλοὶ καὶ ἀλλεπάλληλοι κατὰ πάσας τὰς ἡμέρας

πίπτουσιν· πότε κέν τις ἀναπνεύσειε πόνοιο;227
ἀποθνήσκουσι· πότε τις ἂν ἐπικουφισθείη τοῦ πόνου καὶ τῆς ταλαιπωρίας;

ἀλλὰ χρὴ τὸν μὲν καταθάπτειν ὅς κε θάνῃσι228
ἀλλὰ δεῖ τοῦτον μὲν κατακαίειν ὃς ἂν ἀποθάνῃ,

νηλέα θυμὸν ἔχοντας ἐπ' ἤματι δακρύσαντας·229
ἀνηλῆ καὶ ἀπαθῆ ψυχὴν ἔχοντας, ἡμέρᾳ μιᾷ δακρύσαντας,

ὅσσοι δ' ἂν πολέμοιο περὶ στυγεροῖο λίπωνται 230
ὅσοι δ᾽ ἂν ἐκ τοῦ μισητοῦ πολέμου περιλείπωνται

μεμνῆσθαι πόσιος καὶ ἐδητύος, ὄφρ' ἔτι μᾶλλον231
μνημονεύειν πόσεως καὶ τροφῆς (βρώσεως), ὅπως ἔτι μᾶλλον

ἀνδράσι δυσμενέεσσι μαχώμεθα νωλεμὲς αἰεὶ232
τοῖς πολεμίοις ἀνδράσι πολεμῶμεν ἀδιαλείπτως τὸν πάντα χρόνον,

ἑσσάμενοι χροῒ χαλκὸν ἀτειρέα. μηδέ τις ἄλλην233
ἐνδυσάμενοι περὶ τὸ σῶμα τὸν ἀκαταπόνητον σίδηρον, μηδὲ ἄλλην τις

λαῶν ὀτρυντὺν ποτιδέγμενος ἰσχαναάσθω·234
τῶν λαῶν προτροπὴν καὶ παρόρμησιν προσδεχόμενος διακωλυέτω, καὶ ἀναμενέτω.

ἥδε γὰρ ὀτρυντὺς κακὸν ἔσσεται ὅς κε λίπηται 235
αὕτη γὰρ ἡ προτροπὴ ἐπὶ κακῷ καὶ βλάβει ἔσται ἐκείνῳ, ὃς ἂν ἐναπολειφθῇ

νηυσὶν ἐπ' Ἀργείων· ἀλλ' ἀθρόοι ὁρμηθέντες236
παρὰ ταῖς ναυσὶ τῶν Ἑλλήνων, ἀλλ᾿ ὁμοθυμαδὸν σύμπαντες ὁρμήσαντες

Τρωσὶν ἐφ' ἱπποδάμοισιν ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα.237
ἐπὶ τοὺς ἱππικοὺς Τρῷας συστήσωμεν, καὶ συναυξήσωμεν πόλεμον σφοδρόν.



ἦ, καὶ Νέστορος υἷας ὀπάσσατο κυδαλίμοιο238
εἶπε, καὶ τοὺς υἱοὺς τοῦ ἐνδόξου Νέστορος προσελάβετο καὶ ὀπαδοὺς ἔσχε,

Φυλεΐδην τε Μέγητα Θόαντά τε Μηριόνην τε239
καὶ Μέγητα τὸν υἱὸν τοῦ Φυλέως, καὶ τὸν Θόαντα, καὶ τὸν Μηριόνην,

καὶ Κρειοντιάδην Λυκομήδεα καὶ Μελάνιππον· 240
καὶ Λυκομήδη τὸν υἱὸν τοῦ Κρείοντος, καὶ τὸν Μελάνιππον.

βὰν δ' ἴμεν ἐς κλισίην Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο.241
ὥρμησαν δὲ πορεύεσθαι εἰς τὴν σκηνὴν Ἀγαμέμνονος τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἀτρέως.

αὐτίκ' ἔπειθ' ἅμα μῦθος ἔην, τετέλεστο δὲ ἔργον·242
μετὰ ταῦτα δὲ παραχρῆμα ὁμοῦ λόγος τε ἦν καὶ τὸ ἔργον ἐτελέσθη.

ἑπτὰ μὲν ἐκ κλισίης τρίποδας φέρον, οὕς οἱ ὑπέστη,243
ἑπτὰ μὲν λέβητας ἐκ τῆς σκηνῆς ἤνεγκαν, οὓς ὑπέσχετο,

αἴθωνας δὲ λέβητας ἐείκοσι, δώδεκα δ' ἵππους·244
πυριβάτας δὲ λέβητας εἴκοσι, ἵππους δὲ δώδεκα·

ἐκ δ' ἄγον αἶψα γυναῖκας ἀμύμονα ἔργα ἰδυίας 245
ἐξῆγον δὲ ταχέως γυναῖκας ἀμώμητα ἔργα ἐπισταμένας

ἕπτ', ἀτὰρ ὀγδοάτην Βρισηΐδα καλλιπάρῃον.246
ἑπτά, ὀγδόην δὲ τὴν ὠραίαν θυγατέρα τοῦ Βρισέως·

χρυσοῦ δὲ στήσας Ὀδυσεὺς δέκα πάντα τάλαντα247
χρυσοῦ δὲ δέκα πάντα τάλαντα ζυγοστατήσας ὁ Ὀδυσσεὺς

ἦρχ', ἅμα δ' ἄλλοι δῶρα φέρον κούρητες Ἀχαιῶν.248
ἡγεῖτο, ὁμοῦ δὲ οἱ ἄλλοι νεανίαι τῶν Ἑλλήνων ἔφερον τὰ δῶρα,

καὶ τὰ μὲν ἐν μέσσῃ ἀγορῇ θέσαν, ἂν δ' Ἀγαμέμνων249
καὶ ταῦτα μὲν ἐν τῷ μέσῳ τῆς ἀγορᾶς κατέθηκαν· Ἀγαμέμνων δὲ

ἵστατο· Ταλθύβιος δὲ θεῷ ἐναλίγκιος αὐδὴν 250
ἀνέστη, Ταλθύβιος δὲ ὁ κατὰ τὴν φωνὴν ὅμοιος θεῷ

κάπρον ἔχων ἐν χερσὶ παρίστατο ποιμένι λαῶν.251
κάπρον κατέχων ἐν τῇ χειρὶ παρέστη τῷ βασιλεῖ τοῦ στρατοῦ.

