Vasile Stancu

ILIADA




Cântul XIX

Textul homeric & parafrază în greaca koine de Theodorus Gaza & traducere în limba română de George Murnu


Ἠὼς μὲν κροκόπεπλος ἀπ' Ὠκεανοῖο ῥοάων001
ἡ μὲν ἡμέρα ἡ κροκοειδὲς ἱμάτιον ἔχουσα ἀπὸ τῶν ῥευμάτων τοῦ Ὠκεανοῦ ἀνέστη,
Când Aurora în văl șofraniu începu să răsară

ὄρνυθ', ἵν' ἀθανάτοισι φόως φέροι ἠδὲ βροτοῖσιν·002
ὅπως τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς φῶς ἐνέγκαι, καὶ τοῖς θνητοῖς ἀνθρώποις.
Din Ocean, ca lumina la zei și la oameni s-aducă,

ἣ δ' ἐς νῆας ἵκανε θεοῦ πάρα δῶρα φέρουσα.003
αὕτη δὲ ἀφίκετο εἰς τὰς ναῦς τὰ δῶρα φέρουσα παρὰ τοῦ θεοῦ,
Tetis sosi la corăbii și-aduse-ale zeului daruri;

εὗρε δὲ Πατρόκλῳ περικείμενον ὃν φίλον υἱὸν004
εὗρε δὲ τὸν ἑαυτῆς ἀγαπητὸν υἱὸν περικείμενον τῷ Πατρόκλῳ,
Lângă prietenul mort îl găsi ea trântit pe Ahile

κλαίοντα λιγέως· πολέες δ' ἀμφ' αὐτὸν ἑταῖροι 005
κλαίοντα ὀξέως (ἡδέως)· πολλοὶ δὲ περὶ αὐτὸν φίλοι
Jalnic în hohot plângând. Și-alături ai lui o grămadă

μύρονθ'· ἣ δ' ἐν τοῖσι παρίστατο δῖα θεάων,006
ὠλοφύροντο· αὕτη δὲ ἐν τούτοις παρέστη ἡ ἐνδοξοτάτη τῶν θεῶν,
Stau deopotrivă jălind, când iată la mijloc zeița

ἔν τ' ἄρα οἱ φῦ χειρὶ ἔπος τ' ἔφατ' ἔκ τ' ὀνόμαζε·007
καὶ ἐνέφυ αὐτῷ τῇ χειρί, καὶ λόγον εἶπε, καὶ ἐξ ὀνόματος ἐκάλει·
Vine, cu drag îl apucă pe-Ahile de mână și-i zice·

τέκνον ἐμὸν τοῦτον μὲν ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ008
ὦ τέκνον ἐμόν, τοῦτον μὲν καταλίπωμεν καίπερ λυπούμενοι
„Fiul meu, lasă-l pe el, în odihnă, măcar că ne doare,

κεῖσθαι, ἐπεὶ δὴ πρῶτα θεῶν ἰότητι δαμάσθη·009
κεῖσθαι, ἐπειδὴ τὴν ἀρχὴν ὁρμῇ καὶ βουλῇ τῶν θεῶν ἀνῃρέθη.
Dacă-i o dată răpus și astfel îi scriseră zeii,

τύνη δ' Ἡφαίστοιο πάρα κλυτὰ τεύχεα δέξο 010
σὺ δὲ δέξαι παρὰ τοῦ Ἡφαίστου τὰ πολύτιμα καὶ ἔνδοξα ὅπλα
Tu de la zeul Hefest primește mândreța de arme

καλὰ μάλ', οἷ' οὔ πώ τις ἀνὴρ ὤμοισι φόρησεν.011
πάνυ περικαλλῆ, ὁποῖα οὐδείς πω ἀνὴρ ἐφόρησε περὶ τοὺς ὤμους.
Nemaipurtate vreodată de alt muritor de pe lume.”



ὡς ἄρα φωνήσασα θεὰ κατὰ τεύχε' ἔθηκε012
οὕτω δὴ εἰποῦσα ἡ θεὰ κατέθηκε τὰ ὅπλα
Astfel zeița grăi lui Ahile și-n față-i așterne

πρόσθεν Ἀχιλλῆος· τὰ δ' ἀνέβραχε δαίδαλα πάντα.013
ἔμπροσθεν τοῦ Ἀχιλλέως· ταῦτα παμποίκιλα πάντα μέγαν ἦχον ἀπετέλεσαν.
Armele-aduse, dar zornăie groaznic podoabele toate

Μυρμιδόνας δ' ἄρα πάντας ἕλε τρόμος, οὐδέ τις ἔτλη014
πάντας δὲ τοὺς Μυρμιδόνας φόβος καὶ τρόμος κατέλαβεν, οὐδὲ ὑπέμεινέ τις
Și se cutremură toți mirmidonii. Nici unul la ele

ἄντην εἰσιδέειν, ἀλλ' ἔτρεσαν. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς 015
ἐναντίον θεάσασθαι, ἀλλὰ τῷ φόβῳ παρετράπησαν· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ
Nesperiat nu le poate privi. Numai el, Peleianul,

ὡς εἶδ', ὥς μιν μᾶλλον ἔδυ χόλος, ἐν δέ οἱ ὄσσε016
ὅτε ἐθεάσατο, τότε αὐτὸν μᾶλλον εἰσῆλθεν ὀργή, ἐν αὐτῷ δὲ οἱ ὀφθαλμοὶ
Cum le văzu, de mânie s-aprinde mai tare, și ochii

δεινὸν ὑπὸ βλεφάρων ὡς εἰ σέλας ἐξεφάανθεν·017
φοβερῶς ὑπὸ τὰ βλέφαρα ὥσπερ πῦρ ἐξεφάνησαν,
Ca o lumină-i străfulgeră înfiorători sub pleoape.

τέρπετο δ' ἐν χείρεσσιν ἔχων θεοῦ ἀγλαὰ δῶρα.018
ἠγάλλετο δὲ κρατῶν ἐν ταῖς χερσὶ τὰ λαμπρὰ δῶρα τοῦ θεοῦ.
El se desfată țiindu-le-n mână mărețele daruri;

αὐτὰρ ἐπεὶ φρεσὶν ᾗσι τετάρπετο δαίδαλα λεύσσων019
ἐπειδὴ δὲ ἐτέρφθη, καὶ ἐχάρη κατὰ τὴν ἑαυτοῦ διάνοιαν παμποίκιλα βλέπων,
După ce-și satură ochii privind bucuros la odoare,

αὐτίκα μητέρα ἣν ἔπεα πτερόεντα προσηύδα· 020
παραχρῆμα πρὸς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα λόγους ταχεῖς ἔλεγεν·
Glăsuie îndată și zice lui Tetis cuvinte ce zboară·

μῆτερ ἐμὴ τὰ μὲν ὅπλα θεὸς πόρεν οἷ' ἐπιεικὲς021
ὦ μῆτερ ἐμή, τὰ μὲν ὅπλα ὁ θεὸς ἐδωρήσατο, οἷα προσῆκόν ἐστιν
„Mamă, văd bine că armele sunt de un zeu dăruite,

ἔργ' ἔμεν ἀθανάτων, μὴ δὲ βροτὸν ἄνδρα τελέσσαι.022
εἶναι τὰ ἔργα τῶν ἀθανάτων θεῶν, μηδὲ θνητὸν ἄνδρα δύνασθαι ποιῆσαι·
Lucrul e vrednic de zei, căci nimeni pe lume nu-l face,

νῦν δ' ἤτοι μὲν ἐγὼ θωρήξομαι· ἀλλὰ μάλ' αἰνῶς023
νυνὶ δὲ ἐγὼ μὲν καθοπλισθήσομαι, ἀλλὰ πάνυ χαλεπῶς
Eu mă-narmez și mă duc, dar foarte mi-e-n grijă de una·

δείδω μή μοι τόφρα Μενοιτίου ἄλκιμον υἱὸν024
δέδοικα, μή μοι μεταξύ τούτου τὸν ἰσχυρὸν υἱὸν τοῦ Μενοιτίου
Cât oi fi eu la război, să nu dea de mort și să intre

μυῖαι καδδῦσαι κατὰ χαλκοτύπους ὠτειλὰς 025
αἱ μυῖαι καθυπεισδῦσαι κατὰ τὰ σιδηρόβλητα τραύματα
Muștele-n ranele pricinuite de suliți, să nască

εὐλὰς ἐγγείνωνται, ἀεικίσσωσι δὲ νεκρόν,026
σκώληκας ἐναποτέξωσι, λυμάνωνται δὲ τὸν νεκρόν·
Viermi rozători și să-l facă batjocură, schimonosindu-i

ἐκ δ' αἰὼν πέφαται, κατὰ δὲ χρόα πάντα σαπήῃ.027
ἡ γάρ τοι ζωὴ ἠφανίσθη, κατασαπῇ δὲ καὶ διαλυθῇ καθ᾽ ὅλον τὸ σῶμα.
Trupul de viață lipsit și putred s-ajungă cu totul.”



τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα θεὰ Θέτις ἀργυρόπεζα·028
πρὸς τοῦτον δὲ ἀπεκρίνετο μετὰ ταῦτα ἡ θεὰ ἡ Θέτις ἡ λευκόπους·
Zâna picioare-de-argint așa lui Ahile-i răspunse·

τέκνον μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.029
ὦ παῖ, μή μοι ταῦτα ἐν τῇ σαυτοῦ διανοίᾳ διὰ φροντίδος ἔστωσαν·
„Dragul meu, fii liniștit și să n-ai nici o grijă de asta,

τῷ μὲν ἐγὼ πειρήσω ἀλαλκεῖν ἄγρια φῦλα 030
τούτῳ μὲν ἐγὼ πειράσομαι ἀποσοβεῖν τὰ ἄγρια γένη,
Eu am să-l apăr pe el de necruțătoarele goange,

μυίας, αἵ ῥά τε φῶτας ἀρηϊφάτους κατέδουσιν·031
τὰς μυίας, αἳ δὴ τοὺς σιδήρῳ πεφονευμένους ἄνδρας κατεσθίουσιν·
Muștele care se-ndoapă din cei care cad la războaie,

ἤν περ γὰρ κεῖταί γε τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτόν,032
ἐὰν γὰρ καὶ εἰς ἐνιαυτὸν τὸν εἰς τέλος φέροντα τὰ φυόμενα κεῖται,
Chiar dacă zace pe aici de izbeliște până la anul,

αἰεὶ τῷ γ' ἔσται χρὼς ἔμπεδος, ἢ καὶ ἀρείων.033
ἀεὶ τούτῳ γε μόνιμον καὶ ἀμετάβλητον ἔσται τὸ σῶμα ἢ καὶ κρεῖσσον.
Nevătămat va fi el de-a pururea ori și mai bine,

ἀλλὰ σύ γ' εἰς ἀγορὴν καλέσας ἥρωας Ἀχαιοὺς034
ἀλλὰ σύγε εἰς τὴν ἀγορὰν συγκαλέσας τοὺς ἥρωας Ἕλληνας
Cheamă tu însă pe fiii Aheilor la sfătuire

μῆνιν ἀποειπὼν Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν 035
τὴν ὀργὴν καὶ μνησικακίαν ἀποθέμενος τῷ βασιλεῖ τοῦ στρατοῦ Ἀγαμέμνονι,
Și te dezmânie-acolo pe craiul Atrid Agamemnon;

αἶψα μάλ' ἐς πόλεμον θωρήσσεο, δύσεο δ' ἀλκήν.036
πάνυ ταχέως καθοπλίζου ἐπὶ τὸν πόλεμον, περιβαλοῦ δὲ ἰσχύν.
Iute gătește-te-apoi de bătaie și-ncinge puterea.”



ὣς ἄρα φωνήσασα μένος πολυθαρσὲς ἐνῆκε,037
οὕτω δὴ εἰποῦσα δύναμιν αὐτῷ εὔτολμον ἐνέβαλε,
Astfel îi zice și-i pune în piept cutezare nebună,

Πατρόκλῳ δ' αὖτ' ἀμβροσίην καὶ νέκταρ ἐρυθρὸν038
τῷ Πατρόκλῳ δὲ ἀμβροσίων καὶ νέκταρ πυρρὸν
Iar lui Patroclu pe nări se grăbește să-i picure-ndată

στάξε κατὰ ῥινῶν, ἵνα οἱ χρὼς ἔμπεδος εἴη.039
ἐστάλαξεν εἰς τοὺς μυκτῆρας, ὅπως αὐτῷ μόνιμον καὶ ἀμετάβλητον εἴη τὸ σῶμα. αὕτη μὲν οὖν οὕτω ποιήσασα ἐπῆλθεν ἡ λευκόπους Θέτις.
Balsam și roșu nectar, ca trupul neputred să-i steie.



αὐτὰρ ὃ βῆ παρὰ θῖνα θαλάσσης δῖος Ἀχιλλεὺς 040
οὗτος δὲ ἐπορεύθη παρά τὸν αἰγιαλὸν τῆς θαλάσσης ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεὺς
Merge într-asta la marginea mării; dă strigăt Ahile

σμερδαλέα ἰάχων, ὦρσεν δ' ἥρωας Ἀχαιούς.041
καταπληκτικῶς βοῶν, διήγειρε δὲ τοὺς ἥρωας Ἕλληνας·
Îngrozitor și-Aheii se pun în mișcare, s-adună

καί ῥ' οἵ περ τὸ πάρος γε νεῶν ἐν ἀγῶνι μένεσκον042
καὶ δῆτα, οἵτινες πρότερόν γε ἔμενον ἐν τῷ τόπῳ τῶν νεῶν,
Chiar și acei care stau pân-atunci odihnind la corăbii,

οἵ τε κυβερνῆται καὶ ἔχον οἰήϊα νηῶν043
οἵτε κυβερνῆται, καὶ οἳ κατεῖχον τὰ πηδάλια τῶν νεῶν,
Toți, și acei care umblă cu cârma la vase, cârmacii,

καὶ ταμίαι παρὰ νηυσὶν ἔσαν σίτοιο δοτῆρες,044
καὶ οἱ ἦσαν ταμιοῦχοι παρὰ ταῖς ναυσί, δόται τῶν ἄρτων·
Și-ngrijitorii de oaste ce stau de merinde și hrană

καὶ μὴν οἳ τότε γ' εἰς ἀγορὴν ἴσαν, οὕνεκ' Ἀχιλλεὺς 045
καὶ οὗτοι δὴ τότε γε ἐπορεύοντο εἰς τὴν ἀγοράν, διότι ὁ Ἀχιλλεὺς
Vin să ia parte la sfaturi acuma și ei, căci Ahile

ἐξεφάνη, δηρὸν δὲ μάχης ἐπέπαυτ' ἀλεγεινῆς.046
ἐφάνη, ἐπὶ πολὺ δὲ τῆς χαλεπῆς καὶ ὀδυνηρᾶς μάχης ἀπέστη.
Iar se ivi la război după lungă ședere la corturi.

τὼ δὲ δύω σκάζοντε βάτην Ἄρεος θεράποντε047
οὗτοι δὲ δύο χωλεύοντες ἐπορεύθησαν ὑπηρέται τοῦ πολέμου,
Vin șovăind ca și șchiopii cei doi slujitori ai lui Ares,

Τυδεΐδης τε μενεπτόλεμος καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς048
ὅ τε υἱὸς τοῦ Τυδέως ὁ καρτερικὸς ἐν τῇ μάχῃ, καὶ ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς,
Dumnezeiescul Ulise și dârzul Tidid Diomede.

ἔγχει ἐρειδομένω· ἔτι γὰρ ἔχον ἕλκεα λυγρά·049
δόρατι ἐπιστηριζόμενοι, ἔτι γὰρ εἶχον τραύματα χαλεπά,
Dânșii se sprijină-n lănci, chinuindu-se încă de rane,

κὰδ δὲ μετὰ πρώτῃ ἀγορῇ ἵζοντο κιόντες. 050
ἐν τῷ πρώτῳ δὲ τῆς ἀγορᾶς τόπῳ ἐκάθισαν ἐλθόντες·
Și-n adunare sosind, la locul de frunte se-așează.

αὐτὰρ ὃ δεύτατος ἦλθεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων051
δεύτερος δὲ ἦλθεν ὁ βασιλεὺς τοῦ λαοῦ Ἀγαμέμνων
Cel mai în urmă veni al oștirii păstor Agamemnon,

ἕλκος ἔχων· καὶ γὰρ τὸν ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ052
τραῦμα ἔχων, καὶ γὰρ αὐτὸν ἐν τῇ κραταιᾷ καὶ ἰσχυρᾷ μάχῃ
Fuse și el doar rănit, că în valma cea crâncenă Coon

οὖτα Κόων Ἀντηνορίδης χαλκήρεϊ δουρί.053
ἔτρωσε Κόων ὁ υἱὸς τοῦ Ἀντήνορος δόρατι σιδήρῳ ἐστομωμένῳ.
Antenoridul cu sulița îl nimerise pe dânsul.

αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πάντες ἀολλίσθησαν Ἀχαιοί,054
ἐπειδὴ δὲ πάντες συνηθροίσθησαν οἱ Ἕλληνες,
După ce-Aheii cu toții în tabără se-ntrulocară,

τοῖσι δ' ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· 055
ἐν τούτοις ἀναστὰς ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεὺς εἶπεν·
Scoală-se Ahile-ntre ei și astfel rosti cuvântarea·

Ἀτρεΐδη ἦ ἄρ τι τόδ' ἀμφοτέροισιν ἄρειον056
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως, ἆρά γε κατά τι τοῦτο ἀμφοτέροις βέλτιον
„Vezi, Agamemnon, că amândurora ni-i nouă mai bine

ἔπλετο σοὶ καὶ ἐμοί, ὅ τε νῶΐ περ ἀχνυμένω κῆρ057
ἦν καὶ σοὶ καὶ ἐμοί; ἡνίκα ἡμεῖς γε λυπούμενοι κατὰ ψυχὴν
Astfel decât mai-nainte când noi supărați până-n suflet

θυμοβόρῳ ἔριδι μενεήναμεν εἵνεκα κούρης;058
ψυχοφθόρῳ φιλονεικίᾳ ὠργίσθημεν ἕνεκα τῆς νέας,
Pentru-o femeie am ajuns la cuțite și-n vrajbă de moarte,

τὴν ὄφελ' ἐν νήεσσι κατακτάμεν Ἄρτεμις ἰῷ059
ἣν ὤφειλεν ἡ Ἄρτεμις ἀποκτεῖναι ὀϊστῷ ἐν ταῖς ναυσὶ
Doamne, de ce n-a trăsnit-o zeiț-Artemida cu arcul,

ἤματι τῷ ὅτ' ἐγὼν ἑλόμην Λυρνησσὸν ὀλέσσας· 060
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὅτε ἐγὼ εἷλον Λυρνησσὸν ἐκπορθήσας·
Când am robit-o pe ea la surparea cetății Lirnesos!

τώ κ' οὐ τόσσοι Ἀχαιοὶ ὀδὰξ ἕλον ἄσπετον οὖδας061
ἐκ τούτου ἂν οὐ τοσοῦτοι Ἕλληνες τοῖς ὀδοῦσιν ἐλάβοντο τοῦ μεγίστου ἐδάφους,
Nu mai mușcau din pământ la război cu duiumul ai noștri,

δυσμενέων ὑπὸ χερσὶν ἐμεῦ ἀπομηνίσαντος.062
ἀναιρεθέντες ὑπὸ τῶν χειρῶν τῶν πολεμίων, ὀργισθέντος καὶ μνησικακήσαντος ἐμοῦ,
Măcelăriți de dușmani cât eu aveam ciudă pe tine;

Ἕκτορι μὲν καὶ Τρωσὶ τὸ κέρδιον· αὐτὰρ Ἀχαιοὺς063
τῷ μὲν Ἕκτορι καὶ τοῖς Τρῳσὶ βέλτιον καὶ ἐπικερδέστερον· τοὺς Ἕλληνας δὲ
Cine-a putut folosi fără numai Troienii și Hector.

δηρὸν ἐμῆς καὶ σῆς ἔριδος μνήσεσθαι ὀΐω.064
ἐπὶ πολὺν χρόνον οἴομαι μνημονεύσειν τῆς ἐμῆς καὶ σῆς φιλονεικίας καὶ ἔχθρας.
Nu cred Aheii să uite curând de a noastră sfădire;

ἀλλὰ τὰ μὲν προτετύχθαι ἐάσομεν ἀχνύμενοί περ 065
ἀλλὰ ταῦτα μὲν προγενόμενα καταλίπωμεν, καίπερ λυπούμενοι,
Dar să lăsăm la o parte trecutul, măcar că ne doare,

θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι φίλον δαμάσαντες ἀνάγκῃ·066
τὴν ἀγαπητὴν ψυχὴν δουλαγωγήσαντες ἐν τοῖς στήθεσιν ὑπ' ἀνάγκης·
Și neînvinsei nevoi să supunem pornirile noastre.

νῦν δ' ἤτοι μὲν ἐγὼ παύω χόλον, οὐδέ τί με χρὴ067
νυνὶ δὲ ἐγὼ μὲν τὴν ὀργὴν ἀποβάλλομαι, οὐδαμῶς γάρ με δεῖ
Iată, de astăzi pun capăt mâniei, căci nu se cuvine

ἀσκελέως αἰεὶ μενεαινέμεν· ἀλλ' ἄγε θᾶσσον068
ἀδιαλείπτως ἀεὶ χωλοῦσθαι καὶ ὀργίζεσθαι. ἀλλ᾽ ἄγε τάχιον
Neîmpăcat să rămân, să am ciudă de-a pururi. Deci haide,

ὄτρυνον πόλεμον δὲ κάρη κομόωντας Ἀχαιούς,069
παρόξυνον ἐπὶ πόλεμον τοὺς τὰς κεφαλὰς κομῶντας Ἕλληνας,
Mână la luptă degrab’ pe oștenii pletoși din Ahaia.

ὄφρ' ἔτι καὶ Τρώων πειρήσομαι ἀντίον ἐλθὼν 070
ὅπως καὶ νῦν ἔτι πειράσωμαι τῶν Τρῴων ἐναντίον ἐπελθών,
Vreau să dau piept cu Troienii, să cerc și să văd dacă dânșii

αἴ κ' ἐθέλωσ' ἐπὶ νηυσὶν ἰαύειν· ἀλλά τιν' οἴω071
ἐὰν ἐθέλωσιν ἐπὶ ταῖς ναυσὶ παραυλίζεσθαι· ἀλλά τινα ὑπολαμβάνω
Lângă-ale noastre corăbii vor noaptea să mâe; ba-mi pare

ἀσπασίως αὐτῶν γόνυ κάμψειν, ὅς κε φύγῃσι072
αὐτῶν ἡδέως καὶ ἀσμένως κλίναντα ἀναπαύσειν τὸ γόνυ, ὃς ἂν φύγῃ
Că bucuros ar pleca spre odihnă genunchii oricine

δηΐου ἐκ πολέμοιο ὑπ' ἔγχεος ἡμετέροιο.073
ἐκ τοῦ ἀφανιστικοῦ πολέμου ὑπὸ τοῦ ἡμετέρου δόρατος.
Fuga-ar putea-n bătălie să scape de sulița noastră.”



ὣς ἔφαθ', οἳ δ' ἐχάρησαν ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοὶ074
οὕτως εἶπεν· οὗτοι δὲ περιχαρεῖς ἐγένοντο οἱ εὔοπλοι Ἕλληνες,
Asta vorbi în sobor. Auzindu-i Aheii vorbirea,

μῆνιν ἀπειπόντος μεγαθύμου Πηλεΐωνος. 075
τὴν μνησικακίαν ἀπειπόντος καὶ ἀποβαλομένου τοῦ μεγαλοψύχου υἱοῦ τοῦ Πηλέως.
Se-nveseliră că pizma din ciudă-i trecu lui Ahile.

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων076
ἐν τούτοις δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῦ στρατοῦ Ἀγαμέμνων
Ia dup-aceea cuvântul și craiul Atrid Agamemnon

αὐτόθεν ἐξ ἕδρης, οὐδ' ἐν μέσσοισιν ἀναστάς·077
αὐτόθεν ἐκ τῆς καθέδρας, οὐκ ἀναστὰς ἐν τῷ μέσῳ·
Și de pe scaunul său, făr-a merge la mijloc, începe·

ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ θεράποντες Ἄρηος078
ὦ προσφιλεῖς ἥρωες Ἕλληνες ὑπηρέται τοῦ Ἀρέος,
„Voi slujitorii lui Ares, prieteni, viteji din Ahaia,

ἑσταότος μὲν καλὸν ἀκούειν, οὐδὲ ἔοικεν079
καλὸν μέν ἐστιν ἀκούειν ἑστῶτος, οὐδὲ δεῖ νυνὶ
Bine-i la sfaturi s-asculți pe un vorbitor. Cuvântarea

ὑββάλλειν· χαλεπὸν γὰρ ἐπισταμένῳ περ ἐόντι. 080
ἀποκρούειν καὶ διακωλύειν θορύβῳ, δεινὸν γὰρ πρᾶγμά ἐστιν, τὸν ἐπιστάμενόν γε τὰ ὄντα καὶ τὰ ἐνεστῶτα ὡς ἔχουσι, θορυβεῖν ὡς μὴ εἰδότα·
Nu se cuvine să-i curmi, că-l tulbură, chiar dacă-i meșter;

ἀνδρῶν δ' ἐν πολλῷ ὁμάδῳ πῶς κέν τις ἀκούσαι081
ἐν πολλῷ δὲ θορύβῳ ἀνδρῶν πῶς ἄν τις ἀκούσειεν,
Dacă fac gură prea mulți, cum poate vorbi oarecine

ἢ εἴποι; βλάβεται δὲ λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής.082
ἢ λέξειεν, βλάπτεται γὰρ κἂν ἡδὺς καὶ ὀξὺς ᾖ δημηγόρος, ἐὰν μὴ γλωσσοκρατοῖεν οἱ λαοί.
Ori auzi pe ceilalți? Nu-i chip să răzbată nici glasul

Πηλεΐδῃ μὲν ἐγὼν ἐνδείξομαι· αὐτὰρ οἱ ἄλλοι083
τῷ μὲν υἱῷ τοῦ Πηλέως ἐγὼ ἀπολογήσομαι· οἱ ἄλλοι δὲ
Celui mai bun vorbitor. Eu față de-Ahile dau seama,

σύνθεσθ' Ἀργεῖοι, μῦθόν τ' εὖ γνῶτε ἕκαστος.084
τῶν Ἑλλήνων σύνετε, καὶ τὸν λόγον πάντες καλῶς νοήσατε·
Iar fiecare din noi să asculte, să prindă tot graiul.

πολλάκι δή μοι τοῦτον Ἀχαιοὶ μῦθον ἔειπον 085
πολλάκις δή μοι τοῦτον τὸν λόγον εἶπον οἱ Ἕλληνες, ἤγουν ἢ ἄρ τι τόδ' ἀμφοτέροισιν ἄρειον,
Mă-nvinuiră de multe ori și mă mustrară Danaii,

καί τέ με νεικείεσκον· ἐγὼ δ' οὐκ αἴτιός εἰμι,086
καί με ἐλοιδόρουν, ἐγὼ δὲ οὐκ εἰμὶ αἴτιος,
Că de la mine-i tot răul. Nu eu sunt de vină, ci numai

ἀλλὰ Ζεὺς καὶ Μοῖρα καὶ ἠεροφοῖτις Ἐρινύς,087
ἀλλ᾽ ὁ Ζεύς, καὶ ἡ Μοῖρα, καὶ ἡ διὰ τοῦ σκότους φοιτῶσα (ἡ ἀοράτως ἐπερχομένη) Ἐριννύς,
Zeus, Ursita și Furia, iasma hoinară prin umbră,

οἵ τέ μοι εἰν ἀγορῇ φρεσὶν ἔμβαλον ἄγριον ἄτην,088
οἳ δή μοι ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἐνέβαλον εἰς τὰς φρένας ἀνήμερον καὶ ἀμείλικτον βλάβην
Care-n sobor mă făcură din minte să-mi ies ca nebunii

ἤματι τῷ ὅτ' Ἀχιλλῆος γέρας αὐτὸς ἀπηύρων.089
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἡνίκα τὸ τῆς ἀρετῆς ἆθλον τοῦ Ἀχιλλέως ἔγωγε ἀφειλόμην.
Și să răpesc lui Ahile răsplata ce obștea-i dăduse,

ἀλλὰ τί κεν ῥέξαιμι; θεὸς διὰ πάντα τελευτᾷ. 090
ἀλλὰ τί ἂν πράξαιμι; ὁ θεὸς σύμπαντα τελειοῖ καὶ δι' ὅλου τὸ πάντων ἔχει τέλος·
Ce puteam eu împotrivă? O zână le pune la cale

πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται,091
ἡ πρεσβυτάτη (ἡ τιμία) θυγάτηρ τοῦ Διὸς Βλάβη ἐστίν, ἣ πάντας βλάψει,
Toate, fiica mai mare a lui Zeus, Orbirea dușmană,

οὐλομένη· τῇ μέν θ' ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ' οὔδει092
ὀλεθρία, καὶ ἐξώλης· ταύτῃ μὲν πόδες εἰσὶν ἁπαλοὶ καὶ ἀραιοί, οὐ γὰρ τῷ ἐδάφει
Care smintește pe toți. Ea, moale-n picioare, nu calcă

πίλναται, ἀλλ' ἄρα ἥ γε κατ' ἀνδρῶν κράατα βαίνει093
προσπελάζει, ἀλλ᾽ αὕτη γε εἰς τὰς τῶν ἀνδρῶν κεφαλὰς ἀναβαίνει
Jos pe pământ, ci în creștetul nostru tot umblă și-adese

βλάπτουσ' ἀνθρώπους· κατὰ δ' οὖν ἕτερόν γε πέδησε.094
λυμαινομένη τοὺς ἀνθρώπους, κατέδησε δ᾽ οὖν τὸν ἕτερον τῶν παροργισάντων·
Tulbură creierul nostru, ba pune pe unii și gheara.

καὶ γὰρ δή νύ ποτε Ζεὺς ἄσατο, τόν περ ἄριστον 095
καὶ γὰρ δή ποτε τὸν Δία ἔβλαψεν, ὃν δὴ κράτιστον
Ea, bunăoară, de mult îl scosese din minți și pe Zeus,

ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι· ἀλλ' ἄρα καὶ τὸν096
ἀνθρώπων καὶ θεῶν φασιν εἶναι, ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτὸν
Care-ntre zei și-ntre oameni se crede a fi mai cuminte.

Ἥρη θῆλυς ἐοῦσα δολοφροσύνῃς ἀπάτησεν,097
Ἥρα, θῆλυς οὖσα, ἐπιβουλῇ καὶ ἀπάτῃ ἐφενάκισε
Dar îl smomi și pe el, vicleană fiind ca femeie,

ἤματι τῷ ὅτ' ἔμελλε βίην Ἡρακληείην098
τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὅτε ἔμελλε τὴν τοῦ Ἡρακλέους δύναμιν
Hera în ziua când fuse să nască Alcmena pe Hercul,

Ἀλκμήνη τέξεσθαι ἐϋστεφάνῳ ἐνὶ Θήβῃ.099
τέξεσθαι ἡ Ἀλκμήνη ἐν ταῖς καλῶς τετειχισμέναις Θήβαις·
Fala vârtuții, în Teba cea bine-ntărită cu ziduri.

ἤτοι ὅ γ' εὐχόμενος μετέφη πάντεσσι θεοῖσι· 100
οὗτος μὲν γὰρ καυχώμενος εἶπεν ἐν ἅπασι τοῖς θεοῖς·
Zeilor veseli atunci le zise născutul din Cronos·

κέκλυτέ μευ πάντές τε θεοὶ πᾶσαί τε θέαιναι,101
ἀκούσατέ μου, ὦ πάντες θεοὶ καὶ πᾶσαι θεαί,
„Dați ascultare, voi zeilor toți și zeițelor toate,

ὄφρ' εἴπω τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀνώγει.102
ἵν᾽ εἴπω ἅπερ με ἡ ψυχὴ ἐν τῷ στήθει προτρέπεται.
Am să vă spun ceva nou cum inima-mi vrea și mă-nvață.

σήμερον ἄνδρα φόως δὲ μογοστόκος Εἰλείθυια103
σήμερον ἡ λοχεύτρια Εἰλείθυια ἄνδρα εἰς τὸ φῶς προάξει
Moașa Ilitia scoate-va azi la lumină pe unul

ἐκφανεῖ, ὃς πάντεσσι περικτιόνεσσιν ἀνάξει,104
καὶ φανερώσει, ὃς πάντων τῶν περιοίκων βασιλεύσει ἐκ τῆς γενεᾶς
Care, când fi-va bărbat, va supune pe toți megieșii,

τῶν ἀνδρῶν γενεῆς οἵ θ' αἵματος ἐξ ἐμεῦ εἰσί. 105
τῶν ἀνδρῶν τούτων, οἵτινες ἐκ τοῦ ἐμοῦ αἵματος εἰσίν.
El e din neamul bărbaților care purced de la mine.”

