Vasile Stancu

GREACA HOMERICĂ / Gramatică / Morfologie / Referințe

GH201. Teme în ηυ (ευ), ου și ωϝ


βασιλεύς, ῆος, ὁ βοῦς, βοός, ὁ, ἡ νηῦς, νηός (νεός), ἡ ἥρως, ωος, ὁ
(βασιληυ-, -ευ-, -ηϝ-) (βου-, βωϝ-, βοϝ-) αυ-, ναυϝ- GH121) (ἡρωϝ-)
rege bou, vacă corabie erou, războinic puternic
Singular
N βασιλεύς βοῦς νηῦς ἥρως
G βασιλῆος [-έος] βοός νηός [νεός] ἥρωος
D βασιλῆι [-έι] βοΐ νηί ἥρωι
A βασιλῆα [-έα] βοῦν [βῶν] νῆα [νέα] ἥρωα
V βασιλεῦ βοῦ νηῦ ἥρως
Dual
N, A, V βασιλῆε βόε νῆε ἥρωε
G, D βασιλήοιιν βόοιιν νήοιιν ἡρώοιιν
Plural
N, V βασιλῆες βόες νῆες ἥρωες
G βασιλήων βοῶν νηῶν [νεῶν] ἡρώων
D βασιλήεσσι βασιλεῦσι βόεσσι βουσί νήεσσι [νέεσσι] νηυσί ἡρώεσσι ἥρωσι
A βασιλῆας βόας [βοῦς] νῆας [νέας] ἥρωας

GH202. Scurtarea unei vocale înaintea vocalei care-i urmează în forme precum βασιλεύς (*βασιληυς), νηός (νεός) este explicată la GH072.

GH203. Se va observa că υ al temei acestor cuvinte a devenit ϝ în multe cazuri și a fost mai apoi pierdut (GH102).

GH204. Teme în ι (ει, ει GH100, observația *7) și υ (ευ, εϝ)


πόλις, ιος, ἡ πῆχυς, εος, ὁ ἄστυ, εος, τό νέκυς, υος, ὁ δάκρυ, υος, τό
(πολι-, -ει-) (πηχυ-, -εϝ-) (ἀστυ-, -εϝ-) (νεκυ-) (δακρυ-)
cetate antebraț cetate, oraș cadavru lacrimă
Singular
N πόλις πῆχυς ἄστυ νέκυς δάκρυ
G πόλιος, -ηος πήχεος ἄστεος νέκυος δάκρυος
D πόλιι, -ι, -ηι, -ει πήχεϊ ἄστεϊ νέκυϊ δάκρυϊ
A πόλιν πῆχυν ἄστυ νέκυν δάκρυ
V πόλι πῆχυ ἄστυ νέκυ δάκρυ
Dual
N, A, V πόλιε πήχεε ἄστεε νέκυε δάκρυε
G, D πολίοιιν πηχέοιιν ἀστέοιιν νεκύοιιν δακρύοιιν
Plural
N, V πόλιες, -ηες πήχεες ἄστεα νέκυες δάκρυα
G πολίων πηχέων ἀστέων νεκύων δακρύων
D πολίεσσι πόλεσι, -ισι πηχέεσσι πήχεσι ἀστέεσσι ἄστεσι νεκύεσσι νέκυσ(σ)ι δακρύεσσι δάκρυσι
A πόλιας, -ηας , -ις, (-εις?) πήχεας ἄστεα νέκυας [-υς] δάκρυα

GH205. Forme precum πόλις, πῆχυς, ἄστυ arată grade diferite de apofonie (GH093-095): ι, ει și υ, ευ (εϝ).

GH206. Se va observa pierderea lui υ și ι în cuvinte precum πῆχυς, εος, ἄστυ, εος și πόλις. Desigur, acestea devin mai întâi ϝ sau ι (GH102, 100).

GH207. Substantive cu temele în -ς (-ες, -ας, -ος) și în τ


ἔπος, εος, τό γέρας, αος, τό ἠώς, ἠόος, ἡ δῶμα ἦμαρ, ἤματος, τό
(ϝεπες-) (γερας-) (ϝσος-) (δωματ-) (ἠμαρ-, ἠματ-)
cuvânt, discurs premiu (de onoare) Eos, dimineață casă, cămin zi
Singular
N ἔπος γέρας ἠώς δῶμα ἦμαρ
G ἔπεος γέραος ἠόος δώματος ἤματος
D ἔπεϊ γέραϊ ἠόι δώματι ἤματι
A ἔπος γέρας ἠόα δῶμα ἦμαρ
V ἔπος γέρας ἠώς δῶμα ἦμαρ
Dual
N, A, V ἔπεε γέραε δώματε ἤματε
G, D ἐπέοιιν γεράοιιν δωμάτοιιν ἠμάτοιιν
Plural
N, V ἔπεα γέρα(α) δώματα ἤματα
G ἐπέων γεράων δωμάτων ἠμάτων
D ἐπέεσσι
ἔπε(σ)σι
γεράεσσι
γέρα(σ)σι
δωμάτεσσι
δώμασι
ἠμάτεσσι
ἤμασι
A ἔπεα γέρ(α) δώματα ἤματα



GH208. Se va observa că temele care se termină în σ pierd acest σ atunci când acesta se află între două vocale (GH103). Aceste cuvinte erau înainte astfel declinate:


Singular
N ἔπος γέρας ἠϝώς = ϝσως (GH121) = υσως (GH102)
G ἐπεσος γερασος ἠϝοσος = ϝσοσος = υσοσος
D ἐπεσι γερασι ἠϝοσι = ϝσοσι = υσοσι

Tot așa, de-a lungul întregii declinații, la toate numerele. Pierderea lui σ intervocalic (GH103-104) și de asemenea a lui ϝ din ἠώς (GH102) a dat formele care se găsesc mai sus la GH207.

GH209. Se va observa că toate substantivele care se termină în -ος la noinativ singular sunt masculine sau feminine (aproape întotdeauna masculine) dacă sunt de declinarea a II-a, și neutre dacă sunt de declinarea a III-a.