Ἀτρεΐδης δὲ ἐρυσσάμενος χείρεσσι μάχαιραν,252
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Ἀτρέως ἑλκύσας ταῖς χερσὶ τὴν μάχαιραν,

ἥ οἱ πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο,253
ἥτις αὐτῷ παρὰ τὴν μεγάλην θήκην τοῦ ξίφους ἀεὶ παρῃωρεῖτο,

κάπρου ἀπὸ τρίχας ἀρξάμενος Διὶ χεῖρας ἀνασχὼν254
τὰς τρίχας τοῦ κάπρου διανείμας, ἄρας τὰς χεῖρας τῷ Διὶ

εὔχετο· τοὶ δ' ἄρα πάντες ἐπ' αὐτόφιν εἵατο σιγῇ 255
ηὔχετο· οὗτοι δὲ ὁμοῦ πάντες ὑπὸ τῷ αὐτῷ ἐκάθηντο σιγῇ.

Ἀργεῖοι κατὰ μοῖραν ἀκούοντες βασιλῆος.256
οἱ Ἕλληνες κατὰ τὸ πρέπον ἀκούοντες τοῦ βασιλέως.

εὐξάμενος δ' ἄρα εἶπεν ἰδὼν εἰς οὐρανὸν εὐρύν·257
εὐξάμενος δὲ εἶπεν ἀναβλέψας εἰς τὸν πλατὺν καὶ μέγαν οὐρανόν·

ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ὕπατος καὶ ἄριστος258
μαρτυρείτω νῦν πρῶτον ὁ Ζεὺς ὁ ἐξοχώτατος τῶν θεῶν καὶ κράτιστος,

Γῆ τε καὶ Ἠέλιος καὶ Ἐρινύες, αἵ θ' ὑπὸ γαῖαν259
καὶ ἡ Γῆ, καὶ ὁ Ἥλιος, καὶ αἱ Ἐριννύες, αἵτινες ὑπὸ τὴν γῆν

ἀνθρώπους τίνυνται, ὅτις κ' ἐπίορκον ὀμόσσῃ, 260
τιμωροῦνται, καὶ κολάζουσι τοὺς ἀνθρώπους, ὃς ἂν ἐπιορκέσῃ·

μὴ μὲν ἐγὼ κούρῃ Βρισηΐδι χεῖρ' ἐπένεικα,261
οὐκέτι ἐγὼ τῇ νέᾳ θυγατρὶ τοῦ Βρισέως χεῖρα ἐπιθῆναι βουλήσομαι,

οὔτ' εὐνῆς πρόφασιν κεχρημένος οὔτέ τευ ἄλλου.262
οὔτε συνουσίας αἰτίᾳ καὶ ἀφορμῇ χρώμενος, οὔτε τινὸς ἄλλου,

ἀλλ' ἔμεν' ἀπροτίμαστος ἐνὶ κλισίῃσιν ἐμῇσιν.263
ἀλλ᾽ εἶναι ἄθικτον συνουσίας καὶ μίξεως ἐν ταῖς ἐμαῖς σκηναῖς·

εἰ δέ τι τῶνδ' ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῖεν264
εἰ δέ τι τούτων οὐκ ἔστιν εὔορκον, εἴθε δοῖεν ἐμοὶ οἱ θεοὶ λύπας καὶ ὀδύνας

πολλὰ μάλ', ὅσσα διδοῦσιν ὅτίς σφ' ἀλίτηται ὀμόσσας. 265
πάνυ πολλάς, ὅσας διδόασιν ἐκείνῳ, ὃς ἂν αὐτοῖς ἁμάρτῃ καὶ παραβῇ ὀμόσας.



ἦ, καὶ ἀπὸ στόμαχον κάπρου τάμε νηλέϊ χαλκῷ.266
εἶπε, καὶ τὸ τῆς γαστρὸς στόμα, ἤγουν τὸν φάρυγγα τοῦ κάπρου ἀπέκοψε σιδήρῳ ἀνηλεεῖ.

τὸν μὲν Ταλθύβιος πολιῆς ἁλὸς ἐς μέγα λαῖτμα267
τοῦτον μὲν οὖν Ταλθύβιος εἰς τὸ μέγα κῦμα τῆς λευκῆς θαλάσσης

ῥῖψ' ἐπιδινήσας βόσιν ἰχθύσιν· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς268
ἔρριψε συστρέψας, βρῶσιν τοῖς ἰχθύσιν· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ

ἀνστὰς Ἀργείοισι φιλοπτολέμοισι μετηύδα·269
ἀναστὰς ἐν τοῖς πολεμικοῖς Ἕλλησιν ἔλεγεν·

Ζεῦ πάτερ ἦ μεγάλας ἄτας ἄνδρεσσι διδοῖσθα· 270
ὦ Ζεῦ πάτερ, ὄντως που μεγάλας βλάβας τοῖς ἀνθρώποις ἐπάγεις,

οὐκ ἂν δή ποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσιν271
οὐκ ἂν ποτε τὸν θυμὸν ἐν τοῖς ἐμοῖς στήθεσιν

Ἀτρεΐδης ὤρινε διαμπερές, οὐδέ κε κούρην272
ἠρέθισε παντελῶς ὁ υἱὸς τοῦ Ἀτρέως, οὐδ᾽ ἂν τὴν νέαν

ἦγεν ἐμεῦ ἀέκοντος ἀμήχανος· ἀλλά ποθι Ζεὺς273
ἀφείλετο ἄκοντος ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἴσως (που) Ζεὺς πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι

ἤθελ' Ἀχαιοῖσιν θάνατον πολέεσσι γενέσθαι.274
ἐβούλετο θάνατον γενέσθαι Ἕλλησι πολλοῖς.

νῦν δ' ἔρχεσθ' ἐπὶ δεῖπνον, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα. 275
νυνὶ δὲ πορεύεσθε ἐπὶ δεῖπνον, ὅπως συστήσωμεν πόλεμον σφοδρόν.



ὣς ἄρ' ἐφώνησεν, λῦσεν δ' ἀγορὴν αἰψηρήν.276
οὕτω δὴ εἶπε, διέλυσε δὲ τὴν ἐκκλησίαν ταχέως.