τὸν δὲ δολοφρονέουσα προσηύδα πότνια Ἥρη·106
πρὸς τοῦτον δὲ ἐπιβουλεύουσα εἶπεν ἡ σεβαστὴ Ἥρα·
Hera-nălțata, cu mintea vicleană, răspunse lui Zeus·

ψευστήσεις, οὐδ' αὖτε τέλος μύθῳ ἐπιθήσεις.107
ψεύσῃ τῆς ἐλπίδος, οὐδὲ ἐπιθήσεις τέλος τῷ σῷ λόγῳ·
„Numai să nu ne amăgești și s-aduci la-mplinire cuvântul;

εἰ δ' ἄγε νῦν μοι ὄμοσσον Ὀλύμπιε καρτερὸν ὅρκον,108
εἰ δὲ μή, ἄγε νῦν ὄμοσόν μοι, οὐράνιε, ὅρκον ἰσχυρόν,
De-asta eu rogu-te, Olimpianule, acum cu tărie

ἦ μὲν τὸν πάντεσσι περικτιόνεσσιν ἀνάξειν109
ἦ μὴν τοῦτον πάντων τῶν περιοίκων βασιλεύσειν,
Tu să te juri că pe toți megieșii ca domn va supune

ὅς κεν ἐπ' ἤματι τῷδε πέσῃ μετὰ ποσσὶ γυναικὸς 110
ὃς ἂν ἐν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ τεχθῇ καὶ καταπέσῃ μεταξύ των τῆς γυναικὸς ποδῶν,
Cel care-n ziua de azi o să fie născut de-o femeie,

τῶν ἀνδρῶν οἳ σῆς ἐξ αἵματός εἰσι γενέθλης.111
ἀπὸ τούτων τῶν ἀνδρῶν οἳ ἐκ τοῦ αἵματος τῆς σῆς παιδοποιίας εἰσίν.
Unul din neamul bărbaților care purced de la tine”.

ὣς ἔφατο· Ζεὺς δ' οὔ τι δολοφροσύνην ἐνόησεν,112
οὕτως εἶπεν, οὐδαμῶς δὲ συνῆκε τὴν ἐπιβουλὴν ὁ Ζεύς,
Zice, și Zeus nu simte de loc viclenia și jură

ἀλλ' ὄμοσεν μέγαν ὅρκον, ἔπειτα δὲ πολλὸν ἀάσθη.113
ἀλλ᾽ ὤμοσεν ὅρκον μέγαν, μετὰ ταῦτα δὲ πάνυ ἐβλάβη.
Greu jurământ, și din asta-i se trase orbirea pe urmă.

Ἥρη δ' ἀΐξασα λίπεν ῥίον Οὐλύμποιο,114
ἡ Ἥρα δὲ ὁρμήσασα κατέλιπε τὸ ἀκρωτήριον τοῦ Ὀλύμπου,
Hera, plecând dup-aceea din piscul Olimpului, merse

καρπαλίμως δ' ἵκετ' Ἄργος Ἀχαιικόν, ἔνθ' ἄρα ᾔδη 115
ταχέως δὲ ἀφίκετο εἰς τὸ Ἀχαικὸν Ἄργος, ἐν ᾧ δὴ ἠπίστατο
Repede-n Argos acasă-ntre Ahei la bărbata femeie

ἰφθίμην ἄλοχον Σθενέλου Περσηϊάδαο.116
τὴν χρηστὴν γαμετὴν Σθενέλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Περσέως.
A lui Stenelos, eroul purces din Perseus; de șapte

ἣ δ' ἐκύει φίλον υἱόν, ὃ δ' ἕβδομος ἑστήκει μείς·117
αὕτη δὲ εἶχεν ἐν τῇ γαστρὶ (ἐκυοφόρει) υἱὸν ἀγαπητόν, μὴν δὲ ἕβδομος ἦν ἐκεῖνος,
Luni era ea-ngreunată, dar Hera a scos la lumină

ἐκ δ' ἄγαγε πρὸ φόως δὲ καὶ ἠλιτόμηνον ἐόντα,118
ἐξήγαγε δὲ αὐτὸν πρὸ καιροῦ εἰς τὸ φῶς καὶ διημαρτηκότα τοῦ τελείου ἀριθμοῦ τῶν ἐννέα μηνῶν,
Pruncul ’nainte de vreme și a împiedicat să se nască

Ἀλκμήνης δ' ἀπέπαυσε τόκον, σχέθε δ' Εἰλειθυίας.119
τὸν τῆς Ἀλκμήνης δὲ γόνον διεκώλυσεν, ἐπέσχε δὲ τὰς ὠδῖνας.
Hercule atunci de Alcmena, oprindu-i pe zânele moașe.

αὐτὴ δ' ἀγγελέουσα Δία Κρονίωνα προσηύδα· 120
αὐτὴ δὲ μηνύειν μέλλουσα τὸ γεγονὸς ἔλεγε πρὸς τὸν Δία τὸν υἱὸν τοῦ Κρόνου·
Hera pe urmă se duse cu vestea la Zeus și-i zise·

Ζεῦ πάτερ ἀργικέραυνε ἔπος τί τοι ἐν φρεσὶ θήσω·121
ὦ Ζεῦ πάτερ ταχυκέραυνε (λαμπροκέραυνε), λόγον τινά σοι ἐμβαλῶ εἰς τὰς φρένας·
„Fulgerătorule, Zeus părinte, ți-aduc bucurie,

ἤδη ἀνὴρ γέγον' ἐσθλὸς ὃς Ἀργείοισιν ἀνάξει122
ἤδη ἐτέχθη ἀνὴρ ἀγαθός, ὃς τῶν Ἀργείων (Ἑλλήνων) βασιλεύσει,
Iată născut e feciorul ales care-odată domni-va

Εὐρυσθεὺς Σθενέλοιο πάϊς Περσηϊάδαο123
Εὐρυσθεὺς ὁ παῖς τοῦ Σθενέλου τοῦ υἱοῦ τοῦ Περσέως,
Peste argii, Euristeu· al lui tată-i Stenel Persianul,

σὸν γένος· οὔ οἱ ἀεικὲς ἀνασσέμεν Ἀργείοισιν.124
σὸν γένος, οὐκ ἔστιν αὐτῷ ἀπρεπὲς βασιλεύειν τῶν Ἑλλήνων.
Sângele tău, și cuvine-se el să domnească în Argos”.

ὣς φάτο, τὸν δ' ἄχος ὀξὺ κατὰ φρένα τύψε βαθεῖαν· 125
οὕτως εἶπε· τοῦτον δὲ λύπη σφοδρὰ ἔπληξε κατὰ τὴν συνετὴν διάνοιαν,
Zice, și-n inim-adâncă durere-l pătrunde pe Zeus

αὐτίκα δ' εἷλ' Ἄτην κεφαλῆς λιπαροπλοκάμοιο126
παραχρῆμα δὲ ἐκράτησε τὴν Ἄτην (Βλάβην) ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τῆς καλλικόμου,
Și-n supărarea-i grozavă pe zâna orbirii el iute

χωόμενος φρεσὶν ᾗσι, καὶ ὤμοσε καρτερὸν ὅρκον127
μάλα ὀργιζόμενος κατὰ τὴν ἑαυτοῦ διάνοιαν, καὶ ὤμοσεν ὅρκον ἰσχυρόν·
O și înșfacă de pletele-i lucii din cap și se jură

μή ποτ' ἐς Οὔλυμπόν τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα128
μηδέποτε εἰς τὸν Ὄλυμπον καὶ τὸν ἔναστρον Οὐρανὸν
Strașnic atunci că-n Olimp și în ceru-nstelat și albastru

αὖτις ἐλεύσεσθαι Ἄτην, ἣ πάντας ἀᾶται.129
αὖθις ἀφίξεσθαι τὴν Βλάβην, ἢ πάντας βλάπτει.
N-o să-i mai calce haina ce-ntunecă mințile toate.

ὣς εἰπὼν ἔρριψεν ἀπ' οὐρανοῦ ἀστερόεντος 130
οὕτως εἰπὼν ἔρριψεν ἀπὸ τοῦ ἐνάστρου Οὐρανοῦ συστρέψας
Asta jurând și cu mâna-nvârtind-o,-i dă drumul din cerul

χειρὶ περιστρέψας· τάχα δ' ἵκετο ἔργ' ἀνθρώπων.131
καὶ περιδινήσας τῇ χειρί, ταχέως δὲ ἀφίκετο εἰς τὰ ἔργα καὶ τὰς πράξεις τῶν ἀνθρώπων.
Cel înstelat, de ajunge curând pe ogoarele lumii.

τὴν αἰεὶ στενάχεσχ' ὅθ' ἑὸν φίλον υἱὸν ὁρῷτο132
ταύτην ἀεὶ ἀνεστέναζεν, ὅτε ἔβλεπε τὸν ἑαυτοῦ ἀγαπητὸν υἱὸν
Dar își tot plânse orbirea văzându-și pe Hercule fiul

ἔργον ἀεικὲς ἔχοντα ὑπ' Εὐρυσθῆος ἀέθλων.133
λειτουργίαν ἀπρεπῆ ἔχοντα ὑπὸ τῶν ἄθλων τοῦ Εὐρυσθέως.
Cum se muncea înjosit la poruncile lui Euristeus.

ὣς καὶ ἐγών, ὅτε δ' αὖτε μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ134
οὕτω καὶ ἐγώ, ἡνίκα δὴ ὁ συνεχῶς τὴν περικεφαλαίαν κινῶν Ἕκτωρ ὁ μέγας
Astfel a fost și cu mine pe vremea când marele Hector

Ἀργείους ὀλέκεσκεν ἐπὶ πρυμνῇσι νέεσσιν, 135
ἀπέκτεινε τοὺς Ἕλληνας παρὰ ταῖς πρύμναις τῶν νεῶν,
Armia ne-o pustia lângă tabără pe la corăbii;

οὐ δυνάμην λελαθέσθ' Ἄτης ᾗ πρῶτον ἀάσθην.136
οὐκ ἐδυνάμην ἐπιλαθέσθαι τῆς βλάβης, ἣν τὸ πρῶτον ἐβλάβην.
Nu mă putui dezbăra de smintirea în care căzusem.

ἀλλ' ἐπεὶ ἀασάμην καί μευ φρένας ἐξέλετο Ζεύς,137
ἀλλ' ἐπειδὴ ἐβλάβην, καί μου τὴν διάνοιαν ἀφείλετο ὁ Ζεύς,
Pentru că eu am greșit și mintea luatu-mi-a Zeus,

ἂψ ἐθέλω ἀρέσαι, δόμεναί τ' ἀπερείσι' ἄποινα·138
πάλιν ἐθέλω φιλοφρονήσασθαι, καὶ δοῦναι δῶρα πλεῖστα·
Vreau să te-mbun și să-ți dau sumedenii de daruri. Dar vino

ἀλλ' ὄρσευ πόλεμον δὲ καὶ ἄλλους ὄρνυθι λαούς.139
ἀλλὰ διεγέρθητι εἰς τὸν πόλεμον, καὶ τοὺς ἄλλους λαοὺς διέγειρον·
Grabnic și tu la război, îmbărbată și cetele tale.

δῶρα δ' ἐγὼν ὅδε πάντα παρασχέμεν ὅσσά τοι ἐλθὼν 140
τὰ δῶρα δὲ ἐγὼ αὐτὸς πάντα ἐπιδοῦναι ὁμολογῶ, ὅσα σοι παραγενόμενος
Eu mă-ndator la-ndemână să-ți pun câte-alaltăieri noaptea

χθιζὸς ἐνὶ κλισίῃσιν ὑπέσχετο δῖος Ὀδυσσεύς.141
νυκτὶ τῆς χθὲς ἡμέρας ἐν ταῖς σκηναῖς ἐπηγγείλατο ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς·
Ți-a juruit de la mine Ulise venind pe la corturi.

εἰ δ' ἐθέλεις, ἐπίμεινον ἐπειγόμενός περ Ἄρηος,142
εἰ δὲ βούλει ἀνάμεινον, καίπερ ἐπειγόμενος καὶ σπεύδων ὑπὸ τοῦ πολέμου·
Ci mai adastă, de vrei, și nu te pripi să te-ncaieri,

δῶρα δέ τοι θεράποντες ἐμῆς παρὰ νηὸς ἑλόντες143
τὰ δῶρα γάρ σοι οἱ ὑπηρέται ἀπὸ τῆς ἐμῆς νεὼς λαβόντες κομίσουσιν (ἄξουσιν),
Până ce-ai mei juruitele daruri aduc de la mine,

οἴσουσ', ὄφρα ἴδηαι ὅ τοι μενοεικέα δώσω.144
ὅπως θεάσῃ, ὅτι σοι φίλα καὶ προσηνῆ δωρήσομαι.
De la corăbii, să vezi ce odoare și bunuri îți dărui.”



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· 145
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·
Lui Agamemnon Atrid răspunde șoimanul Ahile·

Ἀτρεΐδη κύδιστε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον146
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως ἐνδοξότατε βασιλεῦ τῶν λαῶν Ἀγάμεμνον,
„Tu, preamărite mai mare-al oștirii, Atrid Agamemnon,

δῶρα μὲν αἴ κ' ἐθέλῃσθα παρασχέμεν, ὡς ἐπιεικές,147
τὰ δῶρα μὲν ἐὰν βούλῃ παρασχεῖν οἷα εἰκός,
Poți la-ndemână să-mi pui, dacă vrei, cuvenitele daruri,

ἤ τ' ἐχέμεν παρὰ σοί· νῦν δὲ μνησώμεθα χάρμης148
ἢ ἔχειν ἐπὶ τῇ σῇ ἐξουσίᾳ ἐστίν· νυνὶ δὲ μνησθῶμεν τῆς μάχης καὶ τοῦ πολέμου γενώμεθα
Poți să le ții, mi-e totuna. Ci haide mai iute să-ncingem

αἶψα μάλ'· οὐ γὰρ χρὴ κλοτοπεύειν ἐνθάδ' ἐόντας149
πάνυ ταχέως, οὐ γὰρ δεῖ ὑποκλέπτειν ἑαυτοὺς ἐκ τῆς μάχης (κλεψιμαχεῖν) ἐνταῦθα ὄντας,
Armele, lupta să-ncepem, să n-o mai lungim și să pierdem

οὐδὲ διατρίβειν· ἔτι γὰρ μέγα ἔργον ἄρεκτον· 150
οὐδὲ βραδύνειν, ἔτι γάρ ἐστι μέγα ἔργον μήπω γεγονός,
Vremea pe-aici, că neisprăvită ni-i truda cea mare.

ὥς κέ τις αὖτ' Ἀχιλῆα μετὰ πρώτοισιν ἴδηται151
ἵνα τις πάλιν τὸν Ἀχιλλέα ἐν τοῖς πρωταγωνισταῖς θεάσηται
Vreau să mai vadă pe-Ahile oricine cum seceră-n fruntea

ἔγχεϊ χαλκείῳ Τρώων ὀλέκοντα φάλαγγας.152
δόρατι σιδηρῷ ἀναιροῦντα καὶ φθείροντα τὰς τάξεις τῶν Τρῴων.
Oastei cu sulița trâmbe dușmane. Tot astfel începeți

ὧδέ τις ὑμείων μεμνημένος ἀνδρὶ μαχέσθω.153
οὕτω τις ὑμῶν μεμνημένος ὅτι ἐγὼ μάχομαι, ἀνδρὶ πολεμείτω.
Fieștecare din voi cu câte-un dușman a vă bate.”



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς·154
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ πολύβουλος Ὀδυσσεύς·
Dar iscusitul Ulise se scoală și zice-mpotrivă·

μὴ δ' οὕτως, ἀγαθός περ ἐών, θεοείκελ' Ἀχιλλεῦ 155
μὴ δὴ οὕτω, καίπερ ὢν ἀγαθὸς τοὺς τρόπους, ὦ θεοῖς ὅμοιε τὸ εἶδος Ἀχιλλεῦ,
„Cât ești pe arme făcut, tu cel arătos ca și zeii,

νήστιας ὄτρυνε προτὶ Ἴλιον υἷας Ἀχαιῶν156
παρόξυνε νήστεις καὶ ἀσίτους τοὺς υἱοὺς τῶν Ἑλλήνων ἐπὶ τὸ Ἴλιον πολεμήσοντας
Nu îndemna, o, Ahile, pe-Ahei înaintea cetății

Τρωσὶ μαχησομένους, ἐπεὶ οὐκ ὀλίγον χρόνον ἔσται157
τοῖς Τρῳσίν, ἐπειδὴ οὐκ ἐπ' ὀλίγον χρόνον ἔσται
Lupta să-nceapă flămânzi, că mult o să ție războiul

φύλοπις, εὖτ' ἂν πρῶτον ὁμιλήσωσι φάλαγγες158
ἡ μάχη, ἐπειδὰν τὴν ἀρχὴν εἰς ταὐτὸ συνέλθωσιν αἱ τάξεις
Azi, dacă s-or încleșta între ele a bărbaților cete

ἀνδρῶν, ἐν δὲ θεὸς πνεύσῃ μένος ἀμφοτέροισιν.159
τῶν ἀνδρῶν, ὁ θεὸς δὲ ἐμπνεύσῃ καὶ ἐμβάλῃ προθυμίαν ἀμφοτέροις τοῖς στρατεύμασιν·
Și-nduhui-va un zeu într-însele înverșunarea.

