Textul homeric & parafrază în greaca koine de Theodorus Gaza & traducere în limba română de George Murnu
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐϋρρεῖος ποταμοῖο | 001 |
ἀλλ' ὁπηνίκα δὴ ἀφίκοντο εἰς τὸν πόρον τοῦ καλῶς ῥέοντος ποταμοῦ | |
Cum au sosit pe la vadul frumos curgătorului Xantos, | |
Ξάνθου δινήεντος, ὃν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς, | 002 |
Ξάνθου τοῦ περιφερῆ ῥεύματα ἔχοντος, ὃν ἐγέννησεν ὁ ἀθάνατος Ζεύς, | |
Râu cu vultori, care-și trage ființa din cer, de la Zeus, | |
ἔνθα διατμήξας τοὺς μὲν πεδίον δὲ δίωκε | 003 |
ἐνταῦθα διελών τοὺς μὲν εἰς τὸ πεδίον ἐδίωκε | |
El pe Troieni îi dezbină și parte pe câmp îi alungă, | |
πρὸς πόλιν, ᾗ περ Ἀχαιοὶ ἀτυζόμενοι φοβέοντο | 004 |
πρὸς τὴν πόλιν, ὅπου (ἔνθα) οἱ ἄλλοι ταραττόμενοι ἔφευγον | |
Drumul luând spre cetate, pe unde c-o zi înainte | |
ἤματι τῷ προτέρῳ, ὅτε μαίνετο φαίδιμος Ἕκτωρ· | 005 |
τῇ προτέρᾳ ἡμέρᾳ, ἡνίκα ἐνθουσιωδῶς ἐμάχετο ὁ λαμπρὸς Ἕκτωρ· | |
Plini de cutremur Danaii fugeau de mânia lui Hector, | |
τῇ ῥ᾽ οἵ γε προχέοντο πεφυζότες, ἠέρα δ᾽ Ἥρη | 006 |
ἐνταῦθα (ἐκεῖσε) δὴ οὗτοί γε δειλιῶντες ἀλλεπάλληλοι ἔφευγον, ἀέρα δὲ ἡ Ἥρα | |
Ei cu duiumul spre-acolo iau fuga, dar Hera din față | |
πίτνα πρόσθε βαθεῖαν ἐρυκέμεν· ἡμίσεες δὲ | 007 |
ἐξέτεινεν καὶ κατέχεεν ἔμπροσθεν βαθύν, ὥστε διακωλύειν καὶ κατέχειν αὐτούς· οἱ ἡμίσεις δὲ | |
Negură deasă lățind îi împiedică; iar jumătate | |
ἐς ποταμὸν εἰλεῦντο βαθύρροον ἀργυροδίνην, | 008 |
εἰς τὸν βαθέα ῥεύματα ἔχοντα ποταμὸν συνωθοῦντο τὸν λευκὰς συστροφὰς ποιοῦντα, | |
Se-ngrămădesc pe la râu și-n cursoare argintie se-afundă, | |
ἐν δ᾽ ἔπεσον μεγάλῳ πατάγῳ, βράχε δ᾽ αἰπὰ ῥέεθρα, | 009 |
ἐνέπεσον δὲ εἰς αὐτὸν σὺν μεγάλῳ ψόφῳ, ἤχουν δὲ τὰ μεγάλα ῥεύματα, | |
Cad pleoscăind zgomotos, al undelor clocot răsună, | |
ὄχθαι δ᾽ ἀμφὶ περὶ μεγάλ᾽ ἴαχον· οἳ δ᾽ ἀλαλητῷ | 010 |
τὰ πέριξ δὲ κρημνώδη τοῦ ποταμοῦ μεγάλως περιεψόφουν, οὗτοι δὲ σὺν θορύβῳ | |
Vuietă malul cu vuiet prelung și Troienii cu țipăt | |
ἔννεον ἔνθα καὶ ἔνθα ἑλισσόμενοι περὶ δίνας. | 011 |
ὥρμων τῇδε κἀκεῖσε συστρεφόμενοι κατὰ τὰ ῥεύματα. | |
Unde și unde înoată și-n apă se zbat la vârtejuri. | |
ὡς δ᾽ ὅθ᾽ ὑπὸ ῥιπῆς πυρὸς ἀκρίδες ἠερέθονται | 012 |
ὥσπερ δὲ ὅτε ὑπὸ πυρὸς ὁρμῆς αἱ ἀκρίδες ἐρεθίζονται | |
Cum speriate de foc pe câmpie lăcustele zboară, | |
φευγέμεναι ποταμὸν δέ· τὸ δὲ φλέγει ἀκάματον πῦρ | 013 |
φεύγειν εἰς τὸν ποταμόν, τοῦτο δὲ καίει τὸ ἀκαταπόνητον πῦρ, | |
Cată la râu adăpost, când focul iscat de năprasnă | |
ὄρμενον ἐξαίφνης, ταὶ δὲ πτώσσουσι καθ᾽ ὕδωρ· | 014 |
ἐγειρόμενον αἰφνιδίως, αἱ δὲ φοβούμεναι φεύγουσιν εἰς τὸ ὕδωρ· | |
Vulvuie nepotolit, și cad și se pitulă-n apă, | |
ὣς ὑπ᾽ Ἀχιλλῆος Ξάνθου βαθυδινήεντος | 015 |
οὕτως ὑπὸ τοῦ Ἀχιλλέως ὁ τοῦ Ξάνθου τοῦ βαθέα ῥεύματα ἔχοντος | |
Astfel goniți de Ahile, de-a valma oștenii și caii | |
πλῆτο ῥόος κελάδων ἐπιμὶξ ἵππων τε καὶ ἀνδρῶν. | 016 |
ῥοῦς ἐπληρώθη ὁ πολύηχος, ἀναμὶξ ἀνδρῶν τε καὶ ἵππων. | |
Cad și ticsesc clocotitoarele sorburi afunde din Xantos. | |
αὐτὰρ ὃ διογενὴς δόρυ μὲν λίπεν αὐτοῦ ἐπ᾽ ὄχθῃ | 017 |
οὗτος δὲ ὁ ἐκ τοῦ Διὸς καταγόμενος τὸ μὲν δόρυ κατέλιπεν αὐτόθι παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ, | |
Sulița-și lasă viteazul acolo pe mal, răzimată | |
κεκλιμένον μυρίκῃσιν, ὃ δ᾽ ἔσθορε δαίμονι ἶσος | 018 |
ἀνακεκλιμένον καὶ προσερηρεισμένον ταῖς μυρίναις, αὐτὸς δὲ εἰσεπήδησεν ὅμοιος θεῷ | |
De un tufos tamarisc, și numai c-o sabie-n mână, | |
φάσγανον οἶον ἔχων, κακὰ δὲ φρεσὶ μήδετο ἔργα, | 019 |
τὸ ξίφος μόνον κατέχων, δεινὰ δὲ ἔργα κατὰ διάνοιαν ἐβουλεύετο, | |
El ca un zeu se aruncă și macină gânduri avane, | |
τύπτε δ᾽ ἐπιστροφάδην· τῶν δὲ στόνος ὄρνυτ᾽ ἀεικὴς | 020 |
ἔπληττε δὲ συνεστραμμένως μηδένα τόπον παραλιμπάνων, τούτων δὲ δεινὸς καὶ χαλεπὸς στεναγμὸς ἠγείρετο | |
Taie la dreapta, la stânga și gem și se vaietă groaznic | |
ἄορι θεινομένων, ἐρυθαίνετο δ᾽ αἵματι ὕδωρ. | 021 |
τυπτομένων καὶ ἀναιρουμένων τῷ ξίφει, ἐρυθρὸν δὲ ἀπετελεῖτο τὸ ὕδωρ ὑπὸ τοῦ αἵματος. | |
Toți cei de sabie-atinși, iar apa-nroșită-i de sânge. | |
ὡς δ᾽ ὑπὸ δελφῖνος μεγακήτεος ἰχθύες ἄλλοι | 022 |
ὥσπερ δὲ ὑπὸ δελφῖνος μεγάλου οἱ ἄλλοι ἰχθύες | |
Tocmai ca peștii când fug urmăriți de delfinul cel mare | |
φεύγοντες πιμπλᾶσι μυχοὺς λιμένος εὐόρμου | 023 |
φεύγοντες πληροῦσι τὰς καταδύσεις τοῦ ἐπικαίρου λιμένος | |
Și-umplu limanul tihnit și la maluri se-ndeasă-n cotloane | |
δειδιότες· μάλα γάρ τε κατεσθίει ὅν κε λάβῃσιν· | 024 |
φοβούμενοι, πάνυ γὰρ κατατρώγει ὃν ἂν λάβῃ· | |
Care cum pot, că se tem că-i înghite apucându-i delfinul; | |
ὣς Τρῶες ποταμοῖο κατὰ δεινοῖο ῥέεθρα | 025 |
οὕτως οἱ Τρῷες κατὰ τὰ ῥεύματα τοῦ φοβεροῦ (μεγάλου θαυμαστοῦ) ποταμοῦ | |
Astfel Troienii atunci iau fuga prin valul năvalnic | |
πτῶσσον ὑπὸ κρημνούς. ὃ δ᾽ ἐπεὶ κάμε χεῖρας ἐναίρων, | 026 |
περίφοβοι ἐγίνοντο ὑπὸ τὰς ἐπικρεμαμένας ὄχθας τοῖς ὕδασιν· οὗτος δὲ ἐπειδὴ ἠδυνάτησε τὰς χεῖρας ἀποκτείνων, | |
Și pe sub râpe s-ascund. Ahile, obosindu-și în urmă | |
ζωοὺς ἐκ ποταμοῖο δυώδεκα λέξατο κούρους | 027 |
δώδεκα νέους ζῶντας ἐκ τοῦ ποταμοῦ ἐπελέξατο | |
Brațul de-atâta măcel, și-alege vr’o doispre’ce tineri | |
ποινὴν Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο θανόντος· | 028 |
τιμωρίαν καὶ ἀντέκτισιν Πατρόκλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Μενοιτίου ἀποθανόντος· | |
Vii de la râu să răzbune cu ei pe ucisul Patroclu. | |
τοὺς ἐξῆγε θύραζε τεθηπότας ἠΰτε νεβρούς, | 029 |
τούτους ἐξήγαγεν ἔξω ἐπτοημένους καθάπερ γεννήματα ἐλάφων, | |
Dânsul îi scoate din apă-ngroziți ca și puii de ciute, | |
δῆσε δ᾽ ὀπίσσω χεῖρας ἐϋτμήτοισιν ἱμᾶσι, | 030 |
ἔδησε δὲ εἰς τοὐπίσω τὰς χεῖρας λώροις καλῶς κεκομμένοις, | |
Mânile-n spate le leagă cu bine-croite curele, | |
τοὺς αὐτοὶ φορέεσκον ἐπὶ στρεπτοῖσι χιτῶσι, | 031 |
οὓς αὐτοί γε ἔφερον ἐν τοῖς ἀλυσιδώτοις χιτῶσιν, | |
Care le-avea fiecare pe hainele lor suflecate, | |
δῶκε δ᾽ ἑταίροισιν κατάγειν κοίλας ἐπὶ νῆας. | 032 |
ἔδωκε δὲ τοῖς φίλοις κατάγειν ἐπὶ τὰς βαθείας ναῦς· | |
Și la tovarăși îi dă să-i aducă legați la corăbii | |
αὐτὰρ ὃ ἂψ ἐπόρουσε δαϊζέμεναι μενεαίνων. | 033 |
οὗτος δὲ αὖθις ἐξώρμησεν ἀποκτεῖναι προθυμούμενος· | |
Și se răpede-napoi căpiat să tot sfarme, să zvânte. | |
ἔνθ᾽ υἷι Πριάμοιο συνήντετο Δαρδανίδαο | 034 |
τηνικαῦτα συνήντησε τῷ υἱῷ τοῦ Πριάμου τοῦ ἐκ τοῦ Δαρδάνου | |
Vede-nainte-i atunci pe fiul lui Priam, Licaon, | |
ἐκ ποταμοῦ φεύγοντι Λυκάονι, τόν ῥά ποτ᾽ αὐτὸς | 035 |
καταγομένου φεύγοντι ἐκ τοῦ ποταμοῦ, τῷ Λυκάονι, ὃν δήποτε αὐτὸς | |
Care-o tulise din râu. Pe dânsul Ahile odată | |
ἦγε λαβὼν ἐκ πατρὸς ἀλωῆς οὐκ ἐθέλοντα | 036 |
λαβὼν ἦγεν ἐκ τῆς δενδροφόρου γῆς τοῦ πατρός, μὴ βουλόμενον, | |
Noaptea, când el de la Troia veni la livadă, robindu-l, | |
ἐννύχιος προμολών· ὃ δ᾽ ἐρινεὸν ὀξέϊ χαλκῷ | 037 |
νύκτωρ ἐπελθών, οὗτος δὲ σιδήρῳ ὀξεῖ συκῆς | |
Silnic îl duse cu sine; ieșise să taie cu barda | |
τάμνε νέους ὄρπηκας, ἵν᾽ ἅρματος ἄντυγες εἶεν· | 038 |
ἀγρίας κλάδους νέους ἔκοπτεν, ἵνα ὦσι περιφέρειαι τοῦ ἅρματος· | |
Tinere crengi de sălbatic smochin ca să-ncercuie carul. | |
τῷ δ᾽ ἄρ᾽ ἀνώϊστον κακὸν ἤλυθε δῖος Ἀχιλλεύς. | 039 |
τούτῳ δ' ἄρα ἀνεπιλόγιστον δεινὸν ἐπῆλθεν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς, | |
Neașteptat ca o pacoste-Ahile veni peste dânsul | |
καὶ τότε μέν μιν Λῆμνον ἐϋκτιμένην ἐπέρασσε | 040 |
καὶ τότε μὲν αὐτὸν ἐπέρασεν εἰς τὴν καλῶς οἰκουμένην Λῆμνον, | |
Și-ntr-o corabie apoi de vânzare-l trimise la Lemnos, | |
νηυσὶν ἄγων, ἀτὰρ υἱὸς Ἰήσονος ὦνον ἔδωκε· | 041 |
ἄγων ἐν ταῖς ναυσὶν· ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Ἰάσονος τιμὴν καὶ λύτρον αὐτοῦ ἔδωκεν, | |
Marea cetate, iar cumpărător a fost fiul lui Iason; | |
κεῖθεν δὲ ξεῖνός μιν ἐλύσατο πολλὰ δ᾽ ἔδωκεν | 042 |
ἐκεῖθεν δὲ ὁ ξένος αὐτὸν ἠλευθέρωσε, πολλὰ δὲ ἔδωκεν | |
Dar cu o sumă de daruri îl răscumpără Aetion, | |
Ἴμβριος Ἠετίων, πέμψεν δ᾽ ἐς δῖαν Ἀρίσβην· | 043 |
ὁ ἐκ τῆς Ἴμβρου Ἠετίων, ἔπεμψε δὲ εἰς τὴν ἐνδοξοτάτην Ἀρίσβην· | |
Unul din Imbros, prieten al tatălui său, și de-acolo | |
ἔνθεν ὑπεκπροφυγὼν πατρώϊον ἵκετο δῶμα. | 044 |
ἐκεῖθεν ἐκφυγὼν ἀφίκετο εἰς τὸν πατρικὸν οἶκον, | |
El îl porni la Arisba; de-aici furișându-se-ajunse | |
ἕνδεκα δ᾽ ἤματα θυμὸν ἐτέρπετο οἷσι φίλοισιν | 045 |
ἕνδεκα δὲ ἡμέρας εὐφραίνετο κατά ψυχήν, τοῖς ἑαυτοῦ φίλοις καὶ οἰκείοις, | |
Dânsul acasă,-ntre ai lui petrecu încă unspre’ce zile | |
ἐλθὼν ἐκ Λήμνοιο· δυωδεκάτῃ δέ μιν αὖτις | 046 |
παραγενόμενος ἐκ τῆς Λήμνου, τῇ δωδεκάτῃ δὲ αὐτὸν πάλιν | |
După sosirea-i din Lemnos, și-n ziua de-a douăsprezecea, | |
χερσὶν Ἀχιλλῆος θεὸς ἔμβαλεν, ὅς μιν ἔμελλε | 047 |
ὁ θεὸς ἐνέβαλεν εἰς τὰς χεῖρας τοῦ Ἀχιλλέως, ὅστις αὐτὸν ἔμελλε | |
Soarta-l împinse în mână să-ncapă din nou lui Ahile, | |
πέμψειν εἰς Ἀΐδαο καὶ οὐκ ἐθέλοντα νέεσθαι. | 048 |
πέμψειν εἰς Ἅιδου καὶ μὴ βουλόμενον πορεύεσθαι. | |
Carele avea să-l trimită năprasnic pe lumea cealaltă. | |
τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς | 049 |
τοῦτον δ᾽ οὖν ὡς ἐθεάσατο ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς | |
Cum nearmat îl văzu înainte șoimanul Ahile – | |
γυμνὸν ἄτερ κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος, οὐδ᾽ ἔχεν ἔγχος, | 050 |
ἄοπλον ἄνευ κράνους τε καὶ ἀσπίδος, οὐδ᾽ εἶχε δόρυ, | |
N-avea nici lance, nici cușmă, nici pavăză; el lepădase | |
ἀλλὰ τὰ μέν ῥ᾽ ἀπὸ πάντα χαμαὶ βάλε· τεῖρε γὰρ ἱδρὼς | 051 |
ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἅπαντα ἀπεβάλετο κατὰ γῆς, κατεπόνει γὰρ αὐτὸν ὁ ἱδρὼς | |
Orișice armă fiindcă era chinuit de sudoare | |
φεύγοντ᾽ ἐκ ποταμοῦ, κάματος δ᾽ ὑπὸ γούνατ᾽ ἐδάμνα· | 052 |
φεύγοντα ἐκ τοῦ ποταμοῦ, ὁ κόπος δὲ τὰ γόνατα ἐδάμαζεν, | |
Și de-oboseală sleit, când prinse să fugă din ape – | |
ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν· | 053 |
ἀγανακτήσας δὲ εἶπε πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μεγαλόφρονα ψυχήν· | |
Zise, de ciudă cuprins, în sinea-i bărbată viteazul· | |
‘ὢ πόποι ἦ μέγα θαῦμα τόδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι· | 054 |
φεῦ φεῦ, ὄντως μέγα θαῦμα τοῦτο θεῶμαι τοῖς ὀφθαλμοῖς, | |
„Valei, că mare minune-mi văd ochii și nu-mi vine a crede, | |
ἦ μάλα δὴ Τρῶες μεγαλήτορες οὕς περ ἔπεφνον | 055 |
ὄντως δὴ πάνυ οἱ μεγαλόψυχοι Τρῷες, οὕς γε ἀπέκτεινα, | |
Oare-i Licaon? Atunci Troienii, răpușii de mine, | |
αὖτις ἀναστήσονται ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος, | 056 |
αὖθις ἐγερθήσονται ἐκ τοῦ σκοτεινοῦ ζόφου τοῦ ᾅδου, | |
Au să se scoale din bezna pământului și au să vie | |
οἷον δὴ καὶ ὅδ᾽ ἦλθε φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ | 057 |
καθάπερ δὴ καὶ οὗτος ἀφίκετο ἐκφυγὼν τὴν ἀνηλεῆ καὶ χαλεπὴν ἡμέραν ἀπαχθεὶς | |
Cum a venit cu viața cruțată și-acesta, când fuse | |
Λῆμνον ἐς ἠγαθέην πεπερημένος· οὐδέ μιν ἔσχε | 058 |
εἰς τὴν Λῆμνον τὴν ἄγαν θείαν, οὐδὲ διεκώλυσε καὶ κατέσχεν αὐτὸν | |
Tocmai la Lemnos vândut. Nici largul albastrelor ape | |
πόντος ἁλὸς πολιῆς, ὃ πολέας ἀέκοντας ἐρύκει. | 059 |
ὁ πόντος τῆς λευκῆς θαλάσσης, ὃς πολλοὺς ἄκοντας κατέχει. | |
Nu i-a pus piedică lui, când multora piedică pune. | |
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ δουρὸς ἀκωκῆς ἡμετέροιο | 060 |
ἀλλὰ δὴ καὶ τῆς τοῦ ἡμετέρου δόρατος ὀξύτητος | |
Hai să mi-l iau în primire, să guste și el din amarul | |
γεύσεται, ὄφρα ἴδωμαι ἐνὶ φρεσὶν ἠδὲ δαείω | 061 |
γεύσεται, ὅπως θεάσωμαι κατὰ διάνοιαν καὶ μάθω, | |
Suliței mele, și-atunci să vedem de ar putea să mai vie | |
ἢ ἄρ᾽ ὁμῶς καὶ κεῖθεν ἐλεύσεται, ἦ μιν ἐρύξει | 062 |
ἢ δὴ ὁμοίως κἀκεῖθεν ἀφίξεται, ἢ κωλύσει καὶ καθέξει αὐτὸν ἡ τὰ πρὸς ζωὴν | |
De pe tărâmul celalt, sau are să-l ție pământul | |
γῆ φυσίζοος, ἥ τε κατὰ κρατερόν περ ἐρύκει. | 063 |
φύουσα γῆ, ἥγε καὶ τὸν κραταιόν τε καὶ ἰσχυρὸν κωλύει τε καὶ κατέχει. | |
Cel roditor, care țintuie chiar și pe cel mai puternic.” | |
ὣς ὅρμαινε μένων· ὃ δέ οἱ σχεδὸν ἦλθε τεθηπὼς | 064 |
οὕτω διελογίζετο μένων· οὗτος δὲ ἐγγὺς παρεγένετο αὐτοῦ ἐκπεπληγμένος | |
Asta gândi și stătu. Buimac îns-aleargă Licaon | |
γούνων ἅψασθαι μεμαώς, περὶ δ᾽ ἤθελε θυμῷ | 065 |
ἅψασθαι τῶν γονάτων αὐτοῦ προθυμούμενος, πάνυ δὲ ἐβούλετο κατὰ ψυχὴν | |
Iute să-i cadă-n genunchi și să-l roage, căci prea ar vrea dânsul | |
ἐκφυγέειν θάνατόν τε κακὸν καὶ κῆρα μέλαιναν. | 066 |
ἐκφυγεῖν τόν τε χαλεπὸν θάνατον, καὶ τὴν σκοτεινὴν μοῖραν. | |
Teafăr să scape de moartea cea crudă și neagra ursită. | |
ἤτοι ὃ μὲν δόρυ μακρὸν ἀνέσχετο δῖος Ἀχιλλεὺς | 067 |
ὁ μὲν οὖν τὸ μακρὸν δόρυ ἀνέσχεν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς | |
Suliț-asupra-i atunci ridică șoimanul Ahile | |
οὐτάμεναι μεμαώς, ὃ δ᾽ ὑπέδραμε καὶ λάβε γούνων | 068 |
τρῶσαι προθυμούμενος, οὗτος δὲ ὑπέδραμε καὶ ἐλάβετο τῶν γονάτων | |
Gat-al izbi, însă el s-apleacă sub ea, se strecoară | |
κύψας· ἐγχείη δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ νώτου ἐνὶ γαίῃ | 069 |
κλιθείς, τὸ δόρυ δὲ ὑπεράνω τῶν νώτων ἐνεχθὲν εἰς τὴν γῆν | |
Și s-aruncă-n genunchi, iar lancea-nsetată de trupul | |
ἔστη ἱεμένη χροὸς ἄμεναι ἀνδρομέοιο. | 070 |
ἐνεπάγη ἐφιέμενον γεύσασθαι σώματος ἀνδρικοῦ· | |
Cel omenesc după spate-i trecu și pe țărnă se-nfipse. | |
αὐτὰρ ὃ τῇ ἑτέρῃ μὲν ἑλὼν ἐλλίσσετο γούνων, | 071 |
οὗτος δὲ τῇ ἑτέρᾳ χειρὶ λαβόμενος τῶν γονάτων ἐλιτάνευε, | |
Roagă-se atuncea c-o mână luând de genunchi pe Ahile, | |
τῇ δ᾽ ἑτέρῃ ἔχεν ἔγχος ἀκαχμένον οὐδὲ μεθίει· | 072 |
τῇ δὲ ἄλλῃ κατεῖχε τὸ ἠκονημένον δόρυ, οὐδὲ ἀφίη, | |
Lancea cu alta țiind din toată puterea Licaon, | |
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· | 073 |
καὶ ἱκετεύων αὐτὸν λόγους ταχεῖς ἔλεγε· | |
Vorbe ce zboară rostind, se milcuie așa lui Ahile· | |
‘γουνοῦμαι σ᾽ Ἀχιλεῦ· σὺ δέ μ᾽ αἴδεο καί μ᾽ ἐλέησον· | 074 |
δέομαί σου, ὤ Ἀχιλλεῦ, σὺ δέ με αἰδοῦ, καί με οἴκτειρον, | |
„Rogu-te, Ahile,-n genunchi, aibi milă și zilele cruță-mi, | |
ἀντί τοί εἰμ᾽ ἱκέταο διοτρεφὲς αἰδοίοιο· | 075 |
ἶσος ἱκέτῃ αἰδοῦς ἀξίῳ ὑπάρχω σοι, ὦ ἐνδοξότατα τεθραμμένε, | |