οἳ μὲν ἄρ' ἐσκίδναντο ἑὴν ἐπὶ νῆα ἕκαστος,277
οὗτοι μὲν οὖν διεμερίσθησαν ἕκαστος ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ ναῦν,

δῶρα δὲ Μυρμιδόνες μεγαλήτορες ἀμφεπένοντο,278
τὰ δῶρα δὲ οἱ μεγαλόψυχοι Μυρμιδόνες ἀνελάμβανον,

βὰν δ' ἐπὶ νῆα φέροντες Ἀχιλλῆος θείοιο.279
ἐπορεύθησαν δὲ φέροντες αὐτὰ ἐπὶ τὴν ναῦν τοῦ θείου Ἀχιλλέως,

καὶ τὰ μὲν ἐν κλισίῃσι θέσαν, κάθισαν δὲ γυναῖκας, 280
καὶ ταῦτα μὲν ἀπέθεντο ἐν ταῖς σκηναῖς, ἐκάθισαν δὲ αἱ γυναῖκες,

ἵππους δ' εἰς ἀγέλην ἔλασαν θεράποντες ἀγαυοί.281
τοὺς ἵππους δὲ εἰς τὴν ἀγέλην ἀνῆκαν οἱ λαμπροί θεράποντες.



Βρισηῒς δ' ἄρ' ἔπειτ' ἰκέλη χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ282
μετὰ ταῦτα δὲ ἡ θυγάτηρ τοῦ Βρισέως ὁμοία Ἀφροδίτῃ τῇ χρυσῇ

ὡς ἴδε Πάτροκλον δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,283
ἐπειδὴ ἐθεάσατο τὸν Πάτροκλον κατακεκομμένον σιδήρῳ τμητικῷ,

ἀμφ' αὐτῷ χυμένη λίγ' ἐκώκυε, χερσὶ δ' ἄμυσσε284
περικεχυμένη αὐτῷ, ὀξέως ἐθρήνει, ἐσπάραττε δὲ ταῖς χερσὶ καὶ ἔδρυπτε

στήθεά τ' ἠδ' ἁπαλὴν δειρὴν ἰδὲ καλὰ πρόσωπα. 285
τά τε στήθη, καὶ τὸν ἁπαλὸν τράχηλον, καὶ τὸ περικαλλὲς πρόσωπον,

εἶπε δ' ἄρα κλαίουσα γυνὴ ἐϊκυῖα θεῇσι·286
εἶπε δὲ κλαίουσα ἡ ταῖς θεαῖς ὁμοία γυνή·

Πάτροκλέ μοι δειλῇ πλεῖστον κεχαρισμένε θυμῷ287
ὦ Πάτροκλε, τὰ μάλιστα ἐμοὶ τῇ ἀθλίᾳ πεφιλημένε κατά ψυχήν,

ζωὸν μέν σε ἔλειπον ἐγὼ κλισίηθεν ἰοῦσα,288
ζῶντα μέν σε κατέλιπον ἐγὼ ἐκ τῆς σκηνῆς ἀπιοῦσα,

νῦν δέ σε τεθνηῶτα κιχάνομαι ὄρχαμε λαῶν289
νῦν δέ σε τεθνεῶτα εὑρίσκω, ἡγεμὼν τοῦ στρατοῦ,

ἂψ ἀνιοῦσ'· ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ αἰεί. 290
ἐπανελθοῦσα· ὄντως ἀεὶ δεινὸν ἐκ δεινοῦ με διαδέχεται (μοι ἐπέρχεται)·

ἄνδρα μὲν ᾧ ἔδοσάν με πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ291
τὸν ἄνδρα μέν, ᾧτινι παρέδωκάν με ὁ πατὴρ καὶ ἡ σεβαστὴ μήτηρ,

εἶδον πρὸ πτόλιος δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,292
ἐπεῖδον πρὸ (ἔμπροσθεν) τῆς πόλεως κατακεκομμένον σιδήρῳ τμητικῷ,

τρεῖς τε κασιγνήτους, τούς μοι μία γείνατο μήτηρ,293
καὶ τοὺς τρεῖς ἀδελφούς, οὓς ἡ αὐτή μοι μήτηρ ἔτεκε,

κηδείους, οἳ πάντες ὀλέθριον ἦμαρ ἐπέσπον.294
προσφιλεῖς καὶ πεφροντισμένους μου οἱ ἅμα πάντες ἀφανιστικὴν ἡμέραν ἀνθείλοντο·

οὐδὲ μὲν οὐδέ μ' ἔασκες, ὅτ' ἄνδρ' ἐμὸν ὠκὺς Ἀχιλλεὺς 295
οὐ μὴν εἴας με οὐδ᾽ ὅταν τὸν ἐμὸν ἄνδρα ὁ ταχύπους Ἀχιλλεύς

ἔκτεινεν, πέρσεν δὲ πόλιν θείοιο Μύνητος,296
ἀπέκτεινεν, ἐξεπόρθησε δὲ τὴν πόλιν τοῦ θείου Μύνητος,

κλαίειν, ἀλλά μ' ἔφασκες Ἀχιλλῆος θείοιο297
κλαίειν καὶ θρηνεῖν, ἀλλά με ἔλεγες τοῦ θείου Ἀχιλλέως

κουριδίην ἄλοχον θήσειν, ἄξειν τ' ἐνὶ νηυσὶν298
ὥσπερ ἐκ παρθενίας γαμετὴν ποιήσειν, καὶ ἀπάξειν ἐν ταῖς ναυσὶν

ἐς Φθίην, δαίσειν δὲ γάμον μετὰ Μυρμιδόνεσσι.299
εἰς τὴν Φθίην, ἑστιάσεσι δὲ ποιήσειν τοὺς γάμους ἐν τοῖς Μυρμιδόσι.

τώ σ' ἄμοτον κλαίω τεθνηότα μείλιχον αἰεί. 300
διὰ τοῦτό σε ἀπαύστως δακρύω καὶ θρηνῶ ἀποθανόντα, πρᾷον καὶ προσηνῆ ὄντα διαπαντός.