ἀλλὰ πάσασθαι ἄνωχθι θοῇς ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιοὺς 160
ἀλλὰ κέλευσον γεύσασθαι τοὺς Ἕλληνας παρὰ ταῖς ταχείαις ναυσὶν
Deci sfătuiește pe Ahei la corăbii cu vin și cu pâne

σίτου καὶ οἴνοιο· τὸ γὰρ μένος ἐστὶ καὶ ἀλκή.161
ἄρτου καὶ οἴνου, τοῦτο γὰρ ἐστι προθυμία καὶ ἰσχύς,
Toți să se sature-ntâi, căci hrana-i curaj și putere.

οὐ γὰρ ἀνὴρ πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα162
οὐ γάρ τις ἀνὴρ ὅλην τὴν ἡμέραν μέχρι ἡλίου δύντος,
Cel nebăut și flămând nu poate să ție la harță

ἄκμηνος σίτοιο δυνήσεται ἄντα μάχεσθαι·163
ἤγουν ἑσπέρας, ἄγευστος ἄρτου δυνήσεται ἐναντίον πολεμεῖν,
Cât este ziua de mare și până ce soarele-apune.

εἴ περ γὰρ θυμῷ γε μενοινάᾳ πολεμίζειν,164
εἴπερ γὰρ τῇ ψυχῇ προθυμεῖται μάχεσθαι,
Oricâtu-i el de-ahtiat și se-mpizmuie la războire,

ἀλλά τε λάθρῃ γυῖα βαρύνεται, ἠδὲ κιχάνει 165
ἀλλὰ γε κατὰ μικρὸν λεληθότως τὰ μέλη βαρύνονται, καὶ καταλαμβάνει
Trupu-i se-ngreuie pe nesimțite și brațu-i amurte,

δίψά τε καὶ λιμός, βλάβεται δέ τε γούνατ' ἰόντι.166
δίψα τε καὶ πεῖνα, βλάπτονται δὲ καὶ ἀσθενοῦσι τὰ γόνατα πορευομένῳ·
Setea și foamea îl moaie și-n mers i se taie genunchii.

ὃς δέ κ' ἀνὴρ οἴνοιο κορεσσάμενος καὶ ἐδωδῆς167
ὃς δ᾽ ἂν ἀνὴρ οἴνου ἐμπλησθεὶς καὶ τροφῆς
Dar un ostaș care-odată-i sătul de băut și mâncare

ἀνδράσι δυσμενέεσσι πανημέριος πολεμίζῃ,168
τοῖς πολεμίοις ἀνδράσι δι' ὅλης τῆς ἡμέρας μάχηται,
Ține vrăjmașilor piept și cât este ziua de mare

θαρσαλέον νύ οἱ ἦτορ ἐνὶ φρεσίν, οὐδέ τι γυῖα169
εὔτολμος δὴ αὐτῷ ἡ ψυχὴ ἐν λόγῳ καὶ διανοίᾳ, οὐδέ τι τὰ μέλη
Plin de curaj se învalmă și nu mai slăbește-n tărie,

πρὶν κάμνει πρὶν πάντας ἐρωῆσαι πολέμοιο. 170
πρότερον ἀσθενοῦσι, πρὶν ἢ πάντας παύσασθαι τοῦ πολέμου.
Armele-n mână țiind până nu stau din luptă cu toții.

ἀλλ' ἄγε λαὸν μὲν σκέδασον καὶ δεῖπνον ἄνωχθι171
ἀλλ᾿ ἄγε τὸν λαὸν μὲν διάλυσον, καὶ δεῖπνον ἐπίταξον
Hai și dă drumul oștirii să stea la prânzit înainte.

ὅπλεσθαι· τὰ δὲ δῶρα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων172
ἑτοιμασθῆναι, τὰ δῶρα δὲ ὁ βασιλεὺς τῶν λαῶν Ἀγαμέμνων
Iar Agamemnon îndată să-ndrume pe-ai lui după daruri

οἰσέτω ἐς μέσσην ἀγορήν, ἵνα πάντες Ἀχαιοὶ173
κομισάτω εἰς τὸ μέσον τῆς ἀγορᾶς, ὅπως πάντες οἱ Ἕλληνες
Ca să le-aducă la mijloc aici, să le vadă cu ochii

ὀφθαλμοῖσιν ἴδωσι, σὺ δὲ φρεσὶ σῇσιν ἰανθῇς.174
θεάσωνται τοῖς ὀφθαλμοῖς, σὺ δὲ ἐν τῇ σῇ διανοίᾳ διαχυθῇς καὶ εὐφρανθῇς.
Fieștecare din noi și-n inimă tu să te bucuri.

ὀμνυέτω δέ τοι ὅρκον ἐν Ἀργείοισιν ἀναστὰς 175
ὀμνύτω δέ σοι ὅρκον ἐν μέσῳ τῶν Ἑλλήνων ἀναστάς,
Față de-Ahei după asta, sculându-se-Atrid, să se jure

μή ποτε τῆς εὐνῆς ἐπιβήμεναι ἠδὲ μιγῆναι·176
μηδέ ποτε ἐπιβῆναι τῆς κοίτης αὐτῆς, καὶ περάναι.
Cum că el nu s-a atins de Briseis și n-a fost cu dânsa

ἣ θέμις ἐστὶν ἄναξ ἤ τ' ἀνδρῶν ἤ τε γυναικῶν·177
-
Cum este data să fie-mpreună bărbat cu femeie.

καὶ δὲ σοὶ αὐτῷ θυμὸς ἐνὶ φρεσὶν ἵλαος ἔστω.178
καὶ δὴ καὶ σοὶ αὐτῷ ἔστω ἡ ψυχὴ εὐμενὴς ἐν τῇ διανοίᾳ.
Fii și tu însuți din inimă prietenos, o, Ahile,

αὐτὰρ ἔπειτά σε δαιτὶ ἐνὶ κλισίῃς ἀρεσάσθω179
μετὰ ταῦτα δέ σε φιλοφρονησάτω ἐν ταῖς σκηναῖς ἑστιάσει λιπαρᾷ καὶ δαψιλεῖ,
El dup-aceea la cort să te-mpace c-o masă bogată,

πιείρῃ, ἵνα μή τι δίκης ἐπιδευὲς ἔχῃσθα. 180
ὅπως μηδὲν τῶν δικαίων ἐνδεὲς καὶ ἐλλιπὲς ἔχῃς.
Ca întru totul să fii mulțumit și să-ți facă dreptate.

Ἀτρεΐδη σὺ δ' ἔπειτα δικαιότερος καὶ ἐπ' ἄλλῳ181
σὺ δέ, ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως, μετὰ ταῦτα δίκαιος καὶ ἐν ἄλλῳ
Numai așa, Agamemnon, vei fi tu mai drept și în ochii

ἔσσεαι. οὐ μὲν γάρ τι νεμεσσητὸν βασιλῆα182
ἔσῃ, οὐδαμῶς γὰρ μεμπτόν τί ἐστιν, βασιλέα
Altora în viitor, căci nu e rușine să cauți

ἄνδρ' ἀπαρέσσασθαι ὅτε τις πρότερος χαλεπήνῃ.183
ἄνδρα ἐξιλάσασθαι, ὁπηνίκα τις ἂν πρότερον παροργίσῃ.
Pe un fruntaș să-l îmbuni, dacă tu l-ai jignit înainte.”



τὸν δ' αὖτε προσέειπεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων·184
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν λαῶν Ἀγαμέμνων·
Zise-Agamemnon atunci lui Ulise· „Sunt vesel,

χαίρω σεῦ Λαερτιάδη τὸν μῦθον ἀκούσας· 185
τέρπομαι, ὦ υἱὲ τοῦ Λαέρτου, ἀκούσας σου τὸν λόγον·
Laertiene, că vorbele-aceste le-aud de la tine;

ἐν μοίρῃ γὰρ πάντα διίκεο καὶ κατέλεξας.186
κατὰ τὸ πρέπον γὰρ ἅπαντα διεξῆλθες καὶ ἀκριβῶς εἶπας·
Toate tu le-ai cumpănit și le-ai spus după cum se cuvine.

ταῦτα δ' ἐγὼν ἐθέλω ὀμόσαι, κέλεται δέ με θυμός,187
ταῦτα δὲ ἐγὼ βούλομαι ὀμόσαι, προτρέπει γάρ με ἡ ψυχή,
Gata sunt eu să mă jur, curatul meu cuget o cere,

οὐδ' ἐπιορκήσω πρὸς δαίμονος. αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς188
οὐδὲ ἐπίορκον ὀμόσω ἔμπροσθεν τοῦ θεοῦ· Ἀχιλλεὺς δὲ
Nu voi minți doar în numele zeilor. Dar să mai steie

μιμνέτω αὐτόθι τεῖος ἐπειγόμενός περ Ἄρηος·189
ἐπιμενέτω αὐτόθι πρός γε τὸ παρὸν ἐν ὀλίγῳ, καίπερ σπεύδων ἐπὶ τὸν πόλεμον,
Încă Ahile pe-aici, măcar că-i zorit de nevoie.

μίμνετε δ' ἄλλοι πάντες ἀολλέες, ὄφρά κε δῶρα 190
ἐπιμένετε δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πάντες ἀθρόοι, ἕως ἂν τὰ δῶρα
Stați și voi toți în sobor până când de la cort o să vie

ἐκ κλισίης ἔλθῃσι καὶ ὅρκια πιστὰ τάμωμεν.191
ἐκ τῆς σκηνῆς ἔλθωσι, καὶ τοὺς πιστοὺς ὅρκους ποιήσωμεν·
Datele daruri și-oi pune prin jertfă temei împăcării.

σοὶ δ' αὐτῷ τόδ' ἐγὼν ἐπιτέλλομαι ἠδὲ κελεύω·192
σοὶ δὲ αὐτῷ τοῦτο ἐγὼ ἐντέλλομαι καὶ ἐπιτάττω (ἀξιῶ),
Ție din parte-mi îți dau o poruncă și-o sarcin-alege-ți

κρινάμενος κούρητας ἀριστῆας Παναχαιῶν193
ἐπιλεξάμενος νεανίας ἀριστεῖς τῶν πάντων Ἑλλήνων,
Din aheime o mână de tineri voinici și cu dânșii

δῶρα ἐμῆς παρὰ νηὸς ἐνεικέμεν, ὅσσ' Ἀχιλῆϊ194
τὰ δῶρα παρὰ τῆς ἐμῆς νεὼς ἔνεγκαι, ὅσα τῷ Ἀχιλλεῖ
Adu-ne de la corabia mea câte eu lui Ahile

χθιζὸν ὑπέστημεν δώσειν, ἀγέμεν τε γυναῖκας. 195
τῇ νυκτὶ τῆς χθὲς ἡμέρας ὑπεσχόμεθα δώσειν, ἄγαγε δὲ τὰς γυναῖκας·
Am juruit, împreună s-aduci și femeile roabe.

Ταλθύβιος δέ μοι ὦκα κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν196
ὁ Ταλθύβιος δέ μοι ταχέως κατὰ τὸν πλατὺν στρατὸν τῶν Ἑλλήνων
Crainicul nostru Taltibiu în tabără iute să-mi puie

κάπρον ἑτοιμασάτω ταμέειν Διί τ' Ἠελίῳ τε.197
κάπρον παρασκευασάτω, θῦσαι τῷ τε Διί, καὶ τῷ Ἡλίῳ.
Gata un vier de jertfire lui Zeus și zeului Soare.”



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·198
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·
Ia și din parte-i cuvântul Ahile cel bun de picioare·

Ἀτρεΐδη κύδιστε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον199
ὦ υἱὲ τοῦ Ἀτρέως ἐνδοξότατε βασιλεῦ τοῦ λαοῦ Ἀγάμεμνον,
„Tu preamărite mai mare al oștirii Atrid Agamemnon,

ἄλλοτέ περ καὶ μᾶλλον ὀφέλλετε ταῦτα πένεσθαι, 200
ἄλλοτέ γε καὶ μᾶλλον ὀφείλετε ταῦτα ἐνεργεῖν τε καὶ τελεσιουργεῖν,
Lasă tu grijile-aceste pe ziua de mâine-poimâine,

ὁππότε τις μεταπαυσωλὴ πολέμοιο γένηται201
ὁπόταν τις μετὰ ταῦτα ἀνάπαυσις τοῦ πολέμου γένηται,
Când o s-avem oarecare răgaz la război și când poate

καὶ μένος οὐ τόσον ᾖσιν ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσι.202
καὶ οὐ τοσαύτη προθυμία ὑπάρχῃ ἐν τῷ ἐμῷ στήθει.
Nu va fi sufletul meu așa de pornit spre bătaie.

νῦν δ' οἳ μὲν κέαται δεδαϊγμένοι, οὓς ἐδάμασσεν203
νυνὶ δὲ οὗτοι μὲν κεῖνται κατακεκομμένοι, οὓς ἀπέκτεινεν
Zac sfâșiați pe câmpie ostașii pe care-i ucise

Ἕκτωρ Πριαμίδης, ὅτε οἱ Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν,204
Ἕκτωρ ὁ υἱὸς τοῦ Πριάμου, ἡνίκα ὁ Ζεὺς δόξαν αὐτῷ ἐδωρήσατο.
Fiul lui Priam, atunci când Zeus îi dase mărire.

ὑμεῖς δ' ἐς βρωτὺν ὀτρύνετον· ἦ τ' ἂν ἔγωγε 205
ὑμεῖς δὲ πρὸς βρῶσιν προτρέπετε· ὄντως ἂν ἔγωγε
Dânșii zac morți și voi vă poftiți la băut și mâncare?

νῦν μὲν ἀνώγοιμι πτολεμίζειν υἷας Ἀχαιῶν206
νυνὶ μὲν ἐπιτάττοιμι μάχεσθαι τοὺς υἱοὺς τῶν Ἑλλήνων
Eu aș sili chiar acum pe Ahei să s-apuce de harță

νήστιας ἀκμήνους, ἅμα δ' ἠελίῳ καταδύντι207
νήστεις πεινῶντας (ἀγεύστους), ἅμα δὲ ἡλίῳ δύντι
Pe nemâncate, flămânzi, și numai spre seară să facem

τεύξεσθαι μέγα δόρπον, ἐπὴν τεισαίμεθα λώβην.208
ποιῆσαι δεῖπνον μέγα, ἐπειδὰν τὴν ὑπὲρ τῶν ἀποθανόντων ὕβριν καὶ βλάβην ἐκδικήσωμεν·
Cină mai mare, îndată ce-om șterge rușinea pățită.

πρὶν δ' οὔ πως ἂν ἔμοιγε φίλον κατὰ λαιμὸν ἰείη209
πρὸ τοῦ δέ, οὐδαμῶς ἂν ἔμοιγε εἰς τὸν ἀγαπητὸν λαιμὸν εἰσέλθοι
Mie încalte nu-mi poate tihni nicidecum înainte

οὐ πόσις οὐδὲ βρῶσις ἑταίρου τεθνηῶτος 210
οὐ πόσις, οὐδὲ βρῶσις ἀποθανόντος τοῦ φίλου,
Nici băutură, nici hrană, căci mort mi-e prietenul, zace

ὅς μοι ἐνὶ κλισίῃ δεδαϊγμένος ὀξέϊ χαλκῷ211
ὅστις μοι ἐν τῇ σκηνῇ κατακεκομμένος σιδήρῳ ὀξεῖ
Bietul în cortul întins cu tălpile-ntoarse spre ușă

κεῖται ἀνὰ πρόθυρον τετραμμένος, ἀμφὶ δ' ἑταῖροι212
κεῖται, κατὰ τὸ πρόθυρον κεκλιμένος, περὶ αὐτὸν δὲ οἱ φίλοι
Și sfredelit îi e trupul de lănci, și în juru-i stau soții

μύρονται· τό μοι οὔ τι μετὰ φρεσὶ ταῦτα μέμηλεν,213
ὀλοφύρονται, διὰ τοῦτό μοι οὐδαμῶς ταῦτα ἐν τῇ διανοίᾳ διὰ φροντίδος εἰσίν,
Și-l tânguiesc. De aceea și mie nu-mi arde de alta,

ἀλλὰ φόνος τε καὶ αἷμα καὶ ἀργαλέος στόνος ἀνδρῶν.214
ἀλλ᾽ ἀνδροφονία, καὶ αἷμα, καὶ χαλεπὸς ἀναστεναγμὸς τῶν ἀνδρῶν.
Gândul mi-e numai măcel și sânge și vaier de moarte.”



τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς· 215
πρὸς τοῦτον δὲ ἀποκρινόμενος εἶπεν ὁ πολύβουλος Ὀδυσσεύς·
Dar lui Ahile așa iscusitul Ulise-i răspunse·

ὦ Ἀχιλεῦ Πηλῆος υἱὲ μέγα φέρτατ' Ἀχαιῶν,216
ὦ Ἀχιλλεῦ υἱὲ τοῦ Πηλέως πάνυ κράτιστε τῶν Ἑλλήνων,
„Dragul meu, tu, Peleiene, viteazul vitejilor noștri,

κρείσσων εἰς ἐμέθεν καὶ φέρτερος οὐκ ὀλίγον περ217
κρείσσων ὑπάρχεις ἐμοῦ καὶ βελτίων πολλῷ
Tu ești mai tare ca mine și mult mai dibaci la răpezul

ἔγχει, ἐγὼ δέ κε σεῖο νοήματί γε προβαλοίμην218
τῷ δόρατι, νοήματι δὲ καὶ βουλῇ ἐγὼ περιγενοίμην ἄν σου
Lăncii, dar eu te-aș întrece cu mult, dacă-i vorba de sfaturi,

πολλόν, ἐπεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οἶδα.219
πολλῷ, ἐπειδὴ πρότερον ἐτέχθην, καὶ πλείω ἐπίσταμαι,
Sunt mai în vârstă ca tine și mai știutor de-ale lumii;

τώ τοι ἐπιτλήτω κραδίη μύθοισιν ἐμοῖσιν. 220
δι' ὅ σοι ἡ καρδία ὑπομεινάτω καὶ πεισθήτω τοῖς ἐμοῖς λόγοις.
Deci păsuiește puțin și ascultă povețele mele.

αἶψά τε φυλόπιδος πέλεται κόρος ἀνθρώποισιν,221
ταχέως ἐγγίνεται τοῖς ἀνθρώποις πλησμονή, καὶ κόρος τῆς μάχης,
Oamenii iute se lehămetesc de bătaie, când arma

ἧς τε πλείστην μὲν καλάμην χθονὶ χαλκὸς ἔχευεν,222
ἧς γε πλείστην μὲν καλάμην (ἤγουν πολλοὺς ἄνδρας) κατὰ γῆς ὁ σίδηρος ἔχεεν.
Prinde să-i culce pe jos ca spicele-n lan pologindu-i.

ἄμητος δ' ὀλίγιστος, ἐπὴν κλίνῃσι τάλαντα223
ὁ θεριζόμενος δὲ καρπὸς (ἤγουν οἱ ζῶντες) πάνυ ὀλίγος ἐστίν, ἐπειδὰν κλίνῃ ἄλλως καὶ τρέψῃ τὰς πλάστιγγας
Mor cu grămada și totuși folosu-i puțin la-ncheierea

Ζεύς, ὅς τ' ἀνθρώπων ταμίης πολέμοιο τέτυκται.224
ὁ Ζεύς, ὅστις τῶν ἀνθρώπων φύλαξ καὶ δοτὴρ τοῦ πολέμου ὑπάρχει·
Luptei din partea lui Zeus, cârmaciul războaielor lumii.

γαστέρι δ' οὔ πως ἔστι νέκυν πενθῆσαι Ἀχαιούς· 225
τῇ γαστρὶ δὲ οὐκ ἔστι δυνατὸν πενθῆσαι τοὺς Ἕλληνας τὸν νεκρόν,
Nu pot cu foame pe morți să-i plângă jălindu-i Aheii,

λίην γὰρ πολλοὶ καὶ ἐπήτριμοι ἤματα πάντα226
πάνυ γὰρ πολλοὶ καὶ ἀλλεπάλληλοι κατὰ πάσας τὰς ἡμέρας
Cad peste zi așa mulți și repede după olaltă.

πίπτουσιν· πότε κέν τις ἀναπνεύσειε πόνοιο;227
ἀποθνήσκουσι· πότε τις ἂν ἐπικουφισθείη τοῦ πόνου καὶ τῆς ταλαιπωρίας;
Cum să răsufle de truda și zbuciumul încăierării?

ἀλλὰ χρὴ τὸν μὲν καταθάπτειν ὅς κε θάνῃσι228
ἀλλὰ δεῖ τοῦτον μὲν κατακαίειν ὃς ἂν ἀποθάνῃ,
De-asta noi trebuie, când oarecine se-ntâmplă să moară,

νηλέα θυμὸν ἔχοντας ἐπ' ἤματι δακρύσαντας·229
ἀνηλῆ καὶ ἀπαθῆ ψυχὴν ἔχοντας, ἡμέρᾳ μιᾷ δακρύσαντας,
Numai o zi să-l jălim și pe urmă cu inima tare

ὅσσοι δ' ἂν πολέμοιο περὶ στυγεροῖο λίπωνται 230
ὅσοι δ᾽ ἂν ἐκ τοῦ μισητοῦ πολέμου περιλείπωνται
Să-l îngropăm, iar ceilalți, care teferi rămân după luptă,

μεμνῆσθαι πόσιος καὶ ἐδητύος, ὄφρ' ἔτι μᾶλλον231
μνημονεύειν πόσεως καὶ τροφῆς (βρώσεως), ὅπως ἔτι μᾶλλον
Toți să-și astâmpere setea și foamea, ca astfel mai bine

ἀνδράσι δυσμενέεσσι μαχώμεθα νωλεμὲς αἰεὶ232
τοῖς πολεμίοις ἀνδράσι πολεμῶμεν ἀδιαλείπτως τὸν πάντα χρόνον,
Armie de-aramă luând, să ne batem apoi și de-a pururi

ἑσσάμενοι χροῒ χαλκὸν ἀτειρέα. μηδέ τις ἄλλην233
ἐνδυσάμενοι περὶ τὸ σῶμα τὸν ἀκαταπόνητον σίδηρον, μηδὲ ἄλλην τις
Neobosiți să dăm piept. De aceea să nu mai stea nimeni,

λαῶν ὀτρυντὺν ποτιδέγμενος ἰσχαναάσθω·234
τῶν λαῶν προτροπὴν καὶ παρόρμησιν προσδεχόμενος διακωλυέτω, καὶ ἀναμενέτω.
Nimeni să nu mai aștepte vr’o altă chemare la arme,

ἥδε γὰρ ὀτρυντὺς κακὸν ἔσσεται ὅς κε λίπηται 235
αὕτη γὰρ ἡ προτροπὴ ἐπὶ κακῷ καὶ βλάβει ἔσται ἐκείνῳ, ὃς ἂν ἐναπολειφθῇ
Vai și amar de oricine de-acum mai așteaptă chemarea

νηυσὶν ἐπ' Ἀργείων· ἀλλ' ἀθρόοι ὁρμηθέντες236
παρὰ ταῖς ναυσὶ τῶν Ἑλλήνων, ἀλλ᾿ ὁμοθυμαδὸν σύμπαντες ὁρμήσαντες
Stând la corăbii-napoi. Cu toții uniți să dăm iureș,

Τρωσὶν ἐφ' ἱπποδάμοισιν ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα.237
ἐπὶ τοὺς ἱππικοὺς Τρῷας συστήσωμεν, καὶ συναυξήσωμεν πόλεμον σφοδρόν.
Și între noi și Troieni s-aprindem vulvoare cumplită.”



ἦ, καὶ Νέστορος υἷας ὀπάσσατο κυδαλίμοιο238
εἶπε, καὶ τοὺς υἱοὺς τοῦ ἐνδόξου Νέστορος προσελάβετο καὶ ὀπαδοὺς ἔσχε,
Zise, și-alese tovarăși pe fiii slăvitului Nestor,

Φυλεΐδην τε Μέγητα Θόαντά τε Μηριόνην τε239
καὶ Μέγητα τὸν υἱὸν τοῦ Φυλέως, καὶ τὸν Θόαντα, καὶ τὸν Μηριόνην,
Pe Merione, pe Toas, pe Meges, feciorii lui Files,

καὶ Κρειοντιάδην Λυκομήδεα καὶ Μελάνιππον· 240
καὶ Λυκομήδη τὸν υἱὸν τοῦ Κρείοντος, καὶ τὸν Μελάνιππον.
Pe Melanip și apoi pe-al lui Creon fecior, Licomede.

βὰν δ' ἴμεν ἐς κλισίην Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο.241
ὥρμησαν δὲ πορεύεσθαι εἰς τὴν σκηνὴν Ἀγαμέμνονος τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἀτρέως.
Ei împreună se duseră-n cort la Atrid Agamemnon,

αὐτίκ' ἔπειθ' ἅμα μῦθος ἔην, τετέλεστο δὲ ἔργον·242
μετὰ ταῦτα δὲ παραχρῆμα ὁμοῦ λόγος τε ἦν καὶ τὸ ἔργον ἐτελέσθη.
Unde, o dată cu vorba, și fapta le fu împlinită.

ἑπτὰ μὲν ἐκ κλισίης τρίποδας φέρον, οὕς οἱ ὑπέστη,243
ἑπτὰ μὲν λέβητας ἐκ τῆς σκηνῆς ἤνεγκαν, οὓς ὑπέσχετο,
Șapte tripede, căldări cu picioare, ridică de-acolo

αἴθωνας δὲ λέβητας ἐείκοσι, δώδεκα δ' ἵππους·244
πυριβάτας δὲ λέβητας εἴκοσι, ἵππους δὲ δώδεκα·
Cai douăzeci și cazane lucioase de două ori zece·

ἐκ δ' ἄγον αἶψα γυναῖκας ἀμύμονα ἔργα ἰδυίας 245
ἐξῆγον δὲ ταχέως γυναῖκας ἀμώμητα ἔργα ἐπισταμένας
Repede iau și femei pricepute la lucruri măiestre,

ἕπτ', ἀτὰρ ὀγδοάτην Βρισηΐδα καλλιπάρῃον.246
ἑπτά, ὀγδόην δὲ τὴν ὠραίαν θυγατέρα τοῦ Βρισέως·
Șapte la număr, a opta era-mbujorata Briseis,

χρυσοῦ δὲ στήσας Ὀδυσεὺς δέκα πάντα τάλαντα247
χρυσοῦ δὲ δέκα πάντα τάλαντα ζυγοστατήσας ὁ Ὀδυσσεὺς
Și-aur apoi cântărind de zece talanți, se întoarnă

ἦρχ', ἅμα δ' ἄλλοι δῶρα φέρον κούρητες Ἀχαιῶν.248
ἡγεῖτο, ὁμοῦ δὲ οἱ ἄλλοι νεανίαι τῶν Ἑλλήνων ἔφερον τὰ δῶρα,
Craiul Ulise urmat de tovarășii tineri cu daruri,

καὶ τὰ μὲν ἐν μέσσῃ ἀγορῇ θέσαν, ἂν δ' Ἀγαμέμνων249
καὶ ταῦτα μὲν ἐν τῷ μέσῳ τῆς ἀγορᾶς κατέθηκαν· Ἀγαμέμνων δὲ
Și pe la mijlocul sfatului le rânduiesc. De pe scaun

ἵστατο· Ταλθύβιος δὲ θεῷ ἐναλίγκιος αὐδὴν 250
ἀνέστη, Ταλθύβιος δὲ ὁ κατὰ τὴν φωνὴν ὅμοιος θεῷ
Scoală-se Atrid și Taltibiu cu glasul de zeu între crainici

κάπρον ἔχων ἐν χερσὶ παρίστατο ποιμένι λαῶν.251
κάπρον κατέχων ἐν τῇ χειρὶ παρέστη τῷ βασιλεῖ τοῦ στρατοῦ.
Stă lângă el și cu mânile ține un vier spre jertfire.

Ἀτρεΐδης δὲ ἐρυσσάμενος χείρεσσι μάχαιραν,252
ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Ἀτρέως ἑλκύσας ταῖς χερσὶ τὴν μάχαιραν,
Scoate-Agamemnon atunci cu mâna din teacă jungherul,

ἥ οἱ πὰρ ξίφεος μέγα κουλεὸν αἰὲν ἄωρτο,253
ἥτις αὐτῷ παρὰ τὴν μεγάλην θήκην τοῦ ξίφους ἀεὶ παρῃωρεῖτο,
Care-i stătea totdeauna atârnat lângă paloșul mare,

κάπρου ἀπὸ τρίχας ἀρξάμενος Διὶ χεῖρας ἀνασχὼν254
τὰς τρίχας τοῦ κάπρου διανείμας, ἄρας τὰς χεῖρας τῷ Διὶ
Taie din părul mistrețului, mânile-nalță spre rugă

εὔχετο· τοὶ δ' ἄρα πάντες ἐπ' αὐτόφιν εἵατο σιγῇ 255
ηὔχετο· οὗτοι δὲ ὁμοῦ πάντες ὑπὸ τῷ αὐτῷ ἐκάθηντο σιγῇ.
Tatălui Zeus apoi. Aheii ceilalți pe tăcute

Ἀργεῖοι κατὰ μοῖραν ἀκούοντες βασιλῆος.256
οἱ Ἕλληνες κατὰ τὸ πρέπον ἀκούοντες τοῦ βασιλέως.
Stau împrejur cuvioși și ascultă cu toții rugarea

εὐξάμενος δ' ἄρα εἶπεν ἰδὼν εἰς οὐρανὸν εὐρύν·257
εὐξάμενος δὲ εἶπεν ἀναβλέψας εἰς τὸν πλατὺν καὶ μέγαν οὐρανόν·
Craiului lor, care ochii și-ațintă spre cer și se roagă·

ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ὕπατος καὶ ἄριστος258
μαρτυρείτω νῦν πρῶτον ὁ Ζεὺς ὁ ἐξοχώτατος τῶν θεῶν καὶ κράτιστος,
„Zeus mi-e martor întâi, că e cel mai puternic și mare,

Γῆ τε καὶ Ἠέλιος καὶ Ἐρινύες, αἵ θ' ὑπὸ γαῖαν259
καὶ ἡ Γῆ, καὶ ὁ Ἥλιος, καὶ αἱ Ἐριννύες, αἵτινες ὑπὸ τὴν γῆν
Martor mi-e Soarele apoi, Pământul și zânele Furii

ἀνθρώπους τίνυνται, ὅτις κ' ἐπίορκον ὀμόσσῃ, 260
τιμωροῦνται, καὶ κολάζουσι τοὺς ἀνθρώπους, ὃς ἂν ἐπιορκέσῃ·
Ce pedepsesc sub pământ pe oamenii care se jură

μὴ μὲν ἐγὼ κούρῃ Βρισηΐδι χεῖρ' ἐπένεικα,261
οὐκέτι ἐγὼ τῇ νέᾳ θυγατρὶ τοῦ Βρισέως χεῖρα ἐπιθῆναι βουλήσομαι,
Fără temei. Eu mă jur că nu am silit pe Briseis

οὔτ' εὐνῆς πρόφασιν κεχρημένος οὔτέ τευ ἄλλου.262
οὔτε συνουσίας αἰτίᾳ καὶ ἀφορμῇ χρώμενος, οὔτε τινὸς ἄλλου,
Nici să se culce cu mine și nici pentru altă nevoie,

ἀλλ' ἔμεν' ἀπροτίμαστος ἐνὶ κλισίῃσιν ἐμῇσιν.263
ἀλλ᾽ εἶναι ἄθικτον συνουσίας καὶ μίξεως ἐν ταῖς ἐμαῖς σκηναῖς·
Și a rămas neatinsă cât stete la mine în corturi.

εἰ δέ τι τῶνδ' ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῖεν264
εἰ δέ τι τούτων οὐκ ἔστιν εὔορκον, εἴθε δοῖεν ἐμοὶ οἱ θεοὶ λύπας καὶ ὀδύνας
Dacă mă jur pe nedrept, Cei-de-sus să mă bată cu toate

πολλὰ μάλ', ὅσσα διδοῦσιν ὅτίς σφ' ἀλίτηται ὀμόσσας. 265
πάνυ πολλάς, ὅσας διδόασιν ἐκείνῳ, ὃς ἂν αὐτοῖς ἁμάρτῃ καὶ παραβῇ ὀμόσας.
Relele care le dau păcătoșilor la jurăminte.”