Doar se cuvine, că iată-mă cad rugător, o, mărite, | |
πὰρ γὰρ σοὶ πρώτῳ πασάμην Δημήτερος ἀκτὴν | 076 |
παρὰ σοὶ γὰρ πρώτῳ ἔφαγον τὸν τῆς Δήμητρος ἄρτον | |
Adu-ți aminte că eu cel întâi am fost oaspe la tine, | |
ἤματι τῷ ὅτε μ᾽ εἷλες ἐϋκτιμένῃ ἐν ἀλωῇ, | 077 |
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἡνίκα με ἔλαβες ἐν τῇ καλῶς οἰκουμένῃ δενδροφόρῳ γῇ, | |
Pâne-am mâncat de la tine, când tu m-ai robit la livadă | |
καί μ᾽ ἐπέρασσας ἄνευθεν ἄγων πατρός τε φίλων τε | 078 |
καί με ἐπέρασας ἀπάγων πόρρω τοῦ τε πατρὸς καὶ τῶν συγγενῶν καὶ φίλων, | |
Și m-ai trimis spre-a mă vinde Patroclu departe de tata | |
Λῆμνον ἐς ἠγαθέην, ἑκατόμβοιον δέ τοι ἦλφον. | 079 |
εἰς τὴν Λῆμνον τὴν ἄγαν θείαν, ἑκατὸν δέ σοι νομίσματα εὗρον, | |
Și de ai mei, pe un preț de o sută de tauri, în Lemnos. | |
νῦν δὲ λύμην τρὶς τόσσα πορών· ἠὼς δέ μοί ἐστιν | 080 |
νῦν δ᾽ ἂν λυθείην τρὶς τοσαῦτα διδούς· ἡμέρα δέ μοι ὑπάρχει | |
Dacă-mi dai drumul, avea-vei de trei ori atâta. Nu-s multe | |
ἥδε δυωδεκάτη, ὅτ᾽ ἐς Ἴλιον εἰλήλουθα | 081 |
ἥδε δωδεκάτη, ἀφ' οὗ εἰς τὸ Ἴλιον ἀφικόμην | |
Zile de cându-s la Troia; astăzi e-a douăsprezecea. | |
πολλὰ παθών· νῦν αὖ με τεῇς ἐν χερσὶν ἔθηκε | 082 |
πολλὰ δεινὰ πεπονθώς, νῦν δέ με ἐν ταῖς σαῖς χερσὶν ἔθηκεν | |
Doamne, și ce-am pătimit! În mânile tale m-aduse | |
μοῖρ᾽ ὀλοή· μέλλω που ἀπεχθέσθαι Διὶ πατρί, | 083 |
ἡ ὀλεθρία μοῖρα, ἔοικα δήπου μισητὸς εἶναι τῷ Διὶ τῷ πατρί, | |
Soarta cea tristă din nou. Oropsit voi fi dară de Zeus, | |
ὅς με σοὶ αὖτις δῶκε· μινυνθάδιον δέ με μήτηρ | 084 |
ὅστις με πάλιν σοι παρέδωκεν, ὀλιγοχρόνιον δέ με ἡ μήτηρ | |
Dacă din nou m-or da ție. Ah, scurt îmi e veacul ce mama | |
γείνατο Λαοθόη θυγάτηρ Ἄλταο γέροντος | 085 |
ἔτεκεν Λαοθόη ἡ θυγάτηρ τοῦ γέροντος Ἄλτου, | |
Mi-a dăruit, Laotoe, copila bătrânului Altes, | |
Ἄλτεω, ὃς Λελέγεσσι φιλοπτολέμοισιν ἀνάσσει | 086 |
τοῦ Ἄλτου, ὃς τῶν φιλοπολέμων Λελέγων βασιλεύει, | |
Care domnește asupra Lelegilor, oameni războinici, | |
Πήδασον αἰπήεσσαν ἔχων ἐπὶ Σατνιόεντι. | 087 |
τὴν ὑψηλὴν Πήδασον οἰκῶν παρὰ τὸν Σατνιοέντα ποταμόν. | |
Și locuiește-n Pedasos, înalta cetate zidită | |
τοῦ δ᾽ ἔχε θυγατέρα Πρίαμος, πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας· | 088 |
τούτου δὴ τὴν θυγατέρα ἔσχεν ὁ Πρίαμος, πολλὰς δὲ καὶ ἄλλας, | |
Pe Satniois. Pe fiica-i ținea, între altele multe, | |
τῆς δὲ δύω γενόμεσθα, σὺ δ᾽ ἄμφω δειροτομήσεις, | 089 |
ἐκ ταύτης δὲ δύο ἐγενόμεθα, σὺ δ᾽ ἀμφοτέρους ἀπαυχενίσεις καὶ ἀποκτενεῖς· | |
Priam, și doi fii născu ea sărmana, ca tu să ne-njunghii | |
ἤτοι τὸν πρώτοισι μετὰ πρυλέεσσι δάμασσας | 090 |
τὸν μὲν γὰρ ἐν τοῖς πρώτοις πεζοῖς ἀνεῖλες | |
Pe amândoi. Ai ucis cu sulița pe Polidoros | |
ἀντίθεον Πολύδωρον, ἐπεὶ βάλες ὀξέϊ δουρί· | 091 |
τὸν ἰσόθεον Πολύδωρον, ἐπειδὴ ἔτρωσας δόρατι ὀξεῖ· | |
Cel arătos ca un zeu, între cei mai de frunte pedeștri, | |
νῦν δὲ δὴ ἐνθάδ᾽ ἐμοὶ κακὸν ἔσσεται· οὐ γὰρ ὀΐω | 092 |
νυνὶ δὲ ἐνταῦθα ἐμοὶ τὸ δεινὸν ἔσται, οὐ γὰρ ὑπολαμβάνω | |
Vine și rândul meu azi, că din mânile tale nu cred | |
σὰς χεῖρας φεύξεσθαι, ἐπεί ῥ᾽ ἐπέλασσέ γε δαίμων. | 093 |
δυνήσεσθαι φυγεῖν τὰς σὰς χεῖρας, ἐπειδὴ προσεπήγαγεν ὁ θεός· | |
Viu să mai scap, dacă zeul aproape de tine m-aduse. | |
ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι· | 094 |
ἄλλο δέ σοι λέξω, σὺ δὲ ἔμβαλε αὐτὸ ἐν τῇ σῇ διανοίᾳ. | |
Dar îți mai spun încă una și judec-apoi și tu singur· | |
μή με κτεῖν᾽, ἐπεὶ οὐχ ὁμογάστριος Ἕκτορός εἰμι, | 095 |
μή με ἀποκτείνῃς, ἐπειδὴ οὐκ εἰμὶ ὁμομήτριος τοῦ Ἕκτορος, | |
Nu-mi lua viața, că nu sunt eu frate de-o mamă cu Hector, | |
ὅς τοι ἑταῖρον ἔπεφνεν ἐνηέα τε κρατερόν τε. | 096 |
ὅστις σοι τὸν φίλον ἀπέκτεινε τὸν προσηνῆ τε καὶ ἰσχυρόν. | |
Care ucise pe bunul tău soț, pe voinicul Patroclu.” | |
ὣς ἄρα μιν Πριάμοιο προσηύδα φαίδιμος υἱὸς | 097 |
οὕτω δὴ ἔλεγε πρὸς αὐτὸν ὁ λαμπρὸς υἱὸς τοῦ Πριάμου | |
Asta vorbi a lui Priam odrasl,-arătosul Licaon, | |
‘λισσόμενος ἐπέεσσιν, ἀμείλικτον δ᾽ ὄπ᾽ ἄκουσε· | 098 |
ἱκετεύων λόγοις· σκληρὰν δὲ καὶ ἀπηνῆ φωνὴν ἀντήκουσεν· | |
Milogitor către el, dar glas fără milă-i răspunse· | |
νήπιε μή μοι ἄποινα πιφαύσκεο μηδ᾽ ἀγόρευε· | 099 |
ὦ μωρὲ καὶ ἀνόητε, μή μοι λύτρα σήμαινε, μηδὲ λέγε, | |
„Nu-mi jurui tu răscumpăr și nu mai crâcni, o nebune. | |
πρὶν μὲν γὰρ Πάτροκλον ἐπισπεῖν αἴσιμον ἦμαρ | 100 |
πρὶν μὲν γὰρ τὸν Πάτροκλον καταλαβεῖν (πληρῶσαι) τὴν εἱμαρμένην ἡμέραν, | |
Până ce încă nu dase năpasta de bietul Patroclu, | |
τόφρά τί μοι πεφιδέσθαι ἐνὶ φρεσὶ φίλτερον ἦεν | 101 |
τότε μοι φιλικώτερόν τι ἦν ἐν τῇ διανοίᾳ φείδεσθαι | |
Mie-mi era mai în voie să cruț pe Troieni, pân-atuncea | |
Τρώων, καὶ πολλοὺς ζωοὺς ἕλον ἠδ᾽ ἐπέρασσα· | 102 |
τῶν Τρῴων, καὶ πολλοὺς ζῶντας ἔλαβον καὶ ἐπέρασα. | |
Eu am pus mâna pe mulți și pe toți i-am vândut. Dar acuma | |
νῦν δ᾽ οὐκ ἔσθ᾽ ὅς τις θάνατον φύγῃ ὅν κε θεός γε | 103 |
νυνὶ δὲ οὐκ ἔστιν ὃς ἂν τὸν θάνατον ἐκφύγοι, ὃν ἂν ὁ θεὸς | |
Nu va scăpa cu viață nici unul din cei care zeul | |
Ἰλίου προπάροιθεν ἐμῇς ἐν χερσὶ βάλῃσι | 104 |
ἔμπροσθεν τοῦ Ἰλίου ἐμβάλῃ εἰς τὰς ἐμὰς χεῖρας | |
O să mi-i puie în mână-naintea cetății, nici unul, | |
καὶ πάντων Τρώων, περὶ δ᾽ αὖ Πριάμοιό γε παίδων. | 105 |
ἀπὸ πάντων τῶν Τρῴων, μάλιστα δὲ ἀπὸ τῶν υἱῶν τοῦ Πριάμου. | |
Oricare-o fi din ai voștri, necum feciorii lui Priam. | |
ἀλλὰ φίλος θάνε καὶ σύ· τί ἦ ὀλοφύρεαι οὕτως; | 106 |
ἀλλ᾽, ὦ φίλε, ἀπόθανε καὶ σύ· τί δὴ οὕτως ὀδύρῃ; | |
Mori și tu, frate, și taci, de ce te mai vaieți zadarnic? | |
κάτθανε καὶ Πάτροκλος, ὅ περ σέο πολλὸν ἀμείνων. | 107 |
ἀπέθανε καὶ ὁ Πάτροκλος, ὅς γε σοῦ κρείσσων κατὰ πολύ· | |
Doar a murit și Patroclu, și ce ești tu față de dânsul? | |
οὐχ ὁράᾳς οἷος καὶ ἐγὼ καλός τε μέγας τε; | 108 |
οὐχ ὁρᾷς οἷος καὶ ἐγὼ εὐειδής τε καὶ εὐμεγέθης, | |
Uită-te-ncoace și vezi ce mândru sunt eu și ce mare; | |
πατρὸς δ᾽ εἴμ᾽ ἀγαθοῖο, θεὰ δέ με γείνατο μήτηρ· | 109 |
πατρὸς δὲ εἰμὶ ἀγαθοῦ, μήτηρ δέ με θεὰ ἔτεκεν· | |
Tata mi-e domn și viteaz, iar mama-i zeiță, și totuși | |
ἀλλ᾽ ἔπι τοι καὶ ἐμοὶ θάνατος καὶ μοῖρα κραταιή· | 110 |
ἀλλ᾽ ἔπεστι (ἐπὶ σοὶ) κἀμοὶ θάνατος καὶ μοῖρα ἰσχυρὰ | |
Nu mai puțin și pe mine m-adulmecă moartea și soarta | |
ἔσσεται ἢ ἠὼς ἢ δείλη ἢ μέσον ἦμαρ | 111 |
ἔσται ἢ πρωί, ἢ δείλῃ ὀψίᾳ, ἢ μέσον ἡμέρας, | |
Ne-nduplecată pe veci. Dimineața, namiază ori seara | |
ὁππότε τις καὶ ἐμεῖο Ἄρῃ ἐκ θυμὸν ἕληται | 112 |
ἡνίκα τις καὶ ἐμοῦ τὴν ψυχὴν ἀφέληται βλάβῃ, | |
Are să vie o vreme, când unul și mie o să-mi curme | |
ἢ ὅ γε δουρὶ βαλὼν ἢ ἀπὸ νευρῆφιν ὀϊστῷ. | 113 |
ἢ δόρατι τρώσας οὗτος, ἢ βέλει ἀπὸ νευρᾶς. | |
Firul vieții, cu lancea lovindu-m-aici ori cu arcul.” | |
ὣς φάτο, τοῦ δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ· | 114 |
οὕτως εἶπε. τούτου δὲ αὐτόθι διελύθησαν τὰ γόνατα, καὶ ἡ ἀγαπητή ψυχή· | |
Zice, iar lui i se taie genunchii, își pierde simțirea, | |
ἔγχος μέν ῥ᾽ ἀφέηκεν, ὃ δ᾽ ἕζετο χεῖρε πετάσσας | 115 |
τὸ δόρυ μὲν οὖν ἀφῆκεν, αὐτὸς δὲ ἐκάθισε τὰς χεῖρας ᾄρας | |
Sulița lasă din mână și cade cu brațele-ntinse. | |
ἀμφοτέρας· Ἀχιλεὺς δὲ ἐρυσσάμενος ξίφος ὀξὺ | 116 |
ἀμφοτέρας· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ σπασάμενος τὸ ὀξὺ ξίφος, | |
Arma tăioasă smucind Ahile din teacă-l ajunge | |
τύψε κατὰ κληῗδα παρ᾽ αὐχένα, πᾶν δέ οἱ εἴσω | 117 |
ἔπληξε κατὰ τὴν κατακλεῖδα παρὰ τὸν τράχηλον, πᾶν δὲ αὐτοῦ ἐντὸς εἰσῆλθε | |
Lângă cerbice-n undrea, și întreagă-i pătrunde-năuntru | |
δῦ ξίφος ἄμφηκες· ὃ δ᾽ ἄρα πρηνὴς ἐπὶ γαίῃ | 118 |
τὸ δίστομον ξίφος· οὗτος δὲ κατὰ πρόσωπον ἐπὶ τῇ γῇ πεσὼν | |
Sabia. Cade Licaon pe brânci și acolo pe țărnă | |
κεῖτο ταθείς, ἐκ δ᾽ αἷμα μέλαν ῥέε, δεῦε δὲ γαῖαν. | 119 |
ἔκειτο ἐκτεταμένος, ἐξεχεῖτο δὲ τὸ μέλαν αἷμα, διέβρεχε δὲ τὴν γῆν, | |
Zace lungit, iar sângele-i curge și udă pământul. | |
τὸν δ᾽ Ἀχιλεὺς ποταμὸν δὲ λαβὼν ποδὸς ἧκε φέρεσθαι, | 120 |
τοῦτον δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς ἔρριψεν ἀπὸ τοῦ ποδὸς εἰς τὸν ποταμὸν ὥστε φέρεσθαι, | |
Dar de picior apucându-l Ahile-l zvârli în vultoare | |
καί οἱ ἐπευχόμενος ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευεν· | 121 |
καὶ καυχόμενος ἐπ᾿ αὐτῷ λόγους ταχεῖς ἔλεγε· | |
Și lăudându-se așa-l prohodi în cuvinte ce zboară· | |
‘ἐνταυθοῖ νῦν κεῖσο μετ᾽ ἰχθύσιν, οἵ σ᾽ ὠτειλὴν | 122 |
κεῖσο νῦν ἐνταῦθα ἐν τοῖς ἰχθύσιν, οἵ σου τὸ τῆς πληγῆς | |
„Du-te și piei între pești, care sângele tău de la rană | |
αἷμ᾽ ἀπολιχμήσονται ἀκηδέες· οὐδέ σε μήτηρ | 123 |
αἷμα ἀπολείξουσι μηδενὸς κηδόμενοι, οὐδέ σε ἡ μήτηρ | |
Suge-vor nepăsători, că n-o să te plângă pe tine | |
ἐνθεμένη λεχέεσσι γοήσεται, ἀλλὰ Σκάμανδρος | 124 |
θεμένη ἐν τῇ στρωμνῇ κλαύσεται, ἀλλὰ ὁ Σκάμανδρος ὁ συστροφὰς ῥευμάτων ποιῶν | |
Maică-ta pus pe un pat, ci o să te care Scamandru, | |
οἴσει δινήεις εἴσω ἁλὸς εὐρέα κόλπον· | 125 |
ἀποίσει εἰς τὸν πλατὺν κόλπον τῆς θαλάσσης, καί τις ἐφαλλόμενος ὑπὸ τὴν θάλασσαν (κολυμβῶν ὑπὸ τὸ κῦμα), | |
Râu-n vârtejele lui spre apele-ntinse ale mării, | |
θρῴσκων τις κατὰ κῦμα μέλαιναν φρῖχ᾽ ὑπαΐξει | 126 |
ὑφωρμήσει ἐπὶ τὴν μέλαιναν φρίκα, ἤτοι τὸ ἐπανεστηκὸς τῆς θαλάσσης, ἐπιπολῆς, | |
Unde prin murmurul negrelor unde sări-va vr’un pește | |
ἰχθύς, ὅς κε φάγῃσι Λυκάονος ἀργέτα δημόν. | 127 |
ἰχθύς, ὃς ἂν φάγῃ τὸ τοῦ Λυκάονος λευκὸν λίπος. | |
Și-o să se-mbuibe hrănit din carnea ta grasă, Licaon. | |
φθείρεσθ᾽ εἰς ὅ κεν ἄστυ κιχείομεν Ἰλίου ἱρῆς | 128 |
φθείρεσθε καὶ ἀφανίζεσθε, ἕως ἂν τὴν πόλιν καταλάβωμεν τῆς ἱερᾶς Ἰλίου, | |
Trebuie așa să pieriți pân-om pune noi mâna pe Troia, | |
ὑμεῖς μὲν φεύγοντες, ἐγὼ δ᾽ ὄπιθεν κεραΐζων. | 129 |
ὑμεῖς μὲν φεύγοντες, ἐγὼ δὲ ὄπισθεν διχοτομῶν καὶ ἀποκτείνων· | |
Voi s-o tuliți pe câmpie, iar eu să vă spulber din urmă. | |
οὐδ᾽ ὑμῖν ποταμός περ ἐΰρροος ἀργυροδίνης | 130 |
οὐδὲ ὑμῖν ποταμός γε ὁ καλλίρρους καὶ διειδής | |
N-o să v-ajute acest râu cu unda cea lin-argintie, | |
ἀρκέσει, ᾧ δὴ δηθὰ πολέας ἱερεύετε ταύρους, | 131 |
βοηθήσει, ᾧτινι δὴ συνεχῶς πολλοὺς ταύρους θύετε, | |
Căruia voi mai demult îi jertfeați o grămadă de tauri | |
ζωοὺς δ᾽ ἐν δίνῃσι καθίετε μώνυχας ἵππους. | 132 |
ζῶντας δὲ ἵππους μονώνυχας βαπτίζετε ἐν τοῖς ῥεύμασιν, | |
Și-n adâncime de vii-aruncați după datină caii. | |
ἀλλὰ καὶ ὧς ὀλέεσθε κακὸν μόρον, εἰς ὅ κε πάντες | 133 |
ἀλλὰ καὶ οὕτως ἀπολεῖσθε θανάτῳ κακῶ, ἕως ἅπαντες | |
Dar și așa veți pieri mișelește plătindu-mi cu toții | |
τίσετε Πατρόκλοιο φόνον καὶ λοιγὸν Ἀχαιῶν, | 134 |
ἀποδῶτε τὸν τοῦ Πατρόκλου φόνον, καὶ τὸν ὄλεθρον τῶν Ἑλλήνων, | |
Moartea fârtatului meu, prăpădul Aheilor, care | |
οὓς ἐπὶ νηυσὶ θοῇσιν ἐπέφνετε νόσφιν ἐμεῖο. | 135 |
οὓς παρὰ ταῖς ταχείαις ναυσὶν ἀπεκτείνατε χωρὶς ἐμοῦ· | |
Fură de voi secerați la corăbii, departe de mine.” | |
ὣς ἄρ᾽ ἔφη, ποταμὸς δὲ χολώσατο κηρόθι μᾶλλον, | 136 |
οὕτω δὴ εἶπεν. ὁ ποταμὸς δὲ ὠργίσθη κατὰ ψυχὴν μᾶλλον, | |
Zice, și Râul mai valnic se-mpizmuie-n sine auzindu-l; | |
ὅρμηνεν δ᾽ ἀνὰ θυμὸν ὅπως παύσειε πόνοιο | 137 |
διελογίσατο δὲ κατὰ ψυχήν, ὅπως ἀποστήσειε τοῦ φόνου | |
De-asta și chibzuie cum ar putea lui Ahile să-i puie | |
δῖον Ἀχιλλῆα, Τρώεσσι δὲ λοιγὸν ἀλάλκοι. | 138 |
τὸν ἐνδοξότατον Ἀχιλλέα, τοῖς Τρῳσὶ δὲ ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον· | |
Capăt la luptă și obida Troienilor să-ndepărteze. | |
τόφρα δὲ Πηλέος υἱὸς ἔχων δολιχόσκιον ἔγχος | 139 |
τότε δὲ ὁ τοῦ Πηλέως υἱὸς τὸ μακρὸν δόρυ κατέχων | |
Dar Peleianul atunci se saltă cu sulița lungă | |
Ἀστεροπαίῳ ἐπᾶλτο κατακτάμεναι μενεαίνων | 140 |
ἐπεπήδησε τῷ Ἀστεροπαίῳ, προθυμούμενος ἀποκτεῖναι, | |
Și se aruncă nebun să omoare pe Asteropeos, | |
υἱέϊ Πηλεγόνος· τὸν δ᾽ Ἀξιὸς εὐρυρέεθρος | 141 |
τῷ υἱῷ τοῦ Πηλεγόνος· τοῦτον δὲ Ἀξῖος ὁ πλατέα ῥεύματα ἔχων ποταμὸς | |
Fiul lui moș Pelegon, pe care-l născu Peribea, | |
γείνατο καὶ Περίβοια Ἀκεσσαμενοῖο θυγατρῶν | 142 |
ἐγέννησε καὶ ἡ Περίβοια ἡ τῶν τοῦ Ἀκεσσαμενοῦ, θυγατρῶν | |
Cea mai în vârstă copil-a lui Achesamenos și Axiu, | |
πρεσβυτάτη· τῇ γάρ ῥα μίγη ποταμὸς βαθυδίνης. | 143 |
πρεσβυτέρα, ταύτῃ γὰρ ἐμίγη ὁ βαθύρρους ποταμός. | |
Râul cu albia lată, de care ea fuse-ndrăgită. | |
τῷ ῥ᾽ Ἀχιλεὺς ἐπόρουσεν, ὃ δ᾽ ἀντίος ἐκ ποταμοῖο | 144 |
τούτῳ δὴ ὁ Ἀχιλλεὺς ἐφώρμησεν, οὗτος δὲ ἐναντίον ἐκ τοῦ ποταμοῦ | |
Tabăr-Ahile la el, dar Asteropeos îi ține | |
ἔστη ἔχων δύο δοῦρε· μένος δέ οἱ ἐν φρεσὶ θῆκε | 145 |
ἀντέστη κατέχων δόρατα δύο, εὐθαρσίαν δὲ αὐτῷ κατὰ διάνοιαν ἔθηκεν | |
Piept, două suliți rotind. În suflet i-aprinde văpaie | |
Ξάνθος, ἐπεὶ κεχόλωτο δαϊκταμένων αἰζηῶν, | 146 |
ὁ Ξάνθος, ἐπειδὴ ὠργίσθη ἕνεκα τῶν ἀναιρεθέντων νέων, | |
Xantos, fiind necăjit de risipa mulțimii de tineri | |
τοὺς Ἀχιλεὺς ἐδάϊζε κατὰ ῥόον οὐδ᾽ ἐλέαιρεν. | 147 |
οὓς ὁ Ἀχιλλεὺς ἀνῄρει κατὰ τὸ ῥεῦμα, οὐδὲ ἠλέει. | |
Măcelăriți fără milă de-Ahile pe mal și prin apă. | |
οἳ δ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦσαν ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν ἰόντες, | 148 |
οὗτοι δὲ ὅτε δὴ ἦσαν ἐγγὺς ἐπ' ἀλλήλους ὁρμῶντες, | |
Cum împotrivă pășind s-apropie unul de altul, | |
τὸν πρότερος προσέειπε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς· | 149 |
πρὸς τοῦτον πρότερον εἶπεν ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς· | |
Cată la el dușmănos și-l întreabă și-l sperie Ahile· | |
‘τίς πόθεν εἰς ἀνδρῶν ὅ μευ ἔτλης ἀντίος ἐλθεῖν; | 150 |
τίς ἀνὴρ εἶ, καὶ πόθεν, ὃς ὑπέμεινας ἐπελθεῖν ἐναντίον ἐμοῦ; | |
„Cine ești tu și de unde, de-mi ieși fără teamă-nainte? | |
δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσι. | 151 |
ἀθλίων δὲ υἱοὶ τῇ ἐμῇ εὐτολμίᾳ ἀπαντῶσιν. | |
Vai de părinții acelor ce vin să-mi înfrunte mânia!” | |
τὸν δ᾽ αὖ Πηλεγόνος προσεφώνεε φαίδιμος υἱός· | 152 |
πρὸς τοῦτον δὲ ἔλεγεν ὁ τοῦ Πηλεγόνος λαμπρὸς υἱός· | |
Fiul lui moș Pelegon, fălosul, la asta-i răspunse· | |
‘Πηλεΐδη μεγάθυμε τί ἦ γενεὴν ἐρεείνεις; | 153 |
ὦ μεγαλόψυχε υἱὲ τοῦ Πηλέως, τί δὴ ἐρωτᾷς τὸ γένος; | |
„Ce mă întrebi despre neam, tu prea inimosule-Ahile? | |