ὣς ἔφατο κλαίουσ', ἐπὶ δὲ στενάχοντο γυναῖκες301
οὕτως εἶπε δακρύουσα, ἐπεστέναζον δὲ αἱ γυναῖκες

Πάτροκλον πρόφασιν, σφῶν δ' αὐτῶν κήδε' ἑκάστη.302
προφάσει μὲν καὶ ἀφορμῇ διὰ τὸν Πάτροκλον, τῇ ἀληθείᾳ δὲ πᾶσαι διὰ τὰς ἑαυτῶν συμφορὰς καὶ λύπας.

αὐτὸν δ' ἀμφὶ γέροντες Ἀχαιῶν ἠγερέθοντο303
περὶ αὐτὸν δὲ οἱ ἐν τέλει τῶν Ἑλλήνων συνηθροίσθησαν,

λισσόμενοι δειπνῆσαι· ὃ δ' ἠρνεῖτο στεναχίζων·304
παρακαλοῦντες φαγεῖν· οὗτος δὲ ἀνένευε στενάζων καὶ λέγων.

λίσσομαι, εἴ τις ἔμοιγε φίλων ἐπιπείθεθ' ἑταίρων, 305
παρακαλῶ, εἴ τις τῶν ἀγαπητῶν φίλων πείθεταί μοι,

μή με πρὶν σίτοιο κελεύετε μηδὲ ποτῆτος306
μὴ πρότερόν με προτρέπετε βρώσεως, μηδὲ πόσεως

ἄσασθαι φίλον ἦτορ, ἐπεί μ' ἄχος αἰνὸν ἱκάνει·307
ἐμπλῆσαι τὴν ἀγαπητὴν ψυχήν, ἐπειδή με λύπη χαλεπὴ κατέχει·

δύντα δ' ἐς ἠέλιον μενέω καὶ τλήσομαι ἔμπης.308
μέχρι γὰρ ἡλίου δύντος καὶ ἑσπέρας ἐπιμενῶ καὶ καρτερήσω πάντως.



ὣς εἰπὼν ἄλλους μὲν ἀπεσκέδασεν βασιλῆας,309
οὕτως εἰπὼν τοὺς ἄλλους μὲν βασιλεῖς διέλυσεν·

δοιὼ δ' Ἀτρεΐδα μενέτην καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς 310
οἱ δύο δὲ υἱοὶ τοῦ Ἀτρέως παρέμενον, καὶ ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς,

Νέστωρ Ἰδομενεύς τε γέρων θ' ἱππηλάτα Φοῖνιξ311
καὶ ὁ Νέστωρ, καὶ ὁ Ἰδομενεύς, καὶ ὁ γέρων ἱππικὸς Φοίνιξ,

τέρποντες πυκινῶς ἀκαχήμενον· οὐδέ τι θυμῷ312
παραμυθούμενοι συνετῶς καὶ σοφῶς αὐτὸν λυπούμενον· οὐδαμῶς δὲ κατὰ ψυχὴν

τέρπετο, πρὶν πολέμου στόμα δύμεναι αἱματόεντος.313
ἐκουφίζετο τῆς λύπης, πρὶν ἢ εἰσελθεῖν εἰς τὸ στόμα τοῦ αἱμάτων γέμοντος πολέμου.

μνησάμενος δ' ἁδινῶς ἀνενείκατο φώνησέν τε·314
ἀναμνησθεὶς δὲ ἐλεεινῶς καὶ οἰκτρῶς ἀνεστέναξε, καὶ πολὺ ἀγαγὼν πνεῦμα ἐφώνησεν.

ἦ ῥά νύ μοί ποτε καὶ σὺ δυσάμμορε φίλταθ' ἑταίρων 315
ὄντως δή μοί ποτε καὶ σὺ κακόμοιρε καὶ δυστυχέστατε φίλτατε φίλων,

αὐτὸς ἐνὶ κλισίῃ λαρὸν παρὰ δεῖπνον ἔθηκας316
αὐτὸς ἐν ταῖς σκηναῖς ἡδὺ καὶ προσηνὲς δεῖπνον παρέθηκας

αἶψα καὶ ὀτραλέως, ὁπότε σπερχοίατ' Ἀχαιοὶ317
ταχέως καὶ διεγερτικῶς, ἡνίκα ἔσπευδον οἱ Ἕλληνες

Τρωσὶν ἐφ' ἱπποδάμοισι φέρειν πολύδακρυν Ἄρηα.318
ἐπὶ τοὺς ἱππικοὺς Τρῷας ἐπαγαγεῖν τὸν πολλῶν δακρύων αἴτιον πόλεμον.

νῦν δὲ σὺ μὲν κεῖσαι δεδαϊγμένος, αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ319
νυνὶ δὲ σὺ μὲν κεῖσαι κεκομμένος, ἡ ἐμὴ δὲ ψυχὴ

ἄκμηνον πόσιος καὶ ἐδητύος ἔνδον ἐόντων 320
ἄγευστος πόσεως καὶ βρώσεως, παρόντων,

σῇ ποθῇ· οὐ μὲν γάρ τι κακώτερον ἄλλο πάθοιμι,321
διὰ τὸν σὸν πόθον καὶ τὴν στέρησιν, οὐδὲν γὰρ ἄλλο δεινότερον πάθοιμι ἄν,

οὐδ' εἴ κεν τοῦ πατρὸς ἀποφθιμένοιο πυθοίμην,322
οὐδ᾽ ἐὰν τὸν πατέρα ἀποθανόντα ἀκούσω,

ὅς που νῦν Φθίηφι τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβει323
ὃς δήπου νυνὶ ἐν τῇ Φθίᾳ θαλερὸν δάκρυον καταχέει

χήτεϊ τοιοῦδ' υἷος· ὃ δ' ἀλλοδαπῷ ἐνὶ δήμῳ324
στερήσει καὶ ἐνδείᾳ τοῦ τοιούτου υἱοῦ. οὗτος (αὐτὸς) δὲ ἐν ἀλλοφύλῳ δήμῳ

εἵνεκα ῥιγεδανῆς Ἑλένης Τρωσὶν πολεμίζω· 325
ἕνεκα τῆς λυπηρᾶς καὶ μισητῆς Ἑλένης μάχομαι τοῖς Τρῳσίν·

ἠὲ τὸν ὃς Σκύρῳ μοι ἔνι τρέφεται φίλος υἱός,326
ἢ τοῦτον, ὅς μοι ἐν τῇ Σκύρῳ ἀνατρέφεται ἀγαπητὸς υἱός,