ἦ, καὶ ἀπὸ στόμαχον κάπρου τάμε νηλέϊ χαλκῷ.266
εἶπε, καὶ τὸ τῆς γαστρὸς στόμα, ἤγουν τὸν φάρυγγα τοῦ κάπρου ἀπέκοψε σιδήρῳ ἀνηλεεῖ.
Asta grăi, și înjunghie cu arma tăioasă mistrețul,

τὸν μὲν Ταλθύβιος πολιῆς ἁλὸς ἐς μέγα λαῖτμα267
τοῦτον μὲν οὖν Ταλθύβιος εἰς τὸ μέγα κῦμα τῆς λευκῆς θαλάσσης
Care pe urmă-n adânca genune a mării albastre

ῥῖψ' ἐπιδινήσας βόσιν ἰχθύσιν· αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς268
ἔρριψε συστρέψας, βρῶσιν τοῖς ἰχθύσιν· ὁ Ἀχιλλεὺς δὲ
Peștilor hrană-i zvârlit de Taltibiu. Atunci se ridică

ἀνστὰς Ἀργείοισι φιλοπτολέμοισι μετηύδα·269
ἀναστὰς ἐν τοῖς πολεμικοῖς Ἕλλησιν ἔλεγεν·
Între ceilalți și le zice așa cu suspinuri Ahile·

Ζεῦ πάτερ ἦ μεγάλας ἄτας ἄνδρεσσι διδοῖσθα· 270
ὦ Ζεῦ πάτερ, ὄντως που μεγάλας βλάβας τοῖς ἀνθρώποις ἐπάγεις,
„Doamne, că mari sunt păcatele care le dai omenirii!

οὐκ ἂν δή ποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἐμοῖσιν271
οὐκ ἂν ποτε τὸν θυμὸν ἐν τοῖς ἐμοῖς στήθεσιν
N-ar fi putut Agamemnon nicicând să mă scoată din fire

Ἀτρεΐδης ὤρινε διαμπερές, οὐδέ κε κούρην272
ἠρέθισε παντελῶς ὁ υἱὸς τοῦ Ἀτρέως, οὐδ᾽ ἂν τὴν νέαν
Și să mă tulbure atâta, nici roabă să-mi ia cu de-a sila

ἦγεν ἐμεῦ ἀέκοντος ἀμήχανος· ἀλλά ποθι Ζεὺς273
ἀφείλετο ἄκοντος ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἴσως (που) Ζεὺς πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι
Și cu pornirea-i așa să rămâie ne-nfrânt, dacă Zeus

ἤθελ' Ἀχαιοῖσιν θάνατον πολέεσσι γενέσθαι.274
ἐβούλετο θάνατον γενέσθαι Ἕλλησι πολλοῖς.
N-ar fi voit ca o așa mare mulțime de-ai noștri să moară.

νῦν δ' ἔρχεσθ' ἐπὶ δεῖπνον, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα. 275
νυνὶ δὲ πορεύεσθε ἐπὶ δεῖπνον, ὅπως συστήσωμεν πόλεμον σφοδρόν.
Mergeți acuma și vă ospătați ca să-ncepem apoi bătălia.”



ὣς ἄρ' ἐφώνησεν, λῦσεν δ' ἀγορὴν αἰψηρήν.276
οὕτω δὴ εἶπε, διέλυσε δὲ τὴν ἐκκλησίαν ταχέως.
Asta rostind, el închide-adunarea ce îndată se sparge.

οἳ μὲν ἄρ' ἐσκίδναντο ἑὴν ἐπὶ νῆα ἕκαστος,277
οὗτοι μὲν οὖν διεμερίσθησαν ἕκαστος ἐπὶ τὴν ἑαυτοῦ ναῦν,
Toți se rășchiră și merg la corabia lor fiecare.

δῶρα δὲ Μυρμιδόνες μεγαλήτορες ἀμφεπένοντο,278
τὰ δῶρα δὲ οἱ μεγαλόψυχοι Μυρμιδόνες ἀνελάμβανον,
Unii oșteni mirmidoni au grijă de datele daruri,

βὰν δ' ἐπὶ νῆα φέροντες Ἀχιλλῆος θείοιο.279
ἐπορεύθησαν δὲ φέροντες αὐτὰ ἐπὶ τὴν ναῦν τοῦ θείου Ἀχιλλέως,
Dânșii le iau și le duc la corabie, la Peleianul,

καὶ τὰ μὲν ἐν κλισίῃσι θέσαν, κάθισαν δὲ γυναῖκας, 280
καὶ ταῦτα μὲν ἀπέθεντο ἐν ταῖς σκηναῖς, ἐκάθισαν δὲ αἱ γυναῖκες,
Unde prin corturi le pun și dau drumul femeilor roabe;

ἵππους δ' εἰς ἀγέλην ἔλασαν θεράποντες ἀγαυοί.281
τοὺς ἵππους δὲ εἰς τὴν ἀγέλην ἀνῆκαν οἱ λαμπροί θεράποντες.
Caii de-acolo spre stavă i-alungă voinicii tovarăși.



Βρισηῒς δ' ἄρ' ἔπειτ' ἰκέλη χρυσέῃ Ἀφροδίτῃ282
μετὰ ταῦτα δὲ ἡ θυγάτηρ τοῦ Βρισέως ὁμοία Ἀφροδίτῃ τῇ χρυσῇ
Fiica lui Brises atunci, frumoasă ca zâna bălaie

ὡς ἴδε Πάτροκλον δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,283
ἐπειδὴ ἐθεάσατο τὸν Πάτροκλον κατακεκομμένον σιδήρῳ τμητικῷ,
A frumuseții, cum vede de suliți străpuns pe Patroclu,

ἀμφ' αὐτῷ χυμένη λίγ' ἐκώκυε, χερσὶ δ' ἄμυσσε284
περικεχυμένη αὐτῷ, ὀξέως ἐθρήνει, ἐσπάραττε δὲ ταῖς χερσὶ καὶ ἔδρυπτε
Cade cu brațele asupra-i, dă țipăt de jale și-și rupe

στήθεά τ' ἠδ' ἁπαλὴν δειρὴν ἰδὲ καλὰ πρόσωπα. 285
τά τε στήθη, καὶ τὸν ἁπαλὸν τράχηλον, καὶ τὸ περικαλλὲς πρόσωπον,
Sânul și fragedu-i gingaș grumaz și obrajii cei rumeni

εἶπε δ' ἄρα κλαίουσα γυνὴ ἐϊκυῖα θεῇσι·286
εἶπε δὲ κλαίουσα ἡ ταῖς θεαῖς ὁμοία γυνή·
Și-l căinează femeia și astfel îi zice bocindu-l·

Πάτροκλέ μοι δειλῇ πλεῖστον κεχαρισμένε θυμῷ287
ὦ Πάτροκλε, τὰ μάλιστα ἐμοὶ τῇ ἀθλίᾳ πεφιλημένε κατά ψυχήν,
„Scumpe prieten al inimii mele, sărmane Patrocle,

ζωὸν μέν σε ἔλειπον ἐγὼ κλισίηθεν ἰοῦσα,288
ζῶντα μέν σε κατέλιπον ἐγὼ ἐκ τῆς σκηνῆς ἀπιοῦσα,
Când mă dusei de la cort, te lăsai sănătos și cu viață,

νῦν δέ σε τεθνηῶτα κιχάνομαι ὄρχαμε λαῶν289
νῦν δέ σε τεθνεῶτα εὑρίσκω, ἡγεμὼν τοῦ στρατοῦ,
Dar la întoarcere-acuma, tu stâlp al oștirii, te aflu

ἂψ ἀνιοῦσ'· ὥς μοι δέχεται κακὸν ἐκ κακοῦ αἰεί. 290
ἐπανελθοῦσα· ὄντως ἀεὶ δεινὸν ἐκ δεινοῦ με διαδέχεται (μοι ἐπέρχεται)·
Nensuflețit. Cum vine de-a pururi un rău după altul!

ἄνδρα μὲν ᾧ ἔδοσάν με πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ291
τὸν ἄνδρα μέν, ᾧτινι παρέδωκάν με ὁ πατὴρ καὶ ἡ σεβαστὴ μήτηρ,
Vai, pe bărbatul pe care mi-l daseră tata și mama

εἶδον πρὸ πτόλιος δεδαϊγμένον ὀξέϊ χαλκῷ,292
ἐπεῖδον πρὸ (ἔμπροσθεν) τῆς πόλεως κατακεκομμένον σιδήρῳ τμητικῷ,
Mort îl văzui și străpuns de suliți-naintea cetății.

τρεῖς τε κασιγνήτους, τούς μοι μία γείνατο μήτηρ,293
καὶ τοὺς τρεῖς ἀδελφούς, οὓς ἡ αὐτή μοι μήτηρ ἔτεκε,
Trei mi-au fost frații iubiți, tustrei din o singură mamă.

κηδείους, οἳ πάντες ὀλέθριον ἦμαρ ἐπέσπον.294
προσφιλεῖς καὶ πεφροντισμένους μου οἱ ἅμα πάντες ἀφανιστικὴν ἡμέραν ἀνθείλοντο·
Dar și pe dânșii asemenea ziua pieirii i-ajunse.

οὐδὲ μὲν οὐδέ μ' ἔασκες, ὅτ' ἄνδρ' ἐμὸν ὠκὺς Ἀχιλλεὺς 295
οὐ μὴν εἴας με οὐδ᾽ ὅταν τὸν ἐμὸν ἄνδρα ὁ ταχύπους Ἀχιλλεύς
Însă tu, bun și milos, când șoimanul Ahile-mi răpuse

ἔκτεινεν, πέρσεν δὲ πόλιν θείοιο Μύνητος,296
ἀπέκτεινεν, ἐξεπόρθησε δὲ τὴν πόλιν τοῦ θείου Μύνητος,
Soțul meu drag și mărit, pe Mines, și-i sparse cetatea

κλαίειν, ἀλλά μ' ἔφασκες Ἀχιλλῆος θείοιο297
κλαίειν καὶ θρηνεῖν, ἀλλά με ἔλεγες τοῦ θείου Ἀχιλλέως
Nu mă lăsai să mai plâng, ci tot îmi spuneai că Ahile

κουριδίην ἄλοχον θήσειν, ἄξειν τ' ἐνὶ νηυσὶν298
ὥσπερ ἐκ παρθενίας γαμετὴν ποιήσειν, καὶ ἀπάξειν ἐν ταῖς ναυσὶν
O să mă ia de nevastă ducându-mă-n Ftia pe mare.

ἐς Φθίην, δαίσειν δὲ γάμον μετὰ Μυρμιδόνεσσι.299
εἰς τὴν Φθίην, ἑστιάσεσι δὲ ποιήσειν τοὺς γάμους ἐν τοῖς Μυρμιδόσι.
Și că pe-acolo-ntre-ai lui o să prăznuie ospățul de nuntă.

τώ σ' ἄμοτον κλαίω τεθνηότα μείλιχον αἰεί. 300
διὰ τοῦτό σε ἀπαύστως δακρύω καὶ θρηνῶ ἀποθανόντα, πρᾷον καὶ προσηνῆ ὄντα διαπαντός.
De-asta mi-e jale nespus că murit-ai, tu blândul de-a pururi.”



ὣς ἔφατο κλαίουσ', ἐπὶ δὲ στενάχοντο γυναῖκες301
οὕτως εἶπε δακρύουσα, ἐπεστέναζον δὲ αἱ γυναῖκες
Astfel îl plânse Briseis, și jalnic femeile roabe

Πάτροκλον πρόφασιν, σφῶν δ' αὐτῶν κήδε' ἑκάστη.302
προφάσει μὲν καὶ ἀφορμῇ διὰ τὸν Πάτροκλον, τῇ ἀληθείᾳ δὲ πᾶσαι διὰ τὰς ἑαυτῶν συμφορὰς καὶ λύπας.
Chip că boceau pe Patroclu, nevoia-și plângeau fiecare.

αὐτὸν δ' ἀμφὶ γέροντες Ἀχαιῶν ἠγερέθοντο303
περὶ αὐτὸν δὲ οἱ ἐν τέλει τῶν Ἑλλήνων συνηθροίσθησαν,
Iar căpitanii Ahei înconjoară pe-Ahile și-l roagă

λισσόμενοι δειπνῆσαι· ὃ δ' ἠρνεῖτο στεναχίζων·304
παρακαλοῦντες φαγεῖν· οὗτος δὲ ἀνένευε στενάζων καὶ λέγων.
Să ospăteze. El nu vrea, suspină și zice-mpotrivă·

λίσσομαι, εἴ τις ἔμοιγε φίλων ἐπιπείθεθ' ἑταίρων, 305
παρακαλῶ, εἴ τις τῶν ἀγαπητῶν φίλων πείθεταί μοι,
„De mă iubiți și de vreți, o, prieteni, să-mi faceți pe voie,

μή με πρὶν σίτοιο κελεύετε μηδὲ ποτῆτος306
μὴ πρότερόν με προτρέπετε βρώσεως, μηδὲ πόσεως
Rogu-vă, nu mă siliți să m-așez la băut și la masă,

ἄσασθαι φίλον ἦτορ, ἐπεί μ' ἄχος αἰνὸν ἱκάνει·307
ἐμπλῆσαι τὴν ἀγαπητὴν ψυχήν, ἐπειδή με λύπη χαλεπὴ κατέχει·
Inima-mi să-ndestulez, că nemărginit mi-e amarul·

δύντα δ' ἐς ἠέλιον μενέω καὶ τλήσομαι ἔμπης.308
μέχρι γὰρ ἡλίου δύντος καὶ ἑσπέρας ἐπιμενῶ καὶ καρτερήσω πάντως.
Până deseară eu nu-mbuc nimica și tot o voi duce”.



ὣς εἰπὼν ἄλλους μὲν ἀπεσκέδασεν βασιλῆας,309
οὕτως εἰπὼν τοὺς ἄλλους μὲν βασιλεῖς διέλυσεν·
Astfel Ahile grăind, se împrăștie toți căpitanii.

δοιὼ δ' Ἀτρεΐδα μενέτην καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς 310
οἱ δύο δὲ υἱοὶ τοῦ Ἀτρέως παρέμενον, καὶ ὁ ἐνδοξότατος Ὀδυσσεύς,
Numai Atrizii rămân, cu-Ahile, Ulise și Nestor,

Νέστωρ Ἰδομενεύς τε γέρων θ' ἱππηλάτα Φοῖνιξ311
καὶ ὁ Νέστωρ, καὶ ὁ Ἰδομενεύς, καὶ ὁ γέρων ἱππικὸς Φοίνιξ,
Idomeneu și moș Fenix, dibaci mânător al telegii,

τέρποντες πυκινῶς ἀκαχήμενον· οὐδέ τι θυμῷ312
παραμυθούμενοι συνετῶς καὶ σοφῶς αὐτὸν λυπούμενον· οὐδαμῶς δὲ κατὰ ψυχὴν
Ca să-i aline-mpietrita durere, dar nu se-nsenină

τέρπετο, πρὶν πολέμου στόμα δύμεναι αἱματόεντος.313
ἐκουφίζετο τῆς λύπης, πρὶν ἢ εἰσελθεῖν εἰς τὸ στόμα τοῦ αἱμάτων γέμοντος πολέμου.
El până n-are să intre în toiul de foc și de sânge.

μνησάμενος δ' ἁδινῶς ἀνενείκατο φώνησέν τε·314
ἀναμνησθεὶς δὲ ἐλεεινῶς καὶ οἰκτρῶς ἀνεστέναξε, καὶ πολὺ ἀγαγὼν πνεῦμα ἐφώνησεν.
Tot la prieten gândind, icnește din suflet și strigă·

ἦ ῥά νύ μοί ποτε καὶ σὺ δυσάμμορε φίλταθ' ἑταίρων 315
ὄντως δή μοί ποτε καὶ σὺ κακόμοιρε καὶ δυστυχέστατε φίλτατε φίλων,
„Nenorocite, prea scumpe prietene, cum câteodată

αὐτὸς ἐνὶ κλισίῃ λαρὸν παρὰ δεῖπνον ἔθηκας316
αὐτὸς ἐν ταῖς σκηναῖς ἡδὺ καὶ προσηνὲς δεῖπνον παρέθηκας
Însuți în cortu-mi și tu-mi pregăteai bunătate de masă

αἶψα καὶ ὀτραλέως, ὁπότε σπερχοίατ' Ἀχαιοὶ317
ταχέως καὶ διεγερτικῶς, ἡνίκα ἔσπευδον οἱ Ἕλληνες
Harnic și sârguitor, în vreme ce grabnic Aheii

Τρωσὶν ἐφ' ἱπποδάμοισι φέρειν πολύδακρυν Ἄρηα.318
ἐπὶ τοὺς ἱππικοὺς Τρῷας ἐπαγαγεῖν τὸν πολλῶν δακρύων αἴτιον πόλεμον.
Stau să s-apuce de lupta cea plină de-amar cu Troienii!