εἴμ᾽ ἐκ Παιονίης ἐριβώλου τηλόθ᾽ ἐούσης | 154 |
ἐκ τῆς Παιονίας εἰμὶ τῆς εὐγείου τῆς πόρρω οὔσης, | |
Sunt de departe, din țara Peonia cea roditoare | |
Παίονας ἄνδρας ἄγων δολιχεγχέας· ἥδε δέ μοι νῦν | 155 |
ἄγων ἄνδρας Παίονας μακροῖς δόρασιν χρωμένους· ἡ παροῦσα δέ μοι νῦν | |
Și-am după mine Peoni, oștire cu suliți. Vreo zece | |
ἠὼς ἑνδεκάτη ὅτε Ἴλιον εἰλήλουθα. | 156 |
ἡμέρα ἑνδεκάτη ἀφ᾽ οὗ εἰς τὸ Ἴλιον ἀφικόμην· | |
Zile sunt azi de când eu am venit să iau parte la Troia. | |
αὐτὰρ ἐμοὶ γενεὴ ἐξ Ἀξιοῦ εὐρὺ ῥέοντος | 157 |
ἡ ἐμὴ δὲ γένεσις ἐκ τοῦ Ἀξίου του εὐρέως ῥέοντος | |
Cât despre neamul meu, află că eu sunt nepotul lui Axiu, | |
Ἀξιοῦ, ὃς κάλλιστον ὕδωρ ἐπὶ γαῖαν ἵησιν, | 158 |
ποταμοῦ ἐστιν· Ἀξίου, ὃς κάλλιστον ὕδωρ ἐπὶ τὴν γῆν προχεῖ, | |
Râul în albie lat și cu apele cele mai mândre. | |
ὃς τέκε Πηλεγόνα κλυτὸν ἔγχεϊ· τὸν δ᾽ ἐμέ φασι | 159 |
ὃς ἐγέννησε Πηλεγόνα τὸν ἔνδοξον τῷ δόρατι, τοῦτον δέ με φασὶ | |
El a născut pe vestitul lăncer Pelegon, și acesta-i | |
γείνασθαι· νῦν αὖτε μαχώμεθα φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ. | 160 |
γεννῆσαι· νῦν δὲ πολεμῶμεν, ὦ λαμπρότατε Ἀχιλλεῦ. | |
Tata-mi, se zice. Dar hai să ne batem, tu falnice-Ahile.” | |
ὣς φάτ᾽ ἀπειλήσας, ὃ δ᾽ ἀνέσχετο δῖος Ἀχιλλεὺς | 161 |
οὕτως εἶπεν ἀλαζονευσάμενος· Ἀχιλλεὺς δὲ ὁ ἐνδοξότατος ἀνέσχε | |
Dânsul așa-l amenință, dar repede-Ahile ridică | |
Πηλιάδα μελίην· ὃ δ᾽ ἁμαρτῇ δούρασιν ἀμφὶς | 162 |
τὴν ἐκ τοῦ Πηλίου ὄρους μελίαν· ὁδὲ ὁμοῦ τοῖς δόρασιν ἀμφοτέρωθεν | |
Sulița, frasinul din Pelion. Ci deodată spre dânsul | |
ἥρως Ἀστεροπαῖος, ἐπεὶ περιδέξιος ἦεν. | 163 |
ὁ ἥρως Ἀστεροπαῖος, ἐπειδὴ ἀμφιδέξιος ἦν, | |
Lăncile-ntinde Peonul, căci n-a fost stângaci, și cu una | |
καί ῥ᾽ ἑτέρῳ μὲν δουρὶ σάκος βάλεν, οὐδὲ διὰ πρὸ | 164 |
καὶ δὴ τῷ ἑτέρῳ μὲν δόρατι ἔτυψε τὴν ἀσπίδα, οὐδὲ εἰς τὸ πρόσω | |
El pe Ahile-l chitește în pavăză făr-a-i străpunge | |
ῥῆξε σάκος· χρυσὸς γὰρ ἐρύκακε δῶρα θεοῖο· | 165 |
διέρρηξε τὴν ἀσπίδα, διεκώλυσε γὰρ καὶ κατέσχεν ὁ χρυσός, τὰ δῶρα τοῦ θεοῦ· | |
Arma, fiind apărată de placa de aur dintr-însa, | |
τῷ δ᾽ ἑτέρῳ μιν πῆχυν ἐπιγράβδην βάλε χειρὸς | 166 |
τῷ ἑτέρῳ δὲ ἔτρωσεν αὐτὸν ἐπιξεστικῶς κατὰ τὸν πῆχυν τῆς χειρὸς | |
Dar cu cealaltă-l julește pe el pe la cotul din stânga, | |
δεξιτερῆς, σύτο δ᾽ αἷμα κελαινεφές· ἣ δ᾽ ὑπὲρ αὐτοῦ | 167 |
τῆς δεξιᾶς, ἐχεῖτο δὲ αἷμα μέλαν, ὑπεράνω δὲ αὐτοῦ | |
Sângeră cotul atunci, iar sulița trece deasupra-i | |
γαίῃ ἐνεστήρικτο λιλαιομένη χροὸς ἆσαι. | 168 |
ἐνεχθὲν τῇ γῇ προσερήρειστο, ἐπιθυμοῦν ἐμπλησθῆναι σώματος. | |
Și-nțepenește-n pământ, flămândă de carne și sânge. | |
δεύτερος αὖτ᾽ Ἀχιλεὺς μελίην ἰθυπτίωνα | 169 |
δεύτερος δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς τὸ κατ᾽ εὐθὺ πετόμενον δόρυ | |
Pe-Asteropeos ochind, Ahile la rându-i aruncă | |
Ἀστεροπαίῳ ἐφῆκε κατακτάμεναι μενεαίνων. | 170 |
ἐπαφῆκε τῷ Ἀστεροπαίῳ, ἀποκτεῖναι προθυμούμενος, | |
Sulița dreaptă la zbor, și stă ahtiat să-l omoare; | |
καὶ τοῦ μέν ῥ᾽ ἀφάμαρτεν, ὃ δ᾽ ὑψηλὴν βάλεν ὄχθην, | 171 |
καὶ τούτου μὲν ἀπέτυχεν, αὐτὸς δὲ τὸ εἰς ὕψος διανεστηκὸς κρημνῶδες τοῦ ποταμοῦ ἔτυψε, | |
Ci ea dă greș, nimerind pe-a râului margine-naltă | |
μεσσοπαγὲς δ᾽ ἄρ᾽ ἔθηκε κατ᾽ ὄχθης μείλινον ἔγχος. | 172 |
μέχρι δὲ τοῦ μέσου καταπεπηγὸς ἐποίησε κατὰ τὴν ὄχθην τὸ ἐκ μελίας δόρυ. | |
Și pân’la mijloc în mal se-nfundă. De-aceea din teacă | |
Πηλεΐδης δ᾽ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ | 173 |
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως τὸ ὀξὺ ξίφος σπασάμενος παρὰ τοῦ μηροῦ | |
Sabia-și trage viteazul atunci de la coapsă și sare | |
ἆλτ᾽ ἐπί οἱ μεμαώς· ὃ δ᾽ ἄρα μελίην Ἀχιλῆος | 174 |
ἐπήδησεν ἐπ᾿ αὐτὸν προθυμούμενος· οὗτος δὲ τὸ δόρυ τοῦ Ἀχιλλέως | |
Fără de preget la el. Zadarnic acela din râpă | |
οὐ δύνατ᾽ ἐκ κρημνοῖο ἐρύσσαι χειρὶ παχείῃ. | 175 |
οὐκ ἐδύνατο ἐκ τοῦ κρημνοῦ ἀποσπάσαι τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρί. | |
Lancea dușmanului său încearcă s-o scoată cu pumnii, | |
τρὶς μέν μιν πελέμιξεν ἐρύσσασθαι μενεαίνων, | 176 |
τρὶς μὲν οὖν αὐτὸ παρέσεισεν ἐξελκύσαι προθυμούμενος, | |
Iute de trei ori o scutură vrând să o smulgă din țărnă, | |
τρὶς δὲ μεθῆκε βίης· τὸ δὲ τέτρατον ἤθελε θυμῷ | 177 |
τρὶς δὲ ἀφῆκεν αὐτὸ τῷ μὴ περιεῖναι μείζονα ἰσχύν. τὸ τέταρτον δὲ ἐβουλήθη κατά ψυχὴν | |
Însă de trei ori se moaie încordu-i. În oara de-a patra | |
ἆξαι ἐπιγνάμψας δόρυ μείλινον Αἰακίδαο, | 178 |
συντρίψαι ἐπικάμψας τὸ ἐκ μελίας δόρυ τοῦ ἐγγόνου τοῦ Αἰακοῦ· | |
Cată s-o-ndoaie din nou și iar se opinte s-o rupă. | |
ἀλλὰ πρὶν Ἀχιλεὺς σχεδὸν ἄορι θυμὸν ἀπηύρα. | 179 |
ἀλλὰ πρότερον ὁ Ἀχιλλεὺς ἐγγύθεν ξίφει ἀφείλετο τὴν ψυχήν· | |
Dar îl doboară-nainte însăbiindu-l Ahile. | |
γαστέρα γάρ μιν τύψε παρ᾽ ὀμφαλόν, ἐκ δ᾽ ἄρα πᾶσαι | 180 |
ἔπληξε γὰρ αὐτὸν εἰς τὴν γαστέρα παρὰ τὸν ὀμφαλόν, πάντα δ' ἄρα | |
Cum el îl spintecă, toate ale lui măruntaie se varsă, | |
χύντο χαμαὶ χολάδες· τὸν δὲ σκότος ὄσσε κάλυψεν | 181 |
ἐξεχύθησαν ἐπὶ τὴν γῆν τὰ ἔντερα, τοῦτον δὲ σκότος ἐκάλυψε κατ᾿ ὀφθαλμοὺς | |
Și întuneric i-acoperă ochii, și-n vreme ce dânsul | |
ἀσθμαίνοντ᾽· Ἀχιλεὺς δ᾽ ἄρ᾽ ἐνὶ στήθεσσιν ὀρούσας | 182 |
πνευστιῶντα· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ ὁρμήσας ἐκ τοῦ στήθους | |
Horcăie, Ahile pe piept piciorul în pripă-i apasă, | |
τεύχεά τ᾽ ἐξενάριξε καὶ εὐχόμενος ἔπος ηὔδα· | 183 |
τὰ ὅπλα τε ἀφείλετο, καὶ καυχώμενος ἔπος ἔλεγε· | |
Armele ia de pe el și fălindu-se așa-i cuvântează; | |
‘κεῖσ᾽ οὕτως· χαλεπόν τοι ἐρισθενέος Κρονίωνος | 184 |
κεῖσο οὕτω, δύσκολόν σοι ἐστὶ τοῖς τοῦ μεγαλοδυνάμου υἱοῦ τοῦ Κρόνου | |
„Astfel acolea să-mi zaci. E greu doar cu fiii lui Zeus | |
παισὶν ἐριζέμεναι ποταμοῖό περ ἐκγεγαῶτι. | 185 |
υἱοῖς μάχεσθαι, καίπερ ἐκ τοῦ Ποταμοῦ γεννηθέντι· | |
Cel neînvins să te lupți, măcar că un râu ți-e bunicul. | |
φῆσθα σὺ μὲν ποταμοῦ γένος ἔμμεναι εὐρὺ ῥέοντος, | 186 |
ἔφης σὺ μὲν ποταμοῦ εἶναι κατὰ τὸ γένος, τοῦ εὐρέως ῥέοντος, | |
Spusu-mi-ai tu că te tragi de la râul cu albia lată, | |
αὐτὰρ ἐγὼ γενεὴν μεγάλου Διὸς εὔχομαι εἶναι. | 187 |
ἐγὼ δὲ κατὰ τὴν γενεὰν τοῦ μεγάλου Διὸς εἶναι καυχῶμαι. | |
Dar eu mă laud cu neamul că sunt de la marele Zeus, | |
τίκτέ μ᾽ ἀνὴρ πολλοῖσιν ἀνάσσων Μυρμιδόνεσσι | 188 |
ἐγέννησέ με ἀνὴρ βασιλεύων τῶν πολλῶν Μυρμιδόνων, | |
Tatăl meu este Peleu, care ține sub schiptru poporul | |
Πηλεὺς Αἰακίδης· ὃ δ᾽ ἄρ᾽ Αἰακὸς ἐκ Διὸς ἦεν. | 189 |
Πηλεὺς ὁ τοῦ Αἰακοῦ, οὗτος δὲ ὁ Αἰακὸς ἐκ τοῦ Διὸς ἦν· | |
Cel mirmidon, și bunicul Eacos, răsadul lui Zeus. | |
τὼ κρείσσων μὲν Ζεὺς ποταμῶν ἁλιμυρηέντων, | 190 |
δι᾿ ὃ κρείσσων μὲν ἐστιν ὁ Ζεὺς τῶν ποταμῶν τῶν ἐκβαλλόντων εἰς τὴν θάλασσαν, | |
Și cum e Zeus mai tare, și mult mai presus de oricare | |
κρείσσων αὖτε Διὸς γενεὴ ποταμοῖο τέτυκται. | 191 |
κρείσσων δὲ ἡ γενεὰ τοῦ Διὸς τῆς τοῦ ποταμοῦ ὑπάρχει, | |
Râu care-n mare se scurge, tot astfel și neamul lui Zeus | |
καὶ γὰρ σοὶ ποταμός γε πάρα μέγας, εἰ δύναταί τι | 192 |
καὶ γάρ σοι ποταμός γε πάρεστι μέγας, εἰ δύναταί τι | |
Față de cine se trage din râu. Că doar iată c-alături | |
χραισμεῖν· ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι Διὶ Κρονίωνι μάχεσθαι, | 193 |
βοηθεῖν, ἀλλ᾿ οὐκ ἔστι δυνατὸν μάχεσθαι τῷ Διὶ τῷ υἱῷ τοῦ Κρόνου, | |
Curge nămornicul val; să te ajute, de poate. Dar nu-i chip | |
τῷ οὐδὲ κρείων Ἀχελώϊος ἰσοφαρίζει, | 194 |
ᾧτινι οὐδὲ ὁ βασιλεὺς Ἀχελῷος ἐξισοῦται, | |
Luptă cu Zeus să duci, că nu-i stă-mpotrivă nici râul | |
οὐδὲ βαθυρρείταο μέγα σθένος Ὠκεανοῖο, | 195 |
οὐδὲ ἡ τὰ βαθέα ῥεύματα ἔχοντος Ὠκεανοῦ δύναμις, | |
Domn Aheloos, nici râul cel mare, puternic, Oceanul, | |
ἐξ οὗ περ πάντες ποταμοὶ καὶ πᾶσα θάλασσα | 196 |
ἐξ οὗ γε πάντες οἱ ποταμοὶ καὶ πᾶσα ἡ θάλασσα, | |
Vajnic noian fără fund, din care vin apele toate, | |
καὶ πᾶσαι κρῆναι καὶ φρείατα μακρὰ νάουσιν· | 197 |
καὶ πᾶσαι αἱ πηγαί, καὶ τὰ βαθέα φρέατα βλύζουσι καὶ ῥέουσιν, | |
Marea, tot felul de râuri și puțuri adânci și izvoare; | |
ἀλλὰ καὶ ὃς δείδοικε Διὸς μεγάλοιο κεραυνὸν | 198 |
ἀλλὰ καὶ οὗτος φοβεῖται τὸν κεραυνὸν τοῦ μεγάλου Διός, | |
Tremură doar și el de fulgerul și de cumplitul | |
δεινήν τε βροντήν, ὅτ᾽ ἀπ᾽ οὐρανόθεν σμαραγήσῃ. | 199 |
καὶ τὴν φοβερὰν βροντήν, ὅτε ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ἠχήσει καὶ ψοφήσει. | |
Tunet al marelui Zeus, când bubuie-n slavă și tună.” | |
ἦ ῥα, καὶ ἐκ κρημνοῖο ἐρύσσατο χάλκεον ἔγχος, | 200 |
εἶπε δή, καὶ ἐκ τοῦ κρημνοῦ εἵλκυσε τὸ σιδηροῦν δόρυ, | |
Zice și-ndată din mal el lancea de-aramă și-o smulge. | |
τὸν δὲ κατ᾽ αὐτόθι λεῖπεν, ἐπεὶ φίλον ἦτορ ἀπηύρα, | 201 |
τοῦτον δὲ αὐτόθι κατέλιπεν, ἐπειδὴ ἀφείλετο τὴν προσφιλῆ ψυχήν, | |
Lasă pe Asteropeos lipsit de viață pe locul | |
κείμενον ἐν ψαμάθοισι, δίαινε δέ μιν μέλαν ὕδωρ. | 202 |
κείμενον ἐν τῇ ἄμμῳ, διέβρεχε δὲ αὐτὸν τὸ μέλαν ὕδωρ· | |
Unde bătut e pe prund de a râului apă negrie; | |
τὸν μὲν ἄρ᾽ ἐγχέλυές τε καὶ ἰχθύες ἀμφεπένοντο | 203 |
τοῦτον μὲν οὖν αἱ ἐγχέλυες καὶ οἱ ἰχθύες κατέτρωγον, | |
Peștii, țiparii foiesc în juru-i și-l tot împresoară | |
δημὸν ἐρεπτόμενοι ἐπινεφρίδιον κείροντες· | 204 |
τὴν τῶν νεφρῶν πιμελὴν ἐσθίοντες καὶ καταβρώχοντες. | |
Și din grăsimea-i ciupesc irosindu-i rărunchii. Ahile | |
αὐτὰρ ὃ βῆ ῥ᾽ ἰέναι μετὰ Παίονας ἱπποκορυστάς, | 205 |
οὗτος δὲ ὥρμησε πορεύεσθαι ἐπὶ Παίονας τοὺς ἐφίππους ὁπλίτας, | |
După ce-l lasă pe el dă goană Peonilor, ceata | |
οἵ ῥ᾽ ἔτι πὰρ ποταμὸν πεφοβήατο δινήεντα, | 206 |
οἳ δὴ ἔτι μᾶλλον παρὰ τὸν ποταμὸν ἔφευγον τὸν συστροφὰς ὑδάτων ποιοῦντα, | |
Care-o pornise la fugă pe-aproape de râu speriată, | |
ὡς εἶδον τὸν ἄριστον ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ | 207 |
ἐπειδὴ ἐθεάσαντο τὸν κράτιστον ἐν τῇ ἰσχυρᾷ μάχῃ ἀναιρεθέντα ἐπικρατῶς | |
Cum își văzu căpitanul răpus cu putere de spada | |
χέρσ᾽ ὕπο Πηλεΐδαο καὶ ἄορι ἶφι δαμέντα. | 208 |
ὑπὸ τῶν χειρῶν, καὶ τοῦ ξίφους τοῦ υἱοῦ τοῦ Πηλέως. | |
Celui născut de Peleu, în crâncena lor bătălie. | |
ἔνθ᾽ ἕλε Θερσίλοχόν τε Μύδωνά τε Ἀστύπυλόν τε | 209 |
τότε ἀπέκτεινε τὸν Θερσίλοχον, καὶ τὸν Μύδωνα, καὶ τὸν Ἀστύπυλον, | |
Prăbuș-atunci pe Midon și pe Astipil și pe Eniu, | |
Μνῆσόν τε Θρασίον τε καὶ Αἴνιον ἠδ᾽ Ὀφελέστην· | 210 |
καὶ τὸν Μνῆσον, καὶ τὸν Θρασίον, καὶ τὸν Αἴνιον, καὶ τὸν Ὀφελέστην. | |
Pe Tersiloh, pe-Ofelest, pe Trasiu și-n urmă pe Mnesos. | |
καί νύ κ᾽ ἔτι πλέονας κτάνε Παίονας ὠκὺς Ἀχιλλεύς, | 211 |
καὶ δὴ ἂν ἔτι πλείονας ἀπέκτεινε Παίονας ὁ ταχύπους Ἀχιλλεύς, | |
Dintre Peoni pe mal mulți ar fi toropit, dacă Râul | |
εἰ μὴ χωσάμενος προσέφη ποταμὸς βαθυδίνης | 212 |
εἰ μὴ μεγάλως ὀργισθεὶς εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ βαθύρρους ποταμός, | |
Cel cu vârtejuri adânci, cuprins cum era de mânie, | |
ἀνέρι εἰσάμενος, βαθέης δ᾽ ἐκ φθέγξατο δίνης· | 213 |
ἀνδρὶ ὁμοιωθείς, ἐκ τῆς βαθείας δὲ συστροφῆς τοῦ ὕδατος ἐλάλησεν. | |
Nu i-ar fi zis din afundu-i ivindu-se-ntocmai ca omul· | |
‘ὦ Ἀχιλεῦ, περὶ μὲν κρατέεις, περὶ δ᾽ αἴσυλα ῥέζεις | 214 |
ὦ Ἀχιλλεῦ, πάνυ μὲν νικᾷς, πάνυ δὲ ἄδικα ποιεῖς | |
„Nimenea nu te-ntrece-n putere și-n nelegiuire, | |
ἀνδρῶν· αἰεὶ γάρ τοι ἀμύνουσιν θεοὶ αὐτοί. | 215 |
τῶν ἀνδρῶν· ἀεὶ δέ σοι βοηθοῦσιν οἱ θεοὶ αὐτοί. | |
O, Peleiene, căci veșnic alături de tine sunt zeii. | |
εἴ τοι Τρῶας ἔδωκε Κρόνου παῖς πάντας ὀλέσσαι, | 216 |
εἴ σοι ὁ τοῦ Κρόνου υἱὸς ἔδωκε πάντας τοὺς Τρῷας ἀπολέσαι, | |
Dac-a fost dat de la Zeus să piară prin tine Troienii, | |
ἐξ ἐμέθεν γ᾽ ἐλάσας πεδίον κάτα μέρμερα ῥέζε· | 217 |
ἀπ᾿ ἐμοῦ ἐξελάσας κατὰ τὸ πεδίον τὰ δεινὰ πράττε, | |
Du-te, gonește-i pe câmp și-acolo ți-arată cruzimea. | |
πλήθει γὰρ δή μοι νεκύων ἐρατεινὰ ῥέεθρα, | 218 |
πεπληρωμένα γάρ εἰσι νεκρῶν τὰ ἐπέραστά μου ῥεύματα, | |
Apele dragi ale mele sunt pline de leșuri și nu pot | |
οὐδέ τί πῃ δύναμαι προχέειν ῥόον εἰς ἅλα δῖαν | 219 |
οὐκέτι που δύναμαι προχεῖν τὸν ῥοῦν εἰς τὴν ἐνδοξοτάτην θάλασσαν | |
Curge din pricina lor spre undele sfinte ale mării | |
στεινόμενος νεκύεσσι, σὺ δὲ κτείνεις ἀϊδήλως. | 220 |
στενοχωρούμενος τοῖς νεκροῖς, σὺ δὲ ἄρδην ἀποκτείνεις· | |
De-nghesuit ce mă simt, fiindcă ți-i groaznic măcelul. | |
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ ἔασον· ἄγη μ᾽ ἔχει ὄρχαμε λαῶν. | 221 |
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ καὶ κορέσθητι, μίασμά με κατέχει, ἀρχηγὲ τοῦ λαοῦ. | |
Hai, contenește. Destul că din fire m-ai scos, căpitane.” | |
τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· | 222 |
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς· | |
La-nfricoșările lui răspunse șoimanul Ahile· | |
‘ἔσται ταῦτα Σκάμανδρε διοτρεφές, ὡς σὺ κελεύεις. | 223 |
ἔσονται ταῦτα Σκάμανδρε ἐκ Διὸς τεθραμμένε, καθάπερ ἐπιτάττεις (λέγεις), | |
„Fie cum tu ai cerut, o, Scamandre purcese din slavă, | |
Τρῶας δ᾽ οὐ πρὶν λήξω ὑπερφιάλους ἐναρίζων, | 224 |
τοὺς Τρῷας δὲ τοὺς ὑβριστὰς οὐ πρότερον παύσομαι ἀποκτείνων, | |
Dar pe semeții Troieni eu n-o să-ncetez a-i ucide | |
πρὶν ἔλσαι κατὰ ἄστυ καὶ Ἕκτορι πειρηθῆναι | 225 |
πρὶν συνελάσαι αὐτοὺς εἰς τὴν πόλιν, καὶ τοῦ Ἕκτορος πεῖραν λαβεῖν | |
Până ce nu-i împresor în cetate și nu voi da luptă | |
ἀντιβίην, ἤ κέν με δαμάσσεται, ἦ κεν ἐγὼ τόν. | 226 |
κατὰ βιαίαν ἐναντίωσιν, ὅπως ἢ ἀποκτείνῃ με, ἢ ἐγὼ αὐτόν. | |
Dreaptă cu Hector, să văd dacă eu m-oi răpune sau dânsul.” | |
ὣς εἰπὼν Τρώεσσιν ἐπέσσυτο δαίμονι ἶσος· | 227 |
οὕτως εἰπών, ἐφώρμησε τοῖς Τρῳσὶν ὅμοιος θεῷ. | |
Zise, și după Troieni ca un zeu năvăli. Atunci Râul | |
καὶ τότ᾽ Ἀπόλλωνα προσέφη ποταμὸς βαθυδίνης· | 228 |
καὶ τηνικαῦτα δὴ πρὸς τὸν Ἀπόλλωνα εἶπεν ὁ βαθύρρους ποταμός· | |
Cel cu vultorile adânci lui Febos Apolon îi zise· | |
‘ὢ πόποι ἀργυρότοξε Διὸς τέκος οὐ σύ γε βουλὰς | 229 |
φεῦ φεῦ, ὦ ἀργυρότοξε, υἱὲ τοῦ Διός, οὐ σύ γε τὰς βουλάς, | |
„Vai, că tu nu mai ții seama de sfatul lui Zeus, Apolon, | |
εἰρύσαο Κρονίωνος, ὅ τοι μάλα πόλλ᾽ ἐπέτελλε | 230 |
καὶ ἐπιταγὰς ἐφύλαξας τοῦ υἱοῦ τοῦ Κρόνου, ὅς σοι πάνυ πολλὰ ἐπέταττε | |
Tu cel cu arcul de-argint, uitași de porunca ce-ți dete | |