εἴ που ἔτι ζώει γε Νεοπτόλεμος θεοειδής.327
εἴπου ἔτι ζῇ ὁ θεῖον εἶδος ἔχων Νεοπτόλεμος·

πρὶν μὲν γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει328
πρότερον μὲν γάρ μοι ἡ ψυχὴ ἐν τῷ στήθει προσεδόκα

οἶον ἐμὲ φθίσεσθαι ἀπ' Ἄργεος ἱπποβότοιο329
μόνον ἐμὲ ἀποθανεῖσθαι ἀπὸ τοῦ ἱπποτρόφου Ἄργους

αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ, σὲ δέ τε Φθίην δὲ νέεσθαι, 330
αὐτόθι ἐν τῇ Τροίᾳ, σὲ δὲ εἰς τὴν Φθίαν πορευθῆναι,

ὡς ἄν μοι τὸν παῖδα θοῇ ἐνὶ νηῒ μελαίνῃ331
ὅπως ἄν μοι τὸν υἱὸν σὺν ταχείᾳ μελαίνῃ νηὶ

Σκυρόθεν ἐξαγάγοις καί οἱ δείξειας ἕκαστα332
ἐκ τῆς Σκύρου ἀγάγοις, καὶ ἐπιδείξειας αὐτῷ ἅπαντα

κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα.333
τὰ ἐμὰ κτήματα, καὶ τὰς δούλας, καὶ τὸν μέγαν καὶ ὑψηλὸν οἶκον·

ἤδη γὰρ Πηλῆά γ' ὀΐομαι ἢ κατὰ πάμπαν334
ἤδη γὰρ τὸν Πηλέα οἴομαι, ἢ παντελῶς

τεθνάμεν, ἤ που τυτθὸν ἔτι ζώοντ' ἀκάχησθαι 335
ἀποθανεῖν, ἢ ἔτι βραχεῖ βιωσίμῳ ζῶντα λυπεῖσθαι καὶ ἀλγεῖν

γήραΐ τε στυγερῷ καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενον αἰεὶ336
γήρᾳ τε μισητῷ, καὶ τὴν ἐμὴν ἀεὶ προσδεχόμενον

λυγρὴν ἀγγελίην, ὅτ' ἀποφθιμένοιο πύθηται.337
χαλεπὴν ἀγγελίαν, πότε ἀποθανόντα ἀκούσει.



ὣς ἔφατο κλαίων, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γέροντες,338
οὕτως εἶπε δακρύων, ἐπεστέναζον δὲ οἱ ἐν τέλει,

μνησάμενοι τὰ ἕκαστος ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπον·339
ἀναμνησθέντες ἅπερ ἕκαστος ἐν τῷ οἴκῳ κατέλιπεν.

μυρομένους δ' ἄρα τούς γε ἰδὼν ἐλέησε Κρονίων, 340
ὀλοφυρομένους δὲ τούτους θεασάμενος ᾤκτειρεν ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου,

αἶψα δ' Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·341
ταχέως δὲ πρὸς τὴν Ἀθηνᾶν λόγους ταχεῖς ἔλεγεν·

τέκνον ἐμόν, δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος.342
ὦ τέκνον ἐμόν, παντελῶς ἤδη κεχώρισαι ἀνδρὸς ἀγαθοῦ.

ἦ νύ τοι οὐκέτι πάγχυ μετὰ φρεσὶ μέμβλετ' Ἀχιλλεύς;343
ὄντως που οὐκέτι πάνυ σοι ἐν τῇ διανοίᾳ διὰ φροντίδος ἐστὶν ὁ Ἀχιλλεὺς

κεῖνος ὅ γε προπάροιθε νεῶν ὀρθοκραιράων344
ἐκεῖνος, ὅς γε ἔμπροσθεν τῶν ὀρθοπρύμνων νεῶν

ἧσται ὀδυρόμενος ἕταρον φίλον· οἳ δὲ δὴ ἄλλοι 345
κάθηται ὀλοφυρόμενος καὶ θρηνῶν τὸν ἀγαπητὸν φίλον· οἱ ἄλλοι δὲ

οἴχονται μετὰ δεῖπνον, ὃ δ' ἄκμηνος καὶ ἄπαστος.346
ἐπορεύθησαν ἐπὶ δεῖπνον, οὗτος δὲ νῆστις καὶ ἄγευστος ἐστίν.

ἀλλ' ἴθι οἱ νέκτάρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν347
ἀλλ᾽ ἄπιθι καὶ νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν ἐπέραστον

στάξον ἐνὶ στήθεσσ', ἵνα μή μιν λιμὸς ἵκηται.348
ἔνσταξον εἰς τὸ στῆθος, ὅπως μὴ λιμὸς αὐτὸν καταλάβῃ.



ὣς εἰπὼν ὄτρυνε πάρος μεμαυῖαν Ἀθήνην·349
οὕτως εἰπὼν διήγειρε τὴν καὶ πρότερον προθυμουμένην Ἀθηνᾶν.

ἣ δ' ἅρπῃ ἐϊκυῖα τανυπτέρυγι λιγυφώνῳ 350
αὕτη δὲ ὁμοία ἰκτίνῳ ἐκτεταμένα πτερὰ ἔχοντι, ὀξυφώνῳ,

οὐρανοῦ ἐκκατεπᾶλτο δι' αἰθέρος. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ351
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καθήλατο διὰ τοῦ αἰθέρος. οἱ Ἕλληνες δὲ

αὐτίκα θωρήσσοντο κατὰ στρατόν· ἣ δ' Ἀχιλῆϊ352
παραχρῆμα καθωπλίζοντο ἐν τῷ στρατοπέδῳ· αὕτη δὲ τῷ Ἀχιλλεῖ

νέκταρ ἐνὶ στήθεσσι καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν353
νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν ἐπέραστον εἰς τὰ στήθη ἐνέσταξεν,

στάξ', ἵνα μή μιν λιμὸς ἀτερπὴς γούναθ' ἵκοιτο·354
ὅπως μὴ λιμὸς λυπηρὸς καταλάβῃ τὰ γόνατα αὐτοῦ·

αὐτὴ δὲ πρὸς πατρὸς ἐρισθενέος πυκινὸν δῶ 355
αὐτὴ δὲ πρὸς τὸ τοῦ μεγαλοδυνάμου πατρὸς πυκνὸν καὶ στιβαρὸν δῶμα

ᾤχετο, τοὶ δ' ἀπάνευθε νεῶν ἐχέοντο θοάων.356
ἐπανῆκεν· οὗτοι δὲ ἀπὸ τῶν νεῶν τῶν ταχειῶν ἔτρεχον.