νῦν δὲ σὺ μὲν κεῖσαι δεδαϊγμένος, αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ319
νυνὶ δὲ σὺ μὲν κεῖσαι κεκομμένος, ἡ ἐμὴ δὲ ψυχὴ
Dar tu acuma zaci mort de suliți străpuns, și de jale

ἄκμηνον πόσιος καὶ ἐδητύος ἔνδον ἐόντων 320
ἄγευστος πόσεως καὶ βρώσεως, παρόντων,
Inima-mi nu vrea să guste măcar băutură și hrană,

σῇ ποθῇ· οὐ μὲν γάρ τι κακώτερον ἄλλο πάθοιμι,321
διὰ τὸν σὸν πόθον καὶ τὴν στέρησιν, οὐδὲν γὰρ ἄλλο δεινότερον πάθοιμι ἄν,
Și-am eu de toate prin cort. Mai grea lovitură ca asta

οὐδ' εἴ κεν τοῦ πατρὸς ἀποφθιμένοιο πυθοίμην,322
οὐδ᾽ ἐὰν τὸν πατέρα ἀποθανόντα ἀκούσω,
Nu putea alta să-mi fie, nici chiar de-auzeam de moartea

ὅς που νῦν Φθίηφι τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβει323
ὃς δήπου νυνὶ ἐν τῇ Φθίᾳ θαλερὸν δάκρυον καταχέει
Tatălui meu, care-n Ftia tânjește și plânge de dorul

χήτεϊ τοιοῦδ' υἷος· ὃ δ' ἀλλοδαπῷ ἐνὶ δήμῳ324
στερήσει καὶ ἐνδείᾳ τοῦ τοιούτου υἱοῦ. οὗτος (αὐτὸς) δὲ ἐν ἀλλοφύλῳ δήμῳ
Unui asemenea fiu, care-n țară străină, departe,

εἵνεκα ῥιγεδανῆς Ἑλένης Τρωσὶν πολεμίζω· 325
ἕνεκα τῆς λυπηρᾶς καὶ μισητῆς Ἑλένης μάχομαι τοῖς Τρῳσίν·
Pentru Elena-nciumata mai bate război cu Troienii;

ἠὲ τὸν ὃς Σκύρῳ μοι ἔνι τρέφεται φίλος υἱός,326
ἢ τοῦτον, ὅς μοι ἐν τῇ Σκύρῳ ἀνατρέφεται ἀγαπητὸς υἱός,
Nici dacă eu auzeam că murise chiar Neoptolemos,

εἴ που ἔτι ζώει γε Νεοπτόλεμος θεοειδής.327
εἴπου ἔτι ζῇ ὁ θεῖον εἶδος ἔχων Νεοπτόλεμος·
Fiul meu cel ca un zeu de frumos care crește în Schiros.

πρὶν μὲν γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει328
πρότερον μὲν γάρ μοι ἡ ψυχὴ ἐν τῷ στήθει προσεδόκα
Eu înainte mă tot înșelam cu nădejdea că dacă

οἶον ἐμὲ φθίσεσθαι ἀπ' Ἄργεος ἱπποβότοιο329
μόνον ἐμὲ ἀποθανεῖσθαι ἀπὸ τοῦ ἱπποτρόφου Ἄργους
Singur pieri-voi aicea la Troia, departe de Argos

αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ, σὲ δέ τε Φθίην δὲ νέεσθαι, 330
αὐτόθι ἐν τῇ Τροίᾳ, σὲ δὲ εἰς τὴν Φθίαν πορευθῆναι,
Cel cu pășune de cai, barem tu te-i întoarce în Ftia

ὡς ἄν μοι τὸν παῖδα θοῇ ἐνὶ νηῒ μελαίνῃ331
ὅπως ἄν μοι τὸν υἱὸν σὺν ταχείᾳ μελαίνῃ νηὶ
Și pe-o corabie neagră și iute din Schiros acasă

Σκυρόθεν ἐξαγάγοις καί οἱ δείξειας ἕκαστα332
ἐκ τῆς Σκύρου ἀγάγοις, καὶ ἐπιδείξειας αὐτῷ ἅπαντα
Ai să-mi aduci pe copil și toate-ale mele arăta-i-vei,

κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα.333
τὰ ἐμὰ κτήματα, καὶ τὰς δούλας, καὶ τὸν μέγαν καὶ ὑψηλὸν οἶκον·
Oamenii mei și avutul și casa-mi cea mare și-naltă.

ἤδη γὰρ Πηλῆά γ' ὀΐομαι ἢ κατὰ πάμπαν334
ἤδη γὰρ τὸν Πηλέα οἴομαι, ἢ παντελῶς
Tata Peleus acum ori poate se stinse cu totul

τεθνάμεν, ἤ που τυτθὸν ἔτι ζώοντ' ἀκάχησθαι 335
ἀποθανεῖν, ἢ ἔτι βραχεῖ βιωσίμῳ ζῶντα λυπεῖσθαι καὶ ἀλγεῖν
Ori, de mai are vr’un pic de viață, amărât e de greul

γήραΐ τε στυγερῷ καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενον αἰεὶ336
γήρᾳ τε μισητῷ, καὶ τὴν ἐμὴν ἀεὶ προσδεχόμενον
Zilelor triste bătrâne și pururi așteaptă să-i vie

λυγρὴν ἀγγελίην, ὅτ' ἀποφθιμένοιο πύθηται.337
χαλεπὴν ἀγγελίαν, πότε ἀποθανόντα ἀκούσει.
Știrea cea plină de jale că-i fiul său dus de pe lume.”



ὣς ἔφατο κλαίων, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γέροντες,338
οὕτως εἶπε δακρύων, ἐπεστέναζον δὲ οἱ ἐν τέλει,
Asta zicea el cu plâns· oftau împreună fruntașii,

μνησάμενοι τὰ ἕκαστος ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπον·339
ἀναμνησθέντες ἅπερ ἕκαστος ἐν τῷ οἴκῳ κατέλιπεν.
Fieștecare gândind la tot ce lăsase pe-acasă.

μυρομένους δ' ἄρα τούς γε ἰδὼν ἐλέησε Κρονίων, 340
ὀλοφυρομένους δὲ τούτους θεασάμενος ᾤκτειρεν ὁ υἱὸς τοῦ Κρόνου,
Zeus, cum vede că ei se mai jeluie,-ndată se-ndură

αἶψα δ' Ἀθηναίην ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·341
ταχέως δὲ πρὸς τὴν Ἀθηνᾶν λόγους ταχεῖς ἔλεγεν·
Și cuvântează așa către fiică-sa Palas Atena·

τέκνον ἐμόν, δὴ πάμπαν ἀποίχεαι ἀνδρὸς ἑῆος.342
ὦ τέκνον ἐμόν, παντελῶς ἤδη κεχώρισαι ἀνδρὸς ἀγαθοῦ.
„Palas copilo, tu l-ai oropsit pe Ahile cu totul.

ἦ νύ τοι οὐκέτι πάγχυ μετὰ φρεσὶ μέμβλετ' Ἀχιλλεύς;343
ὄντως που οὐκέτι πάνυ σοι ἐν τῇ διανοίᾳ διὰ φροντίδος ἐστὶν ὁ Ἀχιλλεὺς
Nu mai vrei oare să știi, de loc nu-ți mai pasă de dânsul?

κεῖνος ὅ γε προπάροιθε νεῶν ὀρθοκραιράων344
ἐκεῖνος, ὅς γε ἔμπροσθεν τῶν ὀρθοπρύμνων νεῶν
Nu vezi cum el înainte la vase cu ciocuri înalte

ἧσται ὀδυρόμενος ἕταρον φίλον· οἳ δὲ δὴ ἄλλοι 345
κάθηται ὀλοφυρόμενος καὶ θρηνῶν τὸν ἀγαπητὸν φίλον· οἱ ἄλλοι δὲ
Stă și se vaietă după prieten și-n vreme ce alții

οἴχονται μετὰ δεῖπνον, ὃ δ' ἄκμηνος καὶ ἄπαστος.346
ἐπορεύθησαν ἐπὶ δεῖπνον, οὗτος δὲ νῆστις καὶ ἄγευστος ἐστίν.
Merseră la ospătat, el rabdă de sete și foame.

ἀλλ' ἴθι οἱ νέκτάρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν347
ἀλλ᾽ ἄπιθι καὶ νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν ἐπέραστον
Du-te dar fuga la el și picură-n pieptu-i nectarul

στάξον ἐνὶ στήθεσσ', ἵνα μή μιν λιμὸς ἵκηται.348
ἔνσταξον εἰς τὸ στῆθος, ὅπως μὴ λιμὸς αὐτὸν καταλάβῃ.
Și ambrozie suavă ca nu cumva foame să-i fie.”



ὣς εἰπὼν ὄτρυνε πάρος μεμαυῖαν Ἀθήνην·349
οὕτως εἰπὼν διήγειρε τὴν καὶ πρότερον προθυμουμένην Ἀθηνᾶν.
Zise și-ndeamnă pe-Atena, dar ea și-nainte-a fost gata.

ἣ δ' ἅρπῃ ἐϊκυῖα τανυπτέρυγι λιγυφώνῳ 350
αὕτη δὲ ὁμοία ἰκτίνῳ ἐκτεταμένα πτερὰ ἔχοντι, ὀξυφώνῳ,
Și ca un vultur cu glas ascuțit și cu aripi lățite

οὐρανοῦ ἐκκατεπᾶλτο δι' αἰθέρος. αὐτὰρ Ἀχαιοὶ351
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καθήλατο διὰ τοῦ αἰθέρος. οἱ Ἕλληνες δὲ
Zâna din cer prin senin își ia zborul. Și-n vreme ce-Aheii

αὐτίκα θωρήσσοντο κατὰ στρατόν· ἣ δ' Ἀχιλῆϊ352
παραχρῆμα καθωπλίζοντο ἐν τῷ στρατοπέδῳ· αὕτη δὲ τῷ Ἀχιλλεῖ
Repede se înarmau prin tabără, ea lui Ahile-i

νέκταρ ἐνὶ στήθεσσι καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν353
νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν ἐπέραστον εἰς τὰ στήθη ἐνέσταξεν,
Toarnă în piept picături de nectar și plăcut-ambrozie,

στάξ', ἵνα μή μιν λιμὸς ἀτερπὴς γούναθ' ἵκοιτο·354
ὅπως μὴ λιμὸς λυπηρὸς καταλάβῃ τὰ γόνατα αὐτοῦ·
Hrană de zei, ca să nu-i ia tăria genunchilor foamea

αὐτὴ δὲ πρὸς πατρὸς ἐρισθενέος πυκινὸν δῶ 355
αὐτὴ δὲ πρὸς τὸ τοῦ μεγαλοδυνάμου πατρὸς πυκνὸν καὶ στιβαρὸν δῶμα
Nesuferită, și pleacă-napoi spre Olimp, la palatul

ᾤχετο, τοὶ δ' ἀπάνευθε νεῶν ἐχέοντο θοάων.356
ἐπανῆκεν· οὗτοι δὲ ἀπὸ τῶν νεῶν τῶν ταχειῶν ἔτρεχον.
Tatălui ei preaputernic. Într-asta curgeau de la vase

ὡς δ' ὅτε ταρφειαὶ νιφάδες Διὸς ἐκποτέονται357
ὥσπερ δὲ ὅτε πυκναὶ καὶ συνεχεῖς νιφάδες ἐκ τοῦ Διὸς καταπέτονται
Oștile. Cum îndesiți tot zboară din cer înghețații

ψυχραὶ ὑπὸ ῥιπῆς αἰθρηγενέος Βορέαο,358
καὶ φέρονται ψυχραὶ ὑπὸ τῆς ὁρμῆς τοῦ αἰθρίας αἰτίου καὶ γεννητικοῦ Βορέου·
Fulgi, dacă vâjâie crivățul care-nsenină văzduhul·

ὣς τότε ταρφειαὶ κόρυθες λαμπρὸν γανόωσαι359
οὕτως τότε συνεχεῖς αἱ περικεφαλαῖαι διαυγῶς λελαμπρυσμέναι, καὶ περιλάμπουσαι
Multe și dese, tot astfel răsar de la vase ale oștii

νηῶν ἐκφορέοντο καὶ ἀσπίδες ὀμφαλόεσσαι 360
ἐκ τῶν νεῶν ἐφέροντο, καὶ αἱ ὀμφαλοὺς ἔχουσαι ἀσπίδες,
Chivăre scânteietoare și paveze mari gurguiate,

θώρηκές τε κραταιγύαλοι καὶ μείλινα δοῦρα.361
καὶ οἱ θώρακες οἱ ἰσχυρὰ γύαλα, ἤγουν κοιλώματα ἔχοντες, καὶ τὰ ἐκ μελίας δένδρου δόρατα·
Platoșe bine-ncheiate și suliți de frasin· le-ajunge

αἴγλη δ' οὐρανὸν ἷκε, γέλασσε δὲ πᾶσα περὶ χθὼν362
ἡ αὐγὴ δὲ καὶ ἡ λαμπηδὼν εἰς τὸν οὐρανὸν ἀφίκνεῖ(κε)το, περιεγέλασε δὲ καὶ περιήστραψε πᾶσα ἡ γῆ
Până la cer strălucirea și râde pământul de-atâta

χαλκοῦ ὑπὸ στεροπῆς· ὑπὸ δὲ κτύπος ὄρνυτο ποσσὶν363
ὑπὸ τῆς ἀστραπῆς καὶ περιστίλψεως τοῦ σιδήρου, κτύπος δὲ ἠγείρετο ὑπὸ τῶν ποδῶν
Sclipet de-aramă a oștirii și duduie de tropăitul

ἀνδρῶν· ἐν δὲ μέσοισι κορύσσετο δῖος Ἀχιλλεύς.364
τῶν ἀνδρῶν, ἐν τῷ μέσῳ δὲ αὐτῶν καθωπλίζετο ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς·
Pașilor. Iar Peleianul în tabără se înarmează

τοῦ καὶ ὀδόντων μὲν καναχὴ πέλε, τὼ δέ οἱ ὄσσε 365
τούτου καὶ τῶν ὀδόντων μὲν ψόφος καὶ ἦχος μέγας ἀπετελεῖτο, οἱ ὀφθαλμοὶ δὲ αὐτοῦ
Și ca o fiară tot crișcă cu dinții· subt umbra de gene

λαμπέσθην ὡς εἴ τε πυρὸς σέλας, ἐν δέ οἱ ἦτορ366
περιέλαμπον, ὥσπερ πυρὸς λαμπηδών· εἰς τὴν ψυχὴν δὲ αὐτοῦ
Ochii jăratic îi ard· nu poate să rabde necazul

δῦν' ἄχος ἄτλητον· ὃ δ' ἄρα Τρωσὶν μενεαίνων367
εἰσῆλθε λύπη ἀφόρητος· οὗτος δὲ τοῖς Τρῳσὶν ὀργιζόμενος καὶ παροξυνόμενος,
Care-i pătrunse-n adânc. Turbat pe Troieni, își îmbracă

δύσετο δῶρα θεοῦ, τά οἱ Ἥφαιστος κάμε τεύχων.368
ἐνεδύσατο τὰ δῶρα τοῦ θεοῦ, ἅπερ ὁ Ἥφαιστος καμών καὶ πονήσας κατεσκεύασε.
Armele ce-i dăruise Hefestos, al Olimpului faur.

κνημῖδας μὲν πρῶτα περὶ κνήμῃσιν ἔθηκε369
τὰς κνημῖδας μὲν οὖν πρῶτον περιέθηκε ταῖς κνήμαις
Pulpile-ntâiu înfășoară cu dalbe pulpare de-aramă,

καλὰς ἀργυρέοισιν ἐπισφυρίοις ἀραρυίας· 370
τὰς καλάς, ἀργυροῖς καλύμμασι τῶν σφυρῶν προσηρμοσμένας·
Bine-ncheiate în copce de-argint; după asta-și-îmbracă

δεύτερον αὖ θώρηκα περὶ στήθεσσιν ἔδυνεν.371
δεύτερον δὲ τὸν θώρακα τοῖς στήθεσι περιεβάλετο,
Pieptul și spatele-n platoșa cea strălucită și spada

ἀμφὶ δ' ἄρ' ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον372
τοῖς ὤμοις δὲ περιήρτησε τὸ ἀργυροῖς ἥλοις πεπαρμένον ξίφος
Cea din aramă cu ținte de-argint și-o aruncă pe umăr;

χάλκεον· αὐτὰρ ἔπειτα σάκος μέγα τε στιβαρόν τε373
τὸ σιδηροῦν, μετὰ ταῦτα δὲ τὴν μεγάλην τε καὶ στερεὰν ἀσπίδα
Pavăza mare, năpraznică apoi o ridică cu stânga·

εἵλετο, τοῦ δ' ἀπάνευθε σέλας γένετ' ἠΰτε μήνης.374
ἔλαβε, τούτου δὲ πόρρωθεν αὐγὴ ἐγίνετο, καθάπερ σελήνης.
Ea e rotundă și raze răspânde departe ca luna.