Τρωσὶ παρεστάμεναι καὶ ἀμύνειν, εἰς ὅ κεν ἔλθῃ | 231 |
παρίστασθαι καὶ βοηθεῖν τοῖς Τρῳσίν, ἕως ἂν παραγένηται | |
Sprijin să dai la Troieni și să-i aperi de orice primejdii | |
δείελος ὀψὲ δύων, σκιάσῃ δ᾽ ἐρίβωλον ἄρουραν. | 232 |
ἡ δείλη ἡ ὀψὲ δύνουσα, συσκιάσῃ δὲ τὴν μεγαλόβωλον γῆν. | |
Pân’ ce va însera și amurgul umbri-va câmpia.” | |
ἦ, καὶ Ἀχιλλεὺς μὲν δουρικλυτὸς ἔνθορε μέσσῳ | 233 |
εἶπε· καὶ Ἀχιλλεὺς μὲν ὁ κατὰ πόλεμον ἔνδοξος κατεπήδησεν εἰς τὸ μέσον, | |
Asta grăi, iar Ahile sări de pe mal și ajunse | |
κρημνοῦ ἀπαΐξας· ὃ δ᾽ ἐπέσσυτο οἴδματι θύων, | 234 |
ὁρμήσας ἀπὸ τοῦ κρημνοῦ καὶ τῆς ὄχθης, οὗτος δὲ ἐφώρμησε τῷ κύματι ἐνθουσιῶν, | |
Până la mijlocul apei. Scamandru în clocot de valuri | |
πάντα δ᾽ ὄρινε ῥέεθρα κυκώμενος, ὦσε δὲ νεκροὺς | 235 |
πάντα δὲ διήγειρε τὰ ῥεύματα ταραττόμενος, ἀπεωθήσατο δὲ τοὺς νεκροὺς | |
Se năpusti răscolind șuvoiul întreg și împinse | |
πολλούς, οἵ ῥα κατ᾽ αὐτὸν ἅλις ἔσαν, οὓς κτάν᾽ Ἀχιλλεύς | 236 |
τοὺς πολλούς, οἳ δὴ κατ᾿ αὐτὸν ἦσαν ἱκανῶς, οὓς ἀπέκτεινεν ὁ Ἀχιλλεύς. | |
Clada de morți de pe el, pe care-o făcuse Ahile, | |
τοὺς ἔκβαλλε θύραζε μεμυκὼς ἠΰτε ταῦρος | 237 |
τούτους ἐξέβαλεν εἰς τὸ ἔξω, βοῶν καθάπερ ταῦρος, | |
Și-i azvârli peste mal din apă mugind ca un taur | |
χέρσον δέ· ζωοὺς δὲ σάω κατὰ καλὰ ῥέεθρα, | 238 |
ἐπὶ τὴν χέρσον· τοῦς ζῶντας δὲ ἔσωζε κατὰ τὰ περικαλλῆ ῥεύματα, | |
Și mântui pe cei vii cari-ntr-însul pe undele lucii | |
κρύπτων ἐν δίνῃσι βαθείῃσιν μεγάλῃσι. | 239 |
κρύπτων αὐτοὺς ἐν ταῖς βαθείαις καὶ μεγάλαις συστροφαῖς τοῦ ὕδατος, | |
Încă-notau în bulboanele-i mari și adânci îndosindu-i. | |
δεινὸν δ᾽ ἀμφ᾽ Ἀχιλῆα κυκώμενον ἵστατο κῦμα, | 240 |
δεινῶς δὲ καὶ φοβερῶς ταραττόμενον τὸ κῦμα ἵστατο περὶ τὸν Ἀχιλλέα, | |
Vajnicul val răzvrătit pe Ahile-l încinge, se-nalță | |
ὤθει δ᾽ ἐν σάκεϊ πίπτων ῥόος· οὐδὲ πόδεσσιν | 241 |
ἀπεωθεῖτο δ' αὐτὸν ὁ ῥοῦς ἐμπίπτων τῇ ἀσπίδι, οὐδὲ τοῖς ποσὶν | |
Și împroșcându-l în scut, îi dă brânci și să stea în picioare | |
εἶχε στηρίξασθαι· ὃ δὲ πτελέην ἕλε χερσὶν | 242 |
ἐδύνατο ἑδρασθῆναι· οὗτος δὲ πτελέαν ἐκράτησε ταῖς χερσὶ | |
Nu-i dă răgaz. El atunci s-apucă de-un ulm și măcar că-i | |
εὐφυέα μεγάλην· ἣ δ᾽ ἐκ ῥιζῶν ἐριποῦσα | 243 |
μεγάλως ἐμπεφυκυῖαν, αὕτη δὲ πρόρριζος καταπεσοῦσα | |
Arbore mare și oblu,-l dărapănă din rădăcină. | |
κρημνὸν ἅπαντα διῶσεν, ἐπέσχε δὲ καλὰ ῥέεθρα | 244 |
πᾶσαν τὴν ὄχθην κατέβαλε, διεκώλυσε δὲ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα | |
Rupe tot malul râpos și acoperă toată apăria | |
ὄζοισιν πυκινοῖσι, γεφύρωσεν δέ μιν αὐτὸν | 245 |
κλάδοις πυκνοῖς, ἐγεφύρωσε δὲ καὶ ἔζευξεν αὐτόν, | |
Ulmul cu desele-i crengi, de parcă-i un pod peste apă | |
εἴσω πᾶσ᾽ ἐριποῦσ᾽· ὃ δ᾽ ἄρ᾽ ἐκ δίνης ἀνορούσας | 246 |
ἐντὸς πᾶσα καταπεσοῦσα· οὗτος δὲ ἐκ τῆς συστροφῆς τοῦ ὕδατος ἀνορμήσας, | |
Cum e de-a latul căzut. Se saltă din volbura spumei | |
ἤϊξεν πεδίοιο ποσὶ κραιπνοῖσι πέτεσθαι | 247 |
ἐπέθετο τρέχειν διὰ τοῦ πεδίου ταχέσι ποσὶ | |
Și o ia fuga pe câmp cu picioarele-i repezi Ahile | |
δείσας· οὐδέ τ᾽ ἔληγε θεὸς μέγας, ὦρτο δ᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ | 248 |
φοβηθείς, οὐδὲ ἀπεπαύετο ὁ μέγας θεός, ὥρμησε δὲ κατ᾿ αὐτοῦ | |
Înfricoșat. După el doar venea furtunatic într-una | |
ἀκροκελαινιόων, ἵνα μιν παύσειε πόνοιο | 249 |
κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν μελαινόμενος, ὅπως αὐτὸν ἀποστήσειε τῆς μάχης | |
Marele zeu vârfuind cu valu-i cernit ca să puie | |
δῖον Ἀχιλλῆα, Τρώεσσι δὲ λοιγὸν ἀλάλκοι. | 250 |
τὸν ἐνδοξότατον Ἀχιλλέα, τοῖς Τρῳσὶ δὲ ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον. | |
Capăt viteazului și pe Troieni de urgie să-i scape. | |
Πηλεΐδης δ᾽ ἀπόρουσεν ὅσον τ᾽ ἐπὶ δουρὸς ἐρωή, | 251 |
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως ἀνεχώρησεν ὅσον ἐπιβολὴν δόρατος, | |
Zboară-napoi Peleianul cât bate o lance zvârlită | |
αἰετοῦ οἴματ᾽ ἔχων μέλανος τοῦ θηρητῆρος, | 252 |
ἀετοῦ ὁρμήματα ποιούμενος μέλανος τοῦ πρὸς θήραν ἐπιτηδείου, | |
Dintr-un avânt, și cum vulturul negru s-aruncă la pradă, | |
ὅς θ᾽ ἅμα κάρτιστός τε καὶ ὤκιστος πετεηνῶν· | 253 |
ὅστις ὁμοῦ καὶ ἰσχυρότατος καὶ τάχιστός ἐστι πάντων τῶν ὀρνέων. | |
El care-i pasărea cea mai vânjoasă și-n zbor e mai iute, | |
τῷ ἐϊκὼς ἤϊξεν, ἐπὶ στήθεσσι δὲ χαλκὸς | 254 |
τούτῳ ὅμοιος ὥρμησεν, ἐν τῷ στήθει δὲ τὰ ὅπλα | |
Repede-așa o porni și-Ahile și groaznic pe dânsul | |
σμερδαλέον κονάβιζεν· ὕπαιθα δὲ τοῖο λιασθεὶς | 255 |
καταπληκτικῶς ἤχησαν· ἐκπλαγίου (εἰς τὸ ἐμπροσθεν) δὲ τούτου ἀποχωρισθεὶς | |
Armele-i tot zuruiau; fugea pe de lături viteazul, | |
φεῦγ᾽, ὃ δ᾽ ὄπισθε ῥέων ἕπετο μεγάλῳ ὀρυμαγδῷ. | 256 |
ἔφευγεν, οὗτος δὲ ῥέων ὄπισθεν ἐδίωκε σὺν μεγάλῃ βοῇ. | |
Iar după el potopind gonea cu zvon mare talazul. | |
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀνὴρ ὀχετηγὸς ἀπὸ κρήνης μελανύδρου | 257 |
ὥσπερ δὲ ὅταν ἀνὴρ ὑδραγωγὸς ἀπὸ πηγῆς μέλαν ὕδωρ ἐχούσης | |
Cum săpătorul de șanț, când el câteodată izvorul | |
ἂμ φυτὰ καὶ κήπους ὕδατι ῥόον ἡγεμονεύῃ | 258 |
ἐπὶ τὰ δένδρα καὶ τοὺς κήπους ῥύσιν τῷ ὕδατι προπαρασκευάζῃ, | |
Întunecat îl îndreaptă s-adape grădini și răsaduri, | |
χερσὶ μάκελλαν ἔχων, ἀμάρης ἐξ ἔχματα βάλλων· | 259 |
ταῖς χερσὶ σκαλίδα κατέχων, τῆς ὑδροχόης τὰ ἐμπόδια ἐκβάλλων, | |
Umblă cu grebla și șanțul de năruituri îl desfundă, | |
τοῦ μέν τε προρέοντος ὑπὸ ψηφῖδες ἅπασαι | 260 |
τούτου δὲ προκειμένου πάντες οἱ μικροί λίθοι | |
Apa tot curge-nainte și rostogolește pietrișul | |
ὀχλεῦνται· τὸ δέ τ᾽ ὦκα κατειβόμενον κελαρύζει | 261 |
ὑποκινοῦνται, τοῦτο δὲ ταχέως καταρρέον ἠχεῖ | |
Grabnic la vale șuind pe loc prăvălat și ajunge | |
χώρῳ ἔνι προαλεῖ, φθάνει δέ τε καὶ τὸν ἄγοντα· | 262 |
ἐν τόπῳ κατάντει, φθάνει δὲ καὶ αὐτὸν τὸν ὁδηγοῦντα. | |
Chiar și pe cel care drum îi deschide, tot astfel Ahile, | |
ὣς αἰεὶ Ἀχιλῆα κιχήσατο κῦμα ῥόοιο | 263 |
οὕτως ἀεὶ τὸν Ἀχιλλέα κατελάμβανε τὸ κῦμα τοῦ ῥοῦ, | |
Cât era el de fugaci, îl tot ajungea urmărindu-l | |
καὶ λαιψηρὸν ἐόντα· θεοὶ δέ τε φέρτεροι ἀνδρῶν. | 264 |
καὶ λίαν ταχὺν ὑπάρχοντα, οἱ γὰρ θεοὶ κρείττονές εἰσι τῶν ἀνδρῶν. | |
Valu-ndârjitului râu, fiind zeii mai tari ca bărbații. | |
ὁσσάκι δ᾽ ὁρμήσειε ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεὺς | 265 |
ὁσάκις δὲ διενοεῖτο ὁ ταχύπους ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς | |
Tot se izbea înapoi și se încorda Peleianul | |
στῆναι ἐναντίβιον καὶ γνώμεναι εἴ μιν ἅπαντες | 266 |
στῆναι ἐναντίον, καὶ γνῶναι, εἰ πάντες αὐτὸν | |
Râul s-abată pieptiș și să vadă cumva dacă zeii, | |
ἀθάνατοι φοβέουσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι, | 267 |
οἱ θεοὶ διώκουσιν, οἱ τὸν πλατὺν καὶ μέγαν οὐρανὸν κατοικοῦντες, | |
Locuitorii cerești pe el îl alungă cu toții; | |
τοσσάκι μιν μέγα κῦμα διιπετέος ποταμοῖο | 268 |
τοσάκις αὐτὸν τὸ μέγα κῦμα τοῦ ἐκ Διὸς γεννηθέντος ποταμοῦ | |
Dar în deșert, că mereu îl plesnea pe deasupra talazul | |
πλάζ᾽ ὤμους καθύπερθεν· ὃ δ᾽ ὑψόσε ποσσὶν ἐπήδα | 269 |
ἐστροφοδίνει, καὶ ἐπέκλυζε κατὰ τοὺς ὤμους ὑπεράνωθεν, οὗτος δὲ εἰς ὕψος ἀνεπήδᾳ τοῖς ποσὶ | |
Apei purcese din cer; de aceea și-n sus cu putere | |
θυμῷ ἀνιάζων· ποταμὸς δ᾽ ὑπὸ γούνατ᾽ ἐδάμνα | 270 |
λυπούμενος ἐν τῇ ψυχῇ, ὁ ποταμὸς δὲ τὰ γόνατα ἐδάμαζε καὶ κατεπόνει | |
El se sălta obidit, că tot năbuind pe de lături | |
λάβρος ὕπαιθα ῥέων, κονίην δ᾽ ὑπέρεπτε ποδοῖιν. | 271 |
σφοδρῶς ὑπὸ (ἔμπροσθεν) πόδα ῥέων, τὴν κόνιν δὲ ὑπέσυρεν τοῖς ποσὶν (ἐκ τῶν ποδῶν)· | |
Apa-l slăbea în genunchi și colbu-i răpea de sub talpă. | |
Πηλεΐδης δ᾽ ᾤμωξεν ἰδὼν εἰς οὐρανὸν εὐρύν· | 272 |
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως λυπούμενος ἐβόησεν ἀναβλέψας εἰς τὸν μέγαν οὐρανὸν λέγων· | |
Ochii spre cer ațintind, gemu Peleianul și zise· | |
Ζεῦ πάτερ ὡς οὔ τίς με θεῶν ἐλεεινὸν ὑπέστη | 273 |
ὦ Ζεῦ πάτερ, πάνυ γε οὐδείς με τὸν ἄθλιον Θεὸς ὑπέσχετο | |
„Doamne, nici unul din zei pe mine de-a râului goană | |
ἐκ ποταμοῖο σαῶσαι· ἔπειτα δὲ καί τι πάθοιμι. | 274 |
σῶσαι ἐκ τοῦ ποταμοῦ, μετὰ ταῦτα δὲ καί τι παθεῖν ἐᾶσαι. | |
Nu s-a-ndurat să mă scape, măcar de-ar fi fost dup-aceea | |
ἄλλος δ᾽ οὔ τις μοι τόσον αἴτιος Οὐρανιώνων, | 275 |
οὐδεὶς δὲ ἄλλος τῶν οὐρανίων θεῶν τοσοῦτόν μοι αἴτιος· | |
Chiar și să mor în război. Din zeii cerești însă nu e | |
ἀλλὰ φίλη μήτηρ, ἥ με ψεύδεσσιν ἔθελγεν· | 276 |
ἀλλὰ ἡ ἀγαπητή μήτηρ, ἥτις μὲ ψεύσμασιν ἐξηπάτα, | |
Nimeni așa vinovat ca mama, că ea totdeauna | |
ἥ μ᾽ ἔφατο Τρώων ὑπὸ τείχεϊ θωρηκτάων | 277 |
ἥτις με εἶπεν ὑπὸ τὸ τεῖχος τῶν ὁπλιτῶν Τρῴων | |
M-a înșelat și mi-a zis că eu voi muri de săgeata | |
λαιψηροῖς ὀλέεσθαι Ἀπόλλωνος βελέεσσιν. | 278 |
ἀναιρεθήσεσθαι τοῖς ταχέσι βέλεσι τοῦ Ἀπόλλωνος. | |
Zeului Febos Apolon, sub ziduri la Troia. Mai bine | |
ὥς μ᾽ ὄφελ᾽ Ἕκτωρ κτεῖναι ὃς ἐνθάδε γ᾽ ἔτραφ᾽ ἄριστος· | 279 |
εἴθε ὦφλεν ὁ Ἕκτωρ ἀποκτεῖναί με, ὅστις ἐνταῦθα ἐτράφη κράτιστος· | |
Mă ucidea acum Hector, întâiul bărbat de pe-aicea, | |
τώ κ᾽ ἀγαθὸς μὲν ἔπεφν᾽, ἀγαθὸν δέ κεν ἐξενάριξε· | 280 |
οὕτω γὰρ ἂν γενναῖος μὲν ἀπέκτεινε, γενναῖον δὲ ἂν ἀνεῖλε· | |
Și-ucigătorul atunci un viteaz ar fi fost, și ucisul. | |
νῦν δέ με λευγαλέῳ θανάτῳ εἵμαρτο ἁλῶναι | 281 |
νυνὶ δὲ θανάτῳ δεινῷ καὶ ὀλεθρίῳ κατεργασθῆναί με πεπρωμένον ἐστὶ κρατηθέντα | |
Dar eu acum am să mor de o moarte de plâns, rușinoasă, | |
ἐρχθέντ᾽ ἐν μεγάλῳ ποταμῷ ὡς παῖδα συφορβόν, | 282 |
καὶ συσχεθέντα ἐν τῷ μεγάλῳ ποταμῷ, ὥσπερ παῖδα χοιροβοσκόν, | |
Prins și luat de puhoi ca un băietan care paște | |
ὅν ῥά τ᾽ ἔναυλος ἀποέρσῃ χειμῶνι περῶντα. | 283 |
ὃν δὴ χειμάρρους ἀποπνίξῃ ἐν χειμῶνι διαβαίνοντα. | |
Porcii și trece pe o vale când vine năprasnic puhoiul.” | |
ὣς φάτο, τῷ δὲ μάλ᾽ ὦκα Ποσειδάων καὶ Ἀθήνη | 284 |
οὕτως εἶπε· τούτῳ δὲ πάνυ ταχέως ὅ τε Ποσειδῶν καὶ ἡ Ἀθηνᾶ | |
Asta zicea tânguios și îndată-n făptură de oameni | |
στήτην ἐγγὺς ἰόντε, δέμας δ᾽ ἄνδρεσσιν ἐΐκτην, | 285 |
ἔστησαν ἐγγὺς παραγενόμενοι, ἀνδράσι δὲ ὡμοιώθησαν κατὰ τὸ σῶμα· | |
S-apropiară de el Poseidon și Palas Atena | |
χειρὶ δὲ χεῖρα λαβόντες ἐπιστώσαντ᾽ ἐπέεσσι. | 286 |
τῇ χειρὶ δὲ τὴν χεῖρα κρατήσαντες ἐβεβαίωσαν λόγοις· | |
Și-l liniștiră din grai, cu mâna luându-l de mână. | |
τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε Ποσειδάων ἐνοσίχθων· | 287 |
ἐν τούτοις δὲ λόγων ἤρξατο Ποσειδῶν ὁ σείων τὴν γῆν· | |
Gura deschise întâi cutremurătorul Poseidon· | |
‘Πηλεΐδη μήτ᾽ ἄρ τι λίην τρέε μήτέ τι τάρβει· | 288 |
ὦ υἱὲ τοῦ Πηλέως, μήτε τι φοβοῦ μήτε τι ὑποχώρει, | |
„Nu fi așa-ngrijorat și nu tremura, Peleiene, | |
τοίω γάρ τοι νῶϊ θεῶν ἐπιταρρόθω εἰμὲν | 289 |
τοιοῦτοι γὰρ ἡμεῖς ἀπὸ τῶν θεῶν βοηθοί σοι ὑπάρχομεν | |
Iată că noi te-ajutăm, doi zei dintre cei mai puternici, | |
Ζηνὸς ἐπαινήσαντος ἐγὼ καὶ Παλλὰς Ἀθήνη· | 290 |
τοῦ Διὸς ἐπινεύσαντος, ἐγώ τε καὶ ἡ πολεμικὴ Ἀθηνᾶ· | |
Eu și cu Palas Atena, și-avem învoirea lui Zeus. | |
ὡς οὔ τοι ποταμῷ γε δαμήμεναι αἴσιμόν ἐστιν, | 291 |
διότι οὐκ ἔστι σοι πεπρωμένον ἀπολέσθαι ὑπὸ ποταμοῦ, | |
Nu ți-este ție sortit ca un râu să te poată răpune; | |
ἀλλ᾽ ὅδε μὲν τάχα λωφήσει, σὺ δὲ εἴσεαι αὐτός· | 292 |
ἀλλ᾿ οὗτος μὲν ταχέως λήξει, σὺ δὲ αὐτὸς γνώσῃ· | |
Se va stăvi el curând, vedea-vei acuma tu însuți. | |
αὐτάρ τοι πυκινῶς ὑποθησόμεθ᾽ αἴ κε πίθηαι· | 293 |
σοὶ δὲ πυκνῶς καὶ συνετῶς παραινέσομεν ἐὰν πείθῃ, | |
Dacă tu vrei să ne-asculți, îți vom da o povață cuminte· | |
μὴ πρὶν παύειν χεῖρας ὁμοιΐου πολέμοιο | 294 |
μὴ πρότερον ἀποπαύσειν τὰς χεῖρας τοῦ χαλεποῦ πολέμου, | |
Nu te lăsa de război, de biciul amar tuturora, | |
πρὶν κατὰ Ἰλιόφι κλυτὰ τείχεα λαὸν ἐέλσαι | 295 |
πρὶν συνελάσαι εἰς τὰ κλυτὰ τείχη τοῦ Ἰλίου τὸν λαὸν | |
Până ce oastea troiană ce-o fi să mai scape cu fuga | |
Τρωϊκόν, ὅς κε φύγῃσι· σὺ δ᾽ Ἕκτορι θυμὸν ἀπούρας | 296 |
τὸν Τρωϊκόν, ὃς ἂν καὶ ἐκφύγῃ, σὺ δὲ τῷ(οῦ) Ἕκτορι(ος) ἀφελόμενος τὴν ψυχὴν | |
N-ai să o-nghesui în cercul mărețelor ziduri; dar după | |
ἂψ ἐπὶ νῆας ἴμεν· δίδομεν δέ τοι εὖχος ἀρέσθαι. | 297 |
εἰς τοὐπίσω ἐπὶ τὰς ναῦς πορεύου, διδόαμεν δέ σοι καύχημα λαβεῖν. | |
Moartea lui Hector întoarce-te-n tabără, noi te vom face | |
τὼ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰπόντε μετ᾽ ἀθανάτους ἀπεβήτην· | 298 |
οἱ μὲν οὕτω δὴ εἰπόντες ἀπῆλθον πρὸς τοὺς ἄλλους θεούς· | |
Biruitor.” După vorbele aceste spre Olimp o porniră | |
αὐτὰρ ὃ βῆ, μέγα γάρ ῥα θεῶν ὄτρυνεν ἐφετμή, | 299 |
οὗτος δὲ ὥρμησε, μεγάλως γὰρ αὐτὸν παρώξυνεν ἡ τῶν θεῶν ἐντολή, | |
Ei amândoi; iar Ahile, grozav întețit de îndemnul | |
ἐς πεδίον· τὸ δὲ πᾶν πλῆθ᾽ ὕδατος ἐκχυμένοιο, | 300 |
εἰς τὸ πεδίον· τοῦτο δὲ ἅπαν πλῆρες ἦν ὕδατος ἐκκεχυμένου, | |
Zeilor, merse pe câmp. Dar plin era câmpul de apa | |
πολλὰ δὲ τεύχεα καλὰ δαὶ κταμένων αἰζηῶν | 301 |
πολλὰ δὲ ὅπλα καλὰ τῶν ἀναιρεθέντων νέων | |
Cea revărsată, deasupra pluteau o grămadă de hoituri | |
πλῶον καὶ νέκυες· τοῦ δ᾽ ὑψόσε γούνατ᾽ ἐπήδα | 302 |
ἔπλεον, καὶ νεκροί, τούτου δὲ τὰ γόνατα εἰς ὕψος ἐπήδων | |
Și-arme de tineri uciși. Sărind peste apă el însuși | |
πρὸς ῥόον ἀΐσσοντος ἀν᾽ ἰθύν, οὐδέ μιν ἴσχεν | 303 |
πρὸς τὸν ῥοῦν ὁρμῶντος κατὰ τὴν εὐθυφορίαν τοῦ ὕδατος, οὐδ᾽ ἐπέσχε καὶ διεκώλυσεν αὐτὸν | |
Da din picioare mereu și nu-l stingherea viitura | |
εὐρὺ ῥέων ποταμός· μέγα γὰρ σθένος ἔμβαλ᾽ Ἀθήνη. | 304 |
ὁ εὐρέως ῥεῶν ποταμός, μεγάλην γὰρ δύναμιν ἐνέβαλεν αὐτῷ ἡ Ἀθηνᾶ. | |
Sforului lat curgător, căci mare putere-i dăduse | |
οὐδὲ Σκάμανδρος ἔληγε τὸ ὃν μένος, ἀλλ᾽ ἔτι μᾶλλον | 305 |
οὐδὲ Σκάμανδρος ἀπεπαύετο τῆς ἑαυτοῦ εὐθαρσίας, ἀλλ᾿ ἔτι μαλλὸν | |
Palas. Dar n-avea astâmpăr Scamandru, pe-Ahile | |
χώετο Πηλεΐωνι, κόρυσσε δὲ κῦμα ῥόοιο | 306 |
ὠργίζετο τῷ υἱῷ τοῦ Πηλέως, ὕψωσε (ὥπλισε) δὲ τὸ κῦμα τοῦ ῥοῦ | |
Se înciudase mai mult. Țâșnind în văzduh și ca turnul | |
ὑψόσ᾽ ἀειρόμενος, Σιμόεντι δὲ κέκλετ᾽ ἀΰσας· | 307 |
εἰς ὕψος ἐπαιρόμενος, τῷ Σιμόεντι δὲ παρεκελεύσατο φωνήσας· | |
Mătăhălindu-se, el striga și chema pe Simois· | |
φίλε κασίγνητε σθένος ἀνέρος ἀμφότεροί περ | 308 |
ὦ ἀγαπητὲ ἀδελφέ, δύναμιν ἀνδρὸς ἀμφότεροι γοῦν | |