ὡς δ' ὅτε ταρφειαὶ νιφάδες Διὸς ἐκποτέονται357
ὥσπερ δὲ ὅτε πυκναὶ καὶ συνεχεῖς νιφάδες ἐκ τοῦ Διὸς καταπέτονται

ψυχραὶ ὑπὸ ῥιπῆς αἰθρηγενέος Βορέαο,358
καὶ φέρονται ψυχραὶ ὑπὸ τῆς ὁρμῆς τοῦ αἰθρίας αἰτίου καὶ γεννητικοῦ Βορέου·

ὣς τότε ταρφειαὶ κόρυθες λαμπρὸν γανόωσαι359
οὕτως τότε συνεχεῖς αἱ περικεφαλαῖαι διαυγῶς λελαμπρυσμέναι, καὶ περιλάμπουσαι

νηῶν ἐκφορέοντο καὶ ἀσπίδες ὀμφαλόεσσαι 360
ἐκ τῶν νεῶν ἐφέροντο, καὶ αἱ ὀμφαλοὺς ἔχουσαι ἀσπίδες,

θώρηκές τε κραταιγύαλοι καὶ μείλινα δοῦρα.361
καὶ οἱ θώρακες οἱ ἰσχυρὰ γύαλα, ἤγουν κοιλώματα ἔχοντες, καὶ τὰ ἐκ μελίας δένδρου δόρατα·

αἴγλη δ' οὐρανὸν ἷκε, γέλασσε δὲ πᾶσα περὶ χθὼν362
ἡ αὐγὴ δὲ καὶ ἡ λαμπηδὼν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀφίκνεῖ(κε)το, περιεγέλασε δὲ καὶ περιήστραψε πᾶσα ἡ γῆ

χαλκοῦ ὑπὸ στεροπῆς· ὑπὸ δὲ κτύπος ὄρνυτο ποσσὶν363
ὑπὸ τῆς ἀστραπῆς καὶ περιστίλψεως τοῦ σιδήρου, κτύπος δὲ ἠγείρετο ὑπὸ τῶν ποδῶν

ἀνδρῶν· ἐν δὲ μέσοισι κορύσσετο δῖος Ἀχιλλεύς.364
τῶν ἀνδρῶν, ἐν τῷ μέσῳ δὲ αὐτῶν καθωπλίζετο ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς·

τοῦ καὶ ὀδόντων μὲν καναχὴ πέλε, τὼ δέ οἱ ὄσσε 365
τούτου καὶ τῶν ὀδόντων μὲν ψόφος καὶ ἦχος μέγας ἀπετελεῖτο, οἱ ὀφθαλμοὶ δὲ αὐτοῦ

λαμπέσθην ὡς εἴ τε πυρὸς σέλας, ἐν δέ οἱ ἦτορ366
περιέλαμπον, ὥσπερ πυρὸς λαμπηδών· εἰς τὴν ψυχὴν δὲ αὐτοῦ

δῦν' ἄχος ἄτλητον· ὃ δ' ἄρα Τρωσὶν μενεαίνων367
εἰσῆλθε λύπη ἀφόρητος· οὗτος δὲ τοῖς Τρῳσὶν ὀργιζόμενος καὶ παροξυνόμενος,

δύσετο δῶρα θεοῦ, τά οἱ Ἥφαιστος κάμε τεύχων.368
ἐνεδύσατο τὰ δῶρα τοῦ θεοῦ, ἅπερ ὁ Ἥφαιστος καμών καὶ πονήσας κατεσκεύασε.

κνημῖδας μὲν πρῶτα περὶ κνήμῃσιν ἔθηκε369
τὰς κνημῖδας μὲν οὖν πρῶτον περιέθηκε ταῖς κνήμαις

καλὰς ἀργυρέοισιν ἐπισφυρίοις ἀραρυίας· 370
τὰς καλάς, ἀργυροῖς καλύμμασι τῶν σφυρῶν προσηρμοσμένας·

δεύτερον αὖ θώρηκα περὶ στήθεσσιν ἔδυνεν.371
δεύτερον δὲ τὸν θώρακα τοῖς στήθεσι περιεβάλετο,

ἀμφὶ δ' ἄρ' ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον372
τοῖς ὤμοις δὲ περιήρτησε τὸ ἀργυροῖς ἥλοις πεπαρμένον ξίφος

χάλκεον· αὐτὰρ ἔπειτα σάκος μέγα τε στιβαρόν τε373
τὸ σιδηροῦν, μετὰ ταῦτα δὲ τὴν μεγάλην τε καὶ στερεὰν ἀσπίδα

εἵλετο, τοῦ δ' ἀπάνευθε σέλας γένετ' ἠΰτε μήνης.374
ἔλαβε, τούτου δὲ πόρρωθεν αὐγὴ ἐγίνετο, καθάπερ σελήνης.

ὡς δ' ὅτ' ἂν ἐκ πόντοιο σέλας ναύτῃσι φανήῃ 375
ὥσπερ δὲ ὅταν ἐκ τοῦ πόντου λαμπηδὼν τοῖς ναύταις ἐπιφανείη

καιομένοιο πυρός, τό τε καίεται ὑψόθ' ὄρεσφι376
πυρὸς καιομένου, τοῦτο δὲ καίεται ἐφ᾽ ὕψους ἐν τοῖς ὄρεσιν,

σταθμῷ ἐν οἰοπόλῳ· τοὺς δ' οὐκ ἐθέλοντας ἄελλαι377
ἐν ἐπαύλει, καθ᾽ ἣν μόνος τις διατρίβει, τούτους δὲ μὴ βουλομένους οἱ ἄνεμοι

πόντον ἐπ' ἰχθυόεντα φίλων ἀπάνευθε φέρουσιν·378
κατὰ (ἐπὶ) τὸν τοὺς ἰχθύας ἔχοντα πόντον πόρρωθεν τῶν οἰκείων καὶ φίλων φέρουσιν.