ὡς δ' ὅτ' ἂν ἐκ πόντοιο σέλας ναύτῃσι φανήῃ 375
ὥσπερ δὲ ὅταν ἐκ τοῦ πόντου λαμπηδὼν τοῖς ναύταις ἐπιφανείη
Cum luminos li s-arată pe mare năierilor focul

καιομένοιο πυρός, τό τε καίεται ὑψόθ' ὄρεσφι376
πυρὸς καιομένου, τοῦτο δὲ καίεται ἐφ᾽ ὕψους ἐν τοῖς ὄρεσιν,
Unui jăratic aprins în față pe-o coastă de munte

σταθμῷ ἐν οἰοπόλῳ· τοὺς δ' οὐκ ἐθέλοντας ἄελλαι377
ἐν ἐπαύλει, καθ᾽ ἣν μόνος τις διατρίβει, τούτους δὲ μὴ βουλομένους οἱ ἄνεμοι
La stăuină, când viforul vâjâitor îi desparte

πόντον ἐπ' ἰχθυόεντα φίλων ἀπάνευθε φέρουσιν·378
κατὰ (ἐπὶ) τὸν τοὺς ἰχθύας ἔχοντα πόντον πόρρωθεν τῶν οἰκείων καὶ φίλων φέρουσιν.
Silnic de-ai lor și pe marea cea plină de pește-i tot poartă;

ὣς ἀπ' Ἀχιλλῆος σάκεος σέλας αἰθέρ' ἵκανε379
οὕτως ἀπὸ τῆς ἀσπίδος τοῦ Ἀχιλλέως λαμπηδὼν εἰς τὸν αἰθέρα ἀφικνεῖτο,
Astfel și pavăza lui, măiestrită minune, străluce.

καλοῦ δαιδαλέου· περὶ δὲ τρυφάλειαν ἀείρας 380
τῆς παμποικίλου περικαλλοῦς. ἄρας δὲ τὴν περικεφαλαίαν περιέθετο
Și strălucirea-i ajunge la cer. El în cap își mai pune

κρατὶ θέτο βριαρήν· ἣ δ' ἀστὴρ ὣς ἀπέλαμπεν381
τῇ κεφαλῇ τὴν στιβαρὴν καὶ στερεάν· αὕτη δὲ ὥσπερ ἀστὴρ ἔλαμπεν
Chivăra grea de metal; ca luceafăru-n creștet îi luce

ἵππουρις τρυφάλεια, περισσείοντο δ' ἔθειραι382
ἡ ἱππείας τρίχας ἔχουσα περικεφαλαία· περιεκινοῦντο δὲ αἱ κόμαι
Coiful cu tuiul de cal și-i flutură-n jur de pe creastă

χρύσεαι, ἃς Ἥφαιστος ἵει λόφον ἀμφὶ θαμειάς.383
αἱ χρυσαῖ, ἃς ὁ Ἥφαιστος ἔβαλε περὶ τὸν λόφον πυκνάς·
Coam-aurie stufoasă,-nnădită de zeul Hefestos.

πειρήθη δ' ἕο αὐτοῦ ἐν ἔντεσι δῖος Ἀχιλλεύς,384
πεῖραν δὲ εἰλήφει ἑαυτοῦ ἐν τοῖς ὅπλοις ὁ ἐνδοξότατος Ἀχιλλεύς,
Armele-Ahile pe urmă-și-ncearcă pe sine să vadă

εἰ οἷ ἐφαρμόσσειε καὶ ἐντρέχοι ἀγλαὰ γυῖα· 385
εἰ ἐφαρμόζοιεν αὐτῷ τὰ ὅπλα, καὶ τὰ λαμπρὰ μέλη ἐνάλλεσθαι αὐτοῖς δύναιτο, καὶ μὴ ἐμποδίζοιτο.
Dacă-i șed bine și lesne le poartă pe mâni și picioare·

τῷ δ' εὖτε πτερὰ γίγνετ', ἄειρε δὲ ποιμένα λαῶν.386
τούτῳ δ' εὖ μάλα πτερὰ ταῦτα ἐγίνετο, ἐκούφιζε δὲ καὶ μετεώριζε τὸν βασιλέα τοῦ στρατοῦ·
Ca și turnate-s pe el; sunt aripi ce parcă-l înalță.

ἐκ δ' ἄρα σύριγγος πατρώϊον ἐσπάσατ' ἔγχος387
ἐξέβαλε δὲ ἐκ τῆς δορατοθήκης τὸ πατρικὸν δόρυ
Trage din tocul părintelui său după asta și boldul

βριθὺ μέγα στιβαρόν· τὸ μὲν οὐ δύνατ' ἄλλος Ἀχαιῶν388
τὸ βαρύ, καὶ ἐπώδυνον, τὸ μέγα καὶ στερεόν, τοῦτο οὐκ ἐδύνατο ἄλλος τις τῶν Ἑλλήνων
Mare și țapăn și greu; nu poate să-l clatine nimeni

πάλλειν, ἀλλά μιν οἶος ἐπίστατο πῆλαι Ἀχιλλεύς·389
κινεῖν, ἀλλὰ μόνος ἐπίστατο ὁ Ἀχιλλεύς κινεῖν αὐτὸν
Dintre Ahei; unul singur, Ahile, răsuce cu mâna

Πηλιάδα μελίην, τὴν πατρὶ φίλῳ πόρε Χείρων 390
τὴν ἐκ τοῦ Πηλίου ὄρους μελίαν, ἣν τῷ ἀγαπητῷ πατρὶ ἔκοψεν ὁ Χείρων
Sulița-i, frasinul din Pelion. Ea fusese de Hiron

Πηλίου ἐκ κορυφῆς φόνον ἔμμεναι ἡρώεσσιν·391
ἐκ τῆς κορυφῆς τοῦ Πηλίου, θάνατον εἶναι τοῖς ἥρωσι·
Dată părintelui său ca să fie a bărbaților moarte.

ἵππους δ' Αὐτομέδων τε καὶ Ἄλκιμος ἀμφιέποντες392
τοὺς ἵππους δὲ ὅ τε Αὐτομέδων καὶ ὁ Ἄλκιμος εὐτρεπίζοντες ἦγον
Automedonte și-Alchimos se tot hărnicesc la-nhămatul

ζεύγνυον· ἀμφὶ δὲ καλὰ λέπαδν' ἕσαν, ἐν δὲ χαλινοὺς393
ὑπὸ τὸν ζυγόν, περιέβαλον δὲ τοὺς καλοὺς ἐπιτραχηλίους ἱμάντας,
Cailor, trec peste dânșii curelele,-nstrună-n zăbale

γαμφηλῇς ἔβαλον, κατὰ δ' ἡνία τεῖναν ὀπίσσω394
ἐνέβαλον δὲ τοὺς χαλινοὺς ταῖς σιαγόσιν, ἐξέτειναν δὲ τοὺς ῥυτῆρας εἰς τοὐπίσω
Fălcile lor și-napoi spre cotiga cea bine-ntocmită

κολλητὸν ποτὶ δίφρον. ὃ δὲ μάστιγα φαεινὴν 395
πρὸς τὸ ἡνωμένον καὶ συμβεβλημένον ὄχημα· οὗτος δὲ μάστιγα λαμπρᾶν εἰληφὼς
Frânele-ntind. După aceea deodată luând sclipitorul

χειρὶ λαβὼν ἀραρυῖαν ἐφ' ἵπποιιν ἀνόρουσεν396
τῇ χειρὶ ἐφαρμόζουσαν ἀνεπήδησεν ἐπὶ τῶν ἵππων
Bici, care-i stă la-ndemână-n teleagă, s-avântă voinicul

Αὐτομέδων· ὄπιθεν δὲ κορυσσάμενος βῆ Ἀχιλλεὺς397
ὁ Αὐτομέδων, ὄπισθεν δὲ καθοπλισθεὶς ἔστη ὁ Ἀχιλλεὺς
Automedonte,-armat se răpede în chelnă și-Ahile

τεύχεσι παμφαίνων ὥς τ' ἠλέκτωρ Ὑπερίων,398
τοῖς ὅπλοις περιλάμπων, καθάπερ ὁ ὑπεράνω ἡμῶν περιφερόμενος ἥλιος,
Strălucitor în podoabe ca soarele-n bolta senină.

σμερδαλέον δ' ἵπποισιν ἐκέκλετο πατρὸς ἑοῖο·399
καταπληκτικῶς δὲ παρεκελεύσατο τοῖς ἵπποις τοῦ ἑαυτοῦ πατρός·
Strigă pe urmă la caii părintelui său și-i asmute·

Ξάνθέ τε καὶ Βαλίε τηλεκλυτὰ τέκνα Ποδάργης 400
ὦ Ξάνθε καὶ Βαλίε, ὑπερένδοξα τέκνα τῆς Ποδάργης,
„Breazule și tu Bălane, prăsilă vestit-a zmeoaicei,

ἄλλως δὴ φράζεσθε σαωσέμεν ἡνιοχῆα401
κατ' ἄλλον δὴ τρόπον σκοπεῖτε σώσειν τοὺς ἡνιόχους
Seama luați și în tabără voi înapoi să-l aduceți

ἂψ Δαναῶν ἐς ὅμιλον ἐπεί χ' ἕωμεν πολέμοιο,402
ὀπίσω εἰς τὸ πλῆθος τῶν Ἑλλήνων, ἐπειδὰν ἀναμιχθῶμεν τοῖς πολεμίοις (ἀναχωρήσωμεν τοῦ πολέμου),
Teafăr pe al vostru mânar, când fi-vom sătui de bătaie;

μηδ' ὡς Πάτροκλον λίπετ' αὐτόθι τεθνηῶτα.403
μηδὲ ὥσπερ τὸν Πάτροκλον καταλίπετε αὐτόθι νεκρόν.
Nu mă lăsați voi acolo să mor ca pe bietul Patroclu”.



τὸν δ' ἄρ' ὑπὸ ζυγόφι προσέφη πόδας αἰόλος ἵππος404
πρὸς τοῦτον δὲ εἶπε κάτωθεν ὑπὸ τὸν ζυγόν, ὁ κατὰ πόδας ταχὺς ἵππος
Dar de sub ham lui Ahile-i răspunde Bălanul cel vinteș,

Ξάνθος, ἄφαρ δ' ἤμυσε καρήατι· πᾶσα δὲ χαίτη 405
Ξάνθος, ταχέως δὲ παρέκλινε τὴν κεφαλήν, πᾶς (παντὸς) δὲ ὁ αὐχὴν (τοῦ αὐχένος) τοῦ ἐπιτραχηλίου
Capul plecându-și în jos, de-i cade la vale sub perna

ζεύγλης ἐξεριποῦσα παρὰ ζυγὸν οὖδας ἵκανεν·406
ἀκροζύγου ἐκπεσὼν(όντος) κατηνέχθη ἐπὶ τὸ ἔδαφος τὸ ζυγὸν (πᾶσα δὲ ἡ ζεύγλη ἐκπεσοῦσα τῆς χαίτης κατηνέχθη ἐπὶ τὸ ἔδαφος)·
Jugului coama stufoasă ce pân’la pământ îi ajunge;

αὐδήεντα δ' ἔθηκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη·407
φωνήεντα δὲ καὶ λογικοῦ ζώου φωνὴν ἔχοντα αὐτὸν ἐποίησεν ἡ θεὰ ἡ λευκόπηχυς Ἥρα·
Hera-i dă rost de vorbire și astfel îi zice Bălanul·

καὶ λίην σ' ἔτι νῦν γε σαώσομεν ὄβριμ' Ἀχιλλεῦ·408
καὶ πάνυ σε νυνί γε ἔτι σώσωμεν, ἰσχυρὲ Ἀχιλλεῦ,
„Ba te-om scăpa noi și-acuma pe tine, puternice-Ahile,

ἀλλά τοι ἐγγύθεν ἦμαρ ὀλέθριον· οὐδέ τοι ἡμεῖς409
ἀλλά σοι ἐγγύς ἐστιν ἡ ἀφανιστική ἡμέρα, οὐδέ σοι ἡμεῖς
Dar ți s-apropie ceasul și vina doar nu este a noastră,

αἴτιοι, ἀλλὰ θεός τε μέγας καὶ Μοῖρα κραταιή. 410
πρόξενοι ταύτης, ἀλλὰ θεὸς μέγας, καὶ ἡ ἰσχυρὰ Μοῖρα·
Ci o vrea Zeul cel mare și neabătuta menire.

οὐδὲ γὰρ ἡμετέρῃ βραδυτῆτί τε νωχελίῃ τε411
οὐδὲ γὰρ ἡμετέρᾳ ἀργίᾳ καὶ ἀκινησίᾳ
Nu pregetarea, nici lenea din parte-ne fură de vină,

Τρῶες ἀπ' ὤμοιιν Πατρόκλου τεύχε' ἕλοντο·412
ἀφείλοντο τὰ ὅπλα οἱ Τρῷες ἀπὸ τῶν ὤμων τοῦ Πατρόκλου,
Când pe Patroclu de arme putură să-l prade Troienii;

ἀλλὰ θεῶν ὤριστος, ὃν ἠΰκομος τέκε Λητώ,413
ἀλλὰ ὁ κράτιστος τῶν θεῶν, ὃν ἡ καλλίθριξ ἔτεκε Λητώ,
Cel mai dihai între zei, feciorul zeiței pletoase

ἔκταν' ἐνὶ προμάχοισι καὶ Ἕκτορι κῦδος ἔδωκε.414
ἀπέκτεινεν ἐν τοῖς πρωταγωνισταῖς, καὶ δόξαν τῷ Ἕκτορι ἐδωρήσατο.
Leto-l ucise pe el și-i dete mărire lui Hector.

νῶϊ δὲ καί κεν ἅμα πνοιῇ Ζεφύροιο θέοιμεν, 415
ἡμεῖς δὲ ὁμοίως καὶ τῇ πνοῇ τοῦ Ζεφύρου τρέχοιμεν ἄν,
Chiar dacă noi am zbura ca Zefirul de iute,-adierea

ἥν περ ἐλαφροτάτην φάσ' ἔμμεναι· ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ416
ἥν φασι κουφοτάτην εἶναι, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ
Care-i mai repede-n zbor, tu n-ai vr’un folos, că și ție

μόρσιμόν ἐστι θεῷ τε καὶ ἀνέρι ἶφι δαμῆναι.417
εἱμαρμένον καὶ πεπρωμένον ἐστὶν ὑπὸ θεοῦ καὶ ἀνδρὸς ἰσχυρῶς δαμασθῆναι καὶ ἀναιρεθῆναι.
Ți-este menit să te-omoare un zeu și un om cu putere.”



ὣς ἄρα φωνήσαντος Ἐρινύες ἔσχεθον αὐδήν.418
οὕτω δὴ εἰπόντος ἐπέσχον αἱ Ἐρινύες τὴν φωνήν.
Asta vorbi, și de Furii pe loc năbușit îi fu glasul.

τὸν δὲ μέγ' ὀχθήσας προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·419
πρὸς τοῦτον δὲ μεγάλως στενάξας εἶπεν ὁ κατὰ πόδας ταχὺς Ἀχιλλεύς·
Însă la asta răspunse deodată-nciudat Peleianul·

Ξάνθε τί μοι θάνατον μαντεύεαι; οὐδέ τί σε χρή. 420
ὦ Ξάνθε τί μοι τὸν θάνατον μαντεύῃ καὶ προλέγεις; οὐδαμῶς γάρ σε δεῖ·
„Ce-mi prevestești tu, Bălane, pieirea? Doar nu e nevoie,

εὖ νυ τὸ οἶδα καὶ αὐτὸς ὅ μοι μόρος ἐνθάδ' ὀλέσθαι421
καλῶς δὴ καὶ αὐτὸς ἐπίσταμαι ὅτι μοι εἱμαρμένον ἐστὶν ἐνταῦθα ἀποθανεῖν
Știu și eu bine c-aici îmi este sortit să-mi dau duhul;

νόσφι φίλου πατρὸς καὶ μητέρος· ἀλλὰ καὶ ἔμπης422
πόρρω τοῦ ἀγαπητοῦ πατρὸς καὶ τῆς μητρός· ἀλλ᾿ ὅμως
Bietul, departe de dragii părinți. Dar nu mă las totuși

οὐ λήξω πρὶν Τρῶας ἅδην ἐλάσαι πολέμοιο.423
οὐ παύσομαι, πρὶν τοὺς Τρῷας διαθεῖναι διακόρως τοῦ πολέμου.
Până ce eu pe Troieni nu-i satur acum de războaie.”



ἦ ῥα, καὶ ἐν πρώτοις ἰάχων ἔχε μώνυχας ἵππους.424
εἶπε δή, καὶ ἐν τοῖς πρώτοις βοῶν ἤλαυνε τοὺς μονώνυχας ἵππους.
Zise și-n fruntea oștirii cu chiot mâna telegarii.