„Vino și hai, frățioare, noi doi împreună să punem | |
σχῶμεν, ἐπεὶ τάχα ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος | 309 |
διακωλύσωμεν, ἐπειδὴ ταχέως τὴν μεγάλην πόλιν τοῦ βασιλέως Πριάμου | |
Piedic-acestui puternic oștean care acum o să darme | |
ἐκπέρσει, Τρῶες δὲ κατὰ μόθον οὐ μενέουσιν. | 310 |
ἐκπορθήσει, οἱ Τρῷες γὰρ κατὰ τὴν μάχην οὐ παραμενοῦσιν, | |
Marea cetate a lui Priam, că nu-i stau în cale Troienii. | |
ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, καὶ ἐμπίπληθι ῥέεθρα | 311 |
ἀλλὰ βοήθησον ὅτι τάχος, καὶ πλήρωσον τὰ ῥεῖθρα | |
Sai mai în grabă de-acolo și ajută-mă, umple cu apă | |
ὕδατος ἐκ πηγέων, πάντας δ᾽ ὀρόθυνον ἐναύλους, | 312 |
ὕδατος ἐκ τῶν πηγῶν, πάσας δὲ τὰς στενὰς διώρυχας παρόρμησον, | |
Albia-ți de la izvoare, sporește pâraiele toate. | |
ἵστη δὲ μέγα κῦμα, πολὺν δ᾽ ὀρυμαγδὸν ὄρινε | 313 |
ἀνίστη δὲ μέγα κῦμα, πολλὴν δὲ βοὴν διέγειρον | |
Nalță un val uriaș cu pietroaie și trunchiuri, dă vuiet | |
φιτρῶν καὶ λάων, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα | 314 |
κορμῶν καὶ λίθων, ὅπως ἀποπαύσωμεν τὸν σκληρὸν καὶ ἀπηνῆ ἄνδρα, | |
Îngrozitor să-nfrânăm pe bărbatul acesta sălbatic, | |
ὃς δὴ νῦν κρατέει, μέμονεν δ᾽ ὅ γε ἶσα θεοῖσι. | 315 |
ὃς δὴ νῦν νικᾷ, ἐνθουσιᾷ δὲ αὐτὸς ὁμοίως τοῖς θεοῖς· | |
Care tot biruie-acum și se ține de-o seamă cu zeii. | |
φημὶ γὰρ οὔτε βίην χραισμησέμεν οὔτέ τι εἶδος | 316 |
οἴομαι γὰρ οὐκέτι τὴν ἰσχὺν αὐτῷ βοηθήσειν οὔτε τι τὸ εἶδος (κάλλος), | |
Cred că putința-i atunci, mândreța-i de chip și de arme | |
οὔτε τὰ τεύχεα καλά, τά που μάλα νειόθι λίμνης | 317 |
οὔτε τὰ περικαλλῆ ὅπλα, ἃ δή που ἐν τῷ ἐσχάτῳ τῆς θαλάσσης | |
Nu-i vor sluji la nimic, ba armele-i fi-vor în baltă | |
κείσεθ᾽ ὑπ᾽ ἰλύος κεκαλυμμένα· κὰδ δέ μιν αὐτὸν | 318 |
κείσονται περικεκαλυμμένα ὑπὸ τοῦ πήλου, καὶ τῆς ὑποστάθμης· πρὸς δὲ καὶ αὐτὸν | |
Împotmolite la fund și pe el îl acoper-acolo | |
εἰλύσω ψαμάθοισιν ἅλις χέραδος περιχεύας | 319 |
κατακρύψω καὶ συγχώσω διὰ τῆς ἄμμου (ἐν τῇ ἄμμῳ), περιχέας καὶ ἐποσωρεύσας ποταμίου λιθάδος (ποταμίων λίθων) | |
Sub un morman de nisip și o mare grămadă de pietre | |
μυρίον, οὐδέ οἱ ὀστέ᾽ ἐπιστήσονται Ἀχαιοὶ | 320 |
ἱκανὸν πλῆθος, οὐδὲ τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ εἴσονται οἱ Ἕλληνες | |
Torn peste el și-l ascund, de nu vor putea să-i adune | |
ἀλλέξαι· τόσσην οἱ ἄσιν καθύπερθε καλύψω. | 321 |
συλλέξαι, τόσον(ην) αὐτῷ συρφετὸν (δεῖσαν) ἄνωθεν περιθήσω, | |
Oasele-Aheii, atâta nămol voi ticsi peste dânsul. | |
αὐτοῦ οἱ καὶ σῆμα τετεύξεται, οὐδέ τί μιν χρεὼ | 322 |
αὐτόθι αὐτῷ καὶ τὸ μνῆμα γενήσεσαι, οὐδέ τις αὐτῷ χρεία | |
Și-are să-i fie mormântul acolo; nu trebuie-Aheii | |
ἔσται τυμβοχόης, ὅτε μιν θάπτωσιν Ἀχαιοί. | 323 |
ἔσται τάφου χωστοῦ, ἡνίκα αὐτὸν θάπτουσιν οἱ Ἕλληνες. | |
Altă movilă de morți să-i înalțe, când au să-l îngroape.” | |
ἦ, καὶ ἐπῶρτ᾽ Ἀχιλῆϊ κυκώμενος ὑψόσε θύων | 324 |
εἶπε· καὶ ἐπανέστη τῷ Ἀχιλλεῖ ταραττόμενος, εἰς ὕψος ἐμμανῶς ὁρμῶν, | |
Zice și valmeș atunci se înviforă peste Ahile | |
μορμύρων ἀφρῷ τε καὶ αἵματι καὶ νεκύεσσι. | 325 |
ἀναβράσσων (θηριούμενος) ἀφρῷ τε καὶ αἵματι, καὶ νεκροῖς· | |
Spumegător clocotind în amestec de sânge și hoituri, | |
πορφύρεον δ᾽ ἄρα κῦμα διιπετέος ποταμοῖο | 326 |
πορφυροῦν δὲ κῦμα τοῦ ἐκ τοῦ Διὸς γεννηθέντος ποταμοῦ | |
Și-nvolburatul talaz al apei din cer obârșite | |
ἵστατ᾽ ἀειρόμενον, κατὰ δ᾽ ᾕρεε Πηλεΐωνα· | 327 |
ἵστατο ἐπαιρόμενον, καθῄρει δὲ τὸν υἱὸν τοῦ Πηλέως· | |
Nalță-se oblu-n văzduh și trage la vale pe-Ahile. | |
Ἥρη δὲ μέγ᾽ ἄϋσε περιδείσασ᾽ Ἀχιλῆϊ | 328 |
ἡ Ἥρα δὲ μεγάλως ἐβόησε, περίφοβος γενομένη ἕνεκα τοῦ Ἀχιλλέως, | |
Hera dă țipăt atunci de spaimă ca nu cumva Râul | |
μή μιν ἀποέρσειε μέγας ποταμὸς βαθυδίνης, | 329 |
μήπως αὐτὸν ἀποπνίξειεν ὁ μέγας βαθύρρους ποταμός. | |
Mare, șuvoinic, afund să-l ia pe viteaz, să-l înece. | |
αὐτίκα δ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν· | 330 |
παραχρῆμα δὲ πρὸς τὸν Ἥφαιστον ἔλεγε τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱὸν· | |
De-asta și fiului ei, lui Hefestos, dă strigăt zeița· | |
‘ὄρσεο κυλλοπόδιον ἐμὸν τέκος· ἄντα σέθεν γὰρ | 331 |
διεγέρθητι, ὦ τέκνον ἐμόν, βεβλαμμένον τοὺς πόδας, σοῦ γὰρ ἐναντίον | |
„Scoală-te, fiule scump beteag de picioare; pe tine | |
Ξάνθον δινήεντα μάχῃ ἠΐσκομεν εἶναι· | 332 |
εἶναι τὸν συστροφὰς ποιοῦντα Ξάνθον ἐν τῇ μάχῃ οἰόμεθα, | |
Te socotim ca mai bun să stai împotriva lui Xantos. | |
ἀλλ᾽ ἐπάμυνε τάχιστα, πιφαύσκεο δὲ φλόγα πολλήν. | 333 |
ἀλλὰ βοήθησον ὅτι τάχος, ἐνδείκνυε δὲ καὶ ἐξύφαπτε πολλὴν φλόγα· | |
Fuga mai repede, ajută, sloboadă pârjol de văpaie. | |
αὐτὰρ ἐγὼ Ζεφύροιο καὶ ἀργεστᾶο Νότοιο | 334 |
ἐγὼ δὲ τὴν τοῦ Ζεφύρου καὶ Νότου τοῦ τὰς νεφέλας λευκαίνοντος δεινὴν καταιγίδα καὶ συστροφὴν | |
Eu de la mare mă duc să răscol o furtună grozavă | |
εἴσομαι ἐξ ἁλόθεν χαλεπὴν ὄρσουσα θύελλαν, | 335 |
πορεύσομαι παρορμήσουσα καὶ διεγεροῦσα ἐκ τῆς θαλάσσης, | |
Vânturi chemând, pe munteanul și-austrul ce-aduce seninul, | |
ἥ κεν ἀπὸ Τρώων κεφαλὰς καὶ τεύχεα κήαι | 336 |
ἥτις ἂν τὰς κεφαλὰς τῶν Τρῴων καὶ τὰ ὅπλα κατακαύσειε, | |
Flacără peste Troieni s-o sufle să mistuie trupuri | |
φλέγμα κακὸν φορέουσα· σὺ δὲ Ξάνθοιο παρ᾽ ὄχθας | 337 |
φλόγα κακὴν φέρουσα· σὺ δὲ παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ Ξάνθου | |
Și armături de-ale lor. Tu tabăr-asupra lui Xantos, | |
δένδρεα καῖ᾽, ἐν δ᾽ αὐτὸν ἵει πυρί· μὴ δέ σε πάμπαν | 338 |
καῖε τὰ δένδρα, καὶ αὐτὸν ἔμβαλλε εἰς τὸ πῦρ, μηδέ τι σε | |
Arde-i copacii pe mal, cu-a ta pălălaie cuprinde-l, | |
μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἀποτρεπέτω καὶ ἀρειῇ· | 339 |
λόγοις προσηνέσιν ἀποπαυέτω, ἢ ἀπειλῄ, | |
Nu șovăi nicidecum la vorbele-i blânde ori aspre, | |
μὴ δὲ πρὶν ἀπόπαυε τεὸν μένος, ἀλλ᾽ ὁπότ᾽ ἂν δὴ | 340 |
μηδὲ πρότερον καταστόρει τὴν σὴν εὐθαρσίαν καὶ ἰσχύν· ἀλλ᾽ ὅταν δὴ | |
Furia-ți nu potoli fără numai când eu voi da strigăt | |
φθέγξομ᾽ ἐγὼν ἰάχουσα, τότε σχεῖν ἀκάματον πῦρ. | 341 |
ἐγὼ λαλήσω βοῶσα, τότε ἐπίσχες τὸ ἀκατάπαυστον (ἀκαταπόνητον) πῦρ. | |
Și te-oi vesti; tu atunci pe loc s-astâmperi nestinsa văpaie.” | |
ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ τιτύσκετο θεσπιδαὲς πῦρ. | 342 |
οὕτως εἶπεν· ὁ Ἥφαιστος δὲ παρεσκεύαζε τὸ θεσπεσίως καιόμενον πῦρ· | |
Zice și zeul Hefestos năprasnicul foc își aprinde. | |
πρῶτα μὲν ἐν πεδίῳ πῦρ δαίετο, καῖε δὲ νεκροὺς | 343 |
πρῶτον μὲν οὖν ἐν τῇ πεδιάδι ἐκαίετο τὸ πῦρ, ἔκανε δὲ τοὺς νεκροὺς | |
Flacăra-ntâi pe câmpie lățindu-se, mistuie morții | |
πολλούς, οἵ ῥα κατ᾽ αὐτὸν ἅλις ἔσαν, οὓς κτάν᾽ Ἀχιλλεύς· | 344 |
τοὺς πολλούς, οἳ δὴ κατ' αὐτὸν ἦσαν ἱκανῶς, οὓς ἀπέκτεινεν ὁ Ἀχιλλεύς· | |
Care pluteau cu grămada, Troienii uciși de Ahile, | |
πᾶν δ᾽ ἐξηράνθη πεδίον, σχέτο δ᾽ ἀγλαὸν ὕδωρ. | 345 |
πᾶσα δὲ ἡ πεδιὰς ἐξηράνθη, ἐπεσχέθη δὲ καὶ ἠρανίσθη τὸ λαμπρὸν ὕδωρ. | |
Șesul întreg e secat, iezite sunt apele lucii. | |
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ὀπωρινὸς Βορέης νεοαρδέ᾽ ἀλωὴν | 346 |
ὥσπερ δὲ ὅταν ὁ κατὰ τὴν ὀπώραν πνέων Βορέας (οἱ ἐτησίαι) νεωστὶ ἀρδευθέντα κῆπον | |
Cum după ploaie curând se usucă o vie, când bate | |
αἶψ᾽ ἀγξηράνῃ· χαίρει δέ μιν ὅς τις ἐθείρῃ· | 347 |
ταχέως ἀναξηράνῃ, χαίρῃ δὲ ὃς ἂν αὐτοῦ ἐπιμελῆται. | |
Toamna Boreas și tare se bucură culegătorul; | |
ὣς ἐξηράνθη πεδίον πᾶν, κὰδ δ᾽ ἄρα νεκροὺς | 348 |
οὕτως ἐξηράνθη πᾶσα ἡ πεδιάς, τοὺς νεκροὺς δ᾽ ἄρα | |
Iute tot astfel secat e și câmpul de ape și morții | |
κῆεν· ὃ δ᾽ ἐς ποταμὸν τρέψε φλόγα παμφανόωσαν. | 349 |
κατέκαυσεν, οὗτος δὲ ἐπὶ τὸν ποταμὸν ἔτρεψε τὴν λαμπροτάτην φλόγα· | |
Sunt mistuiți și spre râu luminoasă porni vâlvătaia, | |
καίοντο πτελέαι τε καὶ ἰτέαι ἠδὲ μυρῖκαι, | 350 |
ἐκαίοντο δὲ αἱ πτελέαι καὶ αἱ ἰτέαι, καὶ αἱ μυρίναι, | |
Sălcii și ulmi începură să ardă, stufișuri de cătini, | |
καίετο δὲ λωτός τε ἰδὲ θρύον ἠδὲ κύπειρον, | 351 |
ἐκαίετο δὲ τὸ(ἡ) γλυκύρριζον(ος), καὶ τὸ θρύον, καὶ τὸ κύπειρον, | |
Și obligeană și lotos și papura și pipirigul | |
τὰ περὶ καλὰ ῥέεθρα ἅλις ποταμοῖο πεφύκει· | 352 |
ἃ περὶ τὰ εὐειδὴ ῥεῖθρα τοῦ ποταμοῦ ἱκανῶς ἐφύετο | |
Care crescuseră îmbelșugate la marginea apei. | |
τείροντ᾽ ἐγχέλυές τε καὶ ἰχθύες οἳ κατὰ δίνας, | 353 |
κατεπονοῦντο αἱ ἐγχέλυές τε καὶ οἱ ἰχθύες, οἳ κατὰ τὰς συστροφὰς τοῦ ὕδατος, | |
Prinser-atunci a se zbate țiparii și peștii prin valuri, | |
οἳ κατὰ καλὰ ῥέεθρα κυβίστων ἔνθα καὶ ἔνθα | 354 |
οἳ κατὰ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα ἀναπαλλόμενοι κατεδύοντο τῇ δὲ κἀκεῖσε, | |
Unde și unde prin apă săreau dogoriți de văpaia | |
πνοιῇ τειρόμενοι πολυμήτιος Ἡφαίστοιο. | 355 |
καταπονούμενοι ὑπὸ τῆς πνοῆς τοῦ πολυβούλου καὶ πολυμηχάνου Ἡφαίστου, | |
Focului care pornea de la mult iscusitul Hefestos. | |
καίετο δ᾽ ἲς ποταμοῖο ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν· | 356 |
ἐκαίετο δὲ ἡ τοῦ ποταμοῦ δύναμις, καὶ λόγον εἶπε, καὶ ἐξ ὀνόματος ἐκάλει· | |
Râul, cuprins de vulvori, slăbi în putere și-i zise· | |
Ἥφαιστ᾽, οὔ τις σοί γε θεῶν δύνατ᾽ ἀντιφερίζειν, | 357 |
ὦ Ἥφαιστε, οὐδεὶς τῶν θεῶν δύναται ἐξισοῦσθαί σοί γε· | |
„Nu-i cu putință vr’un zeu să se puie cu tine, Hefestos, | |
οὐδ᾽ ἂν ἐγὼ σοί γ᾽ ὧδε πυρὶ φλεγέθοντι μαχοίμην. | 358 |
οὐδ' ἂν ἐγὼ σοί γε οὕτω πυρὶ κατακαίοντι πολεμοίην. | |
Nu pot nici eu să țin piept șuvoaielor tale-arzătoare. | |
λῆγ᾽ ἔριδος, Τρῶας δὲ καὶ αὐτίκα δῖος Ἀχιλλεὺς | 359 |
παύου τῆς μάχης, τοὺς Τρῷας δὲ καὶ νῦν ἂν ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς | |
Curmă bătaia și las’din cetate să-i măture-Ahile | |
ἄστεος ἐξελάσειε· τί μοι ἔριδος καὶ ἀρωγῆς; | 360 |
ἐκ τῆς πόλεως ἀποδιώξειεν· τί μοι ὄφελος τῆς μάχης καὶ τῆς ἐπικουρίας; | |
Nentârziat pe Troieni; de ce să mă zbat și să-i sprijin?” | |
φῆ πυρὶ καιόμενος, ἀνὰ δ᾽ ἔφλυε καλὰ ῥέεθρα. | 361 |
εἶπε φλεγόμενος ὑπὸ τοῦ πυρός, ἀνέζει δὲ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα. | |
Zice,-nfocat și cu apele tot clăbucind de dogoare. | |
ὡς δὲ λέβης ζεῖ ἔνδον ἐπειγόμενος πυρὶ πολλῷ | 362 |
ὥσπερ δὲ λέβης ζεῖ καὶ παφλάζει ἐντός, ἀναγκαζόμενος ὑπὸ πολλοῦ πυρὸς | |
Cum, prididit de văpaie, începe să fiarbă cazanul | |
κνίσην μελδόμενος ἁπαλοτρεφέος σιάλοιο | 363 |
τῷ λίπει λιπαινόμενος τοῦ εὐτραφοῦς χοίρου, | |
Unde-i topită osânza-ngrășatului vier, când pe vatră | |
πάντοθεν ἀμβολάδην, ὑπὸ δὲ ξύλα κάγκανα κεῖται, | 364 |
πανταχόθεν ἀναβάλλων καὶ ἀναζέων, ξύλα δὲ κατάξηρα ὑπόκεινται· | |
Lemne uscate s-aprind și cazanul întreg forfotește; | |
ὣς τοῦ καλὰ ῥέεθρα πυρὶ φλέγετο, ζέε δ᾽ ὕδωρ· | 365 |
οὕτως αὐτοῦ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα κατεφλέγοντο πυρί, ἔζει δὲ τὸ ὕδωρ, | |
Astfel să forfote-a prins și apăria din râu dogorită | |
οὐδ᾽ ἔθελε προρέειν, ἀλλ᾽ ἴσχετο· τεῖρε δ᾽ ἀϋτμὴ | 366 |
οὐδὲ ἤθελε ῥεῖν, ἀλλὰ κατείχετο, κατεπόνει δὲ αὐτὸ ἡ πυρώδης πνοή, | |
Nu mai curgea înainte, ci sta zbuciumată de para | |
Ἡφαίστοιο βίηφι πολύφρονος. αὐτὰρ ὅ γ᾽ Ἥρην | 367 |
τῇ τοῦ πολύνου καὶ πολυμηχάνου Ἡφαίστου ἰσχύϊ· οὗτος δὲ τὴν Ἥραν | |
Focului ce râura de la iscoditorul Hefestos. | |
πολλὰ λισσόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· | 368 |
πολλὰ ἱκετεύων λόγους ταχεῖς ἔλεγεν· | |
Roagă-se Râul atunci fierbinte de Hera și zice· | |
‘Ἥρη τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν | 369 |
ὦ Ἥρα τί δήποτε ὁ σὸς υἱὸς ἐπέθετο καίειν τὸν ἐμὸν ῥοῦν, | |
„Hero, de ce al tău fiu se înghesuie în apele mele | |
ἐξ ἄλλων; οὐ μέν τοι ἐγὼ τόσον αἴτιός εἰμι | 370 |
ἐκ πάντων τῶν ἄλλων; οὐ γὰρ ἐγώ σοι τοσοῦτον ὑπάρχω αἴτιος, | |
Și mă dărapănă numai pe mine? Eu nu sunt de vină | |
ὅσσον οἱ ἄλλοι πάντες, ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοί. | 371 |
ὅσον πάντες οἱ ἄλλοι, ὅσοι εἰσὶ τοῖς Τρῳσί βοηθοί· | |
Tocmai ca zeii ceilalți care ajută oștirea troiană. | |
ἀλλ᾽ ἤτοι μὲν ἐγὼν ἀποπαύσομαι εἰ σὺ κελεύεις, | 372 |
ἀλλ' ἐγὼ μὲν λήξω, εἰ σὺ ἐπιτάττεις, | |
Iată, eu unul mă las de război, dac-așa ți-e porunca, | |
παυέσθω δὲ καὶ οὗτος· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ καὶ τόδ᾽ ὀμοῦμαι, | 373 |
ληξά(γέ)τω δὲ καὶ οὗτος· ἐγὼ δ᾽ ἐπὶ τούτοις καὶ τοῦτο ὅρκῳ πιστώσομαι, | |
Dar să se lase și el. Mă jur că eu n-o să mai caut | |
μή ποτ᾽ ἐπὶ Τρώεσσιν ἀλεξήσειν κακὸν ἦμαρ, | 374 |
μηδέποτε τοῖς Τρῳσὶν ἀποσοβήσειν τὴν χαλεπὴν ἡμέραν, | |
Sprijin să dau la Troieni, de ziua pieirii să-i apăr, | |
μὴ δ᾽ ὁπότ᾽ ἂν Τροίη μαλερῷ πυρὶ πᾶσα δάηται | 375 |
μηδὲ ἢν ἡ Τροία πυρὶ θερμῷ πᾶσα κατακαίηται | |
Chiar dacă-ntreaga cetate cădea-va-nscrumată-n pârjolul | |
καιομένη, καίωσι δ᾽ ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν. | 376 |
καιομένη, καίωσι δ' αὐτὴν οἱ πολεμικοὶ υἱοὶ τῶν Ἑλλήνων. | |
Focului lacom aprins de voinicii oșteni din Ahaia.” | |
αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ᾽ ἄκουσε θεὰ λευκώλενος Ἥρη, | 377 |
ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἤκουσεν ἡ θεὰ ἡ λευκοβραχίων Ἥρα, | |
Hera auzindu-l, îndată grăi lui Hefestos· „Ia seama, | |
αὐτίκ᾽ ἄρ᾽ Ἥφαιστον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν· | 378 |
παραχρῆμα δὴ πρὸς τὸν Ἥφαιστον ἔλεγε τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱόν· | |
Fiule prea lăudat; pe un zeu doar să chinui tu astfel | |
‘Ἥφαιστε σχέο τέκνον ἀγακλεές· οὐ γὰρ ἔοικεν | 379 |
ὦ Ἥφαιστε, παῦσαι, ὦ τέκνον ὑπερένδοξον, οὐ γὰρ προσήκει | |
Nu se cuvine din parte-ți de dragul supușilor morții.” | |
ἀθάνατον θεὸν ὧδε βροτῶν ἕνεκα στυφελίζειν. | 380 |
θεὸν ἀθάνατον οὕτω σκληρῶς τύπτειν καὶ βλάπτειν ἕνεκα ἀνθρώπων. | |
Asta zeița i-a zis, iar zeul își stinse atunci focul | |
ὣς ἔφαθ᾽, Ἥφαιστος δὲ κατέσβεσε θεσπιδαὲς πῦρ, | 381 |
οὕτως εἶπεν· Ἥφαιστος δὲ κατέσβεσε τὸ θεσπεσίως καιόμενον πῦρ, | |
Pustiitor și din nou purcese prin albie valul. | |
ἄψορρον δ᾽ ἄρα κῦμα κατέσσυτο καλὰ ῥέεθρα. | 382 |
ὀπισθόρμητον δὲ τὸ κῦμα ἐπαλινόστησεν ἐπὶ τὰ περικαλλῆ ῥεῖθρα. | |
După ce Xantos a fost potolit, cu Hefest împreună | |