ὣς ἀπ' Ἀχιλλῆος σάκεος σέλας αἰθέρ' ἵκανε379
οὕτως ἀπὸ τῆς ἀσπίδος τοῦ Ἀχιλλέως λαμπηδὼν εἰς τὸν αἰθέρα ἀφικνεῖτο,

καλοῦ δαιδαλέου· περὶ δὲ τρυφάλειαν ἀείρας 380
τῆς παμποικίλου περικαλλοῦς. ἄρας δὲ τὴν περικεφαλαίαν περιέθετο

κρατὶ θέτο βριαρήν· ἣ δ' ἀστὴρ ὣς ἀπέλαμπεν381
τῇ κεφαλῇ τὴν στιβαρὴν καὶ στερεάν· αὕτη δὲ ὥσπερ ἀστὴρ ἔλαμπεν

ἵππουρις τρυφάλεια, περισσείοντο δ' ἔθειραι382
ἡ ἱππείας τρίχας ἔχουσα περικεφαλαία· περιεκινοῦντο δὲ αἱ κόμαι

χρύσεαι, ἃς Ἥφαιστος ἵει λόφον ἀμφὶ θαμειάς.383
αἱ χρυσαῖ, ἃς ὁ Ἥφαιστος ἔβαλε περὶ τὸν λόφον πυκνάς·

πειρήθη δ' ἕο αὐτοῦ ἐν ἔντεσι δῖος Ἀχιλλεύς,384
πεῖραν δὲ εἰλήφει ἑαυτοῦ ἐν τοῖς ὅπλοις ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς,

εἰ οἷ ἐφαρμόσσειε καὶ ἐντρέχοι ἀγλαὰ γυῖα· 385
εἰ ἐφαρμόζοιεν αὐτῷ τὰ ὅπλα, καὶ τὰ λαμπρὰ μέλη ἐνάλλεσθαι αὐτοῖς δύναιτο, καὶ μὴ ἐμποδίζοιτο.

τῷ δ' εὖτε πτερὰ γίγνετ', ἄειρε δὲ ποιμένα λαῶν.386
τούτῳ δ' εὖ μάλα πτερὰ ταῦτα ἐγίνετο, ἐκούφιζε δὲ καὶ μετεώριζε τὸν βασιλέα τοῦ στρατοῦ·

ἐκ δ' ἄρα σύριγγος πατρώϊον ἐσπάσατ' ἔγχος387
ἐξέβαλε δὲ ἐκ τῆς δορατοθήκης τὸ πατρικὸν δόρυ

βριθὺ μέγα στιβαρόν· τὸ μὲν οὐ δύνατ' ἄλλος Ἀχαιῶν388
τὸ βαρύ, καὶ ἐπώδυνον, τὸ μέγα καὶ στερεόν, τοῦτο οὐκ ἐδύνατο ἄλλος τις τῶν Ἑλλήνων

πάλλειν, ἀλλά μιν οἶος ἐπίστατο πῆλαι Ἀχιλλεύς·389
κινεῖν, ἀλλὰ μόνος ἐπίστατο ὁ Ἀχιλλεύς κινεῖν αὐτὸν

Πηλιάδα μελίην, τὴν πατρὶ φίλῳ πόρε Χείρων 390
τὴν ἐκ τοῦ Πηλίου ὄρους μελίαν, ἣν τῷ ἀγαπητῷ πατρὶ ἔκοψεν ὁ Χείρων

Πηλίου ἐκ κορυφῆς φόνον ἔμμεναι ἡρώεσσιν·391
ἐκ τῆς κορυφῆς τοῦ Πηλίου, θάνατον εἶναι τοῖς ἥρωσι·

ἵππους δ' Αὐτομέδων τε καὶ Ἄλκιμος ἀμφιέποντες392
τοὺς ἵππους δὲ ὅ τε Αὐτομέδων καὶ ὁ Ἄλκιμος εὐτρεπίζοντες ἦγον

ζεύγνυον· ἀμφὶ δὲ καλὰ λέπαδν' ἕσαν, ἐν δὲ χαλινοὺς393
ὑπὸ τὸν ζυγόν, περιέβαλον δὲ τοὺς καλοὺς ἐπιτραχηλίους ἱμάντας,

γαμφηλῇς ἔβαλον, κατὰ δ' ἡνία τεῖναν ὀπίσσω394
ἐνέβαλον δὲ τοὺς χαλινοὺς ταῖς σιαγόσιν, ἐξέτειναν δὲ τοὺς ῥυτῆρας εἰς τοὐπίσω

κολλητὸν ποτὶ δίφρον. ὃ δὲ μάστιγα φαεινὴν 395
πρὸς τὸ ἡνωμένον καὶ συμβεβλημένον ὄχημα· οὗτος δὲ μάστιγα λαμπρᾶν εἰληφὼς

χειρὶ λαβὼν ἀραρυῖαν ἐφ' ἵπποιιν ἀνόρουσεν396
τῇ χειρὶ ἐφαρμόζουσαν ἀνεπήδησεν ἐπὶ τῶν ἵππων

Αὐτομέδων· ὄπιθεν δὲ κορυσσάμενος βῆ Ἀχιλλεὺς397
ὁ Αὐτομέδων, ὄπισθεν δὲ καθοπλισθεὶς ἔστη ὁ Ἀχιλλεὺς

τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ' ἠλέκτωρ Ὑπερίων,398
τοῖς ὅπλοις περιλάμπων, καθάπερ ὁ ὑπεράνω ἡμῶν περιφερόμενος ἥλιος,

σμερδαλέον δ' ἵπποισιν ἐκέκλετο πατρὸς ἑοῖο·399
καταπληκτικῶς δὲ παρεκελεύσατο τοῖς ἵπποις τοῦ ἑαυτοῦ πατρός·

Ξάνθέ τε καὶ Βαλίε τηλεκλυτὰ τέκνα Ποδάργης 400
ὦ Ξάνθε καὶ Βαλίε, ὑπερένδοξα τέκνα τῆς Ποδάργης,

ἄλλως δὴ φράζεσθε σαωσέμεν ἡνιοχῆα401
κατ' ἄλλον δὴ τρόπον σκοπεῖτε σώσειν τοὺς ἡνιόχους

ἂψ Δαναῶν ἐς ὅμιλον ἐπεί χ' ἕωμεν πολέμοιο,402
ὀπίσω εἰς τὸ πλῆθος τῶν Ἑλλήνων, ἐπειδὰν ἀναμιχθῶμεν τοῖς πολεμίοις (ἀναχωρήσωμεν τοῦ πολέμου),

μηδ' ὡς Πάτροκλον λίπετ' αὐτόθι τεθνηῶτα.403
μηδὲ ὥσπερ τὸν Πάτροκλον καταλίπετε αὐτόθι νεκρόν.