αὐτὰρ ἐπεὶ Ξάνθοιο δάμη μένος, οἳ μὲν ἔπειτα | 383 |
ἐπειδὴ δὲ ἡ τοῦ Ξάνθου εὐθαρσία καὶ ἰσχὺς ἡττήθη καὶ κατείργασται, οὗτοι μὲν οὖν | |
S-astâmpărară din voia zeiței, cu toată mânia-i; | |
παυσάσθην, Ἥρη γὰρ ἐρύκακε χωομένη περ· | 384 |
ἐπαύσαντο, ἡ Ἥρα γὰρ διεκώλυσε καὶ ἐπέσχεν αὐτοὺς καίπερ λίαν ὀργιζομένη· | |
Dar între zeii ceilalți, care nu se-mbunau între dânșii, | |
ἐν δ᾽ ἄλλοισι θεοῖσιν ἔρις πέσε βεβριθυῖα | 385 |
τοῖς ἄλλοις δὲ θεοῖς ἐνέπεσε φιλονεικία καὶ μάχη βαρεῖα καὶ ἰσχυρά, | |
Grea, pătimașă e harța ce-acuma se-ncinse. Dau buzna | |
ἀργαλέη, δίχα δέ σφιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἄητο· | 386 |
δεινή τε καὶ χαλεπή, διῃρημένως δὲ ἐν ταῖς διανοίαις αὐτῶν ἡ ψυχὴ διανίστατο, | |
Unii la alții cu larmă nespusă și geme pământul. | |
σὺν δ᾽ ἔπεσον μεγάλῳ πατάγῳ, βράχε δ᾽ εὐρεῖα χθών, | 387 |
συνέπεσον δὲ καὶ συνέβαλον σὺν μεγάλῳ θορύβῳ, ἤχησε δὲ ἡ πλατεία γῆ, | |
Glas ca de trâmbiță sună din cerul întins, îl aude | |
ἀμφὶ δὲ σάλπιγξεν μέγας οὐρανός. ἄϊε δὲ Ζεὺς | 388 |
περιήχησε δὲ ὁ μέγας οὐρανός, ᾐσθάνετο δὲ ὁ Ζεὺς | |
Zeus de sus din Olimp și râde cu poftă din suflet, | |
ἥμενος Οὐλύμπῳ· ἐγέλασσε δέ οἱ φίλον ἦτορ | 389 |
καθήμενος ἐν τῷ Ὀλύμπῳ, ἐχάρη δὲ καὶ διεχύθη ἡ ἀγαπητὴ αὐτοῦ ψυχὴ | |
Vesel când vede pe zei împreună pășind la bătaie. | |
γηθοσύνῃ, ὅθ᾽ ὁρᾶτο θεοὺς ἔριδι ξυνιόντας. | 390 |
εὐφροσύνῃ, ἡνίκα ἑώρα τοὺς θεοὺς φιλονεικίᾳ καὶ μάχῃ συνερχομένους. | |
Unii de alții departe ei nu mai stătură. Deodată | |
ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ οὐκέτι δηρὸν ἀφέστασαν· ἦρχε γὰρ Ἄρης | 391 |
τότε οὗτοι οὐκέτ' ἐπὶ πολὺ ἀπείχοντο ἀλλήλων, ἤρχετο δὲ Ἄρης | |
Ares întâiul porni ahtiat și cu sulița-n mână | |
ῥινοτόρος, καὶ πρῶτος Ἀθηναίῃ ἐπόρουσε | 392 |
ὁ τιτρώσκων καὶ διακόπτων τὰς ἀσπίδας (τὰ τῶν ἀνθρώπων δέρματα), καὶ πρῶτος τῇ Ἀθηνᾷ ἐφώρμησε | |
El, răzbitorul de scuturi, sări înaintea surorii | |
χάλκεον ἔγχος ἔχων, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον· | 393 |
σιδηροῦν δόρυ κατέχων, καὶ ὀνειδιστικὸν λόγον εἶπε· | |
Palas Atena și iute începu s-o înfrunte din gură· | |
τίπτ᾽ αὖτ᾽ ὦ κυνάμυια θεοὺς ἔριδι ξυνελαύνεις | 394 |
τί δήποτε, ὦ ἀναιδεστάτη, συνάγεις φιλονεικίᾳ καὶ μάχῃ τοὺς θεούς, | |
„Muscă de câne, de ce-i silești iară pe zei la bătaie | |
θάρσος ἄητον ἔχουσα, μέγας δέ σε θυμὸς ἀνῆκεν; | 395 |
εὐθαρσίαν ἔχουσα ἀκαταπόνητον, μεγάλη δέ σε προθυμία ἀνέπεισεν; | |
Cu bizuire nebună, cu aprigă înverșunare? | |
ἦ οὐ μέμνῃ ὅτε Τυδεΐδην Διομήδε᾽ ἀνῆκας | 396 |
ἢ οὐ μέμνησαι, ἡνίκα τὸν υἱὸν τοῦ Τυδέως Διομήδην ἀνέπεισας | |
Nu-ți mai aduci tu aminte cum ai întețit pe Tidide | |
οὐτάμεναι, αὐτὴ δὲ πανόψιον ἔγχος ἑλοῦσα | 397 |
ἀκοντίσαι καὶ τρῶσαι; σὺ δὲ λαβοῦσα τὸ δόρυ ὑπὸ πάντων ὁρώμενον (ὁλόλαμπρον, τὸ τελευταῖον), | |
Spre a mă lovi? Cum tu înșfăcatu-i-ai lancea vădită | |
ἰθὺς ἐμεῦ ὦσας, διὰ δὲ χρόα καλὸν ἔδαψας; | 398 |
εὐθὺ ἐμοῦ ἐπήνεγκας, τὸ περικαλλὲς δὲ σῶμα διέκοψας, καὶ ἔτρωσας; | |
Și-ai repezit-o tu singură-n mine și neteda piele | |
τώ σ᾽ αὖ νῦν ὀΐω ἀποτισέμεν ὅσσα ἔοργας. | 399 |
διὰ τοῦτό σε νῦν ὑπολαμβάνω ἀποδώσειν, ὅσα με εἴργασαι. | |
Mi-a jerpelit? Îmi plătești păcatul acum, mi se pare.” | |
ὣς εἰπὼν οὔτησε κατ᾽ αἰγίδα θυσσανόεσσαν | 400 |
οὕτως εἰπὼν ἔπληξε κατὰ τὴν αἰγίδα τὴν κροσσοὺς ἔχουσαν, | |
Zice, și-o-nsuliță în pavăza cea fioroasă cu ciucuri, | |
σμερδαλέην, ἣν οὐδὲ Διὸς δάμνησι κεραυνός· | 401 |
τὴν φοβερὰν καὶ καταπληκτικήν, ἣν ἂν οὐδὲ ὁ κεραυνὸς τοῦ Διὸς κατεργάζηται· | |
Care nu poate s-o spargă nici fulgerul marelui Zeus. | |
τῇ μιν Ἄρης οὔτησε μιαιφόνος ἔγχεϊ μακρῷ. | 402 |
ἐνταῦθα ὁ Ἄρης ἔπληξεν ὁ μεμιασμένος τῷ φόνῳ δόρατι μακρῷ· | |
Totuși într-însul izbit-a cu sulița crâncenul Ares; | |
ἣ δ᾽ ἀναχασσαμένη λίθον εἵλετο χειρὶ παχείῃ | 403 |
αὕτη δὲ ὑποχωρήσασα λίθον ἔλαβε τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρί, | |
Palas, în lături ferind, cu mâna puternică-nșfacă | |
κείμενον ἐν πεδίῳ μέλανα τρηχύν τε μέγαν τε, | 404 |
κείμενον ἐν τῇ πεδιάδι, μέλανα, τραχύν τε καὶ μέγαν, | |
Un bolovan ce pe câmp sta mare și aspru și negru, | |
τόν ῥ᾽ ἄνδρες πρότεροι θέσαν ἔμμεναι οὖρον ἀρούρης· | 405 |
ὃν δὴ ἄνδρες προγενέστεροι ἔθηκαν εἶναι ὅρον τῆς χώρας· | |
Care fusese demult așezat ca hotar unei țarini; | |
τῷ βάλε θοῦρον Ἄρηα κατ᾽ αὐχένα, λῦσε δὲ γυῖα. | 406 |
τούτῳ ἔπληξε τὸν ὁρμητίαν καὶ πολεμικὸν Ἄρεα, παρέλυσε δὲ καὶ ἐνέκρωσε τὰ μέλη αὐτοῦ. | |
Și în cerbice-l pocnește, de-l seacă pe crâncenul Ares, | |
ἑπτὰ δ᾽ ἐπέσχε πέλεθρα πεσών, ἐκόνισε δὲ χαίτας, | 407 |
πεσὼν δὲ περιεκάλυψεν ἑπτὰ πλέθρα, ἐκονιόρτωσε δὲ τὴν κόμην, | |
Care pe jos prăvălit cuprinde vr’o sută de stânjeni; | |
τεύχεά τ᾽ ἀμφαράβησε· γέλασσε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη, | 408 |
καὶ τὰ ὅπλα ἤχησαν· ἐγέλασε δὲ ἡ πολεμικὴ Ἀθηνᾶ, | |
Coama-i se umple de colb și armele zornăie asupra-i. | |
καί οἱ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· | 409 |
καὶ καυχωμένη ἐπ' αὐτῷ λόγους ταχεῖς ἔλεγον· | |
Râde zeița și așa lăudându-se zice lui Ares· | |
‘νηπύτι᾽ οὐδέ νύ πώ περ ἐπεφράσω ὅσσον ἀρείων | 410 |
ὦ μωρὲ καὶ ἀνόητε, οὔπω γε ἐνόησας ὅσον κρείσσων καὶ ἰσχυροτέρα εἶναι | |
„Șuiule, încă tu nu ți-ai dat seama cât eu în virtute | |
εὔχομ᾽ ἐγὼν ἔμεναι, ὅτι μοι μένος ἰσοφαρίζεις. | 411 |
καυχῶμαι ἐγώ, διότι (ᾗτινι) μοι κατ' ἰσχὺν ἐξ ἴσου προσφέρῃ· | |
Pot să te-ntrec, dacă tu în război te pui tocmai cu mine. | |
οὕτω κεν τῆς μητρὸς ἐρινύας ἐξαποτίνοις, | 412 |
οὕτως ἂν τὰς τῆς μητρὸς κατάρας ἀποδοίης, | |
Bine-i așa să te bată pe tine blestemele mamei, | |
ἥ τοι χωομένη κακὰ μήδεται οὕνεκ᾽ Ἀχαιοὺς | 413 |
ἥτις λίαν ὀργιζομένη σοι δεινά βουλεύεται, διότι τοὺς Ἕλληνας | |
Care e foc supărată, te paște și nu te mai iartă | |
κάλλιπες, αὐτὰρ Τρωσὶν ὑπερφιάλοισιν ἀμύνεις. | 414 |
κατέλιπες, τοῖς Τρῳσὶ δὲ τοῖς ὑβρισταῖς καὶ ανόμοις ἐπικουρεῖς. | |
Că-ai părăsit pe Ahei și ajuți pe trufașii din Troia.” | |
ὣς ἄρα φωνήσασα πάλιν τρέπεν ὄσσε φαεινώ· | 415 |
οὕτω δὴ εἰποῦσα ἔτρεψεν εἰς τοὐπίσω τοὺς λαμπροὺς ὀφθαλμούς, | |
Zise și ochii ei străluminoși și-i întoarse; pe Ares | |
τὸν δ᾽ ἄγε χειρὸς ἑλοῦσα Διὸς θυγάτηρ Ἀφροδίτη | 416 |
τοῦτον δὲ ἦγε λαβοῦσα ἀπὸ τῆς χειρὸς ἡ φιλόγελως Ἀφροδίτη, | |
Iute de mână-l luă Afrodita și-l duse cu sine; | |
πυκνὰ μάλα στενάχοντα· μόγις δ᾽ ἐσαγείρετο θυμόν. | 417 |
συνεχῶς πάνυ στενάζοντα, μόλις δὲ συνῆξε τὸ ζωτικὸν πνεῦμα· | |
El suspină din adânc și-abia mai putea să răsufle. | |
τὴν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη, | 418 |
ταύτην δὲ ἐπειδὴ ἐθεάσατο ἡ θέα ἡ λευκοβραχίων Ἥρα, | |
Hera bălana zărind în față-i pe Palas Atena, | |
αὐτίκ᾽ Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· | 419 |
παραχρῆμα πρὸς τὴν Ἀθηνᾶν ἔλεγε λόγους ταχεῖς· | |
Numaidecât începu a-i grăi în cuvinte ce zboară· | |
‘ὢ πόποι αἰγιόχοιο Διὸς τέκος Ἀτρυτώνη | 420 |
φεῦ φεῦ, ὦ τέκνον ἀδάμαστον καὶ ἀκαταπόνητον τοῦ τὴν αἰγίδα φοροῦντος Διός, | |
„Vai mie, vai, tu copilă ne’nfrântă a-narmatului Zeus, | |
καὶ δ᾽ αὖθ᾽ ἡ κυνάμυια ἄγει βροτολοιγὸν Ἄρηα | 421 |
καὶ μέντοι ἡ ἀναιδεστάτη ἄγει τὸν ἀνθρωποκτόνον Ἄρεα | |
Neobrăzata nu vezi cum îl duce din clocotul luptei | |
δηΐου ἐκ πολέμοιο κατὰ κλόνον· ἀλλὰ μέτελθε. | 422 |
ἐκ τοῦ ἀφανιστικοῦ πολέμου καθ᾿ ὃ κλονοῦνται οἱ μαχόμενοι, ἀλλὰ δίωξον. | |
Pe-Ares, al lumii călău? Vin’ repede ’ncoace cu mine.” | |
ὣς φάτ᾽, Ἀθηναίη δὲ μετέσσυτο, χαῖρε δὲ θυμῷ, | 423 |
οὕτως εἶπεν· ἡ Ἀθηνᾶ δὲ ἐφώρμησεν, ἠγάλλετο δὲ ἐν τῇ ψυχῇ, | |
Zice, și-Atena se ia după dânsa, se bucură-n sine; | |
καί ῥ᾽ ἐπιεισαμένη πρὸς στήθεα χειρὶ παχείῃ | 424 |
καὶ δῆτ᾽ ἐπιδραμοῦσα παρὰ τὸ στῆθος τῇ παχείᾳ καὶ ἰσχυρᾷ χειρὶ | |
Și năvălind la zeița Afrodita, ea-i cară cu pumnul | |
ἤλασε· τῆς δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ. | 425 |
ἔπληξε· ταύτης δὲ τὰ γόνατα παρελύθη αὐτόθι, καὶ ἡ ἀγαπητὴ ψυχή. | |
Una la piept, că deodată slăbi în genunchi istovită, | |
τὼ μὲν ἄρ᾽ ἄμφω κεῖντο ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ, | 426 |
οὗτοι μὲν οὖν ἀμφότεροι κατέκειντο ἐπὶ γῆς τῆς πολλὰ τρεφούσης, | |
Și se lungiră pe jos amândoi, Afrodita și Ares. | |
ἣ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπευχομένη ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευε· | 427 |
αὕτη δὲ ἐπικαυχωμένη λόγους ταχεῖς ἔλεγε· | |
Palas se laudă atunci și zice cuvinte ce zboară· | |
‘τοιοῦτοι νῦν πάντες ὅσοι Τρώεσσιν ἀρωγοὶ | 428 |
τοιοῦτοι νυνὶ ἅπαντες ὅσοι τῶν Τρῴων εἰσὶ βοηθοὶ | |
„Fie tot astfel acuma toți zeii ce țin cu Troienii | |
εἶεν, ὅτ᾽ Ἀργείοισι μαχοίατο θωρηκτῇσιν, | 429 |
εἴησαν, ἐπειδὴ τοῖς Ἕλλησι μάχονται τοῖς ἐνόπλοις καὶ πολεμικοῖς, | |
Și îndrăznesc să se bată cu oștile cele din Argos, | |
ὧδέ τε θαρσαλέοι καὶ τλήμονες, ὡς Ἀφροδίτη | 430 |
καὶ οὕτως εὔτολμοι καὶ καρτερικοί, ὥσπερ ἡ Ἀφροδίτη | |
Cutezători și puternici întocmai ca zân-Afrodita | |
ἦλθεν Ἄρῃ ἐπίκουρος ἐμῷ μένει ἀντιόωσα· | 431 |
παρεγένετο τῷ Ἄρει βοηθὸς τῇ ἐμῇ εὐτόλμῳ ἰσχύϊ ἀπαντῶσα· | |
Când a venit să mă-nfrunte pe mine, s-ajute pe Ares. | |
τώ κεν δὴ πάλαι ἄμμες ἐπαυσάμεθα πτολέμοιο | 432 |
οὕτω γὰρ πάλαι ἂν ἡμεῖς ἐλήξαμεν τῆς μάχης | |
Gata de mult ar fi fost războiul ce dăm cu Troienii, | |
Ἰλίου ἐκπέρσαντες ἐϋκτίμενον πτολίεθρον. | 433 |
ἐκπορθήσαντες τὴν καλῶς οἰκουμένην πόλιν τῆς Ἰλίου. | |
Căci mai de mult am fi șters de pe fața pământului Troia.” | |
ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη. | 434 |
- | |
Asta ea zise, iar Hera cea albă zâmbi mulțumită. | |
αὐτὰρ Ἀπόλλωνα προσέφη κρείων ἐνοσίχθων· | 435 |
πρὸς τὸν Ἀπόλλω δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς Ποσειδῶν ὁ σείων τὴν γῆν· | |
Zeul Poseidon Cutremurul lumii i-a zis lui Apolon· | |
‘Φοῖβε τί ἢ δὴ νῶϊ διέσταμεν; οὐδὲ ἔοικεν | 436 |
ὦ Φοῖβε, τί δὴ ἡμεῖς ἀπεχόμεθα ἀλλήλων; οὐ γὰρ προσήκει, | |
„Febos, de ce stăm departe de tabără? Nu se cuvine, | |
ἀρξάντων ἑτέρων· τὸ μὲν αἴσχιον αἴ κ᾽ ἀμαχητὶ | 437 |
τῶν λοιπῶν ἀρχὴν ποιησαμένων· αἰσχρὸν τοῦτό γε, ἐὰν ἄνευ μάχης | |
Dacă-ncepură ceilalți. Rușine-i-napoi să ne-ntoarcem | |
ἴομεν Οὔλυμπον δὲ Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ. | 438 |
ἐπανέλθωμεν εἰς τὸν Ὄλυμπον, παρὰ τὸ τοῦ Διὸς οἴκημα τὸ ἰσχυρῶς βεβηκός· ποίει | |
Pe neluptate-n Olimp, la casa de-aram-a lui Zeus. | |
ἄρχε· σὺ γὰρ γενεῆφι νεώτερος· οὐ γὰρ ἔμοιγε | 439 |
ἀρχήν, σὺ γὰρ εἶ ἡλικίᾳ νεώτερος, οὐ γὰρ ἔμοιγε | |
Fă începutul, că tu ești mai tânăr, și nu mi se cade | |
καλόν, ἐπεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οἶδα. | 440 |
εὐπρεπές, ἐπειδὴ πρότερον ἐγεννήθην καὶ πλείω ἐπίσταμαι. | |
Mie să-ncep ca mai vechi și în arme mai meșter ca tine. | |
νηπύτι᾽ ὡς ἄνοον κραδίην ἔχες· οὐδέ νυ τῶν περ | 441 |
μωρὲ καὶ ἀνόητε· πάνυ ἄνουν καρδίαν ἔχεις, οὐδὲ δὴ τούτων γε | |
Nesocotitule, așa de uituc ești tu oare, c-aminte | |
μέμνηαι ὅσα δὴ πάθομεν κακὰ Ἴλιον ἀμφὶ | 442 |
μέμνησαι, ὁπόσα δὴ χαλεπὰ πεπόνθαμεν περὶ τὸ Ἴλιον | |
Nu-ți mai aduci de necazul ce-am pătimit pe la Troia | |
μοῦνοι νῶϊ θεῶν, ὅτ᾽ ἀγήνορι Λαομέδοντι | 443 |
ἡμεῖς μόνοι τῶν θεῶν, ἡνίκα τῷ ὑπερηφάνῳ Λαομέδοντι | |
Numai noi doi între zei? La craiul semeț Laomedon | |
πὰρ Διὸς ἐλθόντες θητεύσαμεν εἰς ἐνιαυτὸν | 444 |
παρὰ τοῦ Διὸς ἀφικόμενοι ἐδουλεύσαμεν εἰς ἐνιαυτὸν (ἐπὶ ἔτος ἓν) | |
Noi, din îndemnul lui Zeus, ne-am pus pe o plată anumită, | |
μισθῷ ἔπι ῥητῷ· ὃ δὲ σημαίνων ἐπέτελλεν. | 445 |
ἐπὶ ὡρισμένῳ μισθῷ, οὗτος δὲ ἄρχων ἐπέταττε· | |
Vreme de-un an să-i slujim și el ne da nouă poruncă. | |
ἤτοι ἐγὼ Τρώεσσι πόλιν πέρι τεῖχος ἔδειμα | 446 |
κἀγὼ μὲν τοῖς Τρῳσὶ τεῖχος περὶ τὴν πόλιν ἔκτισα | |
Eu am durat împrejurul orașului Troia tot zidul | |
εὐρύ τε καὶ μάλα καλόν, ἵν᾽ ἄρρηκτος πόλις εἴη· | 447 |
πλατύ τε, καὶ πάνυ καλόν, ὅπως ἡ πόλις ἀνάλωτος εἴη. | |
Lat și așa de frumos spre a fi nerăzbită cetatea. | |
Φοῖβε σὺ δ᾽ εἰλίποδας ἕλικας βοῦς βουκολέεσκες | 448 |
σὺ δέ, ὦ Φοῖβε, τὰς κατὰ τὴν πορείαν συστρεφούσας τοὺς πόδας, καὶ τὰ κέρατα ἑλικοειδεῖς, βοῦς ἔβοσκες | |
Tu într-aceea pe coastele muntelui Ida-n poiene | |
Ἴδης ἐν κνημοῖσι πολυπτύχου ὑληέσσης. | 449 |
ἐν τοῖς τραχέσι τόποις τῆς πολλὰ ἀποκλίματα ἐχούσης ὑλώδους καὶ δασείας Ἴδης. | |
Și prin păduri și pe văi ca văcar îi pășteai o cireadă. | |
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μισθοῖο τέλος πολυγηθέες ὧραι | 450 |
ἀλλ' ὁπηνίκα δὴ τὸ τέλος τοῦ μισθοῦ οἱ πολλῆς χαρᾶς αἴτιοι καιροὶ | |
Dar mai pe urmă, când Horele, a vremilor vesele zâne, | |
ἐξέφερον, τότε νῶϊ βιήσατο μισθὸν ἅπαντα | 451 |
ἐμήνυον καὶ ἐφανέρουν, τηνικαῦτα ἡμᾶς ἐβιάσατο τὸν μισθὸν ἅπαντα | |
Ziua de plată au adus, opritu-ne-a toată sâmbria | |
Λαομέδων ἔκπαγλος, ἀπειλήσας δ᾽ ἀπέπεμπε. | 452 |
ὁ καταπληκτικὸς Λαομέδων, ὀργισθεὶς δὲ ἀπέπεμψε· | |
Craiul avan Laomedon și năpăstuiți ne da drumul | |
σὺν μὲν ὅ γ᾽ ἠπείλησε πόδας καὶ χεῖρας ὕπερθε | 453 |
συνδήσειν μὲν αὐτὸς διετείνατο τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας ἄνωθεν, | |
Și-amenința că pe tine te leagă de mâni și picioare | |
δήσειν, καὶ περάαν νήσων ἔπι τηλεδαπάων· | 454 |
καὶ περάσειν ἐπὶ νήσους πόρρω τῆς Τροίας οὔσας, | |
Și te trimite ca rob de vânzare departe-n ostroave; | |
στεῦτο δ᾽ ὅ γ᾽ ἀμφοτέρων ἀπολεψέμεν οὔατα χαλκῷ. | 455 |
διεβεβαιοῦτο δ᾽ οὗτός γε ἀποκόψειν σιδήρῳ τὰ ὦτα ἀμφοτέρων· | |
Ba ne zicea că ne taie urechile amândurora. | |
νῶϊ δὲ ἄψορροι κίομεν κεκοτηότι θυμῷ | 456 |
ἡμεῖς δὲ ὀπισθόρμητοι ἐπορευόμεθα | |
Noi de la dânsul atunci cuprinși de mânie plecarăm; | |
μισθοῦ χωόμενοι, τὸν ὑποστὰς οὐκ ἐτέλεσσε. | 457 |
ὀργιζόμενοι ἕνεκα τοῦ μισθοῦ, ὃν ὑποσχόμενος οὐκ ἀπέδωκε· | |
Ne supărasem că nu s-a ținut de tocmeală la plată. | |
τοῦ δὴ νῦν λαοῖσι φέρεις χάριν, οὐδὲ μεθ᾽ ἡμέων | 458 |
τῷ λαῷ δὴ τούτου νῦν χάριν παρέχεις; οὐδὲ μεθ᾿ ἡμῶν | |
Și tu acuma norodului său îi faci bine și nu vrei | |
πειρᾷ ὥς κε Τρῶες ὑπερφίαλοι ἀπόλωνται | 459 |
μηχανᾷ, ὅπως ἂν οἱ ὑβρισταὶ καὶ ἄνομοι Τρῴες ἀφανισθώσι, | |
Nouă-n război să ne-ajuți ca să fie stârpiți fără milă | |
πρόχνυ κακῶς σὺν παισὶ καὶ αἰδοίῃς ἀλόχοισι | 460 |
παντάπασι κακῶς μετὰ παίδων καὶ τῶν σεμνῶν καὶ αἰδοῦς ἀξίων γυναικῶν; | |
Neobrăzații Troieni cu femeile lor și cu pruncii?” | |
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἑκάεργος Ἀπόλλων· | 461 |
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν βασιλεὺς Ἀπόλλων· | |
Zeului mării atunci răspunde țintașul Apolon· | |
‘ἐννοσίγαι᾽ οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο | 462 |
ὦ κινητὰ γῆς, οὐκ ἄν με σώφρονα καὶ νουνεχῆ εἴποις | |
„Geaba mă-ndemni, o Poseidon. Tu n-ai să mă ții de cuminte | |
ἔμμεναι, εἰ δὴ σοί γε βροτῶν ἕνεκα πτολεμίξω | 463 |
εἶναι, εἰ σοί γε μάχομαι ἕνεκα σῶν ἀνθρώπων | |
Dacă m-oi prinde cu tine, de dragul sărmanilor oameni, | |
δειλῶν, οἳ φύλλοισιν ἐοικότες ἄλλοτε μέν τε | 464 |
τῶν ἀθλίων καὶ ἀσθενῶν, οἳ φύλλοις ὅμοιοι ὄντες, ἄλλοτε μὲν | |
Care, ca și frunza pădurii, acum în deplină putere | |
ζαφλεγέες τελέθουσιν ἀρούρης καρπὸν ἔδοντες, | 465 |
μεγαλόφρονες καὶ διαφανεῖς εἰσι, τὸν τῆς γῆς καρπὸν ἐσθίοντες, | |
Cresc câtă vreme-i hrănește pământul; acuma, dimpotrivă, | |
ἄλλοτε δὲ φθινύθουσιν ἀκήριοι. ἀλλὰ τάχιστα | 466 |
ἄλλοτε δὲ φθείρονται ἄψυχοι· ἀλλ' ὅτι τάχος | |
Se ofilesc și se duc. Deci noi să lăsăm mai degrabă | |
παυώμεσθα μάχης· οἳ δ᾽ αὐτοὶ δηριαάσθων. | 467 |
λήξωμεν τῆς μάχης καὶ τοῦ πολέμου· οὗτοι δ' αὐτοὶ μαχέσθωσαν | |
Lupta, să stăm laoparte, și las’ să se bată ’ntre dânșii.” | |
ὣς ἄρα φωνήσας πάλιν ἐτράπετ᾽· αἴδετο γάρ ῥα | 468 |
οὕτω δὴ εἰπὼν εἰς τοὐπίσω ἐτράπη, ᾐδεῖτο γάρ τοι | |
Asta zicând se întoarse-napoi; se sfia să se-apuce | |
πατροκασιγνήτοιο μιγήμεναι ἐν παλάμῃσι. | 469 |
μιγῆναι ἐν ταῖς παλάμαις τοῦ πατραδέλφου καὶ θείου. | |
La bătălie cu fratele tatălui său. Însă Artemis, | |
τὸν δὲ κασιγνήτη μάλα νείκεσε πότνια θηρῶν | 470 |
τοῦτον δὲ ἡ ἀδελφὴ ἡ τῶν θηρίων σεβαστὴ καὶ κυρία λίαν ὠνείδισεν, | |
Sora-i, zeița câmpeană, crăiasa puternică peste | |
Ἄρτεμις ἀγροτέρη, καὶ ὀνείδειον φάτο μῦθον· | 471 |
ἡ ἀγροδίαιτος Ἄρτεμις, καὶ λόγον ἐπιπληκτικὸν εἶπε· | |
Sălbăticiuni, îl certa și așa se răsti dojenindu-l· | |
φεύγεις δὴ ἑκάεργε, Ποσειδάωνι δὲ νίκην | 472 |
φεύγεις δή, ὦ Ἄπολλον, Ποσειδῶνι δὲ νίκην | |
„Vezi cum iei fuga-napoi, Arcașule, și lui Poseidon | |
πᾶσαν ἐπέτρεψας, μέλεον δέ οἱ εὖχος ἔδωκας· | 473 |
τελείαν παρῆκας, ἄμοχθον (ἀτυχὲς) δὲ καὶ ἄλυπον καύχημα αὐτῷ ἐπέδωκας; | |
Toată izbând-ai lăsat-o și datu-i-ai ieftină slavă, | |
νηπύτιε τί νυ τόξον ἔχεις ἀνεμώλιον αὔτως; | 474 |
μωρὲ καὶ ἀνόητε· τί δὴ τὸ τόξον κατέχεις μάταιον οὕτως εἰκῇ; | |
Nesocotite, de ce mai porți arcul așa de pomană? | |
μή σευ νῦν ἔτι πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἀκούσω | 475 |
μηκέτι σοῦ νῦν ἀκούσω ἐν τοῖς οἴκοις τοῦ πατρὸς | |
Hei, mai poftește de-acum să te lauzi acasă la tata | |
εὐχομένου, ὡς τὸ πρὶν ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσιν, | 476 |
καυχωμένου, ὡς πρότερον, ἐν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς, | |
Cum te făleai între zeii cei nemuritori înainte, | |
ἄντα Ποσειδάωνος ἐναντίβιον πολεμίζειν. | 477 |
ἐναντίον τοῦ Ποσειδῶνος κατὰ βιαίαν ἐναντίωσιν μάχεσθαι. | |
C-ai îndrăzni să te apuci la harță cu însuși Poseidon!” | |
ὣς φάτο, τὴν δ᾽ οὔ τι προσέφη ἑκάεργος Ἀπόλλων, | 478 |
οὕτως εἶπε· πρὸς ταύτην δὲ οὐδὲν εἶπεν ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν Ἀπόλλων. | |
Asta i-a zis, ci nimic nu răspunse țintașul Apolon. | |
ἀλλὰ χολωσαμένη Διὸς αἰδοίη παράκοιτις | 479 |
ἀλλ' ὀργισθεῖσα ἡ τοῦ Διὸς σεμνὴ καὶ αἰδοῦς ἀξία γαμετή· | |
Dar supărată de asta soția-nchinat-a lui Zeus | |
νείκεσεν ἰοχέαιραν ὀνειδείοις ἐπέεσσι· | 480 |
- | |
Vorbe de-ocară rostind, mustra pe zeița arcașă· | |
πῶς δὲ σὺ νῦν μέμονας κύον ἀδεὲς ἀντί᾽ ἐμεῖο | 481 |
πῶς δὴ σύ, ὦ κύον θρασεῖα καὶ ἄφοβε, ἐφορμᾷς ἐναντίον ἐμοῦ | |
„Cum mai cutezi înainte să-mi ieși și să-mi stai, tu, ființă | |
στήσεσθαι; χαλεπή τοι ἐγὼ μένος ἀντιφέρεσθαι | 482 |
στήσεσθαι, δεινὴ καὶ βλαβερά σοι ἐγὼ τυγχάνω, ὥστ᾽ ἐξεναντίας τὸ μένος φέρειν, | |
Nerușinată? Cu greu vei putea să dai față cu mine, | |
τοξοφόρῳ περ ἐούσῃ, ἐπεὶ σὲ λέοντα γυναιξὶ | 483 |
καίπερ οὔσῃ τοξότιδι, ἐπειδή σε ταῖς γυναιξὶν ἐπίφοβον ὥσπερ λέοντα | |
Chiar dacă ești purtătoare de arc și făcutu-te-a Zeus | |
Ζεὺς θῆκεν, καὶ ἔδωκε κατακτάμεν ἥν κ᾽ ἐθέλῃσθα. | 484 |
ἐποίησεν ὁ Ζεύς, καὶ ἐξουσίαν ἔδωκεν ἀποκτεῖναι ἣν ἂν ἐθέλῃς. | |
Printre femei să fii leu și să poți omorî pe oricare. | |
ἤτοι βέλτερόν ἐστι κατ᾽ οὔρεα θῆρας ἐναίρειν | 485 |
ὄντως σοι βέλτιόν ἐστιν ἐν τοῖς ὄρεσι θηρία φονεύειν, | |
Ți-e mai ușor să dobori ale munților fiare și cerbii | |
ἀγροτέρας τ᾽ ἐλάφους ἢ κρείσσοσιν ἶφι μάχεσθαι. | 486 |
καὶ ἀγροδίαιτας ἐλάφους, ἢ τοῖς ἐπικρατεστέροις ἰσχυρῶς που πολεμεῖν· | |
Codrilor, nu să te pui cu alții mai zdraveni ca tine. | |
εἰ δ᾽ ἐθέλεις πολέμοιο δαήμεναι, ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῇς | 487 |
εἰ δὲ βούλει πολέμου πειραθῆναι, ὅπως καλῶς μάθῃς, | |
Dacă vrei tu să te bați, poftim, dumirește-te odată | |
ὅσσον φερτέρη εἴμ᾽, ὅτι μοι μένος ἀντιφερίζεις. | 488 |
ὁπόσον ἐπικρατεστέρα εἰμί, ᾗτινι (ἐπειδή μοι) κατ' ἰσχὺν ἐκ τοῦ ἴσου προσφέρῃ (ἀνθίστασαι). | |
Și află cât eu te întrec, fiindcă te-ncaieri cu mine.” | |
ἦ ῥα, καὶ ἀμφοτέρας ἐπὶ καρπῷ χεῖρας ἔμαρπτε | 489 |
εἶπε δή, καὶ ἀμφοτέρας τὰς χεῖρας περιέλαβε κατὰ τὸν καρπὸν τῇ ἑαυτῆς | |
Astfel îi zice și mânile-i prinde cu stânga de podul | |
σκαιῇ, δεξιτερῇ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ ὤμων αἴνυτο τόξα, | 490 |
ἀριστερᾷ, τῇ δεξιᾷ δὲ ἀφείλετο ἐκ τῶν ὤμων τὸ τόξον, | |
Palmei și arcul îl smuce cu dreapta din spate și-ncepe | |
αὐτοῖσιν δ᾽ ἄρ᾽ ἔθεινε παρ᾽ οὔατα μειδιόωσα | 491 |
τούτῳ δὲ ἔτυπτε παρὰ τὰ ὦτα μειδιῶσα, | |
Veselă după urechi să o bată cu el pe Artemida, | |
ἐντροπαλιζομένην· ταχέες δ᾽ ἔκπιπτον ὀϊστοί. | 492 |
ἐκτρέπουσαν τὰς ὄψεις (ἐξ ὑποστροφῆς ἀνθισταμένην) πρὸς τὰς τῆς χειρὸς καταφοράς· οἱ ταχεῖς δὲ ὀϊστοὶ ἐξέπιπτον· | |
Care se zbate-n zadar, săgețile-i scapă din tolbă. | |
δακρυόεσσα δ᾽ ὕπαιθα θεὰ φύγεν ὥς τε πέλεια, | 493 |
δακρύουσα δὲ μετὰ ταῦτα ἔφυγεν ἡ θεὰ καθάπερ περιστερά, | |
Zâna cu lacrimi în ochi la urmă fugi ca hulubul | |
ἥ ῥά θ᾽ ὑπ᾽ ἴρηκος κοίλην εἰσέπτατο πέτρην | 494 |
ἢ δὴ ὑπὸ ἱέρακος εἰσέπτη καὶ κατέφυγεν εἰς πέτραν κοίλην | |
Care, gonit de un uliu, se furișă în scobitura | |
χηραμόν· οὐδ᾽ ἄρα τῇ γε ἁλώμεναι αἴσιμον ἦεν· | 495 |
διαγωγὰς καὶ διαχωρήσεις ἔχουσαν, οὐδ᾽ ἄρα ταύτῃ γε εἵμαρτο κρατηθῆναι· | |
Stâncii și afl-adăpost, căci n-a fost să fie-nșfăcată | |
ὣς ἣ δακρυόεσσα φύγεν, λίπε δ᾽ αὐτόθι τόξα. | 496 |
οὕτω δακρύουσα ἔφυγε, κατέλιπε δὲ τὸ τόξον αὐτόθι. | |
Pasărea; astfel fugi și zeița și arcul acolo | |
Λητὼ δὲ προσέειπε διάκτορος ἀργεϊφόντης· | 497 |
πρὸς τὴν Λητὼ δὲ εἶπεν ὁ τῶν θεῶν ἄγγελος Ἑρμῆς ὁ καθαρὸς φόνου· | |
Și-l părăsi. Vorbi către Leto atunci olăcarul | |
‘Λητοῖ ἐγὼ δέ τοι οὔ τι μαχήσομαι· ἀργαλέον δὲ | 498 |
ὦ Λητοῖ, ἐγὼ δέ σοι οὐδαμῶς πολεμήσω, χαλεπὸν γάρ ἐστι | |
Hermes· „Eu nu mai dau luptă cu tine. Cum văd, i-anevoie | |
πληκτίζεσθ᾽ ἀλόχοισι Διὸς νεφεληγερέταο· | 499 |
μάχεσθαι ταῖς γαμεταῖς τοῦ τὰς νεφέλας ἀθροίζοντος Διός. | |
Luptă să dau cu femeile înnouratului Zeus. | |
ἀλλὰ μάλα πρόφρασσα μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσιν | 500 |
ἀλλὰ πάνυ προθύμως ἐν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς | |
Du-te voioasă la zei și acolo mândrește-te acuma, | |
εὔχεσθαι ἐμὲ νικῆσαι κρατερῆφι βίηφιν. | 501 |
καυχῶ (εἰ βούλει) νικῆσαι ἐμὲ καρτερᾷ καὶ ἰσχυρᾷ δυνάμει. | |
Leto, că tu m-ai învins și m-ai dovedit în putere.” | |
ὣς ἄρ᾽ ἔφη, Λητὼ δὲ συναίνυτο καμπύλα τόξα | 502 |
οὕτω δὴ εἶπεν. ἡ Λητὼ δὲ συνῆξε τὸ ἐπικαμπὲς τόξον καὶ τὰ βέλη | |
Asta grăise Hermes, iar Leto de jos își culese | |
πεπτεῶτ᾽ ἄλλυδις ἄλλα μετὰ στροφάλιγγι κονίης. | 503 |
πεσοντα ἄλλοθι ἄλλα ἐν τῇ συστροφῇ τοῦ χώματος· | |
Arcul, săgețile care prin pulbere stau răspândite. | |
ἣ μὲν τόξα λαβοῦσα πάλιν κίε θυγατέρος ἧς· | 504 |
αὕτη μὲν οὖν λαβοῦσα τὸ τόξον τῆς ἑαυτῆς θυγατρὸς εἰς τοὐπίσω ἐπορεύετο· | |
Armele fiicei luând, se întoarse la zei; Artemida | |
ἣ δ᾽ ἄρ᾽ Ὄλυμπον ἵκανε Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ, | 505 |
ἡ δὲ παρὰ τὸν Ὄλυμπον ἀφίκετο εἰς τὸ ἰσχυρῶς βεβηκὸς οἴκημα τοῦ Διός, | |
Merse mâhnită-n Olimp, la casa de-aram-a lui Zeus, | |
δακρυόεσσα δὲ πατρὸς ἐφέζετο γούνασι κούρη, | 506 |
δακρύουσα δὲ ἐκάθισε πρὸς τοῖς γόνασι τοῦ πατρὸς ἡ κόρη, | |
Și lăcrimând a căzut la picioarele tatălui. Rochia-i | |
ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ἀμβρόσιος ἑανὸς τρέμε· τὴν δὲ προτὶ οἷ | 507 |
περιέτρεμε δὲ ὁ θεῖος αὐτῆς πέπλος· ταύτην δὲ πρὸς ἑαυτὸν | |
Cea măiestrită pe ea tremura, iar părintele olimpic | |
εἷλε πατὴρ Κρονίδης, καὶ ἀνείρετο ἡδὺ γελάσσας· | 508 |
ἔλαβεν ὁ πατὴρ ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου, καὶ ἠρώτησεν ἡδέως γελάσας· | |
Fiica cu drag își cuprinse și râse cu poftă și zise· | |
τίς νύ σε τοιάδ᾽ ἔρεξε φίλον τέκος Οὐρανιώνων | 509 |
τίς δή σε τῶν ουρανίων θεῶν τοιαῦτα εἰργάσατο, ὦ προσφιλέστατον τέκνον; | |
„Care din zeii cerești făcutu-ți-a asta, copilo, | |
μαψιδίως, ὡς εἴ τι κακὸν ῥέζουσαν ἐνωπῇ; | 510 |
- | |
Numai așa, pe nedrept, parc-ai face tu răul pe față?” | |
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπεν ἐϋστέφανος κελαδεινή· | 511 |
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ἡ καλλιστέφανος Ἄρτεμις ἡ ἠχιτική· | |
Zâna-nstemată și lărmuitoare a vânatului zise· | |
‘σή μ᾽ ἄλοχος στυφέλιξε πάτερ λευκώλενος Ἥρη, | 512 |
ἡ σή με γαμετὴ ἐπαταξεν, ὦ πάτερ, ἡ λευκοβραχίων Ἥρα, | |
„Iată, soția ta Hera mi-a dat lovituri fără milă, | |
ἐξ ἧς ἀθανάτοισιν ἔρις καὶ νεῖκος ἐφῆπται. | 513 |
ἐξ ἧς τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς συνδέδεται καὶ ηὔξηται φιλονεικία καὶ μάχη. | |
Ea care veșnic aprinde pe zei la-nvrăjbire și sfadă.” | |
ὣς οἳ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον· | 514 |
οὕτως οὗτοι μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον. | |
Asta vorbiră-ntre ei părintele Zeus cu fata-i. | |
‘αὐτὰρ Ἀπόλλων Φοῖβος ἐδύσετο Ἴλιον ἱρήν· | 515 |
Ἀπόλλων δὲ ὁ λαμπρὸς εἰσῆλθεν εἰς τὴν ἱερὰν Ἴλιον, | |
Febos Apolon întrasta pătrunse în Troia cea sfântă; | |
μέμβλετο γάρ οἱ τεῖχος ἐϋδμήτοιο πόληος | 516 |
διὰ φροντίδος γὰρ ἦν αὐτῷ τὸ τεῖχος τῆς καλῶς ᾠκοδομημένης πόλεως, | |
Grijă-i era de puternicul zid, se temea să nu-l surpe | |
μὴ Δαναοὶ πέρσειαν ὑπὲρ μόρον ἤματι κείνῳ. | 517 |
μήποτε οἱ Ἕλληνες ἐκπορθήσειαν παρὰ τὸ εἱμαρμένον τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ. | |
Oastea danae în ziua de-atunci, împotriva menirii. | |
οἳ δ᾽ ἄλλοι πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες, | 518 |
οἱ ἄλλοι δὲ θεοὶ εἰς τὸν Ὄλυμπον ἐπορεύθησαν οἱ ἀεὶ ὄντες, | |
Nemuritorii ceilalți pe-naltul Olimp se suiră, | |
οἳ μὲν χωόμενοι, οἳ δὲ μέγα κυδιόωντες· | 519 |
οἱ μὲν λίαν ὀργιζόμενοι, οἱ δὲ μεγάλως ἐπαιρόμενοι καὶ σεμνυνόμενοι, | |
Unii aprinși de mânie, iar alții făloși de învingeri, | |
κὰδ δ᾽ ἷζον παρὰ πατρὶ κελαινεφεῖ· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς | 520 |
ἐκάθισαν δὲ παρὰ τῷ πατρὶ τῷ τῶν σκοτεινῶν νεφῶν αἰτίῳ· Ἀχιλλεὺς δὲ | |
Și s-așezară alături de Zeus. Ahile-ntr-aceea | |
Τρῶας ὁμῶς αὐτούς τ᾽ ὄλεκεν καὶ μώνυχας ἵππους. | 521 |
τοὺς Τρῷας, αὐτούς τε ὁμοίως καὶ τοὺς μονώνυχας ἵππους ἀνῄρει· | |
Moarte lățea, omora pe Troieni laolaltă cu caii. | |
ὡς δ᾽ ὅτε καπνὸς ἰὼν εἰς οὐρανὸν εὐρὺν ἵκηται | 522 |
ὥσπερ δὲ ὅτε καπνὸς ἀναφερόμενος καταλαμβάνει εἰς τὸν μέγαν οὐρανόν, | |
Cum câteodată, când arde-n cetate și fumul se urcă | |
ἄστεος αἰθομένοιο, θεῶν δέ ἑ μῆνις ἀνῆκε, | 523 |
πόλεως καιομένης, ὀργὴ δὲ τῶν θεῶν ἐπήνεγκεν αὐτόν, | |
Până la cerul întins, vâlvătaia, cereasca urgie, | |
πᾶσι δ᾽ ἔθηκε πόνον, πολλοῖσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆκεν, | 524 |
πᾶσι δὲ ἐποίησε κακοπάθειαν, πολλοῖς δὲ θλίψεις καὶ ὀδύνας ἐπέθηκεν. | |
Zbuciumă lumea-n oraș cășunându-le multora jale; | |
ὣς Ἀχιλεὺς Τρώεσσι πόνον καὶ κήδε᾽ ἔθηκεν. | 525 |
οὕτως ὁ Ἀχιλλεὺς τοῖς Τρῳσὶ φόνον καὶ λύπας ἐπήνεγκεν. | |
Astfel îi fierbe și-i vânzole-amar pe Troieni și Ahile. | |
ἑστήκει δ᾽ ὃ γέρων Πρίαμος θείου ἐπὶ πύργου, | 526 |
ἵστατο δὲ ὁ γέρων Πρίαμος ἐπὶ τοῦ θείου πύργου, | |
Sta peste poartă la turn moș Priam atunci și de-acolo | |
ἐς δ᾽ ἐνόησ᾽ Ἀχιλῆα πελώριον· αὐτὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ | 527 |
ἐθεάσατο δὲ τὸν μέγιστον Ἀχιλλέα, ὑπ' αὐτοῦ δὲ | |
El l-a văzut pe novacul Ahile. Din față-i Troienii | |
Τρῶες ἄφαρ κλονέοντο πεφυζότες, οὐδέ τις ἀλκὴ | 528 |
οἱ Τρῷες εὐθέως ἐκλονοῦντο καὶ ἐταράσσοντο φεύγοντες, οὐδέ τις δύναμις αὐτοῦ | |
Iute fugeau îmbulzindu-se, nu cutezau să s-ație | |
γίγνεθ᾽· ὃ δ᾽ οἰμώξας ἀπὸ πύργου βαῖνε χαμᾶζε | 529 |
ἐγίνετο· οὗτος δὲ περιπαθῶς βοήσας, κατέβη ἀπὸ τοῦ πύργου ἐπὶ τὴν γῆν, | |
După viteaz. Și craiul, gemând, de la turn coboară | |
ὀτρύνων παρὰ τεῖχος ἀγακλειτοὺς πυλαωρούς· | 530 |
προτρέπων παρὰ τὸ τεῖχος τοὺς ὑπερενδόξους φύλακας τῶν πυλῶν, καὶ λέγων· | |
Și pe vestiții străjeri de la poartă cu strigăte-ndeamnă· | |
πεπταμένας ἐν χερσὶ πύλας ἔχετ᾽ εἰς ὅ κε λαοὶ | 531 |
κατέχετε ἐν ταῖς χερσὶν ἀνεῳγμένας τὰς πύλας, ἕως ἂν οἱ λαοὶ | |
„Porțile țineți cu mâna deschise să intre-n cetate | |
ἔλθωσι προτὶ ἄστυ πεφυζότες· ἦ γὰρ Ἀχιλλεὺς | 532 |
ἔλθωσιν εἰς τὴν πόλιν φεύγοντες· ὄντως γὰρ ὁ Ἀχιλλεὺς | |
Oastea ce vine fugind; Ahile-i alungă de-aproape. | |
ἐγγὺς ὅδε κλονέων· νῦν οἴω λοίγι᾽ ἔσεσθαι. | 533 |
πλησίον οὕτως ταράσσων νυνὶ ὑπολαμβάνω ὀλεθρία ἔσεσθαι· | |
Uite că vine, mă tem că îndată ne-ajunge potopul. | |
αὐτὰρ ἐπεί κ᾽ ἐς τεῖχος ἀναπνεύσωσιν ἀλέντες, | 534 |
ἐπειδὰν δὲ εἰς τὸ τεῖχος συναθροισθέντες, ἀναπνοῆς τύχωσι καὶ ἀνέσεως, | |
Cum o să-ncapă sub zid îmbulzindu-se și-au să răsufle | |
αὖτις ἐπανθέμεναι σανίδας πυκινῶς ἀραρυίας· | 535 |
αὖθις ἐπίθετε τὰς πυκνῶς καὶ ἀσφαλῶς συνηρμοσμένας σανίδας, | |