τὸν δ' ἄρ' ὑπὸ ζυγόφι προσέφη πόδας αἰόλος ἵππος404
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπε κάτωθεν ὑπὸ τὸν ζυγόν, ὁ κατὰ πόδας ταχὺς ἵππος

Ξάνθος, ἄφαρ δ' ἤμυσε καρήατι· πᾶσα δὲ χαίτη 405
Ξάνθος, ταχέως δὲ παρέκλινε τὴν κεφαλήν, πᾶς (παντὸς) δὲ ὁ αὐχὴν (τοῦ αὐχένος) τοῦ ἐπιτραχηλίου

ζεύγλης ἐξεριποῦσα παρὰ ζυγὸν οὖδας ἵκανεν·406
ἀκροζύγου ἐκπεσὼν(όντος) κατηνέχθη ἐπὶ τὸ ἔδαφος τὸ ζυγὸν (πᾶσα δὲ ἡ ζεύγλη ἐκπεσοῦσα τῆς χαίτης κατηνέχθη ἐπὶ τὸ ἔδαφος)·

αὐδήεντα δ' ἔθηκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη·407
φωνήεντα δὲ καὶ λογικοῦ ζώου φωνὴν ἔχοντα αὐτὸν ἐποίησεν ἡ θεὰ ἡ λευκόπηχυς Ἥρα·

καὶ λίην σ' ἔτι νῦν γε σαώσομεν ὄβριμ' Ἀχιλλεῦ·408
καὶ πάνυ σε νυνί γε ἔτι σώσωμεν, ἰσχυρὲ Ἀχιλλεῦ,

ἀλλά τοι ἐγγύθεν ἦμαρ ὀλέθριον· οὐδέ τοι ἡμεῖς409
ἀλλά σοι ἐγγύς ἐστιν ἡ ἀφανιστική ἡμέρα, οὐδέ σοι ἡμεῖς

αἴτιοι, ἀλλὰ θεός τε μέγας καὶ Μοῖρα κραταιή. 410
πρόξενοι ταύτης, ἀλλὰ θεὸς μέγας, καὶ ἡ ἰσχυρὰ Μοῖρα·

οὐδὲ γὰρ ἡμετέρῃ βραδυτῆτί τε νωχελίῃ τε411
οὐδὲ γὰρ ἡμετέρᾳ ἀργίᾳ καὶ ἀκινησίᾳ

Τρῶες ἀπ' ὤμοιιν Πατρόκλου τεύχε' ἕλοντο·412
ἀφείλοντο τὰ ὅπλα οἱ Τρῷες ἀπὸ τῶν ὤμων τοῦ Πατρόκλου,

ἀλλὰ θεῶν ὤριστος, ὃν ἠΰκομος τέκε Λητώ,413
ἀλλὰ ὁ κράτιστος τῶν θεῶν, ὃν ἡ καλλίθριξ ἔτεκε Λητώ,

ἔκταν' ἐνὶ προμάχοισι καὶ Ἕκτορι κῦδος ἔδωκε.414
ἀπέκτεινεν ἐν τοῖς πρωταγωνισταῖς, καὶ δόξαν τῷ Ἕκτορι ἐδωρήσατο.

νῶϊ δὲ καί κεν ἅμα πνοιῇ Ζεφύροιο θέοιμεν, 415
ἡμεῖς δὲ ὁμοίως καὶ τῇ πνοῇ τοῦ Ζεφύρου τρέχοιμεν ἄν,

ἥν περ ἐλαφροτάτην φάσ' ἔμμεναι· ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ416
ἥν φασι κουφοτάτην εἶναι, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ

μόρσιμόν ἐστι θεῷ τε καὶ ἀνέρι ἶφι δαμῆναι.417
εἱμαρμένον καὶ πεπρωμένον ἐστὶν ὑπὸ θεοῦ καὶ ἀνδρὸς ἰσχυρῶς δαμασθῆναι καὶ ἀναιρεθῆναι.



ὣς ἄρα φωνήσαντος Ἐρινύες ἔσχεθον αὐδήν.418
οὕτω δὴ εἰπόντος ἐπέσχον αἱ Ἐρινύες τὴν φωνήν.

τὸν δὲ μέγ' ὀχθήσας προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·419
πρὸς τοῦτον δὲ μεγάλως στενάξας εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·

Ξάνθε τί μοι θάνατον μαντεύεαι; οὐδέ τί σε χρή. 420
ὦ Ξάνθε τί μοι τὸν θάνατον μαντεύῃ καὶ προλέγεις; οὐδαμῶς γάρ σε δεῖ·

εὖ νυ τὸ οἶδα καὶ αὐτὸς ὅ μοι μόρος ἐνθάδ' ὀλέσθαι421
καλῶς δὴ καὶ αὐτὸς ἐπίσταμαι ὅτι μοι εἱμαρμένον ἐστὶν ἐνταῦθα ἀποθανεῖν

νόσφι φίλου πατρὸς καὶ μητέρος· ἀλλὰ καὶ ἔμπης422
πόρρω τοῦ ἀγαπητοῦ πατρὸς καὶ τῆς μητρός· ἀλλ᾿ ὅμως

οὐ λήξω πρὶν Τρῶας ἅδην ἐλάσαι πολέμοιο.423
οὐ παύσομαι, πρὶν τοὺς Τρῷας διαθεῖναι διακόρως τοῦ πολέμου.



ἦ ῥα, καὶ ἐν πρώτοις ἰάχων ἔχε μώνυχας ἵππους.424
εἶπε δή, καὶ ἐν τοῖς πρώτοις βοῶν ἤλαυνε τοὺς μονώνυχας ἵππους.