Cetele, poarta să-nchideți și bine să trageți zăvorul. | |
δείδια γὰρ μὴ οὖλος ἀνὴρ ἐς τεῖχος ἅληται. | 536 |
δέδοικα γὰρ μὴ ὁ ὀλέθριος ἀνὴρ εἰσπηδήσῃ εἰς τὸ (ἐντὸς τοῦ) τεῖχος(ους). | |
Frică mi-e groaznicul om cu-un salt să n-ajungă-năuntru.” | |
ὣς ἔφαθ᾽, οἳ δ᾽ ἄνεσάν τε πύλας καὶ ἀπῶσαν ὀχῆας· | 537 |
οὕτως εἶπεν. οὗτοι δὲ ἀπώσαντο, καὶ ἀπεκρούσαντο τοὺς μοχλούς, καὶ ἀπέλυσαν τὰς πύλας· | |
Zice. Străjerii rătezul împing și dau drum la canaturi, | |
αἳ δὲ πετασθεῖσαι τεῦξαν φάος· αὐτὰρ Ἀπόλλων | 538 |
αὗται δὲ ἀνεῳγυῖαι ἐποίησαν φῶς. Ἀπόλλων δὲ | |
Vraiște-i poarta, se mântuie oștirea fugară, iar Febos | |
ἀντίος ἐξέθορε Τρώων ἵνα λοιγὸν ἀλάλκοι. | 539 |
ἐναντίον τοῦ Ἀχιλλέως ἐξώρμησεν, ὅπως ἀποσοβήσειε τὸν ὄλεθρον τῶν Τρῴων· | |
Grabnic ieși înainte-i s-o străjuie de potopire. | |
οἳ δ᾽ ἰθὺς πόλιος καὶ τείχεος ὑψηλοῖο | 540 |
οὗτοι δὲ εὐθὺ τῆς πόλεως καὶ τοῦ ὑψηλοῦ τείχους | |
Ei prăfuiți și setoși dau buzna spre zid pe la poartă, | |
δίψῃ καρχαλέοι κεκονιμένοι ἐκ πεδίοιο | 541 |
ὑπὸ δίψους κατάξηροι, κονιορτοῦ πλήρεις, ἐκ τοῦ πεδίου | |
Fuga veneau de pe câmp și căutau adăpost în cetate. | |
φεῦγον· ὃ δὲ σφεδανὸν ἔφεπ᾽ ἔγχεϊ, λύσσα δέ οἱ κῆρ | 542 |
ἔφευγον· οὗτος δὲ σφεδανῶς καὶ μετ' ἐπιτάσεως καὶ βίας ἐδίωκε τῷ δόρατι, μανία δὲ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ | |
Aprig Ahile cu arma-i gonea și cumplită turbare | |
αἰὲν ἔχε κρατερή, μενέαινε δὲ κῦδος ἀρέσθαι. | 543 |
κατεῖχεν ἀεὶ ἰσχυρά, ὥρμα δ' ἐνθουσιῶν δόξαν λαβεῖν. | |
Sinea lui toată-i cuprinse și dornic era de mărire; | |
ἔνθά κεν ὑψίπυλον Τροίην ἕλον υἷες Ἀχαιῶν, | 544 |
τότ᾽ ἂν τὴν ὑψηλὰς πύλας ἔχουσαν Τροίαν ἔλαβον οἱ υἱοὶ τῶν Ἑλλήνων, | |
Și ar fi fost cucerit-acum Troia de-Ahei, dacă Febos | |
εἰ μὴ Ἀπόλλων Φοῖβος Ἀγήνορα δῖον ἀνῆκε | 545 |
εἰ μὴ ὁ Ἀπόλλων ὁ καθαρὸς ἀνέπεισε τὸν ἐνδοξότατον Ἀγήνορα, | |
Nu stăruia să ia parte la luptă mărețul Agenor, | |
φῶτ᾽ Ἀντήνορος υἱὸν ἀμύμονά τε κρατερόν τε. | 546 |
ἄνδρα, υἱὸν τοῦ Ἀντήνορος, ἀμώμητόν τε καὶ ἰσχυρόν· | |
Al lui Antenor fecior, fără seamăn viteaz și puternic. | |
ἐν μέν οἱ κραδίῃ θάρσος βάλε, πὰρ δέ οἱ αὐτὸς | 547 |
ἐνέβαλε μὲν οὖν εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ εὐθαρσίαν, παρ' αὐτῷ δὲ καὶ αὐτὸς | |
Inima-n pieptu-i spori și alături de dânsul Apolon | |
ἔστη, ὅπως θανάτοιο βαρείας χεῖρας ἀλάλκοι | 548 |
ἔστη, ὅπως τὰς βαρείας καὶ χαλεπὰς χεῖρας τοῦ Θανάτου ἀποσοβήσειεν, | |
Stete proptit de stejar, îndosit într-o negură deasă, | |
φηγῷ κεκλιμένος· κεκάλυπτο δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ. | 549 |
ὑποκρυπτόμενος τῇ δρυΐ, κεκαλυμμένος δὲ ἦν ἀέρι καὶ ἀχλύϊ πολλῇ· | |
Gata de-acolo să-l apere el de primejdia morții. | |
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ὡς ἐνόησεν Ἀχιλλῆα πτολίπορθον | 550 |
ἐπεὶ δὲ οὗτος ἐθεάσατο τὸν τὰς πόλεις πορθοῦντα Ἀχιλλέα, | |
Cum îl văzu îns-Agenor pe cuceritorul Ahile, | |
ἔστη, πολλὰ δέ οἱ κραδίη πόρφυρε μένοντι· | 551 |
ἔμεινε κατὰ χώραν, πάνυ δὲ ἡ καρδία αὐτῷ ἑστῶτι ἐταράττετο καὶ ἐμερίμνα· | |
Stete în loc să-l aștepte cu mintea bătută de gânduri | |
ὀχθήσας δ᾽ ἄρα εἶπε πρὸς ὃν μεγαλήτορα θυμόν· | 552 |
στενάξας δὲ εἶπε πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μεγαλόφρονα ψυχήν· | |
Și suspină de necaz și zise în sinea-i bărbată· | |
ὤ μοι ἐγών· εἰ μέν κεν ὑπὸ κρατεροῦ Ἀχιλῆος | 553 |
οἴμοι ἐγώ, ἂν μὲν ὑπὸ τοῦ ἰσχυροῦ Ἀχιλλέως | |
„Vai mie! Dac-am să-ncerc eu să fug de cumplitul Ahile | |
φεύγω, τῇ περ οἱ ἄλλοι ἀτυζόμενοι κλονέονται, | 554 |
φεύγω, οὗπερ οἱ ἄλλοι ταραττόμενοι φεύγουσι, | |
Și-am să iau drumul pe unde ceilalți o iau razna de spaimă, | |
αἱρήσει με καὶ ὧς, καὶ ἀνάλκιδα δειροτομήσει. | 555 |
φθάσει καὶ κρατήσει με, καὶ ὡς ἀσθενῆ καὶ ἄνανδρον ἀποκτενεῖ· | |
Tot mă va prinde și acolo mă va junghia ca pe-un famen, | |
εἰ δ᾽ ἂν ἐγὼ τούτους μὲν ὑποκλονέεσθαι ἐάσω | 556 |
ἐὰν δὲ ἐγὼ τούτους μὲν καταλίπω ταράττεσθαι | |
Ori e mai bine să-i las pe ai noștri goniți spre cetate | |
Πηλεΐδῃ Ἀχιλῆϊ, ποσὶν δ᾽ ἀπὸ τείχεος ἄλλῃ | 557 |
ὑπὸ Ἀχιλλέως τοῦ υἱοῦ τοῦ Πηλέως, τοῖς ποσὶ δὲ ἀπὸ τοῦ τείχους ἄλλοσε | |
Și-nghesuiți de Ahile, să fug de la ziduri departe, | |
φεύγω πρὸς πεδίον Ἰλήϊον, ὄφρ᾽ ἂν ἵκωμαι | 558 |
φεύγω ἐπὶ τὸ πεδίον τὸ ὑποκείμενον τῇ Ἴδῃ (τὸ πρὸς τῷ τάφῳ τοῦ Ἴλου), ἕως ἂν ἀφίκωμαι | |
Șesul încolo s-apuc și s-o iau la picior înspre munte, | |
Ἴδης τε κνημοὺς κατά τε ῥωπήϊα δύω· | 559 |
παρὰ τοὺς δασεῖς καὶ δυσβάτους τόπους, καὶ ὑπεισέλθω τὰ ἐν οἷς οἱ ῥῶπες φύονται καὶ σύμφυτα μέρη, | |
Coastele Idei să urc, să mă tupil acolo-n tufișuri | |
ἑσπέριος δ᾽ ἂν ἔπειτα λοεσσάμενος ποταμοῖο | 560 |
ἑσπέρας (ὀψὲ τῆς ἡμέρας) δ᾽ ἂν μετὰ ταῦτα λουσάμενος ἐν τῷ ποταμῷ, | |
Și pe-nnoptate la râu să mă scald și așa de sudoare | |
ἱδρῶ ἀποψυχθεὶς προτὶ Ἴλιον ἀπονεοίμην· | 561 |
τὸν ἱδρῶτα πνεύμασι ξηράνας, πρὸς τὸ Ἴλιον ὑποστρέψαιμι. | |
Bine fiind răcorit, aș putea să mă furiș la Troia… | |
ἀλλὰ τί ἤ μοι ταῦτα φίλος διελέξατο θυμός; | 562 |
ἀλλὰ τί δή μοι ταῦτα διελέξατο ἡ ἀγαπητὴ ψυχή, | |
Însă de ce stau pe gânduri și așa socotindu-mă-n sine-mi? | |
μή μ᾽ ἀπαειρόμενον πόλιος πεδίον δὲ νοήσῃ | 563 |
μήπως με ἀποχωροῦντα τῆς πόλεως ἐπὶ τὸ πεδίον θεάσηται, | |
Poate cumva să mă vadă fugind de la zid pe câmpie | |
καί με μεταΐξας μάρψῃ ταχέεσσι πόδεσσιν. | 564 |
καὶ κατόπιν ἐφορμήσας καταλάβῃ με τοῖς ταχέσι ποσίν, | |
Și năvălind după mine pe drum să m-apuce din fugă, | |
οὐκέτ᾽ ἔπειτ᾽ ἔσται θάνατον καὶ κῆρας ἀλύξαι· | 565 |
οὐκέτι μετὰ ταῦτα ἔσται δυνατὸν ἐκφυγεῖν τὸν θάνατον καὶ τὴν ἀπαίσιον φθοράν, | |
Orice nădejde s-a dus după asta, eu nu scap de moarte. | |
λίην γὰρ κρατερὸς περὶ πάντων ἔστ᾽ ἀνθρώπων. | 566 |
πάνυ γὰρ ἰσχυρός ἐστιν ὑπὲρ πάντας τοὺς ἀνθρώπους. | |
El e viteaz și puternic, se știe că n-are potrivă. | |
εἰ δέ κέ οἱ προπάροιθε πόλεος κατεναντίον ἔλθω· | 567 |
ἐὰν δὲ ἔμπροσθεν τῆς πόλεως ἐναντίον αὐτῷ παραγένωμαι, | |
Dacă eu tot l-aș lua în primire-naintea cetății? | |
καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς χρὼς ὀξέϊ χαλκῷ, | 568 |
καὶ γὰρ δήπου καὶ τούτῳ τρωτόν ἐστι σῶμα σιδήρῳ ὀξεῖ καὶ τμητικῷ, | |
Doară și trupu-i se poate răni cu tăișul de aramă, | |
ἐν δὲ ἴα ψυχή, θνητὸν δέ ἕ φασ᾽ ἄνθρωποι | 569 |
μία δὲ ψυχὴ ἔνεστι, φθαρτὸν δὲ αὐτὸν λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι | |
Și-are un suflet și el, și oamenii spun că și dânsul | |
ἔμμεναι· αὐτάρ οἱ Κρονίδης Ζεὺς κῦδος ὀπάζει. | 570 |
εἶναι, Ζεὺς δὲ ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου παρέχει αὐτῷ δόξαν καὶ νίκην. | |
E muritor și că Zeus îi dăruie lui biruința.” | |
ὣς εἰπὼν Ἀχιλῆα ἀλεὶς μένεν, ἐν δέ οἱ ἦτορ | 571 |
οὕτως εἰπών, συστραφεὶς παρέμενε τὸν Ἀχιλλέα, ἐν αὐτῷ δὲ ἡ ψυχὴ | |
Zice și-acolo-ncordat stătu să-l aștepte pe-Ahile; | |
ἄλκιμον ὁρμᾶτο πτολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι. | 572 |
ἡ ἀνδρεία προετρέπετο πολεμίζειν καὶ μάχεσθαι· | |
Firea-i vitează-i da zor să stea la bătaie cu dânsul. | |
ἠΰτε πάρδαλις εἶσι βαθείης ἐκ ξυλόχοιο | 573 |
καθάπερ πάρδαλις ὁρμᾷ ἐκ βαθέος καὶ πυκνοῦ δρυμοῦ | |
Cum din adâncul pădurii un pardos se saltă-naintea | |
ἀνδρὸς θηρητῆρος ἐναντίον, οὐδέ τι θυμῷ | 574 |
ἐναντίον ἀνδρὸς κυνηγοῦ, οὐκέτι ἐν τῇ καρδίᾳ | |
Unui bărbat vânător și nici nu se sperie fiara, | |
ταρβεῖ οὐδὲ φοβεῖται, ἐπεί κεν ὑλαγμὸν ἀκούσῃ· | 575 |
δέδοικεν οὐδὲ πτοεῖται, ἐπειδὰν ἀκούσῃ τὸν ὑλαγμὸν τῶν κυνῶν, | |
Nici nu tulește-napoi, cu toate că-aude lătratul· | |
εἴ περ γὰρ φθάμενός μιν ἢ οὐτάσῃ ἠὲ βάλῃσιν, | 576 |
ἐὰν γὰρ καὶ φθάσας ἢ τρώσῃ ἐγγύθεν αὐτήν, ἢ βάλῃ πόρρωθεν, | |
Chiar dacă ar nimeri-o vr’o suliță sau vr’o săgeată | |
ἀλλά τε καὶ περὶ δουρὶ πεπαρμένη οὐκ ἀπολήγει | 577 |
ἀλλὰ γε καὶ δόρατι πεπερονημένη καὶ καθηλωμένη οὐκ ἀποπαύεται | |
Și ar străpunge-o în coaste, ea tot nu se lasă, ci luptă | |
ἀλκῆς, πρίν γ᾽ ἠὲ ξυμβλήμεναι ἠὲ δαμῆναι· | 578 |
τῆς εὐτόλμου ἰσχύος, πρίν γε ἢ συμβαλεῖν, ἢ ἀναιρεθῆναι· | |
Până ce ori pe dușman îl înhață, ori cade zdrobită; | |
ὣς Ἀντήνορος υἱὸς ἀγαυοῦ δῖος Ἀγήνωρ | 579 |
οὕτως ὁ υἱὸς τοῦ λαμπροῦ Ἀντήνορος ὁ ἐνδοξότατος Ἀγήνωρ, | |
Astfel Agenor atunci stă țapăn și nu vrea să fugă | |
οὐκ ἔθελεν φεύγειν, πρὶν πειρήσαιτ᾽ Ἀχιλῆος. | 580 |
οὐκ ἤθελεν φεύγειν, πρὶν πειραθῆναι τοῦ Ἀχιλλέως. | |
Până ce nu se măsoară cu neîntrecutul Ahile. | |
ἀλλ᾽ ὅ γ᾽ ἄρ᾽ ἀσπίδα μὲν πρόσθ᾽ ἔσχετο πάντοσ᾽ ἐΐσην, | 581 |
ἀλλ᾿ οὗτος δὴ τὴν μὲν ἀσπίδα ἔμπροσθεν κατέσχε τὴν πάντοθεν ἴσην καὶ κυκλοτερῆ, | |
Scutul rotat înainte țiindu-și la piept și cu lancea-i | |
ἐγχείῃ δ᾽ αὐτοῖο τιτύσκετο, καὶ μέγ᾽ ἀΰτει· | 582 |
τῷ δόρατι δὲ αὐτοῦ κατεστοχάζετο, καὶ μεγάλως ἐφώνει· | |
Ager ochind pe viteaz, cu strigăte așa-l amenință· | |
ἦ δή που μάλ᾽ ἔολπας ἐνὶ φρεσὶ φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ | 583 |
ὄντως δήπου πάνυ ἐλπίζεις ἐν τῇ διανοίᾳ, λαμπρότατε Ἀχιλλεῦ, | |
„Tu negreșit, o slăvitule Ahile, te bizui chiar astăzi | |
ἤματι τῷδε πόλιν πέρσειν Τρώων ἀγερώχων | 584 |
τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ ἐκπορθήσειν τὴν πόλιν τῶν ὑπερενδόξων Τρῴων· | |
Troia să iei și s-o surpi puternica noastră cetate; | |
νηπύτι᾽· ἦ τ᾽ ἔτι πολλὰ τετεύξεται ἄλγε᾽ ἐπ᾽ αὐτῇ. | 585 |
μωρέ καὶ ἀνόητε, ὄντως ἔτι πολλαὶ θλίψεις καὶ λύπαι γενήσονται δι' αὐτήν, | |
Nesocotite, dar încă te-așteaptă-mprejuru-i atâta | |
ἐν γάρ οἱ πολέες τε καὶ ἄλκιμοι ἀνέρες εἰμέν, | 586 |
ἐν αὐτῇ γὰρ πολλοὶ δή σοι καὶ γενναῖοι ἄνδρες ἐσμέν, | |
Caznă și-obidă, că mulți mai suntem în cetate vitejii | |
οἳ καὶ πρόσθε φίλων τοκέων ἀλόχων τε καὶ υἱῶν | 587 |
οἳ ἂν ἔμπροσθεν τῶν ἀγαπητῶν γονέων καὶ γυναικῶν καὶ παίδων | |
Care cu armele pentru copii și părinți și neveste | |
Ἴλιον εἰρυόμεσθα· σὺ δ᾽ ἐνθάδε πότμον ἐφέψεις | 588 |
φυλάσσομεν καὶ σώζομεν τὸ Ἴλιον, σὺ δὲ ἐνταῦθα θάνατον καταλήψῃ, | |
Țar-apărăm, și de-aceea tu moartea pe-aicea găsi-vei | |
ὧδ᾽ ἔκπαγλος ἐὼν καὶ θαρσαλέος πολεμιστής. | 589 |
οὕτω προπετὴς καὶ θρασὺς ὤν, καὶ εὔτολμος μαχητής. | |
Oricât ai fi de șoiman și cutezător la bătaie.” | |
ἦ ῥα, καὶ ὀξὺν ἄκοντα βαρείης χειρὸς ἀφῆκε, | 590 |
εἶπε δὴ καὶ τὸ ὀξὺ δόρυ ἀπώσατο ἐκ τῆς παχείας καὶ ἰσχυρᾶς χειρός, | |
Zice și zboară la ei cu mâna cea zdravănă boldul | |
καί ῥ᾽ ἔβαλε κνήμην ὑπὸ γούνατος οὐδ᾽ ἀφάμαρτεν. | 591 |
καὶ ἔπληξε τὴν κνήμην ὑποκάτω τοῦ γόνατος, οὐδὲ ἥμαρτε, | |
Și sub genunchi îl ajunge la pulpă și-acolo pulparul | |
ἀμφὶ δέ οἱ κνημὶς νεοτεύκτου κασσιτέροιο | 592 |
περὶ αὐτὴν δὲ ἡ κνημὶς τοῦ νεωστὶ κατεσκευασμένου κασσιτέρου | |
Cel de curând făurit din alb cositor la ciocnire | |
σμερδαλέον κονάβησε· πάλιν δ᾽ ἀπὸ χαλκὸς ὄρουσε | 593 |
καταπληκτικῶς περιήχησεν, εἰς τοὐπίσω δὲ ἀπηνέχθη ὁ σίδηρος | |
Zăngăne îngrozitor, dar nu e răzbit, ci răsaltă | |
βλημένου, οὐδ᾽ ἐπέρησε, θεοῦ δ᾽ ἠρύκακε δῶρα. | 594 |
τυφθέντος, οὐδὲ ἐπέρασε, διεκώλυσε γὰρ καὶ ἐπέσχε τὰ τοῦ θεοῦ δῶρα. | |
Lancea departe de el și-n cale i-o-mpiedică darul | |
Πηλεΐδης δ᾽ ὁρμήσατ᾽ Ἀγήνορος ἀντιθέοιο | 595 |
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Πηλέως ὥρμησε κατὰ τοῦ ἰσοθέου Ἀγήνορος | |
Zeului. Tabăr-atunci pe dumnezeiescul Agenor | |
δεύτερος· οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἔασεν Ἀπόλλων κῦδος ἀρέσθαι, | 596 |
ὕστερος, οὐδὲ ἀφῆκεν ὁ Ἀπόλλων λαβεῖν εὐδοξίαν, | |
Și Peleianul, dar nu-i dă mărirea izbândei Apolon, | |
ἀλλά μιν ἐξήρπαξε, κάλυψε δ᾽ ἄρ᾽ ἠέρι πολλῇ, | 597 |
ἀλλὰ ἐξήρπασεν αὐτόν, περιεκάλυψε δὲ ἀέρι, καὶ ἀχλύϊ πολλῇ, | |
Ci pe Agenor răpind, în negură deasă-l ascunde | |
ἡσύχιον δ᾽ ἄρα μιν πολέμου ἔκπεμπε νέεσθαι. | 598 |
λάθρα δὲ καὶ ἄνευ θορύβου ἐξέπεμψεν αὐτὸν ἐκ τοῦ πολέμου πορεύεσθαι· | |
Și adăpostindu-l așa, îi dă drumul să plece din luptă, | |
αὐτὰρ ὃ Πηλεΐωνα δόλῳ ἀποέργαθε λαοῦ· | 599 |
οὗτος δὲ τὸν υἱὸν τοῦ Πηλέως ἐπιβουλῇ καὶ ἀπάτῃ ἀπεχώρισε καὶ ἀπήγαγε τοῦ λαοῦ, | |
Și pe Ahile departe de oaste-l abate smomindu-l. | |
αὐτῷ γὰρ ἑκάεργος Ἀγήνορι πάντα ἐοικὼς | 600 |
αὐτῷ γὰρ δὴ τῷ Ἀγήνορι κατὰ πάντα ὅμοιος ὁ πόρρωθεν ἐνεργῶν Ἀπόλλων | |
Zeul aidom-Agenor la față fiind, lui Ahile | |
ἔστη πρόσθε ποδῶν, ὃ δ᾽ ἐπέσσυτο ποσσὶ διώκειν· | 601 |
ἔστη ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν, οὗτος δὲ ἐφώρμησε τοῖς ποσὶ διώκειν· | |
Tot îi răsare-nainte, iar el se tot ia după dânsul | |
εἷος ὃ τὸν πεδίοιο διώκετο πυροφόροιο | 602 |
ἐν ὅσῳ δὲ οὗτος ἐδίωκεν αὐτὸν διὰ τοῦ σιτοφόρου πεδίου, | |
Pașii grăbind, și în vreme ce-acolo pe șes îl alungă | |
τρέψας πὰρ ποταμὸν βαθυδινήεντα Σκάμανδρον | 603 |
τρέψας παρὰ τὸν βαθύρρουν ποταμὸν τὸν Σκάμανδρον | |
Printre ogoare de grâu, pe lângă Scamandru pornindu-l, | |
τυτθὸν ὑπεκπροθέοντα· δόλῳ δ᾽ ἄρ᾽ ἔθελγεν Ἀπόλλων | 604 |
μετρίᾳ ταχυτῆτι προτρέχοντα· ἀπάτῃ γὰρ ἐπήγετο αὐτὸν ὁ Ἀπόλλων, | |
Zeul era la doi pași și-l tot amăgea pe Ahile | |
ὡς αἰεὶ ἔλποιτο κιχήσεσθαι ποσὶν οἷσι· | 605 |
ἵν᾿ ἀεὶ ἐλπίζοι καταλήψεσθαι τοῖς ἑαυτοῦ ποσίν. | |
Dându-i nădejde mereu că-l poate sosi din picioare. | |
τόφρ᾽ ἄλλοι Τρῶες πεφοβημένοι ἦλθον ὁμίλῳ | 606 |
ἐν τούτῳ οἱ ἄλλοι Τρῷες φεύγοντες εἰσῆλθον συνηθροισμένοι | |
Iute Troienii ceilalți, fugarii, voioși în cetate | |
ἀσπάσιοι προτὶ ἄστυ, πόλις δ᾽ ἔμπλητο ἀλέντων. | 607 |
ἀγαπητῶς εἰς τὴν πόλιν, πᾶσα δ᾽ ἡ πόλις ἐπληρώθη ἀθροισθέντων, | |
Se năpustiră glotiș. Se umple de-oștire orașul. | |
οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἔτλαν πόλιος καὶ τείχεος ἐκτὸς | 608 |
οὐδ᾽ ἄρα οὗτοί γε ὑπέμειναν ἔξω τῆς πόλεως καὶ τοῦ τείχους | |
Nu cutezau să s-aștepte oștenii afară la poartă | |
μεῖναι ἔτ᾽ ἀλλήλους, καὶ γνώμεναι ὅς τε πεφεύγοι | 609 |
παραμεῖναι ἔτι ἀλλήλους καὶ γνῶναι ὃς ἂν φεύγοι, | |
Unii pe alții, să vadă în armie cine scăpase, | |
ὅς τ᾽ ἔθαν᾽ ἐν πολέμῳ· ἀλλ᾽ ἐσσυμένως ἐσέχυντο | 610 |
καὶ ὃς ἀπέθανεν ἐν τῷ πολέμῳ, ἀλλ᾿ ἀγαπητῶς εἰσέτρεχον | |
Cine murise-n război, ci toți care-avură picioare | |
ἐς πόλιν, ὅν τινα τῶν γε πόδες καὶ γοῦνα σαώσαι. | 611 |
εἰς τὴν πόλιν, ὅντινα αὐτῶν οἱ πόδες καὶ τὰ γόνατα ἔσωσαν. | |
Bune de fugă, pe poartă roind ei buluc năvăliră. | |